Mai Nguyen và Jonathan Weber
Bản dịch của DCVOnline
Posted
on May
19, 2018 by editor
HANOI/SINGAPORE | Cuộc đấu
tranh về luật Internet ở Việt Nam giữa một chính phủ muốn duy trì sự kiểm soát
chặt chẽ đối với các công ty kỹ thuật của Mỹ đang cố gắng chống lại các quy tắc
khắc nghiệt mới – và nhóm thua cuộc lớn nhất là giới bất đồng chính kiến đang
hoạt động trên những mạng xã hội.
Mạng
xã hội. Nguồn: OntheNet
Xung
đột mới nhất tập trung về luật an ninh mạng mới sắp được Quốc hôi Việt Nam bỏ
phiếu vào cuối tháng này. Những quy lật mới này có mục đích áp đặt những đòi hỏi
pháp lý mới với những công ty internet, và kiểm duyệt chặt chẽ hơn giới bất đồng
chính kiến hoạt động ở mạng xã hội.
Facebook,
Google và các công ty toàn cầu khác đang nỗ lực chống lại các điều khoản mà
chính phủ ở Việt Nam yêu cầu họ lưu trữ dữ liệu về người dùng Việt Nam tại địa
phương và mở văn phòng đại diện tại Việt Nam. Nhưng Facebook, Google và những
công ty kỹ thuật khác đã không bày tỏ quan điểm cứng rắn tương tự về những phần
khác của dự luật nhằm tăng cường sự đàn áp của chính phủ với những hoạt động
chính trị trên những mạng xã hội.
Việt
Nam là một trường hợp điển hình về những áp lực mâu thuẫn mà những công ty như
Facebook và Google phải đối phó khi hoạt động ở các nước có chính phủ đàn áp.
Nó cũng cho thấy cách những chế độ độc tài cố gắng vừa kiểm soát thông tin trực
tuyến và ngăn chặn hoạt động chính trị mà không làm tê liệt nền kinh tế kỹ thuật
số.
Căng
thẳng như vậy đang diễn ra trên khắp Đông Nam Á, nơi Facebook và Google phổ biến
rộng rãi trong quần chúng đã tạo ra các cơ hội kinh doanh sinh lợi và cũng là
môi trường cho giới bất đồng chính trị hoạt động. Tuy nhiên, điều đó, đã đưa đến
hai sự kiện khác, một là sự kiểm duyệt của chính phủ và hai là một cách để
tuyên truyền rộng rãi đến khối khán thính giả lớn một cách rất hiệu quả.
Khu
vực này ở Đông Nam châu Á đặc biệt quan trọng đối với Facebook và Google vì hầu
hết người dùng Internet ở Trung Quốc đều bị chặn không sử dụng được Facebook và
Google.
Một
nhóm kỹ nghệ gọi là Liên minh Internet Châu Á (AIC) đang dẫn đầu các nỗ lực để
làm dịu lại những luật lệ về internet đang được thảo luận ở Việt Nam. Jeff
Paine, giám đốc điều hành của AIC, cho biết ông và những người khác đã có thể
nêu lên mối lo ngại về dự luật đó trực tiếp với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân
Phúc và giới chức chính phủ khi họ đến thăm Singapore vào tháng trước.
Ông
Paine cho hay các cuộc thảo luận đã diễn ra trong một cuộc hội thảo về các vấn
đề internet gồm có những học giả, các viên chức ngành và đoàn đại biểu cao cấp
của Việt Nam. Ông nói rằng “một cuộc đối thoại lành mạnh” phần lớn tập trung
vào việc làm thế nào Việt Nam có thể tận dụng lợi thế trong giai đoạn sắp tới của
cuộc cách mạng kỹ thuật số.
Nhưng
ông nói không có thảo luận về vấn đề hạn chế nội dung bài viết.
Chính
phủ Việt Nam đã không trả lời yêu cầu của Reuters để bình luận cho bản tin này.
Giới
hoạt động chính trị ở Việt Nam dựa vào các mạng xã hội để vận động, và Việt Nam
đưa ra dự luật ngay sau một lá thư hồi tháng Tư của hơn 50 nhóm Nhân quyền và
giới hoạt động gởi cho Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg cáo buộc
công ty này đã làm việc quá chặt chẽ với chính phủ Việt Nam để bóp nghẹt giới bất
đồng chính kiến.
Facebook
và Google nói rằng họ phải tuân theo luật pháp địa phương của những quốc gia họ
hoạt động.
“Báo
cáo minh bạch” mới nhất của Facebook công bố hôm thứ ba, cho thấy trong nửa cuối
năm ngoái, lần đầu tiên công ty này bắt đầu chặn những phát biểu ở Việt Nam vì
vi phạm luật địa phương. Facebook đã báo cáo 22 trường hợp như vậy — mặc dù họ
nói rằng họ đã làm như thế vì những “báo cáo riêng về sự phỉ báng” chứ không do
những yêu cầu trực tiếp của chính phủ.
Năm
ngoái, lần đầu tiên Google cũng đã chặn một số video trên YouTube theo yêu cầu
của chính phủ. Số liệu cập nhật mới công bố hôm thứ Sáu cho thấy công ty Google
đã được yêu cầu xóa hơn 6500 video trong năm 2017, phần lớn vì có nội dung chỉ
trích chính phủ và Google đã làm theo phần lớn những yêu cầu của chính phủ Việt
Nam.
Tuy
nhiên “Báo cáo minh bạch” trên cũng cho thấy các công ty kỹ thuật không tự động
thi hành những yêu cầu của chính phủ. Facebook cho biết họ đã nhận được 12 yêu
cầu của chính phủ nộp dữ liệu trương mục của người dùng Facebook trong năm 2017
và chỉ đồng ý đưa cho chính phủ Việt Nam 4 trong số đó, tất cả đều là yêu cầu
“khẩn cấp” từ chính phủ Việt Nam. Facebook định nghĩa “khẩn cấp” là liên quan đến
“nguy cơ sắp xảy ra có thể gây thương tích nghiêm trọng hoặc tử vong.”
Trong
trường hợp nội dung bị cáo buộc là vi phạm luật địa phương, cả hai công ty
Facebook và Google đều cho biết những yêu cầu xóa bài sẽ được cứu xét về mặt
pháp lý và và nếu vi phạm những bài như vậy sẽ chỉ bị chận ở Việt Nam.
Sự
yêu cầu kiểm duyệt trực tiếp từ phía chính phủ không nói đủ toàn bộ câu chuyện.
Facebook
cũng loại bỏ bài và chặn các trương mục vi phạm “tiêu chuẩn cộng đồng” toàn cầu
của công ty, ngăn chặn nhiều tài liệu và hành vi khác nhau, từ việc đăng nội
dung khiêu dâm đến ngững lời kích động căm thù và bạo lực.
Monika
Bickert, Phó Chủ tịch Quản lý Chính sách Toàn cầu của Facebook cho biết, “Điều
đầu tiên chúng tôi làm khi một chính phủ cho chúng tôi biết về những nội dung
vi phạm pháp luật địa phương là chúng tôi xem liệu chúng có vi phạm các tiêu
chuẩn của chúng tôi hay không.”
Facebook
trong tuần này đã bắt đầu công bố dữ liệu về những vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng
của công ty nhưng không phân bố chúng theo từng quốc gia.
Lê
Văn Dũng, một người viết độc lập ở Việt Nam, đã ký thư gởi cho Zuckerberg, nói,
“Trương mục của tôi đã bị khóa trong 8 tháng gửi thư cho ban quản lý Facebook
trong nhiều tháng nhưng chỉ có câu trả lời tự động cho biết họ đã làm xong những
yêu cầu của bạn.”
Ông
Dũng nói, trương mục của ông đã được phục hồi vào tháng trước, một ngày sau khi
lời kêu gọi Zuckerberg được gửi đi.
Facebook
cho biết trương mục của ông Dũng đã bị khóa đúng vì vi phạm các quy định tiêu
chuẩn cộng đồng ngăn chặn các hoạt động “spam” và đã được khôi phục do sự nhầm
lẫn. Dũng phủ nhận đã có những hoạt động “spam”. Tuy nhiên, ông Dũng có nhiều
hơn một trang Facebook. Một người không được phép lập nhiều trang trên Facebook
và điều này nằm trong định nghĩa về hành vi spam theo Facebook.
Siết
chặt con vít
Việt
Nam đã có các quy định về internet khắc nghiệt từ năm 2013. Họ cấm mọi thông
tin chống chính phủ, gây tổn hại đến an ninh quốc gia, gây “hận thù và xung đột”
hoặc “làm tổn hại uy tín của các tổ chức và cá nhân.”
Đạo
luận đó cũng cấm người dùng phương tiện truyền thông xã hội “phát tán thông tin
giả mạo hoặc không trung thực.”
Các
quy định internet mới được áp dụng từ năm 2017 đã siết con vít chặt lại. Một bước
ngoặt, theo Yee Chung Seck, một luật sư tại văn phòng luật sư quốc tế Baker
McKenzie, là cuộc họp tháng 4 năm 2017 do chính phủ triệu tập để thảo luận một
loạt những bất lợi từ Internet gồm cả thông tin không chính xác, lời nói căm
thù và de dọa và bắt nạt.
Việc
đó xảy ra ngay sau khi chính phủ kêu gọi tất cả các công ty kinh doanh trong nước
ngừng quảng cáo trên YouTube, Facebook và các mạng xã hội khác cho đến khi họ
tìm được cách ngăn chặn việc đưa tin “độc hại” chống chính phủ.
Tuy
nhiên, một nghị định khác mới được áp dụng tháng trước cho rằng các mạng xã hội
phải loại bỏ bài viết có nội dung bất hợp pháp trong vòng ba giờ sau khi được
chính phủ thông báo, mặc dù Paine nói quy tắc đó chỉ áp dụng cho các công ty
trong nước.
Tuy
nhiên, Facebook và Google dường như không thấy bất kỳ mối đe dọa nào sắp xảy ra
dù họ đã thâm nhập sâu vào xã hội Việt Nam.
Theo
nghiên cứu của Simon Kemp, một chuyên viên tư vấn truyền thông kỹ thuật số tại
Singapore, hiện có khoảng 55 triệu trong số 96 triệu người Việt Nam, hơn 57%
dân số, thường xuyên sử dụng mạng xã hội.
Dữ
liệu của Kemp cho thấy Facebook, YouTube và Google Search là những mạng xã hội
và dịch vụ internet phổ biến nhất Việt Nam. Facebook cũng là diễn đàn được dùng
nhiều nhất cho việc mua sắm trực tuyến tại đây.
Và
chính phủ rất muốn nuôi dưỡng nền kinh tế kỹ thuật số tại đây: điện thoại thông
minh và tất cả những gì liên hệ, đặc biệt là thương mại điện tử và ngân hàng trực
tuyến, đang biến đổi nền kinh tế trên khắp châu Á, và không ai muốn bị bỏ lại
phía sau.
Chung
Seck nói, “Họ yêu phần đó của câu chuyện.”
Nhưng
chính phủ cũng muốn kiểm soát nhiều hơn, gồm cả việc lưu trữ dữ liệu tại địa
phương và có văn phòng công ty địa phương — một viên chức của công ty, trong
riêng tư, e ngại rằng những việc này chính phủ bày ra để có thể đe dọa các công
ty bằng cách tố cáo cá nhân để bắt giữ.
Cả
Facebook và Google đều phục vụ Việt Nam từ trụ sở khu vực của họ tại Singapore.
Luật
mới này cũng cho Bộ Công an Việt Nam nhiều quyền lực hơn; họ được giao nhiệm vụ
nghiền nát sự bất đồng ở quốc gia vẫn do cộng sản cai trị.
Facebook
cho biết họ biết trước dự luật mới sẽ yêu cầu nó hạn chế bài viết của người
dùng nhiều hơn. Google từ chối bình luận.
Tù
dài hạn
Đối
với giới hoạt động nhân quyền, dường như có rất ít hy vọng thấy sự khoan nhượng
từ phía chính quyền.
Ví
dụ, chỉ trong tháng này, một người dùng Facebook ở Việt Nam đã bị kết án bốn
năm rưỡi tù vì những bài viết “bóp méo tình hình chính trị”, theo một tuyên bố
được đăng trên trang web chính thức của Đảng Cộng sản.
Tuy
nhiên, Facebook vẫn là một công cụ quan trọng cho giới hoạt động tại Việt Nam —
một đất nước mà sự chỉ trích chính phủ hiếm khi được dung thứ và cuộc chiến giữa
chính quyền và những người bất đồng chính kiến là một trò chơi mèo và chuột.
Nguyễn
Lân Thắng nói, “Đôi khi chúng tôi sử dụng Facebook để đánh lạc hướng nhà chức
trách, như chúng tôi giả vờ thảo luận một cuộc họp quan trọng mà rõ ràng sẽ
không xảy ra. Sau đó, chúng tôi quan sát từ xa và cười khi họ bao vây xung
quanh địa điểm họp giả của chúng tôi.”
©
2018 DCVOnline
Nếu
đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net
*
Nguồn: RPT-INSIGHT-Vietnam set to tighten clamps on Facebook and Google,
threatening dissidents.
Reuters Staff | James Pearso bổ tuscc và Martin Howell biên tập. May 18, 2018.
Reuters Staff | James Pearso bổ tuscc và Martin Howell biên tập. May 18, 2018.
No comments:
Post a Comment