Vũ Ngọc Yên
11/10/2019
Abiy
Ahmed
Chủ tịch uỷ ban Nobel Berit Reiss-Andersen công
bố giải thưởng Nobel Hòa bình 2019 được trao cho Abiy Ahmed, Thủ tướng
nước Ethiopa vì những nỗ lực dấn thân cho Hòa bình và hợp tác quốc
tế. Đặc biệt Abiy Ahmed đã hòa giải với nước thù nghịch truyền kiếp
Eritrea để chấm dứt cuộc chiến biên giới lâu dài giữa hai quốc gia.
Ông Abiy Ahmed,
Thủ tướng Ethiopa, chủ nhân mới của giải Nobel Hòa bình. Nguồn: Francisco
Seco/ AP
Lên cầm quyền vào tháng 4.2018, Abiy đã xúc tiến
ngay chính sách cải cách kinh tế, trả lại tự do cho hàng ngàn tù
nhân chính trị, cho phép quân phiến loạn hồi hương và tống giam nhiều
thành phần lãnh đạo quân đội và tình báo vì những vi phạm nhân
quyền. Abiy tuyên bố, chính quyền của ông muốn mở ra trang sử mới cho
Ethiopia sau một giai đoạn chìm đắm trong hận thù và khủng bố.
Với 100 triệu dân, Ethiopia sau Nigeria là quốc
gia đông dân nhất châu Phi. Trong những năm gần đây, nền kinh tế Ethiopia
phát triển nhanh chóng. Dầu vậy, Ethiopa vẫn là nước nghèo.
Abiy còn có công trung gian giải quyết cuộc
xung đột xảy ra ở nước láng giềng Sudan sau cuộc đảo chính lật đổ
Tổng thống Omar al Bashir giữa Hội đồng quân lực cầm quyền và các nhà
hoạt đông dân chủ.
Trước vài ngày Ủy ban Nobel công bố trao giải Y
khoa cho ba nhà khoa học William Kaelin, Peter Ratcliffe và Gregg
Semenza, có công khám phá ra cách các tế bào phát hiện và điều chỉnh trước các
mức oxy khác nhau.
Nobel vật
lý được trao cho ba nhà khoa học có đóng góp cho hiểu
biết sâu sắc hơn về vũ trụ là James Peebles, Michel Mayor và Didier Queloz.
Nobel
hoá học về tay John Goodenough, Stanley Whmitham và Akira
Yoshino, ba nhà khoa học đã giúp phát triển pin lithium-ion, Loại pin này đã
làm cho năng lượng trở nên di động hơn, cung cấp năng lượng cho các thiết bị từ
điện thoại di động đến xe điện.
Còn giải thưởng Nobel văn chương, Viện Hàn
lâm Thụy Điển đã quyết định trao cho cả năm 2018 và 2019: Olga Tokarczuk, tiểu
thuyết gia hàng đầu của Ba Lan nhận giải thưởng năm 2018 và Peter Handke, nhà
văn Áo, nhận giải năm nay.
Vào ngày 14.10 sẽ công bố giải thưởng Nobel
kinh tế, giải duy nhất không được nhắc trong di chúc của nhà phát
minh chất nổ Alfred Nobel.
Tất cà các giải thưởng Nobel, có giá trị
khoảng 9 triệu đồng Krone Thụy điển, tương đương 830.000 €. Lễ trao giải
cho bốn giải Vật lý, Hóa học, Y khoa và Văn chương được tổ chức tại thủ đô
Stockholm (Thụy Điển) ngày 10/12, ngày từ trần của Alfred Nobel. Riêng giải
Nobel Hòa bình có tầm quan trọng chính trị được Ủy ban Nobel của Quốc hội Na
Uy trao tại thủ đô Oslo, cũng vào ngày 10.12.
Trong di chúc, nhà sáng lập giải Nobel nêu nguyện
vọng giải thưởng lập ra để trao cho những cá nhân hay tổ chức góp phần xây dựng
tình hữu nghị, huynh đệ giữa các dân tộc, cũng như giải thể hay giảm quân đội ở
mọi quốc gia trên thế giới.
Hội đồng giám khảo của Ủy ban Nobel Hòa bình
năm nay cho biết, đã nhận một danh sách 223 cá nhân và 78 tổ chức được
đề cử. Danh tánh những người được đề cử sẽ dược bảo mật 50 năm.
Hồi năm ngoái, giải thưởng Hòa bình về tay Bác
sĩ Denis Mukwege Congo và nhà hoạt động nhân quyền là cô Nadia Murad
Irak. Năm nay là lần trao giải thứ 100 trong lịch sử giải Nobel Hòa
bình. Giải đầu tiên đươc công bố vào năm 1901 nhưng sau đó ngưng 19 năm
không trao giải vì chiến tranh và khủng hoảng.
-----------------------------
Mai Vân - RFI
Đăng ngày 11-10-2019
Ủy
Ban Nobel Na Uy vào hôm nay, 11/10/2019, đã trao giải Nobel Hòa Bình 2019 cho
thủ tướng Ethiopia, Abiy Ahmed, người đã đóng góp cho sự hòa giải ngoạn mục giữa
Ethiopia và nước láng giềng Erythrea.
Thủ tướng Ethiopia, Abiy Ahmed, khôi nguyên Nobel
Hòa Bình 2019. REUTERS/Tiksa Negeri/File Photo
Chủ tịch ủy ban Nobel Na Uy, bàBerit Reiss-Andersen,
tuyên bố là ông Abiy được
vinh danh nhờ « nỗ lực của ông để đi đến hòa bình và hợp tác quốc tế, đặc
biệt là đóng góp quyết định của ông nhằm giải quyết tranh chấp biên giới với
Erythrea ».
Bà còn nói thêm là giải thưởng cũng nhằm « công nhận tất cả các tác nhân
hoạt động cho hòa bình và hòa giải tại Ethiopia và ở các vùng miền đông
và đông bắc châu Phi ».
Ủy Ban Nobel Na Uy cũng nhấn mạnh về vai trò của tổng
thống Erythrea Issaias Afeworki và cho rằng: « Hòa bình không phải chỉ từ hành động của một người
duy nhất. Ông Abiy đã chìa tay, tổng thống Afeworki đã bắt lấy và góp phần
chính thức hóa tiến trình hòa bình giữa hai nước ».
Theo AFP, có 301 cá nhân và tổ chức được đề cử tranh
giải năm nay.
Sau giải Nobel Hòa Bình được trao ngày hôm nay, vào
thứ Hai tuần sau, giải Nobel Kinh Tế sẽ được trao và kết thúc mùa Nobel 2019.
No comments:
Post a Comment