GIỚI CÔNG NGHỆ ỦNG HỘ DONALD TRUMP VỠ MỘNG (Thụy My / RFI)

 

Giới công nghệ ủng hộ Donald Trump vỡ mộng

Thụy My  -   RFI

Đăng ngày: 13/06/2025 - 12:16

https://www.rfi.fr/vi/%C4%91i%E1%BB%83m-b%C3%A1o/20250613-gi%E1%BB%9Bi-c%C3%B4ng-ngh%E1%BB%87-%E1%BB%A7ng-h%E1%BB%99-donald-trump-v%E1%BB%A1-m%E1%BB%99ng

 

Bên cạnh các sự kiện như hội nghị Liên Hiệp Quốc về đại dương, hai vụ sát nhân mà thanh thiếu niên là thủ phạm gây chấn động ở Pháp và Áo, thời sự nước Mỹ tiếp tục chiếm nhiều giấy mực. Le Monde ngày 12/06/2025 tả lại tình cảnh tại Los Angeles vào ngày thứ năm của chiến dịch truy quét người nhập cư, Les Echos phân tích « Giới công nghệ ủng hộ Trump vỡ mộng », Le Figaro nhận xét giữa Bruxelles và Washington là « cuộc đối thoại giữa những người điếc ».

 

HÌNH :

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, Washington ngày 20/05/2025. Các tập đoàn công nghệ đặt nhiều hy vọng vào dự án Vòm vàng của chính phủ. AP - Alex Brandon

 

Nỗi sợ bị lùng bắt ở Los Angeles

 

Le Monde tả lại tình cảnh tại Los Angeles vào ngày thứ năm của chiến dịch truy quét người nhập cư : có những di dân sống trên đất Mỹ từ rất lâu nay bị bắt đi, gia đình không có tin tức. Đó là trường hợp của Jesus Cruz, sinh sống tại Los Angeles từ 30 năm qua, đang làm việc ở một trạm rửa xe thì nhân viên di trú ập vào bắt cùng với 7 đồng nghiệp. Người vợ Noemi Ciau cho biết luôn nghĩ rằng cảnh sát chỉ tìm kiếm tội phạm hình sự mà thôi. Cùng ngày, Arturo Vasquez, một người khách đem xe đến rửa bị bắt và còng tay ngay trước mặt các con, hai ngày sau gia đình vẫn chưa biết đang bị giam ở đâu.

 

Những hoàn cảnh tương tự đã trở nên quen thuộc, vì cơ quan di trú (ICE) nay bất ngờ xuất hiện ở cả những nơi làm việc : công trường xây dựng, tiệm bánh, xưởng may, nhà dưỡng lão...Khoảng 100 người đã bị bắt từ ngày 06/06, một kết quả khá khiêm tốn so với lực lượng huy động. Lầu Năm Góc ước tính việc triển khai 700 thủy quân lục chiến từ căn cứ Twentynine Palms ở vùng sa mạc California tốn kém 134 triệu đô la.

 

California thường hạn chế việc phối hợp với lực lượng liên bang để trục xuất di dân, trừ trường hợp trọng tội. Những người không giấy tờ vẫn sinh sống bình thường, nộp thuế, con cái đa số mang quốc tịch Mỹ. Vào đầu chiến dịch trục xuất, Nhà Trắng hy vọng ghi điểm trong dư luận khi phổ biến hình ảnh những « tội phạm » xăm trổ tay bị còng, bị cáo buộc là băng đảng Venezuela. Nhưng giờ đây, khó thể thuyết phục được khi tập kích trước các trường học, những cửa hàng bình thường.

 

 

Kinh tế Mỹ thiệt hại nếu không có di dân

 

Les Echos dẫn ra thêm một trường hợp khác : Sáng thứ Ba, ICE bố ráp một nhà máy đóng gói thịt ở Omaha, thuộc Nebraska. Dây chuyền sản xuất phải dừng lại, khoảng 70 công nhân bị bắt đi. Vụ này gây hoảng sợ tại một bang Cộng Hòa, được cho là phân nửa số nhân viên các lò sát sinh và xưởng đóng gói không có giấy phép lao động. Có rất ít người Mỹ chịu làm việc trong những nhà máy này hay trên các cánh đồng, công trường xây dựng, dịch vụ giao hàng. Số 8 triệu lao động không giấy tờ là nguồn nhân lực linh hoạt và thường là giá rẻ. Tại một đất nước có tỉ lệ thất nghiệp dưới 5 %, di dân được giới chủ ưa chuộng.

 

Cuộc tấn công vào người nhập cư làm tăng thêm gánh nặng cho nền kinh tế Mỹ đang chịu cú sốc từ thuế quan. Từ đầu tháng Ba, trên 1 triệu người lao động sinh ở nước ngoài không còn làm việc. Di dân dù không giấy tờ vẫn đóng thuế và tiêu thụ tại Mỹ. Lượng người nhập cư thời Biden giúp giảm thâm hụt 900 tỉ đô la trong 10 năm, còn tại Texas, di dân bất hợp pháp đóng góp 10 % kinh tế của bang này, theo Viện Baker. Người Mỹ không hưởng lợi bao nhiêu : sau khi di dân bị xua đuổi, giới chủ thu hẹp dịch vụ chứ không tuyển người thay thế.

 

 

Giới công nghệ : Vỡ mộng

 

Les Echos phân tích « Giới công nghệ ủng hộ Trump vỡ mộng ». Trước khi xảy ra vụ xung đột giữa Donald Trump và Elon Musk, giới chủ ở Thung lũng Silicon đã bất đồng với phe MAGA của tổng thống, và chưa thấy lợi lộc gì từ đầu tư vào chính trị.

 

Sau cuộc đấu khẩu dữ dội giữa tỉ phú giàu nhất thế giới và nhà lãnh đạo quyền lực nhất hành tinh, các bộ trưởng và dân biểu Cộng Hòa đã chọn đứng về phía tổng thống. Còn giới công nghệ đã chọn ủng hộ Donald Trump trong cuộc bầu cử nay băn khoăn về tương lai.

 

Ông Trump muốn tiếp tục được coi là tổng thống của sáng tạo, những đồng đô la và sự nhiệt tình của những người mới đứng sang phía mình rất quan trọng đối với ông. Ngay sau khi chia tay với Elon Musk, Trump đã ký một loạt sắc lệnh hủy bỏ những trở ngại về thủ tục cho kỹ nghệ drone. Tuy nhiên trong khi các doanh nhân công nghệ đến tìm nơi Washington sự tự do và tăng trưởng, thì một nước Mỹ « đỏ » của giới trung lưu và nông thôn muốn được bảo vệ và một dạng trả thù xã hội.

 

Vỡ mộng về chính quyền Trump và MAGA

 

Trong một số chủ đề, hai bên có cùng lợi ích. Phe MAGA bị thu hút bởi tiền ảo của Trump, còn giới công nghệ vui mừng khi được tạo điều kiện, các nhà giàu mới nhờ crypto không còn sợ phải vào tù như ông chủ FTX và Binance dưới thời Biden. Các cuộc điều tra nhắm vào SpaceX đã bị hủy bỏ, và khi Donald Trump loan báo về « Vòm vàng », công nghệ quốc phòng như Palantir, Anduril, SpaceX tin rằng sẽ có được những hợp đồng béo bở.

 

Ngược lại, họ không muốn thấy một Hoa Kỳ đóng cửa, lao vào cuộc chiến thuế quan thường trực với toàn thế giới. Cũng chẳng muốn tạo ra một « đội quân hàng triệu hàng triệu người vặn vít các iPhone » trong nước Mỹ, như ảo tưởng của bộ trưởng thương mại Howard Lutnick.

 

Những nhà tuyển dụng trông cậy vào visa H-1B để đưa vào hàng ngàn chuyên viên vi tính từ Ấn Độ, nhưng với MAGA thì « America First » : ưu tiên cho người Mỹ chính gốc. Quan điểm trái ngược còn thấy rõ ở việc cấm sinh viên ngoại quốc học ở Harvard. Về phần những người khổng lồ internet, Google và Meta vẫn đứng trước nguy cơ bị chia nhỏ. Trong khi họ đã tài trợ cho lễ đăng quang, từ bỏ chủ trương « đa dạng và hội nhập », bỏ kiểm duyệt...

 

Cuộc cách mạng MAGA đang làm rung chuyển các nhà cách mạng công nghệ. Họ hiểu rằng Elon Musk không thành công trong việc biến Nhà nước thành một công ty khởi nghiệp linh hoạt, và Quốc Hội sẽ bỏ phiếu cho một ngân sách thâm thủng cao độ, tạo ra sự lo lắng trên thị trường. Thậm chí việc đánh thuế người giàu cũng được nói đến. Sau khi vỡ mộng, rất có thể sẽ là sự phẫn nộ.

 

 

Hoa Kỳ - Châu Âu : Cuộc đối thoại giữa những kẻ điếc

 

Về quan hệ giữa Hoa Kỳ và châu Âu, Le Figaro nhận xét giữa Bruxelles và Washington là « cuộc đối thoại giữa những người điếc » về chiến tranh thương mại, quốc phòng, Ukraina. Một loạt sự kiện ngoại giao sẽ diễn ra : G7 ở Canada vào Chủ Nhật tuần này, và hội nghị thượng đỉnh NATO ở La Haye cuối tháng Sáu.

 

Bruxelles tìm kiếm một chiến lược trước những ứng xử thất thường của tổng thống Mỹ. Bà Ursula von der Leyen vẫn đang đợi một lời mời của Nhà Trắng để tìm ra một lối thoát cho thương chiến. Chỉ còn một tháng nữa là hết thời hạn tạm hoãn 90 ngày mức thuế 50 % bị áp đặt, nhưng cho tới nay bà chỉ có được một cái bắt tay nhanh gọn với ông Trump trong tang lễ giáo hoàng Phanxicô.

 

Châu Âu lo ngại Donald Trump sẽ gắn liền đàm phán thương mại với cam kết của Mỹ ở Ukraina và an ninh châu lục. Tại G7, họ sẽ làm mọi cách để tránh cảm giác sáu chống một và Trump giận dữ rời hội nghị như hồi năm 2018 ở Canada, nhất là tổng thống Zelensky cũng có mặt. Để tránh va chạm, không có thông cáo chung nào được dự kiến, và các đồng minh truyền thống của Mỹ còn cố gắng trao cho tổng thống Cộng Hòa một thắng lợi ngoại giao ở La Haye, khi chấp nhận dành 5 % GDP cho quốc phòng như đòi hỏi của Trump.

 

 

Chọn nhân nhượng Trump, Bruxelles thua thiệt

 

Bruxelles cũng cố kéo Donald Trump lại với thực tế là Putin không hề muốn hòa bình ở Ukraina, vẫn là mối đe dọa cho châu Âu. Ê-kíp bà Layen vẫn mong có được một cuộc gặp tay đôi với tổng thống Mỹ trong dịp này. Một số nhà lãnh đạo châu Âu cố gắng tạo điều kiện cho mối quan hệ. Emmanuel Macron, Friedrich Merz và Giorgia Meloni đã được hân hạnh mời đến Nhà Trắng, thủ tướng Ý can thiệp để Trump nói chuyện với bà Leyen.

 

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb đã chơi gôn suốt 7 tiếng đồng hồ với Donald Trump ở Florida. Vốn là nhà cựu vô địch trong môn này, ông đã thận trọng đứng cùng ê-kíp với nhà tỉ phú Mỹ để giúp giành chiến thắng. Rất hài lòng, Trump cho đặt mua tàu phá băng của Phần Lan. Nhưng về thương mại, trong khi Washington tìm được một thỏa thuận nguyên tắc với Trung Quốc, Canada và Mêhicô chọn đương đầu, Anh có được kết quả ban đầu, thì mặc cho bàn tay thân thiện chìa ra, châu Âu vẫn bị Donald Trump coi là « tệ hơn cả Trung Quốc ». Ủy Ban Châu Âu dưới sự thúc đẩy của Đức và Ý, muốn hòa giải bằng mọi giá, cho ngưng lại mọi biện pháp trả đũa thuế quan của Mỹ dù vẫn còn nhiều lá bài trong tay.

Một số người tiếc rằng một lần nữa châu Âu vẫn là cừu non trước sói, trong khi không một nền tảng kỹ thuật số nào của Hoa Kỳ có thể sống khỏe nếu không có thị trường châu Âu. Hơn nữa, Donald Trump đang tự gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ, cho thị trường tài chánh, đang đứng trước nhiều vụ kiện, uy tín quốc tế giảm sút, nên thời gian đứng về phía châu Âu, theo Le Figaro. Thuật ngữ mới TACO (Trump always chickens out), tạm dịch, Trump luôn lùi bước vào phút cuối, vẫn không được người điếc ở Bruxelles nghe thấy.

 

 

Thế giới sẽ còn bất ổn 1.320 ngày nữa ?

 

Cũng về tổng thống Mỹ, Les Echos phân tích « Trump và hội chứng con thú bị thương ». Trong những tuần qua, chính quyền Trump bị rung chuyển vì một loạt sự kiện, trong đó có vụ « ly dị » ồn ào với Elon Musk. Và sau cuộc tập kích ly kỳ của Ukraina trên đất Nga, tổng thống Hoa Kỳ lại đóng vai trò như phát ngôn viên của Vladimir Putin.

 

Trump còn lùi bước trước Bắc Kinh, đối mặt với một địch thủ bất ngờ là thị trường tài chánh : các nhà đầu tư rút bớt vốn. Nhưng như một con thú bị thương, ông làm mọi cách để chứng tỏ mình đang làm chủ tình hình : cấm nhập cảnh công dân 12 nước, lại tấn công các trường đại học, bố ráp di dân…Luôn với tinh thần chiến đấu, chính quyền Trump trở thành mối nguy cho sự ổn định thế giới, nhất là tổng thống thứ 47 hãy còn ngự trị đến 1.320 ngày nữa ở Phòng Bầu dục.