Lại
thêm một chiếc Boeing rơi, giọt nước tràn ly của nhà sản xuất máy bay Mỹ ?
Minh Phương - RFI
Đăng
ngày: 13/06/2025 - 12:01
Vụ
tai nạn máy bay kinh hoàng Boeing 787, tội ác của lính đánh thuê Nga tại Mali
và đạo luật cấm trẻ em dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội là những chủ đề chính
được các báo Pháp số ra hôm nay, 13/06/2025, quan tâm.
HÌNH :
Mảnh
xác chiếc máy bay Boeing 787 gặp nạn hôm thứ Năm tại Ahmedabad, Ấn Độ. Ảnh chụp
ngày 13 tháng 6 năm 2025. AP – Rafiq Maqbool
Những
suy đoán ban đầu về nguyên nhân vụ tai nạn
Hai
nhật báo Pháp là Les Echos và Libération đều tập trung phân tích vụ tai nạn máy
bay Boeing 787 Dreamliner của hãng hàng không Air India hôm thứ Năm, 12/06, khiến
hơn 260 người thiệt mạng. Theo các phương tiện truyền thông Ấn Độ, chỉ có một
người duy nhất may mắn sống sót, đó là một công dân Anh 40 tuổi, ngồi ở ghế
11A.
Nguyên
nhân vụ tai nạn vẫn đang được các cơ quan chức năng tiến hành làm rõ. Trong lúc
chờ kết quả, tờ Libération đưa ra một vài giả thuyết cho vụ rơi máy bay kinh
hoàng này. Tờ báo dẫn lời cơ quan quản lý hàng không Ấn Độ, cho biết chiếc máy
bay đã rơi vào trạng thái mất lực nâng ngay sau khi cất cánh, bên ngoài phạm vi
của sân bay. Máy bay có vẻ như không thể lấy độ cao, mà không hề có dấu hiệu
bên ngoài nào (như khói hay nổ) cho thấy có sự cố kỹ thuật. Tín hiệu cấp cứu
Mayday đã được tổ bay gửi đi ngay trước khi xảy ra thảm kịch.
Boeing
787 : Niềm tự hào của Boeing
Trong
khi đó nhật báo kinh tế Les Echos lại tập trung phân tích về dòng máy bay 787
Dreamliner của gã khổng lồ Boeing. Trong bài viết mang tựa đề “Tai nạn máy
bay Air India: Boeing 787, chiếc máy bay biểu tượng với hành trình hỗn loạn”,
tờ báo cho biết kể từ khi được đưa vào hoạt động từ năm 2011, Boeing 787
đã làm thay đổi thị trường máy bay đường dài khi có thể chở từ 248 đến
330 hành khách. Boeing đã nhận được tổng cộng 2.598 đơn đặt hàng – một con số ấn
tượng. Trong số đó, hiện có 1.148 chiếc Boeing 787 đang hoạt động trên toàn thế
giới và còn 889 chiếc đang chờ được bàn giao – cho thấy sức hút ban đầu mạnh
mẽ của dòng máy bay này. Nhà sản xuất Mỹ thậm chí còn gọi chương trình này là “dòng
máy bay thân rộng bán chạy nhất trong lịch sử hàng không”.
Chiếc
Boeing 787 đã góp phần mở ra gần 180 đường bay thẳng mới giữa những thành
phố trước đây chưa từng được kết nối, qua đó tái định hình mạng lưới hàng không
toàn cầu, vượt xa con số 80 tuyến bay được dự kiến ban đầu. Thiết kế của
Boeing 787, với kết cấu bao gồm 50% vật liệu composite, tức là vật liệu tổng hợp
được tạo ra từ việc kết hợp hai hay nhiều vật liệu khác nhau, mang tới tính chất
và ứng dụng vượt trội hơn so với vật liệu ban đầu. Đây được xem là một bước
tiến lớn vì theo quảng cáo của Boeing, điều này giúp giảm tới
20% mức tiêu thụ nhiên liệu so với các mẫu máy bay cũ.
Tuy vậy
nhưng chương trình Dreamliner đã gặp phải nhiều trục trặc trong quá trình
sản xuất. Vào cuối năm 2020, việc phát hiện ra các lỗi trên thân máy bay của một
số chiếc 787 đã buộc Boeing phải tạm ngừng việc giao hàng
dòng “Dreamliner”. Ngoài
các lỗi về thân máy bay, còn phát hiện thêm một số khuyết điểm khác, kéo theo
cuộc điều tra của Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), buộc Boeing phải kéo
dài thời gian ngừng giao hàng cho đến khi được chính phủ Mỹ bật đèn xanh vào
mùa hè năm 2022.
Ngày
tàn của Boeing liệu đã đến ?
Mục
xã luận của tờ Les Echos đặt câu hỏi liệu vụ rơi máy bay này có đánh dấu sự sụp
đổ của đế chế Boeing ? Tờ báo nhắc lại, kể từ sau các vụ rơi máy bay của Lion
Air và Ethiopian Airlines vào năm 2018 và 2019, vốn đã làm tổn hại nghiêm trọng
đến danh tiếng của dòng 737 MAX mới, cùng với vụ bật tung cửa thoát hiểm giữa
không trung trên một máy bay của Alaska Airlines, gã khổng lồ ngành hàng không
Boeing đã rơi vào tâm bão chỉ trích. Mặc dù Boeing chịu trách nhiệm trực
tiếp trong hai vụ tai nạn đầu tiên, hãng có thể sẽ không bị quy kết trách nhiệm
trong vụ tai nạn của Air India lần này, bởi nguyên nhân vẫn chưa được xác định.
Tuy
vậy, cú sốc này vẫn là một đòn giáng mạnh đối với tập đoàn Mỹ, đến mức khiến một
số người bắt đầu tự hỏi: liệu vụ rơi máy bay lần này có phải là “giọt nước
tràn ly” ? Theo Les Echos, vẫn còn quá sớm để khẳng định rằng gã khổng lồ
này sẽ bị kéo xuống vực thẳm.
Trước
hết, là vì các hãng hàng không hiện nay đang thiếu máy bay và trong những thập
kỷ tới, nhu cầu về máy bay sẽ tiếp tục tăng mạnh. Theo Airbus, đội bay toàn cầu
dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong vòng hai mươi năm tới.
Thứ
hai, nước Mỹ không thể thiếu Boeing. Boeing thường xuyên là nhà xuất khẩu
tư nhân lớn nhất của Mỹ, tạo ra hơn 80 tỷ đô la doanh thu kinh tế trong nước.
Đây cũng là tập đoàn trực tiếp thuê hơn 150.000 nhân viên và gián tiếp
tạo việc làm cho khoảng 1,5 đến 2 triệu người tại Mỹ. Với khoản đầu tư hơn 2,5
tỷ đô la mỗi năm cho nghiên cứu và phát triển, hoạt động trong các lĩnh vực
hàng không dân dụng, quân sự và không gian, Boeing là một công cụ thể hiện chủ
quyền và sức mạnh của nước Mỹ. Les Echos kết luận dù tập đoàn này
không có lợi nhuận kể từ năm 2018 và vốn hóa thị trường đã giảm hơn một nửa kể
từ tháng 03/2019, thì đối thủ lớn của Airbus vẫn có thể được xem
là bất tử.
Lính
đánh thuê Nga và những tội ác tại Mali
Nhật báo
Le Monde hôm nay chạy tựa trang nhất “Tiết lộ về những tội ác của Wagner tại
Mali”. Theo kết quả điều tra của Le Monde, Forbidden Stories và các
hãng truyền thông đối tác, trong suốt ba năm rưỡi hiện diện tại Mali, từ
tháng 12/2021 đến ngày 06/06/2025, nhóm lính đánh
thuê Wagner của Ngađã gây ra vô số hành động tàn bạo và giết chóc, từ
bắt cóc, thiêu sống, tới chặt đầu, v.v. Rất khó để đưa ra con số
thương vong chính xác, nhưng ít nhất hàng trăm người dân Mali, đặc biệt là các
thành viên của cộng đồng Peul và Touareg – thường bị gắn với các nhóm thánh chiến
Hồi giáo và phong trào ly khai – đã bị lực lượng Wagner sát hại.
Còn khi
không bị xử tử, một số người bị bắt giữ và giam cầm bởi các lính đánh thuê của Nga
mà không qua bất kỳ thủ tục pháp lý nào và ngoài tầm kiểm soát của chính quyền
Mali, trong nhiều ngày, nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng. Theo điều tra,
ít nhất sáu căn cứ của quân đội Mali đã được xác định là nơi giam giữ dân thường
kể từ đầu năm 2022. Một số địa điểm khác cũng có thể đã được sử dụng làm nơi
giam giữ, tùy theo khu vực hoạt động của lính đánh thuê Nga.
Ngoài
ra, kết quả cuộc điều tra của Le Monde còn cho những tháng đầu năm 2022, khi mới
đến Mali, nhóm Wagner gặp nhiều khó khăn khi chính quyền quân sự của tướng
Assimi Goïta không thanh toán tiền cho họ, vì vậy họ đã tự kiếm tiền. Họ
cướp tiền và trang sức của người dân mà họ gặp, như ghi nhận ở khu vực Simaye,
miền trung Mali. Không chỉ vậy, họ còn bắt cóc dân thường và đòi tiền chuộc để
thả người. Theo nhiều nguồn tin ở miền bắc Mali, nhóm Wagner có thể yêu cầu gia
đình của nạn nhân phải trả tới khoảng 7.600 euro để chuộc lại người thân. Le
Monde kết luận rằng họ hành động chẳng khác nào các nhóm thánh chiến mà họ
tuyên bố đang chiến đấu chống lại.
Có
nên cấm trẻ dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội ?
Về thời
sự nước Pháp, tờ Le Monde, Le Figaro và Libération hôm nay đều có bài viết về dự
luật cấm trẻ em dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội. Trong bối cảnh dư luận trong
nước đang bàng hoàng vì vụ đâm dao tại trường trung học ở thành phố Nogent, tổng
thống Pháp đã tuyên bố nếu châu Âu không thực hiện luật này trong vài tháng tới
thì “chúng ta sẽ tự bắt đầu thực hiện tại Pháp” bằng phương pháp phân
tích khuôn mặt để xác định tuổi. Trước phát biểu của tổng thống, các tờ báo lại
đưa ra những quan điểm trái chiều.
Về
phần mình, Le Monde thể hiện rõ quan điểm phản đối trong bài “Nữ giám thị bị
đâm ở Nogent: Những câu hỏi được đặt ra về lệnh cấm mạng xã hội đối với người
dưới 15 tuổi”. Luận điểm đầu tiên được tờ báo đưa ra là phía cơ quan điều
tra vẫn chưa chứng minh được mối liên hệ trực tiếp nào giữa vụ án mới đây tại
Nogent với vấn đề nghiện mạng xã hội. Công tố viên trong vụ án này cho biết dù
nghi phạm giết người “có vẻ bị ám ảnh bởi bạo lực và cái chết”,
nhưng cậu ta “ít sử dụng mạng xã hội”. Thủ tướng François Bayrou
cũng đã thông báo rằng ông muốn thực hiện các biện pháp kiểm soát danh
tính khi bán vũ khí trên Internet, nhưng cuộc điều tra đã xác định rằng vũ khí
được sử dụng là một con dao làm bếp được lấy trộm từ nhà của nghi phạm.
Luận
điểm thứ hai là tính chính xác của biện pháp phân tích khuôn mặt mà tổng thống
Pháp đề xuất. Le Monde cho rằng công nghệ này từ lâu đã bị chỉ trích vì hoạt
động kém hiệu quả trên các đối tượng không phải da trắng và có tỷ lệ
sai số quá cao. Ngoài ra, một biện pháp khác là yêu cầu xác nhận thông tin
người dùng qua App Store hay Google cũng gây ra nhiều tranh cãi. Còn theo Le
Figaro trong bài “Giới hành pháp đau đầu với lệnh cấm trẻ vị thành niên dùng
mạng xã hội”, thì điều này sẽ có nguy cơ làm lộ các thông tin nhạy cảm của
người dùng.
Luận
điểm thứ ba là những luật hạn chế quyền truy cập của trẻ vào mạng xã hội hay
trò chơi điện tử trực tuyến đã được nhiều quốc gia thử nghiệm và gây ra không
ít các tranh cãi. Một vài trong số đó vẫn đang được thực hiện như ở nhiều tiểu
bang của Hoa Kỳ, ở Úc và Anh. Trong khi đó, một số thì đã bị huỷ bỏ, như các biện
pháp về giờ giới nghiêm kỹ thuật số nhằm giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện
tử ở trẻ em ở Hàn Quốc và Trung Quốc. Ngoài ra theo Le Figaro, việc
ra lệnh cấm như vậy cũng khó có thể hạn chế được hoàn toàn việc trẻ em sử dụng
mạng xã hội vì chúng chắc chắn sẽ tìm ra được những cách khác để lách luật.
Minh chứng là mới đây, khi ba trang web phim khiêu dâm lớn của Pháp ngưng hoạt
động, số lượng người tìm đến mạng cá nhân ảo VPN đã tăng vọt. Trong khi đó, tờ
Libération lại đưa ra quan điểm ngược lại. Tờ báo cho rằng đạo luật này dù
không thể hoàn toàn ngăn cản trẻ dưới 15 tuổi truy cập vào mạng xã hội nhưng
chí ít vẫn có thể hạn chế được việc truy cập đó, tương tự như các luật cấm trẻ
vị thành niên mua rượu và thuốc lá.
-------------------------------------
Tai
nạn máy bay ở Ấn Độ: Ít nhất 265 người chết
Thanh Phương
- RFI
Đăng
ngày: 12/06/2025 - 15:23 - Sửa đổi ngày: 12/06/2025 - 22:54
Ấn
Độ mở điều tra tai nạn hàng không Air India 171
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 13/06/2025 - 12:37 - Sửa đổi ngày: 13/06/2025 - 20:22
No comments:
Post a Comment