Chủ
nghĩa Mác–Lênin và cái chết lâm sàng của lý luận Đảng
Vũ Đức Khanh
29/06/2025
https://baotiengdan.com/2025/06/29/chu-nghia-mac-lenin-va-cai-chet-lam-sang-cua-ly-luan-dang/
Trong
một nền chính trị nơi quyền lực được duy trì bằng sự kiểm soát tư tưởng, thì mỗi
phát ngôn của giới lý luận không chỉ đơn thuần là học thuật – đó là thông điệp
về giới hạn của cái được phép suy nghĩ.
Phát
biểu gây tranh cãi của GS.TS Phùng Hữu Phú – rằng “không thừa nhận chủ nghĩa
Mác–Lênin là không thừa nhận sự lãnh đạo của Đảng” – là một tuyên ngôn của thế
giới cũ.
Nhưng
sự phản biện từ TS Mạc Văn Trang, trên Báo Tiếng Dân, lại phơi bày một điều sâu
xa hơn: Sự khủng hoảng không thể cứu vãn của lý luận Đảng Cộng sản Việt Nam
(ĐCSVN) trước trật tự thế giới mới.
Một
ý thức hệ không còn thở
Sau
gần 40 năm “Đổi mới”, điều nghịch lý nhất là ĐCSVN vẫn bám víu vào chủ nghĩa
Mác–Lênin như một hộ chiếu chính danh.
Trong
khi chính họ đã từ bỏ gần như toàn bộ nền tảng kinh tế và xã hội của học thuyết
đó.
Công
hữu tư liệu sản xuất? Giải thể.
Đấu
tranh giai cấp? Im lặng.
Kinh
tế kế hoạch tập trung? Chỉ còn trong sách giáo khoa.
Nhưng
Đảng vẫn khăng khăng: Không có Mác–Lênin, không có Đảng.
Đây
không còn là niềm tin, mà là nỗi sợ – sợ mất kiểm soát.
Cái
bóng của học thuyết chết trên một quốc gia sống
Chúng
ta đang chứng kiến sự tồn tại kỳ quặc: Một hệ thống cầm quyền sử dụng một học
thuyết đã bị chính nó vô hiệu hóa.
Chủ
nghĩa Mác–Lênin không còn đóng vai trò kiến tạo xã hội – nó tồn tại như biểu tượng
của quyền lực tuyệt đối, như một nghi lễ mà ai cũng phải lặp lại để được ở lại
trong vòng an toàn chính trị.
Đây
là điểm TS Mạc Văn Trang chạm đến trong lời phê: Khi ông Phú tiếp tục lặp lại
tín điều cũ, ông đang “bảo hoàng hơn vua”.
Nhưng
vấn đề không nằm ở ông Phú – vấn đề là ở chính cái hệ thống cần đến những ông
Phú để tiếp tục duy trì ảo tưởng tư tưởng.
Hai mặt
của ĐCSVN: Một chính thể, hai linh hồn
Từ
lâu, ĐCSVN đã sống với hai nhân dạng:
•
Một mặt công khai: Đề cao phát triển kinh tế tư nhân, hội nhập toàn cầu, hợp
tác với các thể chế dân chủ, gia nhập các FTA thế hệ mới, đi tìm đầu tư và chuyển
giao công nghệ.
•
Một mặt tiềm ẩn: Bảo vệ sự kiểm soát tuyệt đối bằng ý thức hệ, ngăn chặn tự do
báo chí, hình sự hóa phản biện ôn hòa, và giữ chặt độc quyền chính trị qua khẩu
hiệu “kiên định Mác–Lênin”.
Hai
mặt này không thể cùng tồn tại lâu dài.
Khi
một quốc gia càng hội nhập sâu vào trật tự dựa trên luật lệ toàn cầu
(rules-based order), thì sự phi lý trong nền tảng lý luận cầm quyền càng trở
nên trơ trẽn.
Nó
không còn là sự khác biệt văn hóa – mà là sự bất khả tương thích chiến lược.
Bế tắc
lý luận trước thế giới mới
Trong
trật tự thế giới mới, nơi công nghệ, sở hữu trí tuệ, dân chủ hóa dữ liệu và giá
trị nhân quyền đang tái định nghĩa quyền lực quốc gia, thì ĐCSVN không còn sở hữu
công cụ lý luận đủ sức thuyết phục người dân lẫn đối tác quốc tế.
Đảng
lặp lại Mác–Lênin không phải vì tin, mà vì không còn gì khác để thay thế.
Sự
trì trệ này không phải chỉ là vấn đề học thuật. Nó là điểm yếu chiến lược – làm
suy giảm khả năng thích ứng quốc gia, làm mờ tín nhiệm quốc tế, và làm tổn
thương tiềm năng sáng tạo nội tại của một dân tộc từng được biết đến với sự
kiên cường.
Việt
Nam cần một lý luận mới: Tự do, Dân chủ, Thịnh vượng và Hòa hợp Dân tộc
Lý
luận phải phục vụ đời sống. Và lý luận chính trị phải tạo điều kiện cho một xã
hội khoẻ mạnh, nơi người dân được tự do suy nghĩ, báo chí được soi sáng sự thật,
trí thức được quyền hoài nghi, và quyền lực phải được kiểm soát bằng luật pháp
và sự minh bạch.
Không
ai yêu cầu ĐCSVN chối bỏ lịch sử. Nhưng không thể mãi lấy một học thuyết thế kỷ
XIX – vốn đã đổ vỡ trong thế kỷ XX – để ràng buộc cả một dân tộc đang sống
trong thế kỷ XXI.
Phát
biểu của GS Phùng Hữu Phú và sự mỉa mai đầy xót xa của TS Mạc Văn Trang, là một
màn kịch đối lập nhưng đồng thời: Người bảo vệ tín điều cũ, và người phơi bày sự
lỗi thời của nó.
Việt
Nam cần một chân trời tư tưởng mới – và điều đó sẽ không đến từ những người “bảo
hoàng hơn vua”.
No comments:
Post a Comment