Thủ tướng Thái Lan đối
mặt với khủng hoảng do căng thẳng biên giới và “ông chú” Hun Sen
Thu
Hằng - RFI
Đăng
ngày: 20/06/2025 - 13:06 - Sửa đổi ngày: 20/06/2025 - 13:44
Ông Hun
Sen đang đẩy thủ tướng Thái Lan vào tình thế bị động, có nguy cơ bị mất ghế. Để
khẳng định thế thượng phong, ông đã tung đoạn ghi âm cuộc nói chuyện điện thoại
với bà Paetongtarn Shinawatra, con của “bạn thân” Thaksin. Bị
chỉ trích “nhún nhường”, thủ tướng 38 tuổi đang chịu áp lực đòi bà
phải ra đi sau khi liên minh cầm quyền chỉ còn đa số mong manh ở Quốc Hội.
HÌNH :
Thủ
tướng Cam Bốt Hun Manet (G) tiếp đồng nhiệm Thái Lan Paetongtarn Shinawatra (T)
tại Điện Hòa Bình, Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 23/04/2025. © AP / Agence
Kampuchea Press (AKP)
Từ
khi chế độ quân chủ lập hiến được thành lập năm 1932, chính trường Thái Lan đã
xảy ra hơn 20 cuộc đảo chính hoặc binh biến nhằm lật đổ chính phủ.
Cuộc
khủng hoảng chính trị Thái Lan bắt nguồn từ căng thẳng biên giới với nước láng
giềng Cam Bốt. Sau nhiều lần giao tranh dẫn đến đổ máu, hai nước cùng nhất trí
giải quyết xung đột qua con đường đàm phán và ngoại giao. Năm 2000, Thái Lan và
Cam Bốt quyết định thành lập Ủy ban Biên giới Hỗn hợp (Joint Border Commission)
nhưng có rất ít tiến triển.
Nguồn
gốc khủng hoảng biên giới
Thái
Lan và Cam Bốt có chung 817 km biên giới nhưng rất nhiều đoạn vẫn chưa được
phân định từ hơn một thế kỷ nay. Bản đồ do Pháp lập năm 1907 khi Cam Bốt còn là
thuộc địa bị Thái Lan phản đối. Năm 2011, quân đội Thái Lan và Cam Bốt đụng độ ở
khu đền cổ Preah Vihear hơn 900 tuổi mà cả hai nước đều đòi chủ quyền. Phnom
Penh đưa vụ việc lên Tòa Án Công Lý Quốc Tế. Ngày 11/11/2013, Tòa khẳng định chủ
quyền của Cam Bốt đối với khu vực quanh đền, có diện tích 4,6 km2. Phán quyết
mang tính chất ràng buộc và các bên không thể kháng nghị, căn cứ theo phán quyết
năm 1962 xác định chủ quyền của Cam Bốt đối với ngôi đền cổ, được UNESCO công
nhận Di sản Thế giới năm 2008.
Đọc
thêm
Tòa
án Quốc tế : Vùng quanh đền Preah Vihear thuộc chủ quyền Cam Bốt
14
năm sau lại xảy ra đụng độ giữa quân đội hai nước ở biên giới. Ngày 28/05/2025,
hai bên nổ súng vào nhau trong khoảng 10 phút tại một vùng biên giới chưa được
phân định, gần khu đền Preah Vihear và biên giới với Lào. Cả hai bên đều khẳng
định hành động tự vệ. Một quân nhân Cam Bốt bị thiệt mạng. Ngày 17/06, thủ tướng
Hun Manet khẳng định “tình hình ở biên giới vẫn chưa ổn định” và
cáo buộc quân đội Thái Lan “vẫn tiến hành các hoạt động điều chuyển vị
trí và xây dựng các công trình quân sự mới”. Để “chấm dứt vấn đề
này và tránh một cuộc xung đột liên quan đến bất trắc”, thủ tướng Hun Manet
cho biết Cam Bốt đã gửi công hàm lên Tòa Án Công Lý Quốc Tế (ICJ) nhưng Thái
Lan từ chối công nhận thẩm quyền của tòa về vấn đề này.
Đọc
thêm
Lãnh
đạo quân đội Thái Lan và Cam Bốt gặp nhau sau vụ đọ súng tại vùng biên giới
Ban
Cam Bốt của đài RFI trích giải thích của Yorng Pov, tổng thư ký Viện Hàn lâm
Hoàng gia Cam Bốt : “Phản ứng của Cam Bốt hoàn toàn đúng đắn và tương
xứng với những gì đang xảy ra. Nếu Cam Bốt không đáp trả theo cách này thì sẽ
có lỗi. Thái Lan gây ra vấn đề và đổ lỗi cho Cam Bốt. Trước những sự sỉ nhục
này, một mặt Cam Bốt phải chứng minh rằng họ tôn trọng luật pháp quốc tế và mặt
khác phải bảo vệ hệ thống dân chủ của mình. Đúng là đất nước cần phát triển
kinh tế, nhưng cũng phải thúc đẩy tinh thần dân tộc xứng với tầm của một đất nước
có bề dày lịch sử”.
Tinh
thần dân tộc bùng lên ở cả hai nước mặc dù trước đó, chính quyền đã đồng ý hạ
nhiệt tình hình. Thái Lan gia tăng các biện pháp hạn chế tại biên giới như rút
ngắn thời gian hiệu lực giấy thông hành, cấm khách du lịch và nhân viên sòng bạc
người Thái Lan nhập cảnh vào Cam Bốt… Chính quyền Phnom Penh đáp trả bằng cách
tẩy chay phim truyện và phim truyền hình dài tập Thái Lan, cấm nhập khẩu rau quả
của nước láng giềng từ ngày 17/06. Một cuộc tuần hành rầm rộ ủng hộ chính phủ
Cam Bốt đã được chính Hun Many, em trai của thủ tướng Hun Manet, khởi động ngày
18/06.
Đọc
thêm
Thái
Lan tăng cường quân đội tại vùng biên giới tranh chấp với Cam Bốt
Cuộc
điện đàm “nhún nhường” của thủ tướng Thái Lan
Điều
ngạc nhiên là hai gia đình lãnh đạo Shinawatra tại Thái Lan và Hun Sen ở Cam Bốt
lại có mối quan hệ khá thân thiết, đặc biệt là mối liên hệ chặt chẽ giữa hai
người cha. Chính mối quan hệ này đã khiến thủ tướng Thái Lan Paetongtarn
Shinawatra đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng quy mô quốc gia. Bà bị chỉ
trích đã “quá nhún nhường”, làm mất thể diện quốc gia khi thân mật
gọi ông Hun Sen là “chú” xưng “cháu”, đề nghị
ông “nói” với bà những khúc mắc và gọi lực lượng quân đội Thái
Lan là “đối lập”. Ngày 19/06, thủ tướng Thái Lan đã gửi lời xin lỗi
tới người dân và nói rằng mọi hành động của bà chỉ nhằm mục đích “bảo vệ
chủ quyền của Thái Lan và sự an toàn của công dân ở cả hai bên biên giới”.
Cảm
giác bị “chú” “đâm sau lưng”, bà Paetongtarn khẳng định
không một lãnh đạo nào trên thế giới lại tung lên mạng các cuộc điện đàm riêng
tư như vậy. Về phần cựu thủ tướng Cam Bốt, hiện là chủ tịch Thượng Viện, ông
Hun Sen giải thích trên trang Facebook, được trang Nation Thailand trích dẫn
ngày 18/06 :
“Tối
15/06/2025, tôi đã nói chuyện qua điện thoại với thủ tướng Thái Lan 17 phút 6
giây. Khleang Huot làm phiên dịch. Theo thông lệ, để tránh mọi hiểu lầm hoặc
trình bày sai lệch trong các vấn đề chính thức, cần phải ghi âm cuộc trò chuyện
vì mục đích minh bạch, bao gồm cả mục đích nội bộ của Cam Bốt.
Từ
đó, tôi đã chia sẻ bản ghi âm cuộc trò chuyện giữa tôi và thủ tướng Thái Lan với
khoảng 80 người, bao gồm các thành viên của Ban Thường vụ Đảng, các nhóm công
tác của Thượng viện, các nhóm của Quốc hội, lực lượng đặc nhiệm đối ngoại, các
đơn vị giáo dục và tiếp cận cộng đồng, các nhóm biên giới và các thành viên của
lực lượng vũ trang. Trong số những cá nhân này, có thể có người không tán thành
thủ tướng Thái Lan. Vài giờ sau cuộc trò chuyện của chúng tôi, nhà lãnh đạo
Thái Lan đã công khai cáo buộc nhà lãnh đạo Cam Bốt có hành vi chính trị “thiếu
chuyên nghiệp” và làm chính trị trên Facebook, một hành động trái ngược với lời
nói của họ.
Về
đoạn ghi âm bị rò rỉ, tôi nhận thấy chỉ có khoảng 9 phút được công khai. Do đó,
nếu phía Thái Lan muốn có bản ghi âm đầy đủ, tôi sẵn sàng công bố toàn bộ đoạn
ghi âm dài 17 phút 6 giây”.
Đọc
thêm
Một
nhà đối lập Thái Lan bị bắt ở Cam Bốt : Biểu tình phản đối ở Bangkok
Thái
Lan : Khủng hoảng chính trị vì “thế lực bên ngoài”
Thủ
tướng Thái Lan Paetongtarn đang phải đối mặt với khủng hoảng chính trị. Liên
minh cầm quyền do đảng Pheu Thai của bà đứng đầu chỉ còn đa số mong manh ở Quốc
Hội sau Khi đảng lớn thứ hai Bhumjaithai, theo khuynh hướng bảo thủ, quyết định
rời liên minh vào tối 18/06 vì không chấp nhận thái độ “nhún nhường” của
thủ tướng Paetongtarn trong cuộc điện đàm với ông Hun Sen.
Theo
AFP, trước khi quyết định “ly hôn” với Pheu Thai, Anutin
Charnvirakul, người đứng đầu đảng Bhumjaithai và giữ chức bộ trưởng Nội Vụ, đã
bất đồng với thủ tướng vì bà Paetongtarn muốn cách chức ông. Những xung đột giữa
gia đình Shinawatra và giới tinh hoa
bảo
thủ thân quân đội và hoàng gia đã có từ lâu và luôn gây chia rẽ Thái Lan từ 20
năm nay.
Liên
minh cầm quyền được hình thành vào mùa thu 2023 từ khoảng 10 chính đảng có
đường lối khác biệt và từng là đối thủ của nhau trong kỳ bầu cử Quốc Hội. Hai đảng
lớn trong liên minh là Pheu Thai của thủ tướng đương nhiệm và Bhumjaithai. Còn
đảng Dân Chủ, trong thông cáo ngày 20/06, cho biết “sẽ ở lại trong
chính phủ để giải quyết những thách thức mà đất nước đang phải đối mặt”.
Nhiều chính đảng khác cũng đã lên tiếng ủng hộ thủ tướng sau khi bà Paetongtarn
xin lỗi. Tuy nhiên, nhiều người đã biểu tình đòi thủ tướng từ chức. Trong trường
hợp này, có hai kịch bản có thể xảy ra : giải tán Quốc Hội, dẫn đến bầu cử sớm
trong vòng 60 ngày, hoặc bổ nhiệm một thủ tướng mới dựa trên đa số tương tự.
Đọc
thêm
Thái
Lan lại đứng trước nguy cơ khủng hoảng chính trị
Trả
lời ban Cam Bốt của đài RFI, chuyên gia về luật Vorn Chanlote nhận định : “Theo
tôi, không có lý do chính đáng nào để quân đội Thái Lan kích động lật đổ chính
quyền dân sự. Nhưng giờ lại có sự trùng hợp ngẫu nhiên và quân đội đang lợi dụng
điều đó. Tuy nhiên, Cam Bốt phải kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và không
được can thiệp vào công việc nội bộ của Thái Lan trong bất kỳ trường hợp nào”.
Cuộc
khủng hoảng chính trị hiện nay được cho là nghiêm trọng nhất kể từ khi con gái
cựu thủ tướng Thaksin Sinawatra lên cầm quyền vào tháng 08/2024. Và nguyên nhân
chính là “ông chú” Hun Sen. Theo AFP, ngày 19/06, Bangkok đã gửi
công hàm phản đối đến đại sứ Cam Bốt để lên án vụ rò rỉ thông tin được coi
là “vi phạm tập quán ngoại giao” và “làm tổn hại” lòng
tin giữa hai nước láng giềng có mối quan hệ văn hóa và thương mại quan trọng.
---------------------------
Các
nội dung liên quan
THÁI
LAN - CAM BỐT
Thái
Lan tăng cường quân đội tại vùng biên giới tranh chấp với Cam Bốt
CAM
BỐT - THÁI LAN
Lãnh
đạo quân đội Thái Lan và Cam Bốt gặp nhau sau vụ đọ súng tại vùng biên giới
No comments:
Post a Comment