https://www.facebook.com/quangminh.ha1/posts/10165864175150512
Nhận được lời mời viết 1 bài cho mục Góc Nhìn
của Vnexpress, với đề bài là “Triết lý bóng đá của Việt Nam là gì?” nhân dịp
ông Park Hang-seo có 4 năm gắn bó với ĐTVN.
Mình nghĩ “đúng là đơn vị đặt bài mơ mộng quá.
Ở xứ này, làm bóng đá có triết lý gì đâu?”. Nhưng cũng ngẫm, nó là dịp để nói
thẳng về sự thật mà nhiều người cùng thấy về cách làm bóng đá ở VN.
Bài gửi đi, có nói “Không dùng được cũng không
sao”. Họ gửi lại bản có biên tập, cắt ngắn đi khá nhiều. Mình đăng toàn vẹn bài
viết của mình lên đây cho mọi người xem vì bản đăng báo có nhiều ý mình muốn
nói đã không thể giữ.
CẢM ƠN ÔNG PARK
HANG_SEO
Vậy là đã tròn 4 năm ông Park Hang-seo trở
thành HLV trưởng đội tuyển bóng đá nam Việt Nam. Đó là 4 năm rất đẹp đối với
người hâm mộ, những người đã đợi rất lâu rồi để được tận hưởng những tấm huy
chương ở khu vực và châu lục. Họ thần tượng ông, điều đó là tất nhiên. Thậm
chí, họ gọi ông bằng “thầy Park”, cách gọi của những cầu thủ ĐTQG dành cho ông.
Và rất có thể ông Park sẽ còn gắn bó thêm với bóng đá Việt Nam vài năm nữa (ít
nhất là vậy), đủ để trở thành vị HLV trưởng có “triều đại” kéo dài nhất lịch sử
ĐTQG VN.
Trong các bình luận của tôi, ở cương vị một
“chém gió viên bóng đá”, có một câu hỏi tôi thường được hỏi rất nhiều lần. Đó
là “Theo anh, triết lý của bóng đá Việt Nam là gì?”. Trước những câu hỏi ấy,
tôi chỉ cười (bằng một icon). Kể ra, nếu triết lý mà là một nụ cười, hoặc đem lại
nụ cười, đó cũng là thứ triết lý đáng giá.
Thực chất, nếu muốn nói đến triết lý bóng đá,
ta cần minh định đến 2 loại triết lý khác nhau. Thứ nhất là triết lý chơi bóng
và thứ hai là triểt lý làm bóng đá. Thường thì triết lý làm bóng đá mang tính
phổ quát, và nó phục vụ cho triết lý chơi bóng đá. Tuy vậy, triết lý chơi bóng
đá lại thường được đặt ra bởi chủ thể làm bóng đá, ví như chủ tịch một CLB hay
Chủ tịch một liên đoàn. Các chủ thể này muốn thứ bóng đá của đội bóng đại diện
cho mình chơi theo cách nào, họ sẽ đặt hàng một HLV hoặc tìm kiếm HLV có triết
lý tường đồng. Số ít vẫn có những chủ thể không định hình triểt lý chơi bóng và
họ phó mặc toàn bộ cho HLV, miễn sao là hiệu quả.
Triết lý bóng đá của ĐTVN, qua ông Park
Hang-seo, chúng ta đã rõ. Nó thể hiện ngay trong cách chúng ta chơi bóng ở cả
sân chơi khu vực lẫn châu lục. Đó là chơi phòng ngự phản công, dựa trên sự chắc
chắn của hàng phòng ngự và sự tinh tế, khôn ngoan của các tiền vệ. Gần như 100%
người hâm mộ đều nhận ra diện mạo này. Nó được duy trì chắc chắn, bền bỉ, ổn định
bởin ông Park cùng 1 thế hệ tuyển thủ trẻ trung suốt 4 năm rồi.
Còn triết lý làm bóng đá của Việt Nam là gì?
Đây là câu hỏi không ai trả lời được hoặc nếu có trả lời được có khi họ cũng
không nói. Những người làm nghề bình luận, phân tích bóng đá lâu năm cũng chỉ
có thể đoán ra triết lý làm bóng đá ở VIệt Nam là gì thông qua tổng kết những sự
việc, những hiện tượng mà họ nhìn thấy mà thôi. Họ không dám cả quyết. Đơn giản,
giới bóng đá Việt Nam không có triết lý. Khi họ không tuyên ngôn về một triết
lý thì càng đồng nghĩa rằng không có một triết lý nào được thừa nhận cả.
Cách đây 9 năm, trong một lần trò chuyện với
HLV trưởng ĐTQG Pháp, ông Diddier Deschamps, tại trụ sở của LĐBĐ Pháp, tôi có
được ông chia sẻ một quan điểm dựa trên một sự kiện của làng bóng đá Pháp. Đại
ý, ông nói rằng một tuyển thủ của ông không chỉ là một nhà thể thao chuyên nghiệp,
chất lượng mà còn phải là một tấm gương cho thế hệ thanh niên Pháp cùng thời.
Tôi nhận ra, đó chính là một dạng triết lý của những người làm bóng đá Pháp. Và
khi liên tưởng tới cái biệt danh “Black, Blanc & Beur” của họ, tôi càng nhận
thấy triết lý của bóng đá Pháp rất rõ ràng. Black: Đen, ám chỉ những người gốc
Phi. Blanc: Trắng, những người châu Âu bản địa. Beur: Màu bơ, ám chỉ những người
gốc bắc Phi từ các quốc gia thuộc địa cũ của nước Pháp. Họ cấu thành không chỉ
ĐTQG Pháp mà họ cấu thành cả một xã hội Pháp đương đại.
So sánh triết lý nền bóng đá Việt Nam với nền
bóng đá Pháp là một so sánh trời ơi đất hỡi. Họ là người mang bóng đá sang Việt
Nam. Họ có nền tảng kinh tế, xã hội khác hẳn Việt Nam. Văn hoá của họ khác hẳn
với văn hoá của ta. Cái nào của họ hay thì ta học nhưng không có nghĩa “Tây cái
gì cũng hay”. Và đòi hỏi theo kiểu “Anh, Pháp, Đức họ làm thế này thế kia, sao
ta không làm theo” lại càng là đòi hỏi phi lý, và đôi khi, ngớ ngẩn.
Nhưng kể chuyện ấy ra cũng chỉ để muốn xác định
một quan điểm. Đó là không chỉ bóng đá mà trong cả ngàn vạn ngành nghề khác,
khi một triết lý được đặt ra, nó chính là phản chiếu rất chính xác của diện mạo
xã hội ấy. Và nếu hệ thống lại những gì xảy ra trong làng bóng đá Việt Nam,
chúng ta có thể dám nói rằng “không một triết lý nào được tuyên ngôn nhưng
trong cách làm của những người quản lý bóng đá hiện nay, có những triết lý rất
rõ rệt đã được thể hiện và nó phóng chiếu chính những gì đang là tập quán của
xã hội Việt đương đại”.
Thứ nhất là triết lý thời vụ, triết lý vị
thành tích. Với những người làm bóng đá VIệt Nam, cái “quyết thắng” của một trận
cầu, một giải đấu nó to hơn bất kỳ một mục tiêu lâu dài nào khác. Hãy thử nhìn
vào danh thủ Nguyễn Quang Hải. Khi cậu đã là một trụ cột của ĐTQG, cậu vẫn bị
triệu tập cho U23 để phục vụ mục đích phải đoạt bằng được tấm HCV SEA Games. Và
kết cục là Hải có 1 năm phải đá hơn 60 trận chính thức, một con số mà những
danh thủ hàng đầu thế giới cũng hiếm khi đạt tới. Kết cục, đoạt HCV SEA Games
xong rồi chúng ta được gì? Nền bóng đá Việt Nam có tiên tiến hơn các nền bóng
đá ĐNA nhờ vào tấm HCV ấy hay không?
Ở các nền bóng đá khác, cực kỳ hiếm trường hợp
người ta đưa một cầu thủ trụ cột ở hệ ĐTQG xuống đá phục vụ một giải U (giải trẻ),
trừ phi đó là Olympic. Họ làm thế là vì hai việc. Đầu tiên, không vắt kiệt sức
các cầu thủ trụ cột. Thứ hai, tạo không gian phát triển cho thế hệ kế cận. Chỉ
khi nào cả quốc gia không kiếm đủ nhân lực dàn trải nhiều cấp độ đội tuyển thì
mới có sự tận dụng (nhưng khéo léo) nhân sự ở đội tuyển chính cho tuyến dưới.
Còn ở Việt Nam, dù rằng tình hình đào tạo bóng
đá trẻ vẫn khá èo uột nhưng nhân sự cho các tuyến đội tuyển là không thiếu.
Chính vì sự ám ảnh thành tích mà người ta coi việc có một lứa tuyển thủ tốt là
cơ hội không thể không tận dụng. Từ đó, nảy sinh cách làm bóng đá theo “triết
lý tận dụng, triết lý cơ hội, triết lý vị thành tích, triết lý thời vụ” đầy
manh mún. Và ai dám tuyên ngôn về triết lý đây khi cách làm bóng đá của họ là
như thế?
Và cách làm bóng đá vụn vặt này không chỉ rơi
vào hệ đội tuyển mà còn cả ở cấp CLB. Điển hình như chuyện gần đây, một trung
tâm đào tạo trẻ của một nhà đầu tư lớn vốn dĩ được lập ra cùng ước nguyện “đưa
bóng đá Việt Nam đi World Cup” đã được bán cho một nhà đầu tư khác. Nhà đầu tư
mới tất nhiên sẽ có mục tiêu, ước nguyện riêng và khác của mình. Bản thân nhà đầu
tư này, sau khi mua lại một CLB bóng đá chuyên nghiệp, cũng dấy lên kế hoạch định
lấy tên một đội bóng đã từng có lịch sử và truyền thống của BĐVN để làm tên mới
cho CLB của mình một cách đầy khiên cưỡng. Nói công bằng, nó chính là kế hoạch
muốn đánh cắp lịch sử của người khác. Cách đi tắt này chẳng phải là thời vụ thì
là gì? Còn cái ước nguyện “đi World Cup” kia thì đâu rồi?
Kiểu nhà đầu tư bóng đá như thế ở Việt Nam thì
nhiều. Họ làm bóng đá cũng vì yêu bóng đá đấy nhưng vì lợi ích khác liên quan đến
kinh doanh riêng nhiều hơn. Không thiếu ví dụ về chuyện đầu tư cho một CLB chỉ
vì lãnh đạo địa phương ấy mê bóng đá nên nhà đầu tư mới dùng bóng đá để đánh đổi.
Hết nhiệm kỳ, lãnh đạo mới mà chán bóng đá, chắc chắn nhà đầu tư cũng buông đội
bóng ngay.
Quay lại nhìn mặt bằng chung xã hội, soi vào
chính bản thân chúng ta, cái chủ nghĩa cơ hội, cái ám ảnh lợi ích ngắn hạn, cái
bệnh thành tích ấy nó có phải là bệnh chung không? Đừng nhìn to tát quá, nhìn
vào mỗi gia đình cũng đủ hiểu.”Con phải vào đại học cho gia đình nở mày nở mặt
chứ” chính là một dạng bệnh thành tích nặng, thứ thành tích nhiều khi chỉ mang
báo cáo trước bàn thờ.
Từ cái ám ảnh về thành tích, thành quả ngắn hạn
ấy nó sinh ra nhiều hệ luỵ. Đơn cử là chủ nghĩa công thần. Mới đây thôi, trên
facebook nhà văn Nguyễn Quang Thiều có đăng tải bài viết về ông Park Hang-seo,
cho rằng ông là người có công duy nhất vực dậy nền bóng đá này. Rồi nhà biên kịch
Nguyễn Thị Minh Thái cũng chia sẻ đại khái “ông Park có công như thế thì sai một
chút cũng không sao?”. Nhà văn Nguyễn Quang Thiều và nhà biên kịch Nguyễn Thị
Minh Thái là dân ngoại đạo với bóng đá, họ đến với bóng đá bằng tình yêu hâm mộ
đơn thuần nên chúng ta cũng không cần mổ xẻ chuyện đúng-sai ở quan điểm của họ.
Nhưng điều họ nói thể hiện đúng cái chất chung của xã hội Việt là thích “du di
cho người có công”. Chính tư duy này làm gãy đổ mọi hành vi phản biện tích cực.
Sai là sai, đúng là đúng, làm gì có chuyện vì có công nên có quyền sai.
Đội tuyển quốc gia như thuyền, nền bóng đá như
nước. Nước lên thì thuyền lên chứ đâu ai lấy tay mà nâng thuyền mãi được. Và nền
bóng đá cũng như thuyền, xã hội như nước. Mặt bằng chung trong xã hội ưa chuộng
kiểu triết lý sống gì thì nền bóng đá sẽ mang y chang một triết lý như thế mà
thôi.
Mới đây thôi, có một đồng nghiệp gửi cho tôi một
tin nhắn đại ý “cùng ngày này 4 năm về trước, ông Park trở thành HLV trưởng
ĐTVN thì Chipu trở thành ca sỹ”. Cô Chipu đi làm ca sỹ 4 năm, và cô định hình rất
rõ mình là một nhân vật giải trí chứ không phải là một ca sỹ nghệ thuật. Đấy
chính là triết lý riêng. Còn triết lý riêng của nền BĐVN là gì, sau 4 năm ông
Park có mặt? Nó vẫn vậy thôi, y như thời chưa có ông Park, chưa có thành tích lớn.
Xem ra, cái gì gắn tới lợi ích cụ thể của cá nhân, người ta xác định nhanh và
rõ còn gắn với cái chung, họp mãi cũng không xác định xong.
Nói chung, phải cảm ơn ông Park vì 4 năm gắn
bó ông mang lại quá nhiều điều tích cực cho bóng đá Việt. Nhưng nếu có thay ông
Park bằng một HLV tinh hoa hơn, và sau đó mang lại nhiều thành tích dữ dội hơn
đi nữa thì vẫn phải nhìn nhận rằng triết lý làm bóng đá Việt Nam cũng sẽ không
khá khẩm hơn gì khi mặt bằng xã hội là như thế này. Và lần nữa phải cảm ơn ông
Park vì ông đủ dũng cảm gắn bó với một nền bóng đá “nguy hiểm” như thế này cũng
như việc gắn bó của ông đã giúp chúng ta cùng dấy lên câu hỏi hôm nay: “Triết
lý làm bóng đá ở Việt Nam là gì?”…
P/S: Xem xong xin cả nhà tí
view ở cái mục mà chính ra mình không ưng nhất của vne hehehe:
.
Nhà báo
Thứ ba, 12/10/2021, 23:49 (GMT+7)
https://vnexpress.net/triet-ly-lam-bong-da-4370904.html?
.
==================================================
THỰC
LỰC CỦA CHÚNG TA CHƯA ĐỦ CHO SÂN CHƠI WORLD CUP!
https://www.facebook.com/hoangnguyenvunhabao/posts/10208618376813151
Một thực tế cần phải nhìn nhận là sân chơi
World cup đang thực sự quá sức với chúng ta, để rồi chúng ta không trách móc
nhiều các cầu thủ, huấn luyện viên hay đổ lỗi cho bất kỳ một hoàn cảnh khách
quan nào.
Có bao nhiêu sức, chúng ta đã dồn xuống hết
các hiệp đấu. Có bao nhiêu khả năng, chúng ta cũng đã thể hiện trong cuộc chơi.
Ta yếu hơn và ta chưa chuẩn bị một tâm thế vững chãi để được đón nhận chiến thắng,
đó là điều không thể phủ nhận.
Bóng đá nên nhìn thực tế ở các trận đấu với
các đối thủ, chứ không nhìn bằng cảm tính hoặc lẽ yêu ghét thông thường. Đấu là
đấu, bằng đôi chân và cái đầu của cầu thủ, cùng mưu lược của huấn luyện viên,
chứ không bằng cảm xúc của ai cả dù sự cổ vũ là nên và cần cho tinh thần chiến
đấu.
Đội Nhật có thể thua Oman, thua Ả Rập những trận
"dạo chơi" ban đầu, nhưng lại quật ngã đội "bất bại" Úc ở
trận đấu quyết định cần phải thắng. Trước đội UAE thua te tua trên sân Đông Nam
Á khi đấu vòng loại 2 lượt đi nhưng lượt về thì toàn thắng và vượt lên đỉnh bảng.
Đường dài mới biết ngựa hay nhưng vấn đề là nội
lực thực sự để chiến đấu kia kìa. Chứ ngựa chưa hay thì đường càng dài càng mệt.
Xem bóng đá Việt Nam thực sự rất "đau
tim", ghi bàn đấy nhưng không biết được bao lâu, và nếu thắng thì người
xem cứ có cảm giác mong cho thời gian hết sớm, chứ không phải bình tĩnh mà thưởng
thức trận đấu.
Khi nào các trận đấu cho người xem cảm giác
thưởng thức các cầu thủ chơi bóng thật sự, lúc đó chúng ta sẽ khác.
Thôi thì đội tuyển và HLV đã làm hết sức và
làm tốt rồi. Sự tốt hơn, chúng ta sẽ chờ đợi ở thì tương lai vậy!
.
No comments:
Post a Comment