Vĩnh Hảo
7 tháng 10, 2021
https://saigonnhonews.com/mindfulness/buoc-qua-lich-su/
Cơn đại dịch quét qua địa cầu gây điêu đứng và
làm xáo trộn cả đời sống của nhân loại. Nó tước đi những sinh mệnh, làm đảo lộn
nếp sống của từng cá nhân, gia đình, xã hội, quốc gia và quốc tế. Nó không phân
biệt, nể trọng hay nhường nhịn ai; không kỳ thị trí thức hay bình dân, giàu hay
nghèo, già hay trẻ, nam hay nữ, khỏe mạnh hay yếu đuối. Nó ly cách từng cá
nhân, chia lìa những gia đình, khoanh vùng từng xã hội; và như lưỡi hái khổng lồ
của tử thần, nó phạt ngang, san bằng tất cả những gì nằm trên lối đi thần tốc của
nó.
Hơn ba triệu người nằm xuống (1) dưới lưỡi hái
này kể từ khi dịch bắt đầu lây lan; và số nhân mạng tử vong vẫn còn tăng lên từng
ngày ở quốc gia này, quốc gia kia, dù các khoa học gia đã bào chế và sản xuất
được thuốc chủng ngừa từ cuối năm trước.
Hãy thử nhìn những con số của dịch cúm năm
1918: khoảng 500 triệu người bị lây nhiễm, và khoảng ít nhất là 50 triệu người
tử vong trên toàn thế giới (2). Số người chết năm xưa so với ngày nay thật quá
khủng khiếp. Nhưng ngày nay đọc lại từ sử liệu, chỉ thấy tử vong trên những con
số. Hình ảnh chết chóc sẽ được gợi lên bằng phép toán so sánh thật nhanh: Năm ấy
và năm nay, con số và người chết. Mức độ xúc cảm sẽ không nhiều, nếu không muốn
nói là vô cảm.
Thống kê về tử vong trong chiến tranh, thiên
tai, ôn dịch… ở khắp nơi trên thế giới với cấp số nghìn, muôn, ức, triệu không
thể nào chính xác, để rồi con số cuối cùng lưu vào sử chỉ là ước tính. Những
con số trên trang sử, dù chuẩn xác hay chỉ ước tính, cũng đã lược bỏ đi danh
tánh, tuổi tác, giới tính, chức nghiệp… của từng phận người. Và, sử đã không
ghi được nỗi thống khổ cùng tận của những con người bằng xương bằng thịt, có ý
thức, xúc cảm và tình thương, phải đau đớn quằn quại khi mất đi một phần cơ thể,
hoặc mất đi người thân yêu trong gia đình. Sử không ghi được máu đổ nơi chiến
trường hay hậu phương, không ghi được nước mắt lăn dài trên những gương mặt sầu
đau khổ nạn. Sử cũng không mô tả được nỗi âu lo, niềm hy vọng, thất vọng và từng
giây phút căng thẳng của những người ở tuyến đầu lửa đạn hay đại dịch: Người
lính ở trận tiền, y sĩ y tá nơi phòng cấp cứu bệnh viện, trực tiếp chứng kiến,
cảm nhận và chia sẻ nỗi đớn đau và cái chết với đồng đội, với bệnh nhân.
Có những cơn đau làm oằn cả thân, rồi mau
chóng mang đi một đời người. Có những cơn đau vật vã kéo dài như hành hạ xác
thân trong nhiều kiếp. Có những cuộc chia ly vội vàng không kịp nói lời từ giã,
và những cuộc từ biệt đã biết từ nhiều ngày trước. Có những lời trăng trối đứt
quãng theo hơi thở phập phều, và những lời nhắn nhủ ngắn gọn chỉ được gửi qua vị
y sĩ. Có những cái chạm tay qua mặt kiếng, hay vẫy tay từ một khoảng cách xa thẳm
như từ hai thế giới cách biệt. Những lời nghẹn ngào. Những tiếng khóc lặng câm,
đau buốt ở tận tim gan. Sự đau đớn và khiếp hãi của bệnh nhân khi đối diện với
cái chết là không cùng tận; niềm đau mất mát của người thân ở lại cũng không
cùng tận.
Cái khổ của sinh, già, bệnh, chết đã được nói
nhiều trong kinh điển các tôn giáo, trong sử sách, văn chương, báo chí, lời
truyền giảng… Nhưng nếu không trực tiếp ở ngay tuyến đầu của chiến tranh, thiên
tai, dịch bệnh, người ta khó có thể khởi lên niềm trắc ẩn, xót xa hay phát lòng
từ bi ảnh hưởng lên hành động cứu giúp, vỗ về. Khi khổ nạn chưa đến với bản
thân, người ta hãy còn thờ ơ, không quan tâm gì lắm; cho đến khi dịch bệnh lan
đến bạn bè, hàng xóm, người thân, mới để ý và tin rằng nó có thật. Và rồi khi
khổ nạn ấy đến với chính tự thân, lời trăng trối cũng không kịp cất lên, niềm hối
hận cũng muộn màng không thể chân thành biểu lộ. Tin tức từ các phương tiện
truyền thông đại chúng đến lúc này mới được ghi nhận là có thật, mà căn bệnh
nguy hiểm đang hành hạ xác thân, hăm he tước đi mạng sống của mình còn thật
hơn.
Cho nên, sống trên cuộc đời khổ đau này, cần
phải học và phát triển lòng thương. Thiếu lòng thương, người ta sẽ mất đi sự nhạy
cảm, đồng cảm với khổ nạn của kẻ khác. Thiếu lòng thương, người ta chỉ biết có
mình, niềm đau của mình, mà không hề biết rằng có những người khác cũng đau khổ,
có khi còn trăm lần hơn. Lòng thương là chất liệu có sẵn trong mỗi con người,
là sức mạnh vô song có thể vực dậy được những gì đã ngã đổ của tự thân và gia
đình; xa hơn, có thể làm vơi đi những khổ đau bệnh hoạn của xã hội, cứu vớt an ủi
những số phận hẩm hiu nghèo đói.
Hạt mầm thương yêu có sẵn, nhưng không tạo môi
trường tốt đẹp và thích hợp thì mầm ấy cũng không thể nứt lên cây, cho ra hoa
trái. Bởi vậy tình thương, hay lòng từ bi, cần phải trau luyện và nuôi lớn.
Lòng từ bi nên được ứng dụng vào tất cả mọi sinh hoạt của con người, từ cá nhân
đến gia đình và xã hội, từ giáo dục đến y tế, kinh tế. Động lực và chức năng của
lòng từ bi là nâng dậy. Từ sự nâng dậy ấy, nhân gian sẽ an vui hơn, cuộc đời sẽ
hạnh phúc hơn.
Hãy nghe lời nguyện tha thiết phát khởi từ
lòng yêu thương con người và cuộc đời, được tụng đọc mỗi sáng trong chốn thiền
môn: “Vào những lúc tật dịch tràn lan, con sẽ hóa hiện thành thuốc men (dược thảo),
cứu chữa cả những bệnh trầm kha; gặp khi nạn đói hoành hành, con sẽ hóa hiện
thành lương thực để cứu người đói lạnh cơ khổ. Bất cứ điều lợi ích (thiết thực)
nào, con nguyện sẽ không từ nan” (3).
Với lòng từ bi được trau luyện và nuôi dưỡng ấy,
chúng ta đối diện và đối kháng với thảm họa dịch bệnh hôm nay bằng trái tim và
bàn tay nhân ái. Bất cứ điều gì có thể góp phần vào việc phòng ngừa và chống lại
dịch bệnh, chúng ta sẽ tận lực thực thi, vì điều này sẽ cứu mạng rất nhiều người,
trong đó có cả bản thân và gia đình chúng ta. Chúng ta không quên tri ân những
nhà khoa học suốt mấy chục năm qua đã vùi mình vào các chương trình nghiên cứu
về vi trùng để kịp bào chế thuốc chủng ngừa cho dịch bệnh ngày nay. Chúng ta biết
trân quý, biết ơn và hết sức ca ngợi lòng hy sinh, ý thức trách nhiệm và lòng
nhân ái của những y sĩ, y tá, y công ở tuyến đầu đại dịch.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/10/Jon-Tyson-1024x1365.jpg
Minh hoạ: Jon
Tyson/Unsplash
Trăm năm sau, hình ảnh cao đẹp và bi tráng của
các nhà khoa học và những người ở tuyến đầu dịch bệnh sẽ được nhắc qua loa
trong sách sử; và người đời sau cũng sẽ nhìn thấy những con số lây nhiễm, tử
vong, ở nước này nước kia với một thoáng bi thương, hoặc hoàn toàn vô tâm vô
tình. Người viết sử chỉ khách quan ghi nhận các sự kiện đã xảy ra trong quá khứ
cho nên sách sử là những trang giấy khô chết, chứa đựng dữ liệu, sự kiện. Người
đọc sử có trách nhiệm nghiên cứu và rút tỉa những bài học từ lịch sử khô chết ấy
để tránh tái diễn những thảm họa khó thể lường trước ở tương lai.
Đã khắc ghi bài học lịch sử ấy rồi thì tiếp đến,
cần nhớ rằng bài học vỡ lòng của tiến bộ là hãy quên đi quá khứ. Bám víu vào những
sai lầm lịch sử sẽ ngăn cản bước đi của người trí tuệ hiện tại, ảnh hưởng tiêu
cực đến các thế hệ mai sau.
Nơi trạm xe buýt cuối ngày, chuyến xe cuối
cùng chuẩn bị lăn bánh. Những người đến trễ và những người muốn ngủ lại nơi
băng ghế chờ đợi, sẽ bị bỏ lại. Cơ hội tái diễn cho một chuyến xe khác, có thể
là ngày hôm sau. Nhưng hôm sau, nào ai đoán được chuyện gì sẽ xảy ra. Người ta
cần phải bước qua, bỏ lại lịch sử phía sau, bằng không sẽ bị bỏ lại bên lề lịch
sử.
California, ngày 23 tháng 05 năm 2021
Nguồn: www.vinhhao.info
______________
(1) Theo số liệu thống kê từ Worldometer, https://www.worldometers.info/coronavirus/
tính đến ngày 23/5/2021, đã có
167,362,130 ca lây nhiễm, 148,377,916 trường hợp được hồi phục, và 3,475,053
trường hợp tử vong vì COVID-19.
(2) Theo CDC (Centers for Disease Control and
Prevention – Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh), đại dịch cúm năm
1918 là đại dịch nghiêm trọng nhất trong lịch sử gần đây. Nó được gây ra bởi một
loại vi-rút H1N1 với gen có nguồn gốc từ gia cầm. Mặc dù không có sự đồng thuận
chung về nguồn gốc của virus, nhưng nó đã lây lan trên toàn thế giới trong giai
đoạn 1918-1919. Tại Hoa Kỳ, nó lần đầu tiên được xác định ở các quân nhân vào
mùa xuân năm 1918. Người ta ước tính rằng khoảng 500 triệu người hoặc một phần
ba dân số thế giới đã bị nhiễm vi-rút này. Số người chết ước tính lên tới ít nhất
50 triệu người trên toàn thế giới với khoảng 675.000 người xảy ra ở Hoa Kỳ.
(Nguồn: https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/1918-pandemic-h1n1.html)
Theo Wikipedia, đại dịch năm 1918 được ghi vào
sử với tên gọi là Spanish Flu (cúm Tây Ban Nha). Nhưng kể từ năm 2015, Tổ chức
Y tế Thế giới (WHO – World Health Organization) đã yêu cầu các nhà khoa học nên
tránh dùng địa danh hay tên gọi cá biệt của một chủng loại nào đó để đặt cho một
loại virus hay đại dịch nhằm tránh sự kỳ thị chủng tộc cũng như tác hại về kinh
tế đối với địa phương ấy.
(3) “Tật dịch thế nhi hiện vi dược thảo, cứu
liệu trầm kha; cơ cẩn thời nhi hóa tác đạo lương, tế chư bần nổi. Đản hữu lợi
ích, vô bất hưng sùng.” Đoạn này trích từ bài “Phát Nguyện Văn” (mà thiền môn
Việt Nam gọi nôm na là Sám Qui Mạng) của Thiền sư Di Sơn, đời Đường bên Trung
Hoa. Để tỏ lòng tôn kính, môn đồ lấy tên ngọn núi (Di Sơn) để gọi thay vì gọi
thẳng tên là Thiền sư Kiểu Nhiên. Bài Phát Nguyện Văn này được đưa vào nghi thức
tụng niệm để tụng đọc vào mỗi thời công phu sáng tại các chùa miền Trung và Nam
Việt Nam.
No comments:
Post a Comment