Tú
Anh – RFI
Đăng ngày 15-10-2019
Đồng
minh mất tin tưởng, nhiều khủng bố Daech được tự do, chế độ Damas kiểm soát
thêm lãnh thổ, đối thủ Nga và Iran mở rộng tầm ảnh hưởng. Quyết định rút quân của
Donald Trump mà ông cho là dựa theo « trực giác » đã đưa đến
các hệ quả trên. Theo giới phân tích, tổng thống thứ 45 của Mỹ đã chà đạp lên
các nỗ lực truyền thống và quyền lợi của chính nước Mỹ tại Trung Cận Đông.
Trực thăng và binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ trở về doanh trại
sau một đợt tuần tra chung với lính Mỹ ở miền bắc Syria, ngày 08/09/2019.
REUTERS/Murad Sezer/File Photo
Sau một tuần lễ đầy những tuyên bố mâu thuẫn, cuối
cùng Washington xác nhận quyết định rút hết toàn bộ 1000 quân bố trí ở miền bắc
Syria, phó mặc lực lượng Kurdistan-Syria FDS, đồng minh chống Deach, một mình đối
phó với Thổ Nhĩ Kỳ.
Châu Âu, nòng cốt là các đơn vị biệt kích của Pháp,
thiếu yểm trợ của Mỹ, cũng chuẩn bị rút quân bỏ rơi các chiến hữu từng sát cánh
ngăn chận Daech biến Syria thành bàn đạp tấn công khủng bố châu Âu.
Robert Malley, chuyên gia chủ tịch tổ chức Khủng Hoảng
Quốc Tế International Crisis Group ICG chỉ trích Washington và tổng thống
Donald Trump đã « quản lý kém » đến mức để xảy ra kịch bản xấu
nhất với những hệ quả tồi tệ nhất.
Bước ngoặt tháng 12 năm 2018
Để chuẩn bị tái tranh cử nhiệm kỳ hai trong điều kiện
tối ưu, tổng thống Donald Trump thông báo thực hiện lời hứa rút hết quân ra khỏi
Trung Cận Đông. Cuối năm 2018, ông ra lệnh rút lực lượng tại Syria.
Thế nhưng, lệnh của chủ nhân Nhà Trắng gặp phải sự
chống đối của các đồng minh phương Tây và trong khu vực không muốn Hoa Kỳ bỏ trống
Trung Cận Đông. Không kể công luận Mỹ chê trách mà ngay trong chính quyền và
quân đội cũng không tán thành sự lựa chọn này của Donald Trump. Theo Robert
Malley, các đồng minh của Mỹ và lực lượng Kurdistan-Syria được các tướng lãnh,
các nhà ngoại giao Mỹ trấn an là đừng quan tâm đến « tuyên bố thiếu suy
nghĩ » của ông tổng thống tỷ phú.
Tiếp theo đó, các cố vấn « hạ hỏa »
được tổng thống, thuyết phục ông nghĩ đến quyền lợi chiến lược của Hoa Kỳ :
tiêu diệt tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, tuy đã tan rã nhưng vẫn còn khả năng gây rối,
bảo vệ cộng đồng Kurdistan-Syria bị Thổ Nhĩ Kỳ xem là kẻ thù và nhất là nhu cầu
ngăn chận Iran bành trướng thế lực.
Mười tháng sau, lần lượt bộ trưởng Quốc Phòng James
Mattis từ nhiệm, cố vấn John Bolton bị cách chức, tổng thống Donald Trump trở lại
với quyết định « trực giác », để cho đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ tha
hồ tấn công người Kurdistan-Syria.
Theo AFP, tuy thông báo quyết định lần đầu vào cuối
năm 2018 nhưng lệnh rút lần thứ hai được thi hành trong vội vã, thiếu tổ chức dẫn
đến hệ quả tai hại cho chính những mục tiêu mà Hoa Kỳ hy sinh tính mạng binh sĩ
và hàng tỷ đô la để bảo vệ.
Chuyên gia Elysabeth Dent, thuộc Viện Nghiên Cứu
Trung Đông giải thích : Lẽ ra, chính quyền Trump phải tỏ ra kiên định để không
cho Thổ Nhĩ Kỳ ra quân. Còn nếu cản không được thì cũng phải tổ chức triệt
thoái, đem tù binh Daech về nơi an toàn.
Donald Trump đánh
mất tất cả
Hệ quả thứ hai là lực lượng Kurdistan-Syria FDS quay
sang cầu viện quân đội Damas. Tổng thống Bachar al Assad, người mà Washington
muốn trừ khử, không cần tốn một viên đạn, chiếm lại được một phần lãnh thổ ở
phía bắc bị mất từ năm 2011.
Không chỉ mất địa bàn, Hoa Kỳ của Donald Trump còn
đánh mất niềm tin trong « phe thân Mỹ » và « làm tăng
tự tin » cho phe đối nghịch. Tại Syria, quân đội Mỹ vẫn duy trì căn cứ
Al Tanf, với 150 biệt kích, ở tỉnh Homs, gần vùng tam biên Syria, Irak và
Jordanie để chận Iran lập một « vòng cung Shia » đến tận Địa
Trung Hải. Nhưng theo Robert Malley, cho dù có 2000 quân đi nữa, Mỹ cũng khó chận
Iran nếu không có chiến lược xuyên suốt.
Quyết định của Donald Trump còn gây hoang mang cho
các đồng minh truyền thống. Là kẻ thù của Iran, Ả Rập Xê Út trải thảm đỏ đón tiếp tổng thống Nga Putin,
đồng minh của Iran, hôm thứ Hai (14/10/2019) tại Ryad.
Chuyên gia về chính trị Syria, Joshua Landis, đại học
Oklahoma, phê phán với ít nhiều khiêu khích chủ nhân Nhà Trắng : « Uy
tín Donald Trump sụp đổ tại Trung Đông trong khi Putin lên như diều gặp gió. Từ
nay không còn ai tin ở tổng thống Trump, mọi người đều linh cảm Mỹ sẽ bỏ Trung
Đông ».
------------------------------------------------
Thu Hằng – RFI
Đăng ngày 15-10-2019
Mười
hai năm không đến Ả Rập Xê Út, tổng thống Nga Vladimir Putin đã công du Riyad
ngày 14/10/2019 và hội đàm với hoàng thái tử Mohammed Ben Salmane. Nguyên thủ
Nga đang lấy lại thế thượng phong ở khu vực Trung Đông, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ can
thiệp quân sự vào Syria.
Hoàng thái tử Mohammed ben Salman (P) tiếp tổng thống
Nga Vladimir Putin tại Riyad ngày 14/10/2019.Sputnik/Alexei Nikolsky/Kremlin
Khoảng 20 thỏa thuận và hợp đồng, với tổng trị giá đầu
tư vài tỉ đô la, trong mọi lĩnh vực, không gian, văn hóa, y tế, công nghệ cao
và nông nghiệp, đã được kí kết trong chuyến công du của tổng thống Putin. Trong
đó, đáng chú ý là hợp tác « OPEP + » nhằm « tăng cường
hợp tác và hỗ trợ nhiều hơn cho việc bình ổn các thị trường dầu lửa ».
Hãng tin AFP nhắc lại Ả Rập Xê Út là nước đứng đầu Tổ
chức Các nước Xuất khẩu dầu lửa (OPEP), còn Nga, dù không phải là thành viên của
khối, nhưng hai bên hợp tác chặt chẽ với nhau trong những năm gần đây nhằm khống
chế khối lượng xuất khẩu dầu lửa để tăng giá bán. Quyết định kéo dài thời hạn hạn
chế sản xuất dầu lửa của khối OPEP + sẽ hết hạn vào cuối tháng 03/2020.
Ngoài ra, một lĩnh vực quan trọng khác được nêu lên
trong cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo là « hợp tác quân sự và kỹ thuật
». Trả lời báo giới, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, cho biết «
sẽ tổ chức một cuộc đối thoại về vấn đề này » nhưng không cho biết
thêm chi tiết. Ả Rập Xê Út là một đồng minh của Mỹ tại Trung Đông.
Sau chuyến thăm Riyad, ngày 15/10, tổng thống Putin
đến thăm Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, cũng là một đồng minh của Mỹ.
Theo tờ L’Orient-Le Jour, thông qua vòng công du Trung Đông của tổng thống
Putin, nước Nga đang tìm
cách khẳng định là một đồng minh vững chắc hơn Mỹ, đặc biệt với quyết định đưa
quân Mỹ « về nhà » của tổng thống Trump.
Tháng 07/2019, Matxcơva từng trình bày một dự án về
an ninh và hợp tác tại vùng Vịnh.
No comments:
Post a Comment