GIẢI
PHÁP CHO RỪNG NGUYÊN SINH MỸ THẠNH VÀ HỒ CHỨA NƯỚC KA PÉT
Xem bản đồ của Google, rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh
có màu xanh đậm nhất trên toàn bộ dải đất phía Nam Tây Nguyên và Bình Thuận,
kéo dài từ Gia Nghĩa, qua Bảo Lộc đến Phan Thiết. Mở rộng lên toàn bộ đất nước
thì Mỹ Thạnh là một trong số rất ít các vùng có màu xanh đậm nhất. Nhìn bản đồ
rừng Việt Nam từ năm 1945 qua các thời kỳ mà trong lòng như có muối xát. Chúng
ta không chỉ làm ngắn tuổi thọ chính mình, mà đang cắt từng phần tuổi thọ của
các đời con cháu.
1. VÀI NÉT VỀ DỰ ÁN HỒ CHỨA NƯỚC KA PÉT
Nghĩ rằng, trước khi quyết định triệt phá
680,41 ha rừng tự nhiên, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận, lãnh đạo Bộ NN&PTNT nhiệm
kỳ 2010-2015 đã phải “nhắc lên, đặt xuống” nhiều lần. Và dự đoán rằng, trước
khi bấm nút thông quyết định biến 680,41ha rừng nguyên sinh thành lòng hồ Ka
Pét, 500 vị ĐBQH khoá XIII cũng đã “rất trăn trở.”
Theo Facebook của Tuyên Giáo Bình Thuận thì “DỰ
ÁN HỒ CHỨA NƯỚC KA PÉT CÓ VAI TRÒ LỚN TRONG ỔN ĐỊNH KINH TẾ – XÃ HỘI, AN NINH ĐỊA
PHƯƠNG”. Tóm tắt các điểm chính như dưới đây:
“Hồ thủy lợi Ka Pét được xây dựng ở Huyện Hàm
Thuận Nam, có sức chứa 51,2 triệu m3 nước (nếu hoàn thành sẽ xếp thứ 4/50 hồ thủy
lợi ở Bình Thuận). Tổng mức kinh phí đầu tư là 874 tỉ đồng.
Mục tiêu của dự án:
(1) Cấp nước tưới cho khoảng 7.762ha đất sản
xuất nông nghiệp của huyện Hàm Thuận Nam;
(2) Cấp nước thô cho khu công nghiệp Hàm Kiệm
II: 2,63 triệu m3/năm; tạo nguồn nước thô để cấp cho sinh hoạt của khoảng
120.000 người dân khu vực huyện Hàm Thuận Nam và thành phố Phan Thiết;
(3) Phòng, chống lũ và cải tạo môi trường, điều
tiết nước cho vùng hạ du khu vực huyện Hàm Thuận Nam và tỉnh Bình Thuận; tăng
dòng chảy trong mùa khô, góp phần cải thiện môi trường sinh thái vùng hạ du nhất
là đoạn qua thành phố Phan Thiết, góp phần phát triển du lịch, dịch vụ của Tỉnh.
Tổng diện tích sử dụng đất của dự án xây dựng
hồ thủy lợi Ka Pét là 693,31ha, trong đó diện tích có rừng là hơn 680ha
(680,41ha).
Chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đặc dụng là
162,55ha; rừng phòng hộ là 0,91ha; rừng sản xuất là 471,09ha, rừng nằm ngoài
quy hoạch 3 loại rừng là 45,85ha và diện tích đất sản xuất nông nghiệp là
12,9ha.
Để thay thế cho 680,41ha diện tích rừng tự
nhiên bị ngập tại hồ thủy lợi Ka Pét, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành chức
năng tổ chức khảo sát trồng mới với diện tích 1.844ha (gấp 3 lần diện tích rừng
dùng để xây dựng Hồ chứa nước Ka Pét)”.
2. BẪY “ĐỔI 1 LẤY 3” VỀ DIỆN TÍCH TRỒNG RỪNG
Chính cơ chế “đổi 1 lấy 3” về diện tích trồng
rừng là một trong những nhân tố “an ủi”, làm cho các vị ĐBQH Khoá XIII (2014) bấm
nút thông qua dự án hồ Ka Pét. Xoá đi 680,41ha rừng nguyên sinh, nhưng lại được
“lời” đến 1.844ha rừng trồng mới. Cái tỷ lệ được gấp 3 lần diện tích rừng trồng
mới, không chỉ “an ủi”, mà thực ra đã đánh lừa nhiều người. Vì cây trồng mới đấy
không phải là rừng tự nhiên. Rừng tự nhiên có được là từ nhiều chục ngàn năm.
Tuổi của rừng tự nhiên không phải tính bằng tuổi vài trăm năm của cây lâu năm
nhất còn tìm thấy trong rừng. Vì cũng như con người, cây rừng được thay thế từ
đời này qua đời khác.
Giá trị của rừng nguyên sinh, khác với cây mới
trồng – không phải là chủ đề để bàn luận ở đây. Nhưng cũng phải thêm một lần cảnh
báo, để các vị ĐBQH thận trọng cho các quyết định về phá rừng nguyên sinh trong
tương lai. Cây trồng mới, dù diện tích tăng gấp 10 lần, dù vài trăm năm sau nữa,
cũng không phải là rừng nguyên sinh. Cho nên 18,44km2 cây trồng mới trong kế hoạch
– không thể nào so sánh được với 6,8km2 rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh nhiều ngàn
năm tuổi.
Chính cái bẫy “đổi 1 lấy 3” đã trở thành “lá
bùa” che mờ mọi mục đích phía sau của việc phá bỏ rừng nguyên sinh trong các dự
án. Cứ tiếp tục cái bẫy “đổi 1 lấy 3” thì hàng ngàn ha rừng nguyên sinh sẽ tiếp
tục bị huỷ diệt.
III. ĐỀ XUẤT
Theo thông tin của người dân địa phương, ở ven
biển TP Phan Thiết, đào sâu xuống 10 m mà vẫn bị nước mặn; còn ở phần cao phía
Tây của Hàm Thuận Nam, khoan xuống 40 m may ra mới hy vọng có nước.
Bài toán “ Cấp nước sinh hoạt cho 120.000 người
dân Hàm Thuận Nam và TP Phan Thiết, cấp nước tưới cho 7.762ha đất sản xuất nông
nghiệp của huyện Hàm Thuận Nam và 2,63 triệu m3/năm cho khu công nghiệp Hàm Kiệm
II, không thể không giải quyết. Còn các mục tiêu khác của hồ Ka Pét có thể bỏ
qua.
Nhưng không thể vì các mục tiêu này mà phá đi
680,41ha rừng tự nhiên hàng ngàn năm mới có được. Phải tìm một lối thoát khác để
vừa giữ lại được rừng tự nhiên cho muôn đời con cháu, vừa cấp được nước cho
120.000 đồng bào Nam Bình Thuận cũng như nước tưới cho 7.762ha đất nông nghiệp
và khu công nghiệp Hàm Kiệm II.
Bởi vậy, xin đề xuất lối
thoát theo các hướng sau.
1/ Bài toán đáp ứng nhu cầu nước.
Xây dựng các chuỗi hồ nhân tạo nhỏ hơn ở các vị
trí khác, không động đến rừng nguyên sinh, để giải bài toán về nước cho Hàm Thuận
Nam. Để làm điều này cần thành lập một nhóm các nhà khoa học, giao nhiệm vụ đi
khảo sát nghiên cứu thực địa và đề xuất giải pháp. Đây là bài toán thuộc trách
nhiệm của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT.
2/ Bài toán dân sinh.
Nông nghiệp, đặc biệt là lúa, không đưa đến
nguồn lợi lớn. Bởi vậy,
– a/ Tạo công ăn việc làm mới trong lĩnh vực
công nghiệp, du lịch và dịch vụ (có thu nhập cao hơn nông nghiệp) cho một bộ phận
hoặc toàn bộ dân đang sống nhờ 7.762ha đất nông nghiệp. Giảm tỷ lệ dân nông
nghiệp ở Hàm Thuận Nam xuống.
– b/ Chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Giảm hoặc bỏ
hẳn canh tác các cây trồng đòi hỏi nhiều nước mà không đưa lại lợi ích cao. Phải
đặt mục tiêu kinh doanh hiệu quả nhất trên diện tích đất sở hữu, chứ không bắt
buộc phải là trồng lúa, hay trồng cây nông nghiệp.
Đây là bài toán thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng
Bộ NN&PTNT và Bí thư Tỉnh uỷ tình Bình Thuận.
3. Bài toán thoả hiệp tối thiểu.
Vạn bất đắc dĩ, trong trường hợp không tìm ra
lối thoát theo phương án 1 và 2 phía trên, thì xem tính khả dĩ của bài toán thoả
hiệp tối thiểu. Tức là chỉ sử dụng một phần diện tích khu rừng (1/3 hoặc ít
hơn), kết hợp với đào sâu lòng đất phần không có rừng, tạo nên một hồ chứa nước
(khoảng 15 – 25 triệu m3 nước) đáp ứng cho nhu cầu tối thiểu. Với phương tiện
hiện nay, đào hồ chứa nước nhân tạo 10 – 15 triệu m3 nước không phải là vấn đề
khó. Hãy nghĩ đến đê ngăn nước biển của Hà Lan; hay dòng sông nhân tạo dài nhất
thế giới 1.600 km chảy qua sa mạc ở Libya chuyên chở 2,5 triệu m3 nước mỗi
ngày; hay dự án Kaleshwaram trên sông Godavari, tưới cho 180.000 ha, 19 hồ nước,
19 nhà máy bơm gồm 43 máy bơm, mỗi máy bơm công suất 40 MW, bơm qua 203km đường
ống và 1.531km kênh mương. Lúc đó sẽ nghĩ ra giải pháp cấp nước mà không cần phải
phá rừng nguyên sinh.
Để có kết luận về hướng này cũng cần có nghiên
cứu và đề xuất giải pháp của các nhà khoa học. Quyết định phương án này cũng là
trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT.
4. Phương án khác.
Dựa trên khảo sát thực tế, các nhà khoa học có
thể đưa ra các phương án khác. Điều quan trọng nhất là quy tụ được trí tuệ của
các nhà khoa học tốt nhất, và cả trí tuệ trong nhân dân, tham gia giải quyết vấn
đề, chứ không chỉ riêng các nhà quản lý ở Bộ NN&PTNT, ở tỉnh Bình Thuận, ở
QH “đóng cửa bấm nút”.
Tin tưởng một cách sắt đá rằng, nếu Bộ trưởng
Bộ NN&PTNT biết huy động trí tuệ của các nhà khoa học và trí tuệ trong quần
chúng, thì chắc chắn có giải pháp tốt cho vấn đề cấp nước ở Hàm Thuận Nam mà
không phải phá bỏ 680,41 ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh.
IV. TRÁCH NHIỆM CỦA LÃNH ĐẠO HIỆN THỜI
Các quyết định của Quốc hội, Bộ NN&PTNT, Tỉnh
uỷ Bình Thuận vào năm 2014, không có nghĩa là tự động phải tuân theo lúc này.
Hoàn cảnh khác, tiềm lực khác, phương tiện khác. Lãnh đạo hiện thời mới là người
quyết định có triệt phá 680,41ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh để xây dựng hồ chứa
nước Ka Pét hay không.
Bởi thế, trách nhiệm số 1 trong quyết định phá
bỏ 680,41ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh vào thời điểm hiện tại phụ thuộc vào quyết
định của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan. Từ đề xuất của Bộ trưởng Bộ
NN&PTNT mới đến trách nhiệm của Chính phủ và Quốc hội quyết định.
Cùng với Bộ trưởng Bộ NN&PTNT là trách nhiệm
của Bí thư Bình Thuận đương thời. Quyết định của Bí thư Bình Thuận tiền nhiệm
không phải lúc nào cũng đúng, cũng vô tư. Đã có rất nhiều lãnh đạo tiền nhiệm bị
kỷ luật. Quan trọng nữa là thời thế khác. Vì quyền lợi của người dân Bình Thuận,
Bí thư Bình Thuận hiện nay phải có trách nhiệm đưa ra quyết định về đồng ý hay
phản đối việc phá bỏ 680,41ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh cùng các đề xuất.
Và không thể không nhắc đến trách nhiệm của
các vị ĐBQH Khoá XV hiện nay. Nếu 680,41ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh bị phá bỏ
vào nhiệm kỳ QH Khoá XV, thì đó là trách nhiệm của QH khoá XV, chứ không thể né
tránh là do QH khoá XIII đã thông qua mà thờ ơ. Bởi vì QH Khoá XV có toàn quyền
thay đổi quyết định của QH khoá XIII về rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh và hồ Ka Pét.
Có người nói rằng, người dân Nam Bình Thuận
thì đang cần nước, còn dân mạng xã hội thì đòi bảo vệ rừng. Đời người thường
không quá 100 năm. Nếu không có nước thì không thể sống hết đời người, còn đâu
mà bảo vệ rừng cho ngàn năm sau.
Để thấy được cả dân Nam Bình Thuận, cả mạng xã
hội nói hộ cho người dân toàn quốc, cần một câu trả lời rõ ràng từ lãnh đạo các
cấp có thẩm quyền hiện nay, cụ thể là Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, Bí
thư Bình Thuận Dương Văn An, và 500 vị ĐBQH khoá XV. Khi vấn đề được xem xét lại
kỹ lưỡng trên cơ sở các phương án đề xuất của các nhà khoa học, thì quyết định
giữ hay bỏ 680,41ha rừng nguyên sinh Mỹ Thạnh sẽ giải toả mọi băn khoăn của người
dân.
Trước hết và đầu tiên, trước mọi quyết định
hay trả lời, là Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cần thành lập một tập thể các nhà khoa
học có năng lực, với nhiệm vụ đi khảo sát và đề xuất các phương án giải quyết.
Trong đoàn các nhà khoa học, cần bao gồm cả người ngoài Bộ NN&PTNT, cả những
người không còn trong biên chế, cả những người dám nói khác ý lãnh đạo, và
không bao gồm những người đã đồng ý với quyết định phá bỏ 680,41ha rừng nguyên
sinh Mỹ Thạnh vào năm 2014.
Chúng ta đang dần bán hết tài nguyên thừa kế của
cha ông từ ngàn xưa mà không hề nghĩ đến để lại một phần cho đời sau. Chúng ta
đang tàn phá rừng nguyên sinh, dành bão lũ, sụt lở, nóng bức, thiếu ô xy cho
con cháu. Tài nguyên thừa kế của tổ tiên ngàn đời không chỉ dành cho một thế hệ,
mọi quyết định đều nặng ngàn cân, chứ không phải thích thì tuỳ tiện giơ tay bấm
nút. Phát triển là để trường tồn, không phải phát triển để bức tử hậu thế.
HÌNH :
https://www.facebook.com/photo/?fbid=3068551776611565&set=pcb.3068551226611620
https://www.facebook.com/photo?fbid=3068551883278221&set=pcb.3068551226611620
https://www.facebook.com/photo?fbid=3068552176611525&set=pcb.3068551226611620
https://www.facebook.com/photo?fbid=3068552446611498&set=pcb.3068551226611620
.
No comments:
Post a Comment