Trung Quốc, gã khổng lồ nhiễm bệnh
Hiếu Chân/Người Việt
July 22,
2022
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/trung-quoc-ga-khong-lo-nhiem-benh/
Người ta
thường nói, hễ Trung Quốc hắt hơi thì thế giới cảm cúm vì nước này là nguồn sản
xuất và cung cấp hàng hóa các loại cho thị trường toàn cầu. Nhưng đã có những dấu
hiệu cho thấy kinh tế Trung Quốc đang gặp bão và có thể ảnh hưởng xấu đến phần
còn lại của thế giới.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2022/07/A1-Trung-Quoc-nhiem-benh-1068x710.jpg
Nền kinh tế Trung Quốc chậm lại là do chính
sách chống dịch cứng ngắc “zero-COVID.” Trong hình, người dân Trung Quốc xét
nghiệm COVID-19 tại một tòa nhà có bảng quảng cáo về Asian Cup 2023 ở Bắc Kinh.
Trung Quốc đã rút khỏi tư cách chủ nhà Asian Cup 2023 do virus Corona. (Hình:
Jade Gao/AFP via Getty Images)
Số liệu thống
kê do nhà nước Trung Quốc công bố cho thấy trong tam cá nguyệt kết thúc vào
Tháng Sáu, 2022, nền kinh tế đã co lại 2.6%. So với một năm trước, kinh tế nước
này chỉ tăng với tốc độ 0.4%/năm – một mức thấp không tưởng tượng được do trong
thời kỳ 2011-2020, Trung Quốc tăng trưởng bình quân 6.8% mỗi năm, còn trước đó
mức tăng trưởng kinh tế Trung Quốc luôn đạt hai con số.
“Nền kinh
tế Trung Quốc đã chậm lại một thời gian. Những gì chúng ta đang chứng kiến bây
giờ là sự suy thoái kinh tế nhanh chóng,” chuyên gia Craig Singleton, thành
viên của Foundation for Defense of Democracies, nói với trang Fox News Digital
hôm 21 Tháng Bảy.
Bà Mattie
Bekink, giám đốc chương trình Trung Quốc của The Economist Intelligence, cho rằng
mức tăng trưởng tam cá nguyệt vừa qua của kinh tế Trung Quốc là thấp nhất kể từ
năm 1990. “Áp lực là có thật,” bà Bekink nói.
Nguyên
nhân chậm lại của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới được các chuyên gia cho là
do chính sách chống dịch cứng ngắc “zero-COVID” của nước này; nhiều thành phố,
khu công nghiệp phải đóng cửa khi có trường hợp nhiễm virus Corona. Thành phố
Thượng Hải (Shanghai) chẳng hạn, bị phong tỏa suốt 60 ngày khi số người nhiễm COVID-19 lên tới
26,000 ca mỗi ngày hồi Tháng Tư.
Việc phong
tỏa các thành phố làm gián đoạn hoạt động sản xuất công nghiệp và vận tải đường
biển của Trung Quốc, tạo ra nạn khan hiếm hàng hóa trên toàn cầu và là một
trong những nguyên nhân đẩy giá cả hàng hóa tăng cao trên toàn thế giới.
***
COVID-19
không phải là lực cản duy nhất của kinh tế Trung Quốc. Chuyên gia Singleton cho
rằng mặc dù COVID-19 góp một phần vào những rắc rối ban đầu nhưng sự chậm lại của
Trung Quốc là do “các vấn đề mang tính hệ thống, cấu trúc sâu sắc hơn nhiều.”
Hai khối u mãn tính trong cơ thể kinh tế Trung Quốc là thị trường bất động sản
và cục nợ trong ngành tài chính-ngân hàng.
Ông
Singleton giải thích: “Lĩnh vực bất động sản chiếm tới 30% GDP của Trung Quốc,
vì vậy một sai lệch nhỏ trong thị trường đó cũng có thể tác động lớn đến sản phẩm
nội địa toàn cầu và tăng trưởng rộng lớn hơn của Trung Quốc.”
Cũng giống
như ở Việt Nam, thị trường bất động sản Trung Quốc do các tập đoàn địa ốc có
quan hệ mật thiết với giới quan chức chính trị thao túng. Họ vẽ ra các dự án
phát triển để chiếm đất đai [thuộc sở hữu toàn dân] với giá rẻ, vay tiền để xây
dựng nhà cửa, khu đô thị, đẩy giá nhà lên cao ngất, buộc người mua nhà phải trả
tiền trước… Khi giá nhà vượt quá xa sức mua thì thị trường dễ rơi vào tình trạng
ế ẩm và một số tập đoàn bị vỡ nợ. Số liệu trên tạp chí Fortune cho biết, số nhà
ở bán ra tại Trung Quốc trong Tháng Năm đã giảm tới 41.7% so với cùng kỳ năm
trước.
Tập đoàn Hằng
Đại (China Evergrande), nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc, có khối
nợ hơn $300 tỷ, đã chính thức vỡ nợ khi không trả được tiền lời và tiền vốn
trái phiếu. Sẽ có nhiều tập đoàn đi theo Hằng Đại và thông báo vỡ nợ vì trong nửa
cuối năm nay các công ty nhà đất Trung Quốc phải thanh toán $13 tỷ vốn và lãi
trái phiếu tính bằng đô la Mỹ mà thị trường đang đóng băng và đồng tiền Mỹ đang
lên giá rất mạnh.
Đã thế,
trong vài tuần qua lại xuất hiện phong trào người mua từ chối (boycott) trả tiền
vay mua nhà (mortgage) vì không nhận được nhà đã đặt mua. Theo thông tin từ
công ty Thông Tin Bất Động Sản Trung Quốc (China Real Estate Information
Corp.), hôm Thứ Hai, 11 Tháng Bảy, người mua nhà ở 28 dự án đã quyết định ngừng
đóng tiền “mortgage,” con số đó tăng lên 58 dự án hôm Thứ Ba, hơn 100 dự án hôm
Thứ Tư và nay đã lan rộng tới 86 thành phố. “Nếu người mua ngừng đóng tiền thì
xu hướng đó không chỉ đe dọa sức khỏe của hệ thống tài chính mà còn có thể gây
ra các vấn đề xã hội trong lúc nền kinh tế đang đi xuống,” bà Betty Wang, kinh
tế gia cao cấp của ngân hàng Úc ANZ thông báo với khách hàng.
***
Tình trạng
u ám của thị trường bất động sản đe dọa hệ thống ngân hàng Trung Quốc vốn đã ngồi
trên núi nợ. Người nước ngoài đến Trung Quốc thường trầm trồ thán phục những
thành phố hào nhoáng, những phi trường khổng lồ, hệ thống đường sá nhộn nhịp.
Ít ai biết những công trình hoành tráng đó được xây bằng tiền vay nợ và Trung
Quốc hiện là con nợ lớn nhất thế giới.
Theo Giáo
Sư Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei), chuyên gia về Trung Quốc của đại học Claremont
McKenna College, California, tỷ lệ nợ so với tổng sản lượng quốc gia (GDP) của
nước này hiện là 264%, tương đương khoảng $46,800 tỷ.
Hoa Kỳ – nền
kinh tế lớn nhất thế giới – hiện mắc nợ khoảng $30,500 tỷ, tương đương 129.8%
GDP mà đã liên tục báo động vỡ nợ. Giáo Sư Bùi cho rằng, khi nền kinh tế phát
triển nhanh thường giúp dễ quản lý hoặc thậm chí còn che giấu gánh nặng nợ nần
nhưng hiện nay kinh tế Trung Quốc đã chậm lại đáng kể nên vấn đề nợ nần bị lộ
ra và trở thành một áp lực khủng khiếp.
Tuần trước
hàng ngàn người gửi tiền đã tụ tập biểu tình trước chi nhánh Ngân Hàng Nhà Nước
Trung Quốc ở thành phố Trịnh Châu (Zhengzhou) tỉnh Hà Nam (Henan) đòi tiền khi
các ngân hàng “đóng băng” tiền gửi tiết kiệm của họ, không cho rút tiền mà cũng
không trả tiền lời. Chính quyền địa phương đã thuê hàng trăm côn đồ đến đánh đập
tàn nhẫn để giải tán nhóm biểu tình, gây phẫn nộ trong dư luận. Hãy còn quá sớm
để dự đoán Trung Quốc có nguy cơ rơi vào một cuộc khủng hoảng tài chính nhưng
triệu chứng bệnh hoạn của nền kinh tế này ngày càng lộ rõ.
***
Nhưng
thôi, bài toán kinh tế Trung Quốc thì để các chuyên gia tìm lời giải. Điều đáng
lo là tình hình Trung Quốc sẽ tác động xấu tới thế giới bên ngoài, vốn đang vật
vã với lạm phát cao và cuộc chiến tranh ở Ukraine.
Hiện nay
là thời điểm rất nhạy cảm ở Trung Quốc. Đảng Cộng Sản Trung Quốc sẽ tổ chức đại
hội vào mùa Thu này, ở đó ông Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc, dự kiến sẽ được
bầu làm lãnh đạo đảng nhiệm kỳ thứ ba, một kỷ lục chưa có tiền lệ. Ông Tập có
thể sẽ làm mọi việc để chứng tỏ rằng Trung Quốc vẫn mạnh mẽ ngay cả khi ông phải
đối mặt với những rắc rối ở trong nước.
Trung Quốc
có thói quen “hướng xung đột ra ngoài:” Mỗi khi trong nước có chuyện bất ổn thì
Bắc Kinh lại gây sự với láng giềng để đánh lạc hướng sự chú ý. Gần đây Trung Quốc
đẩy mạnh các hoạt động gây sức ép lên đảo quốc Đài Loan, xâm nhập vùng biển Nhật
và liên tiếp tập trận ở Biển Đông Việt Nam khiến Hải Quân Mỹ phải cử lực lượng
tới theo dõi. Để dân chúng không chú ý tới những khó khăn kinh tế mà đoàn kết
chung quanh đại hội đảng Cộng Sản, có thể Bắc Kinh sẽ tìm cớ gây hấn ở đâu đó
trong khu vực.
Bộ Quốc
Phòng Mỹ đã lo ngại một cách hợp lý trước thông tin Dân Biểu Nancy Pelosi (Dân
Chủ-California), chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ, ghé thăm Đài Loan vào đầu Tháng Tám
trong chuyến công du Châu Á của bà. Một chuyến thăm như vậy có thể tạo ra cái cớ
để Bắc Kinh gây sự một cách không cần thiết.
Cả thế giới
cũng cần phải đề phòng. [qd]
No comments:
Post a Comment