Thor Stenhovden - Res Publica
Hoàng Thủy Ngữ dịch
10/02/2019
Phần
1:
Trump,
however, didn’t cause the chaos. The chaos caused Trump. (Tuy vậy, Trump không
phải là người đã tạo ra sự hỗn loạn. Sự hỗn loạn đã tạo ra Trump).
Jonathan
Rauch, ”How American Politics went Insane”
*
Tháng Mười năm 2008, ứng cử viên đảng Cộng
Hòa John McCain đến thăm thành phố nhỏ Lakeville, cách trường đại học
cũ của tôi ở Minnesota khoảng 15’ lái xe. McCain, người hùng chiến
tranh và là thượng nghị sĩ của tiểu bang Arizona, đến miền Trung Tây
để gặp gỡ và vận động cử tri trong chiến dịch tranh cử của mình.
Giữa cuộc họp, một phụ nữ lớn tuổi, đầu đã bạc và mắt đeo kính,
giơ tay lên. Bà ngập ngừng và bối rối khi đứng cách ứng cử viên tổng
thống nửa mét. Cuối cùng bà cũng nói ra được điều mình thắc mắc:
“Tôi cần hỏi ông một câu…. Tôi không thể tin Obama. Tôi đã đọc về anh ta
và anh ta là….anh ta là….người Ả Rập”. McCain ngạc nhiên thân mật lắc
đầu và nói nhanh trong micro: ”Không, thưa bà. Không phải đâu. Ông ấy là
người đàn ông rất tốt trong gia đình, một công dân, người mà tôi không
có cùng quan điểm chính trị trong một số lãnh vực. Đó là tất cả
những gì mà chiến dịch tranh cử này nhắm tới”.
Cử tri đã vỗ tay một cách dè dặt. Dường như
họ không biết sẽ phải phản ứng như thế nào. Có phải thượng nghị sĩ
đã bênh vực Obama trong cuộc họp của những người Cộng Hòa? John McCain
là thế. Ông muốn có cuộc tranh luận chính trị nghiêm túc. Thượng
nghị sĩ đã chọn việc bênh vực sự thật về Obama hơn là tuyên bố sai
lệch để gặt hái được những tràng pháo tay.
Chuyện người phụ nữ nghi ngờ Obama là người
Ả Rập không phải là trường hợp duy nhất. Sau vụ tấn công khủng bố
ngày 11 tháng Chín, nỗi sợ hãi người Hồi giáo đã gia tăng đáng kể
ở Hoa Kỳ, đặc biệt là sự hoài nghi của các cử tri Cộng Hòa. Cuối
những năm 1990 và đầu những năm 2000, lượng người nhập cư trái phép
tăng lên dữ dội ở các cửa khẩu biên giới. Vi vậy cử tri của cả 2
đảng càng lúc càng hoài nghi hơn về chuyện nhập cư. Đa số lưỡng đảng trong quốc
hội đã cho phép tổng thống George W. Bush sử dụng tài lực để giảm
thiểu số lượng người nhập cư đồng thời xây dựng hàng rào biên giới.
McCain rất cứng rắn trong vấn đề di dân nhưng cho rằng vấn đề này phải
được giải quyết thông qua những cải cách lớn hơn liên quan đến an ninh
biên giới và cấp giấy phép cư trú cho hàng triệu người đang sống
không giấy tờ trong nước. Năm 2005 ông đã cộng tác với thượng nghị sĩ
đảng Dân chủ Ted Kennedy. Nhưng đề xuất của họ không được các chính
trị gia của cả hai đảng đánh giá cao. Hai năm sau, McCain cũng ủng hộ
nỗ lực cải cách tiếp theo của Kennedy mặc dù các cố vấn của ông đã
khuyến cáo là việc làm này sẽ làm thành phần nòng cốt của đảng
Cộng Hòa khó chịu, trước cuộc bầu cử tổng thống quan trọng sắp
tới.
Như chúng ta đã thấy trong chương sách trước,
rõ ràng McCain đã thua Obama trong cuộc bầu cử năm 2008. Một liên minh
chủ yếu gồm giới trẻ, phái nữ và cử tri sắc dân thiểu số như Megha
Agrawal đã đưa ứng cử viên Dân Chủ bước vào Nhà Trắng. Bốn năm sau,
trong lần tái tranh cứ, Obama lại giành chiến thắng trước đối thủ Cộng
Hòa Mitt Romney. Sau thất bại lần hai vào năm 2012, trong hoảng loạn,
đảng Cộng Hòa đã thành lập một ủy ban điều tra để tìm hiểu những
sai lầm trong hai cuộc bầu cử vừa qua. Bản báo cáo ủy ban đưa ra quả
thật tàn bạo. Đảng Cộng Hòa chỉ giành được hai trong số sáu cuộc
bầu cử tổng thống gần đây nhất. Theo ủy ban, chuyện này một phần vì
đảng ngày càng bị coi là xa cách với quần chúng. Phụ nữ và nhóm
sắc tộc thiểu số được bổ nhiệm quá ít vào vị trí lãnh đạo nên đã
gây ra ấn tượng là đảng không quan tâm đến người dân bình thường. Lẽ
ra ủy ban không cần phải đề xuất giải pháp cụ thể nhưng họ không thể
im lặng: “Chúng ta phải cải cách và
quảng bá chính sách nhập cư. Nếu bỏ qua việc này, lời kêu gọi của
đảng sẽ mất dần ảnh hưởng và chỉ còn những cử tri trung kiên nghe
theo. Ngoài ra chúng tôi còn tin rằng việc cải cách chính sách nhập
cư cũng phù hợp với các nguyên tắc kinh tế của đảng Cộng Hòa, nhằm
tạo ra công việc làm và cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người”.
Các chính trị gia ở Washington D.C đã nghe theo
khuyến nghị đó. Một nhóm gồm 4 người Dân Chủ và 4 người Cộng Hòa,
được gọi là The Gang of Eight, đã thảo luận đưa ra một đề
xuất cải cách chính sách nhập cư và nhận được sự ủng hộ rộng rãi
ở Thượng Viện. Trong Nhà Trắng, tổng thống Obama đã sẵn sàng đặt
bút ký nhưng rồi phải chờ vì dự luật chưa được Hạ Viện phê chuẩn.
Mọi việc phải dừng lại. Một năm trước cuộc bầu cử giữa kỳ, những
người Cộng Hòa ở Hạ Viện không chắc chắn là việc cải cách luật
nhập cư có cần thiết cho cuộc bầu cử hay không nên đã bỏ qua và không
phê chuẩn dự luật. Có lẽ họ cho rằng bản báo cáo năm 2012 đã đề ra
những giải pháp sửa đổi mà nhiều cử tri cộng hòa không thích? Khác
với các thượng nghị sĩ vốn chỉ chịu trách nhiệm với tiểu bang, các
dân biểu ở Hạ Viện được bầu từ những địa hạt bầu cử nhỏ hơn tại
địa phương. Họ thường tiếp xúc trực tiếp với cử tri nên có thể đã
nhận thấy những dấu hiệu bất đồng của cử tri đối với chiều hướng
ôn hòa. Vì vậy một chính sách di dân thân thiện hơn cũng chẳng giúp
được gì nhiều nếu đa số cử tri của họ không bằng lòng. Donald Trump nhìn thấy rõ
những thuận lợi rút ra được từ mâu thuẫn này nên đã lợi dụng và
khai thác nó triệt để.
Phong
trào Birther
Trở lại cuộc họp cử tri của McCain ở
Lakeville, năm 2008. Nguyên do lời bình luận Obama là dân Ả Rập của
người phụ nữ lớn tuổi xuất phát từ một thuyết âm mưu đã bắt đầu
lan rộng từ trước cuộc bầu cử. Lời nói dối phao lên rằng Obama thực
sự không sinh ở Hawaii mà là ở Kenya. Nếu điều này đúng thì Obama
không thể ra ứng cử tổng thống vì không phải là công dân Hoa Kỳ. Cáo
buộc này có lẽ đầu tiên do những người ủng hộ Hillary Clinton đưa ra
trong chiến dịch đề cử hồi đầu năm. Mặc dù cuối cùng Obama đã giành
chiến thắng, tin đồn này vẫn không mất đi. Trái lại, thuyết âm mưu
vẫn âm ỉ và dần có tên là birtherism. Suốt 70 lần, các cơ quan tư
pháp khác nhau đã phải bác bỏ những vụ kiện dân sự nhằm trục xuất
tổng thống ra khỏi Nhà Trắng. Trong cuốn video thu hình buổi họp của
các cử tri Cộng Hòa bị rò rỉ, một chính trị gia trong quốc hội đã
nhấn mạnh Obama thực sự là công dân Hoa Kỳ. Cũng giống như trường hợp
McCain, ông đã phải đối mặt với sự bất mãn chống đối trong hội
trường. Ngoài ra, một số tiểu bang đã đề ra dự luật buộc các ứng
cử viên tổng thống phải xuất trình giấy khai sinh trước khi ra ứng
cử.
Cuộc tranh cãi vẫn không chấm dứt và cuối
cùng tình hình trở nên rất ngớ ngẩn. Mùa hè năm 2010, CNN đã thực
hiện một cuộc thăm dò dư luận. Kết quả cho thấy 1 trong 4 người My
vẫn nghi ngờ tổng thống của họ có sinh ở Hoa Kỳ hay không. Sự khác
biệt rất rõ nét giữa 2 đảng: 40% người Cộng Hòa hoàn toàn không
biết chắc Obama thật sự có phải là công dân Hoa Kỳ. Người ta đã chọn
lọc tập trung một nhóm người. Mục đích để tìm hiểu ý kiến của cử
tri. Một nửa số người Cộng Hòa tin rằng Obama theo đạo Hồi.
Và
rồi Trump nhảy vào cuộc chiến.
Mùa xuân năm 2011, nhà tỷ phú bất động sản
đã tham gia một số các cuộc phỏng vấn trên nhiều kênh truyền hình
trong nước, có lẽ để thử thăm dò mức độ đón nhận nếu ông ra ứng cử
tổng thống vào năm 2012 như thế nào. Trong những lần có mặt trong
cuộc phỏng vấn, ông
liên tục quả quyết Obama không sinh ở Mỹ. Ông trở thành người
lãnh đạo không chính thức của phong trào birther. Trong postcast của
Laura Ingraham, người phụ trách chương trình của Fox News, ông nói rất
rõ ràng về Obama như sau: “Anh ta
không có giấy khai sinh và nếu anh ta có, tôi tin rằng trong đó cũng
ghi điều rất có hại cho anh ta. Tôi không biết là điều đó có hại cho
anh ta hay không, nhưng có người nói với tôi rằng có lẽ chữ “Hồi
giáo” được viết trong mục khai báo tôn giáo trên giấy khai sinh. Và
bạn biết đấy, nếu bạn là người Hồi giáo, bạn không thể thay đổi tôn
giáo của mình”.
Trump không bỏ cuộc và cuối cùng được cựu
ứng cử viên phó tổng thống Sarah Palin ủng hộ. Truyền thông bảo thủ
yêu thích vở tuồng và châm thêm dầu vào lửa. Những người lãnh đạo
đảng Cộng Hòa ở Washington D.C lắc đầu nhưng cứ để mặc cho cuộc tranh
cãi tiếp tục sôi động.
Sự việc diễn ra ngoài sự chịu đựng của
Obama. Ông công bố giấy khai sinh của mình năm 2008. Ngày 27 tháng Tư năm
2011, tiểu bang Hawaii phát hành một phiên bản giấy khai sinh chi tiết
hơn. Trong buổi họp báo chí chật kín người, một Obama cay đắng nhấn
mạnh với mọi người là mình sinh ở Mỹ. Obama gần như cầu xin các
chính trị gia trong nước chuyển mọi quan tâm của họ sang cuộc khủng
hoảng ngân sách sắp tới và mong mọi người đừng bị phân tâm bởi “một tên hề gánh xiếc chỉ
toàn bịa chuyện”. Mọi người đều biết ông ám chỉ ai: Donald
Trump.
Ít lâu sau cả Trump và Obama tham dự buổi dạ
tiệc (galla party) tổ chức hàng năm ở Washington dành cho báo chí và
các chính trị gia. Nội dung chủ yếu của bữa tiệc là màn đùa cợt
vui vẻ, nơi để tổng thống diễu cợt chính mình, các đối thủ chính
trị và giới truyền thông. Điều không ai biết
là ngay đêm hôm đó Obama vừa bật đèn xanh cho lực lượng đặc biệt Mỹ
tiến hành chiến dịch quân sự dẫn đến cái chết của Obama Bin Laden,
thủ lãnh Al Quada vài ngày sau. Rõ ràng đây là đòn trả thù.
Obama không chỉ nhắm vào Bin Laden đêm hôm đó. Trong bài phát biểu của
mình, Obama đã tấn công Trump một cách tàn nhẫn. Ông diễn kịch, chế
diễu Trump là một ngôi sao truyền hình thực tế đầy âm mưu và nhẹ dạ
vốn chẳng có gì với chính trị để làm. Các máy ghi hình cho thấy
một Trump đùng đùng nổi giận và bỏ về rất sớm trước khi buổi tiệc
tàn.
Sau lần bị xúc phạm trong bữa tiệc, Trump
tiếp tục chống Obama. Ngôi sao truyền hình thực tế quả quyết giấy
khai sinh của Obama là giả, dựa vào một “nguồn tin tuyệt đối đáng tin
cậy”. Rồi Trump còn nghi ngờ đến cả kết quả học hành của tổng
thống. 5 năm sau, lần đầu tiên, trong chiến dịch vận động bầu cử
trước năm 2016, đảng Cộng Hòa mới dứt khoát xác nhận Obama sinh ở
Mỹ.
Phong trào birther của Trump đã góp phần vào
sự phân cực trong các cuộc tranh luận xã hội. Sự kỳ thị chủng tộc
được che đậy một cách vụng về đã tác động mạnh đến các cử tri Dân
Chủ và thậm chí còn mồi thêm lửa cho cánh cực hữu trong đảng Cộng
Hòa. Doanh nhân NewYork này không thể làm được nếu không có những cơ
chế đã đề cập đến trong quyển sách này: truyền thông bảo thủ truyền bá thông điệp, các
nhóm lợi ích chia sẻ nó, các chính khách Cộng Hòa không lên tiếng
phủ nhận đó là trò xiếc… Trump biết mình là bậc thầy trong
việc khai thác triệt để các yếu tố trên, biết cách biến chúng thành
độc hại hơn và sử dụng không ngừng nghỉ.
*
Nguyên
tác:
Thor
Stenhovden - Res Publica
Chương
3: Donald Trump
Người dịch: Hoàng
Thủy Ngữ
------------------------
12/02/2019
Phần
thứ 2:
Nhiều nhà bình luận quả quyết rằng sự sỉ
nhục trong bữa tiệc báo chí năm 2011 đã thúc đẩy Trump ra ứng cử
tổng thống trước cuộc bầu cử năm 2016. Tôi không nghĩ đó là lý do
chính để Trump quyết tâm tìm cách hạ gục đối thủ kiêu ngạo Obama.
Donald Trump đã có ý muốn ứng cử tổng thống suốt gần 30 năm. Trước
cuộc bầu cử năm 1988, ông đã thăm dò lần đầu cơ hội ứng cử với tư
cách là ứng cử viên đảng Cộng Hòa. Tiếng đồn đã lan rộng nhiều tháng
trước khi Trump bay đến New Hamsphire, tiểu bang đang tổ chức đề cử
vòng 2 trong cuộc bầu cử sơ bộ, chỉ với mục đích phủ nhận mình là
ứng cử viên thực thụ. Sự hưởng ứng ông nhận được ở tiểu bang cũng
đủ là niềm vui khi 500 người đổ xô đến nghe ông nói.
Ngay vào thời điểm đó, nhà tỷ phú bất động
sản đầy quyền uy này đang gây dựng một thương hiệu nổi tiếng thế
giới. Ông đã hoàn thành tòa nhà biểu tượng Trump Tower ở New York, sở
hữu nhiều khách sạn, một sòng bài ở Atlantic City và có riêng một
đội bóng đá Mỹ. Chiếc du thuyền sang trọng của ông lớn và nổi tiếng
đến mức được sử dụng làm bối cảnh cho trụ sở chính của nhân vật
phản diện trong một bộ phim James Bond, và nhà tỷ phú bay khắp nơi
trong nước bằng máy bay trực thăng mua riêng. Ông cũng đã nhờ người viết và xuất bản một
quyển sách có tên Nghệ Thuật Đàm Phán, trình bày bí quyết thành
công của mình. Một số lời khuyên của ông: Nghĩ lớn, Tạo hoàn
cảnh lớn hơn , Gây sự chú ý và Chống trả lại. Nhìn chung đó là các
quan điểm triết lý đã giúp ông trở thành tổng thống sau này.
Trump ở khắp mọi nơi: trên trang nhất các tuần
báo, trên các kênh truyền hình, trong các chương trình talkshow. Năm
1989, lần đầu tiên ông xuất hiện trên trang nhất của tạp chí Time với
dòng chữ: This may turn your green with envy – or just turn you off.
Flaunting it is the game, and Trump is the name. Thông điệp chính của bài
viết là một Trump giàu có, can đảm và rất nhiều tham vọng.
Cũng vào khoảng thời gian đó, ông được nữ
hoàng talkshow Oprah Winfrey phỏng vấn. Bà muốn biết suy nghĩ của nhà
tỷ phú về tham vọng làm tổng thống của ông. Trump tự tin trả lời:” Tôi không có ý định ra ứng cử nhưng
rất chán nản vì nhìn thấy các sai lầm ở đất nước này. Nếu mọi sự
trở nên thật tồi tệ, tôi sẽ không bỏ qua. Chúng ta có thể tạo điều
kiện cho mọi người sống như ông hoàng nhưng lại không chịu thực hiện”.
Ngay từ khi đó Trump đã đưa những ý tưởng làm nền tảng cho sự thành
công của chiến dịch vận động bầu cử năm 2016. Trump đã bỏ ra những
khoản tiền lớn mua quảng cáo đăng tải ý kiến của mình:
Trong nhiều
thập niên, Nhật và các quốc gia khác đã lợi dụng chúng ta. Thế giới
cười vào mũi các chính trị gia Hoa Kỳ trong khi chúng ta bảo vệ các
chuyến tầu thủy chở dầu mà chúng ta không cần. Hãy để Nhật, Ả Rập
Saudi và các quốc gia khác trả tiền cho sự bảo vệ của Hoa Kỳ. Hãy
chấm dứt khoản nợ khổng lồ của quốc gia, cắt giảm thuế và để nền
kinh tế Mỹ phát triển tự do mà không phải mang gánh nặng bảo vệ
những người có thể trả tiền cho chúng ta một cách dễ dàng để chúng
ta bảo đảm nền tự do cho họ. Đừng để quốc gia tươi đẹp này bị chế
nhạo nữa.
Thông điệp này khá giống với những gì ông áp
dụng sau này, chỉ thiếu khoản di dân. Nó được tóm tắt trong khẩu
hiệu “Make America Great Again” mà Ronald Reagan cũng đã từng đưa ra trong
cuộc bầu cử năm 1980.
Sau lần thăm dò vào năm 1988, mười một năm sau,
ông thử lại nghiêm túc hơn. Các mũi tên lại đã bắt đầu chỉ hướng lên
cho “ The Donald” sau 10 năm xuống dốc và nhiều lần phá sản. Giờ đây,
ông tự quảng cáo mình như một “comeback-man” và đánh hơi thấy các
tình huống cũng đủ thuận lợi để lao vào cuộc tranh cử tổng thống.
Kết quả bầu cử ở Minnesota vốn làm nhiều người nhạc nhiên tạo ra
niềm lạc quan. Trước đó vào những năm 1990, một cựu đô vật và diễn
viên Jesse “The Body” Ventura đã giành được chiến thắng rất bất ngờ
trong cuộc bầu cử thống đốc tiểu bang Minnesota. Ventura đại diện cho
đảng Cải Cách (Reform Party) rất ít người biết đến.
Chiến dịch vận động bầu cử vượt ra ngoài
truyền thống và chiến thắng bất ngờ của ông đã khiến cho giới tinh
hoa chính trị bị sốc nặng. Giờ đây Ventura khuyến khích người bạn
Trump của mình ra làm ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa trong
cuộc bầu cử sắp tới. Nhà bất động sản rời bỏ đảng Cộng Hòa để
thử nghiệm cách riêng của mình. Vài năm trước, Ross Perot, ứng cử viên
tổng thống độc lập, thuộc đảng thứ ba cũng gặt hái khá nhiều thành
công trong cuộc bầu cử tổng thống. Liên kết sự kiện này với chiến
thắng của Ventura, Trump hy vọng, với tư cách một ứng cử viên ngoài
truyền thống như mình, sẽ thắng trong cuộc bầu cử toàn quốc. Trump
ném mình vào thế giới talkshow, giả định mình là tổng thống. Thậm
chí ông còn thành lập ủy ban vận động bầu cử, phóng ra ý tưởng đề
cử Oprah Winfrey làm ứng cử viên phó tổng thống.
Và rồi cũng chỉ để nói. Thống đốc Jesse Ventura rời bỏ đảng Cải Cách. Ít lâu sau, đảng này cũng giải thể. Trump rút lui nhưng nói rằng sẽ thử lại lần nữa vào dịp khác. Nhà tỷ phú khẳng định là ông sẽ không ra ứng cử trừ khi biết mình sẽ thắng. Nhiều người tin rằng” đợt sau” sẽ đến vào năm 2012.
Sau lần thử nghiệm chính trị với đảng Cải
Cách thất bại, Trump có được những năm tháng tuyệt vời. Thương hiệu
của ông mạnh hơn bao giờ hết, phần lớn nhờ vào vai chính trong loạt
phim truyền hình thực tế “The Apprentice”. Đề tài TV này là hai đội
cạnh tranh nhau để giành được vị trí lãnh đạo trong tập đoàn Trump.”The
Donald” quyết định ai được phép đi tiếp và ai bị sa thải. “You’re
fired” trở thành thuật ngữ quen thuộc đối với nhiều người. Trump ăn
mặc như ông chủ độc đoán và được yêu thích. Số lượng người xem trong
đợt chung kết mùa đầu tiên được so sánh với lần đầu Trump đọc bài
diễn văn The State of the Union trước quốc hội năm 2017. 20 triệu người Mỹ xem The
Apprentice mỗi tuần. Mặc dù dần dần đề tài này không còn được
ưa chuộng, Trump vẫn đóng trọn vai một ông sếp nghiêm khắc suốt sáu
mùa. Người Mỹ thậm chí còn có thói quen gắn liền tên của Trump với
sự thành công.
Bằng cách kết hợp phong trào birther với sự
nổi tiếng của mình, Trump đưa ra thông điệp chính trị. Tuy nhiên, thêm
một lần nữa, ông không chọn tham gia vào quá trình đề cử của đảng
Cộng Hòa mặc dù ông đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận trước
đó. Có lẽ ông hiểu rằng trong nội bộ đảng đang có những chuyển
biến.
Năm 2007, hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa có tỷ
lệ cử tri da trắng ngang nhau. Chiến thắng của Obama đã thay đổi bức
tranh đó. Theo một tài liệu nghiên cứu của The Democracy Fund, trong
khoảng thời gian 2009 – 2015, một số lượng lớn cử tri da trắng không
có trình độ học vấn cao đã từ bỏ đảng Dân Chủ sang gia nhập đảng
Cộng Hòa. “Cuộc đào tẩu da trắng” hầu như chỉ gồm những cử tri không
có học vấn cao và phần lớn là các cử tri có quan điểm tiêu cực về
người Mỹ da đen. Tuần báo The Economic viết:” Nhiều người ủng hộ Trump
đã gia nhập đảng Cộng Hòa trước Trump “.
Những cử tri này đã đến với một đảng chính
trị có số lượng cử tri tỏ ra e ngại người Mỹ da đen lớn hơn đảng Dân
Chủ. Quá nửa số người Cộng Hòa cho rằng người Mỹ da đen nghèo hơn
người da trắng vì họ thiếu động lực để cải thiện cuộc sống. Trong
một cuộc thăm dò khác, chỉ 14% người Cộng Hòa tin rằng sự phân biệt
chủng tộc là lý do chính khiến người da đen không có cuộc sống sung
túc như người da trắng. Chỉ một nửa số người Cộng Hòa cũng như Dân
Chủ cho rằng nước Mỹ cần phải tiếp tục thay đổi để người Mỹ da đen
có được những quyền lợi tốt hơn.
Phải chăng những cử tri này bị phong trào
birther của Trump lôi cuốn rồi sau này ủng hộ thông điệp của Trump về
vấn đề di dân? Điều chúng ta biết chắc là nhiều cử tri Cộng Hòa
không muốn đảng có một chính sách di dân cởi mở. Họ hưởng ứng thông
điệp của Trump: người da trắng đang bị người Mỹ da đen và dân nhập cư
đàn áp.
Nói khác, những hỗn loạn xảy ra từ trước đã
tạo ra Trump – chứ không phải ngược lại. Nhưng điều này không có nghĩa
là Trump vô tội, bởi lẽ ông cũng góp phần làm sự phân cực trong các
cuộc tranh luận xã hội càng lúc càng trở nên trầm trọng thêm.
*
Nguyên
tác:
Thor
Stenhovden - Res Publica
Chương
3: Donald Trump
Người dịch: Hoàng
Thủy Ngữ
No comments:
Post a Comment