BẢN TIN TỔNG HỢP NGÀY 01/06/2025

Bốn tháng ngoại giao con thoi hỗn loạn nhằm đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraine, nhiều cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Điện Kremlin Vladimir Putin, những nỗ lực liên tục của Mỹ nhằm gây sức ép, đe dọa và bắt nạt Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy để nhượng bộ, TẤT CẢ ĐỀU KHÔNG MANG LẠI KẾT QUẢ GÌ.

ĐIỀU NÀY KHÔNG HỀ ĐÁNG NGẠC NHIÊN. BỞI VÌ KHÔNG CÓ THỎA THUẬN NÀO CÓ THỂ ĐẠT ĐƯỢC VỚI NGA VỀ UKRAINE. CHƯA BAO GIỜ CÓ VÀ SẼ KHÔNG BAO GIỜ CÓ.

Đơn giản là không có công thức kỳ diệu, không có sự nhượng bộ và không có sự mặc cả lớn nào có thể thỏa mãn các mục tiêu tối đa và mang tính chất loại trừ của Điện Kremlin. MOSCOW MUỐN CHẤM DỨT CHỦ QUYỀN, QUỐC GIA VÀ NHÀ NƯỚC CỦA UKRAINE. UKRAINE MUỐN TIẾP TỤC TỒN TẠI NHƯ MỘT QUỐC GIA CÓ CHỦ QUYỀN ĐỘC LẬP. Với điều này, không thể có sự thỏa hiệp nào. Bất kỳ cuộc đàm phán Kabuki hay lệnh ngừng bắn Potemkin nào cũng đều vô nghĩa và được Điện Kremlin coi như không gì hơn một sự tạm dừng chiến lược và một cơ hội để nới lỏng lệnh trừng phạt.

"Chủ nghĩa đế quốc Nga sẽ không bị vô hiệu hóa bằng các cuộc đàm phán, thỏa hiệp hay nhượng bộ", #Andreas_Umland, một nhà phân tích tại Trung Tâm Nghiên Cứu Đông Âu Stockholm và là phó giáo sư tại Học Viện Đại Học Quốc Gia Kyiv-Mohyla, đã viết vào ngày 22 tháng 5.

Sau cuộc gọi mới nhất của mình với Trump, Putin cho biết ông ta muốn bất kỳ giải pháp nào cũng giải quyết được cái mà ông gọi là "NGUYÊN NHÂN GỐC RỄ CỦA CUỘC KHỦNG HOẢNG". Việc lựa chọn cụm từ đó không phải là ngẫu nhiên. Nhà lãnh đạo Điện Kremlin đã sử dụng một cách diễn đạt tương tự khi đề cập đến vấn đề chấm dứt chiến tranh trong một cuộc họp báo chung với người đàn ông mạnh mẽ của Belarus Alyaksandr Lukashenka vào tháng 3.

Việc Putin liên tục sử dụng thuật ngữ "nguyên nhân gốc rễ" là một dấu hiệu. Đối với nhà lãnh đạo Điện Kremlin, nguyên nhân gốc rễ của cuộc chiến chính là sự tồn tại của Ukraine như một quốc gia có chủ quyền, điều mà ông từ lâu đã coi là điều đáng nguyền rủa. Tại Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2008 ở Bucharest, Putin đã nói rõ điều này khi ông ta nói với Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush rằng "Ukraine thậm chí không phải là một quốc gia". Putin cũng đã nhiều lần gọi Ukraine là "nước Nga nhỏ", một thuật ngữ thời Sa hoàng để mô tả vùng đất Ukraine.

Đối với Putin và giới tinh hoa Điện Kremlin, sự thống trị thuộc địa của Nga đối với Ukraine là một vấn đề tư tưởng không thể đàm phán. ĐIỆN KREMLIN KHÔNG THỂ BỊ THUYẾT PHỤC, NÓ CHỈ CÓ THỂ BỊ ĐÁNH BẠI.

TRÒ CHƠI CỦA NGA: TÁCH CHIẾN TRANH KHỎI MỐI QUAN HỆ VỚI WASHINGTON

Nếu bất kỳ ai nghi ngờ ý định của Nga, thì những phát biểu gần đây của #Vladimir_Medinsky, một trong những nhà tư tưởng của Putin và là đại diện chính của Điện Kremlin tại các cuộc đàm phán gần đây ở Istanbul, sẽ khiến họ phải thôi không thắc mắc nữa. Medinsky nói với phái đoàn Ukraine, "Nga sẵn sàng chiến đấu mãi mãi". Hắn nói thêm, ám chỉ đến Chiến Tranh Phương Bắc năm 1700-1721, cuộc chiến đã đưa Nga lên vị thế của một đế chế, "chúng tôi đã chiến đấu với Thụy Điển trong 21 năm. Các người sẵn sàng chiến đấu trong bao lâu nữa?"

Nhưng với tiền tuyến phần lớn là tĩnh và Nga đạt được những thành quả nhỏ nhoi với thương vong cao, cái “mãi mãi” đó có thể trở thành một thời gian rất dài và có cái giá rất đắt.

Theo Viện Nghiên Cứu Chiến Tranh (ISW), trong bốn tháng đầu năm 2025, Nga chỉ tiến được 1.627 km2 trên mặt trận ở miền đông Ukraine trong khi chịu 160.600 thương vong. Đó là con số thương vong cao đáng kinh ngạc là 99 thương vong cho mỗi km2 lãnh thổ. ISW cũng ước tính rằng "với tốc độ tiến quân này, lực lượng Nga sẽ mất khoảng 3,9 năm để chiếm phần còn lại của các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson", bốn khu vực mà Putin tuyên bố đã sáp nhập. Hơn nữa, theo ISW, sẽ mất gần một thế kỷ để chiếm toàn bộ Ukraine trừ các khu vực biên giới phía Tây với cái giá phải trả là gần năm mươi triệu thương vong - tức là khoảng một phần ba dân số hiện tại của Nga.

Nền KINH TẾ CỦA CUỘC CHIẾN cũng không có lợi cho Moscow. Như #Charles_Lichfield, phó giám đốc Trung Tâm Địa Kinh Tế của Hội Đồng Đại Tây Dương đã viết vào tháng 2, "trong khi Moscow đã tìm ra cách để giảm thiểu tác động của lệnh trừng phạt của phương Tây, thâm hụt ngày càng tăng, trợ cấp không bền vững và chi phí trả nợ ngày càng tăng" đang gây sức ép nghiêm trọng lên nền kinh tế Nga.

Ngoài ra, một báo cáo được lưu hành rộng rãi của #Craig_Kennedy thuộc Trung tâm Nghiên cứu Nga và Âu Á Davis của Đại học Harvard cho thấy RẰNG "khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên" mà giới truyền thông và các nhà phân tích đã thấy trong nền kinh tế nga phần lớn chỉ là ảo ảnh. Theo nghiên cứu của Kennedy, được công bố vào đầu năm nay, cuộc chiến phần lớn được tài trợ bằng các khoản vay ưu đãi ngoài sổ sách cho các nhà thầu quốc phòng với lãi suất thấp hơn nhiều so với lãi suất thị trường. Nói một cách đơn giản, điều này không bền vững trong dài hạn.

Với điều này, mục tiêu của Điện Kremlin đối với Mỹ là tách cuộc chiến khỏi quan hệ Nga-Mỹ, bình thường hóa quan hệ giữa Moscow và Washington và giảm nhẹ lệnh trừng phạt. Trong một bài phát biểu vào cuối tháng 2, Putin cho biết Moscow "sẽ rất vui khi hợp tác với bất kỳ đối tác nước ngoài nào, kể cả các công ty Mỹ” để đảm bảo các thỏa thuận về khoáng sản đất hiếm. Putin nói thêm rằng việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt có thể dẫn đến mối quan hệ kinh tế mới có lợi nhuận giữa Mỹ và Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng.

Tất nhiên, Putin muốn có sự xích lại gần nhau [với Mỹ] về mặt kinh tế mà không chấm dứt nỗ lực chinh phục Ukraine. Nga vẫn tiếp tục tấn công các thành phố của Ukraine bằng các cuộc không kích, gây ra thương vong lớn cho dân thường ngay cả khi ông ta tìm cách lôi kéo Washington về mặt kinh tế.

Về phần mình, Trump có vẻ cởi mở với ý tưởng này. Sau cuộc gọi gần đây nhất với Putin, tổng thống Mỹ đã bày tỏ mong muốn thiết lập quan hệ kinh tế bình thường với Moscow. Đây sẽ là một #sai_lầm_nghiêm_trọng, vì nó sẽ trao cho putin một đường dây cứu sinh để tiếp tục cuộc chiến xâm lược của mình.

May mắn thay, có vẻ như Washington đang phản đối. Đạo luật trừng phạt Nga năm 2025, sẽ mở rộng các hình phạt hiện hành đối với Nga, đã được đệ trình lên Thượng viện Mỹ bởi #Lindsey_Graham, đảng Cộng hòa Nam Carolina và #Richard_Blumenthal, đảng Dân chủ Connecticut và có hơn 80 người đồng bảo trợ.

THỜI ĐIỂM CỦA CHÂU ÂU VÀ QUYẾT TÂM CỦA UKRAINE

Về phần mình, Liên Minh Châu Âu (EU) và Vương Quốc Anh đã tiến hành gói trừng phạt mới của riêng họ được ban hành vào ngày 20 tháng 5, một ngày sau cuộc gọi Trump-Putin mới nhất. Brussels và London cũng cam kết tăng viện trợ quân sự cho Ukraine để bù đắp cho bất kỳ khoản thiếu hụt nào phát sinh do lệnh cắt giảm của Mỹ.

Thủ tướng Đức #Friedrich_Merz, Tổng thống Pháp #Emmanuel_Macron, Thủ tướng Anh #Keir_Starmer và nhà ngoại giao hàng đầu của EU #Kaja_Kallas, tất cả dường như đều hiểu rằng đây có thể là thời điểm của châu Âu. Nhưng một trong những lá bài tẩy lớn nhất sắp tới là liệu châu Âu có thể vượt qua được những chia rẽ nội bộ của mình hay không - chủ yếu là sự phản đối từ Hungary và Slovakia - và tăng cường vũ khí cho Ukraine.

Điều này đưa chúng ta đến với chính Ukraine - và ở đây các phép tính rất đơn giản. Như nhà khoa học chính trị người Ukraine Anton Shekhovtsov đã viết vào đầu tuần này, "Lựa chọn của Ukraine là chống trả và có nguy cơ bị giết, hoặc đầu hàng và bị giết. Bằng cách chống trả, Ukraine có cơ hội; bằng cách đầu hàng, họ không có cơ hội nào - khiến ĐẦU HÀNG KHÔNG PHẢI LÀ MỘT LỰA CHỌN KHẢ THI."

Và đối với Ukraine, như thường lệ, nhu cầu đã trở thành mẹ của sáng chế. Đối mặt với tình trạng thiếu hụt vũ khí tiềm tàng, Kyiv đã tạo ra một ngành công nghiệp vũ khí trong nước sôi động tập trung vào chiến tranh máy bay không người lái.

"Chỉ trong ba năm, quân đội Ukraine đã phát triển từ việc tự vệ bằng vũ khí còn sót lại của Liên Xô thành tiên phong trong một loại hình chiến tranh mới", phóng viên chiến tranh Ukraine #Nataliya_Gumenyuk viết trên ấn phẩm The Atlantic.

"May mắn cho Ukraine, vũ khí của Mỹ không phải là yếu tố duy nhất giúp cân bằng lại chiến trường trong 3 năm qua. Bắt đầu từ năm 2024, máy bay không người lái do Ukraine sản xuất đã thay đổi hoàn toàn cách thức cả hai bên tiến hành chiến tranh. Đối với Ukraine, sự điều chỉnh không chỉ mang tính chiến thuật mà còn là sự phát triển rộng hơn về mặt học thuyết trong cách quân đội chiến đấu".

Gumenyuk kết luận bằng cách lưu ý rằng "khi các đối tác của Ukraine nói về các thỏa thuận hòa bình và đảm bảo an ninh, lực lượng vũ trang của Ukraine đang thích nghi theo mọi cách có thể để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của mình. Họ không đủ khả năng để trông chờ vào các cam kết của Mỹ hoặc nhượng bộ của Nga, bởi vì đối với hầu hết người Ukraine, điều quan trọng nhất là sự an toàn về thể chất. Và lực lượng duy nhất bảo vệ mạng sống con người ở Ukraine chính là quân đội Ukraine.”

Vậy là chúng ta đang ở đây, sau 3 năm chiến tranh và 4 tháng ngoại giao thất bại để chấm dứt chiến tranh. Cuộc chiến này sẽ được quyết định trên chiến trường.

Mỹ và Châu Âu phải quyết định xem họ có sẵn sàng giúp Ukraine giành chiến thắng hay không.

-------------------

Brian Whitmore là thành viên cấp cao không thường trú tại Trung Tâm Á-Âu của Hội Đồng Đại Tây Dương, trợ lý giáo sư thực hành tại Đại học Texas-Arlington và là người dẫn chương trình The Power Vertical Podcast.

Dân Chủ - Nhân Quyền Cho Việt Nam

Monday, June 2, 2025

BẢN TIN TỔNG HỢP NGÀY 01/06/2025

No comments: