Thế
giới hướng về Morocco sau trận động đất lịch sử
Mai Vũ Phạm -
Saigon Nhỏ
9 tháng 9, 2023
“Cảm ơn
bạn đã có lời hỏi thăm. Gia đình chúng tôi an toàn. Đêm qua là một đêm kinh
hoàng. Quá nhiều người chết.”
Tin nhắn của Hicham, một hướng dẫn viên du lịch ở Marrakesh, Morocco
(Maroc) vào sáng sớm Thứ Bảy, 9 Tháng Chín, sau khi tôi hỏi thăm anh về trận động
đất 6,8 độ richter vừa xảy ra ngay trên thành phố nơi anh sinh sống.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/09/GettyImages-1654906054-1024x768.jpg
Hình ảnh những toà nhà
đổ nát thành gạch vụn sau trận động đất lịch sử ở MARRAKESH, MOROCCO. Ảnh:
Hamza Motaki/Anadolu Agency via Getty Images
Hầu như ai đam mê du lịch khám phá đều biết đến vẻ đẹp cổ kính và hoang
sơ của đất nước Bắc Phi, Morocco – một trong những địa điểm nổi tiếng nhất thế
giới. Người viết từng có chuyến du hành Maroc, khám phá miền Nam hoang dã, đầy
sắc màu, và đặc biệt là tâm tánh thiện lành của người bản xứ.
Sau 11 giờ đêm thứ Sáu, ngày 8 Tháng Chín, thế giới bàng hoàng khi biết
tin Morocco xảy ra cơn địa chấn, để lại sự tàn phá chết chóc ở dãy núi High
Atlas và các đường phố lịch sử của thành phố du lịch Marrakesh. Đây là trận động
đất khổng lồ và nặng nề nhất Morocco từng trải qua trong 120 năm, kể từ năm
1900. Hơn 2.000 người thiệt mạng, và khoảng hai ngàn người
khác bị thương.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/09/GettyImages-1655126596-1536x1024.jpg
Người dân và đội cứu hộ
vẫn đang cứu người bị nạn. Ảnh: Abu Adem Muhammed/Anadolu Agency via Getty
Images
High Atlas là dãy núi cao nhất Bắc Phi, trải dài hơn 2.000 km đến ba quốc
gia khác nhau: Morocco, Algeria, và Tunisia. Người dân sinh sống dọc theo chân
núi gọi đây là ‘Idraren Draren’ (Núi của núi). High Atlas được tạo thành từ nhiều
đỉnh núi khác nhau, đan xen bởi các lưu vực, cao nguyên và hẻm núi, là một
trong các thắng cảnh thế giới.
Địa hình ở dãy núi High Atlas rất gồ ghề và hiểm trở, đặc biệt các ngôi
nhà đầy màu sắc được xây dựng phần lớn bằng gạch đá thô sơ. Phần lớn người thiệt
mạng từ tâm chấn thuộc các ngôi làng nhỏ nằm ẩn mình trong dãy núi này.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/09/IMG_0140-1536x864.jpeg
Một phần nhỏ thuộc dãy
núi High Atlas. Có thể nhìn thấy những ngôi nhà gạch đan xen giữa triền đồi
núi. Khu vực này cách nơi xảy ra động đất khoảng một giờ chạy xe. Ảnh: BB
Do Maroc hiếm khi xảy ra động đất, nên các công trình kiến trúc không
được xây dựng để chống chọi với thảm họa thiên nhiên này. Bill McGuire, giáo sư
danh dự tại Đại học College London trả lời AP: “Tôi dự đoán số
người chết cuối cùng sẽ tăng lên hàng nghìn người… Giống như bất kỳ trận động đất
lớn nào, các dư chấn có thể xảy ra sẽ dẫn đến thương vong tăng và cản trở việc
tìm kiếm cứu nạn.”
Thành phố lớn nhất bị ảnh hưởng là Marrakesh, nơi có Medina cổ kính từ
thế kỷ thứ 9, được công nhận là Di sản Thế giới được UNESCO công nhận và thu
hút hàng triệu khách du lịch hàng năm. Vô số người dân phải rời bỏ nhà cửa
trong nỗi kinh hoàng.
Một nhân chứng cho AP biết bát đĩa và đồ treo tường
bắt đầu đổ như mưa, và mọi người bị ngã nhào xuống đất. Trận động đất đã giật sập
những bức tường làm từ đá và gạch, bao phủ toàn bộ cộng đồng bằng đống đổ nát.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/09/IMG_0226-1536x864.jpeg
Trạm dừng chân ở lưng
chừng dãy núi Atlas. Tấm biển báo cho biết nơi này đang ở độ cao 2.260m so với
mặt nước biển. Ảnh: BB
Vào sáng Thứ Bảy, chính quyền Maroc đã cảnh báo về những dư chấn tiềm ẩn.
Rachida Bouanani, một giáo viên ở Marrakesh cho biết: “Mọi người đều hoảng
sợ. Chính quyền địa phương đã yêu cầu người dân sơ tán khỏi nhà. Hàng xóm của
tôi đã lấy tiền và vàng của họ ra và xin nhau tha thứ, họ nói lời tạm biệt.”
Trong cuộc trò chuyện với bạn bè và các thành viên trong gia đình ở
thành phố Ouarzazate, Brahim El Guabli, Trợ lý Giáo sư tại Đại học Williams,
cho biết họ kể lại một trận động đất lớn đến mức giống như một con bò tót hung
hãn trên mái nhà, hay những dư chấn sau một quả bom. Ông nói: “Không ai ở đó
từng chứng kiến cường độ lớn như vậy trong ký ức. Những khu vực này sẽ không
bao giờ trở lại như cũ, ít nhất là đối với những người trong chúng tôi biết về
chúng.”
Khoa học về động đất đã được cải thiện trong những thập niên gần đây và
sự hiểu biết sâu sắc về các đường đứt gãy cũng như các vị trí có thể xảy ra động
đất phần nào giúp ích cho công tác chuẩn bị. Nhưng các nhà khoa học vẫn không
thể dự đoán chính xác khi nào động đất sẽ xảy ra.
Lịch sử phong phú của Maroc
Lịch sử của quốc gia Bắc Phi, Maroc, rất phong phú và đa dạng, được
hình thành bởi các nền văn minh khác nhau trong hàng ngàn năm.
Vào thế kỷ thứ 7, quân đội Ả Rập bắt đầu truyền bá đạo Hồi khắp Bắc
Phi. Lúc đó, Maroc chịu sự cai trị của người Hồi giáo và chứng kiến sự nổi dậy
của nhiều triều đại khác nhau. Các triều đại này đã thành lập các thành phố thịnh
vượng, thúc đẩy thương mại, và để lại dấu ấn văn hóa và kiến trúc Maroc.
Vào thế kỷ 15, các cường quốc châu Âu, bao gồm Bồ Đào Nha (Portugal) và
Tây Ban Nha (Spain), bắt đầu thiết lập các trạm mậu dịch dọc theo bờ biển
Maroc. Giữa các nhà lãnh đạo Maroc và các cường quốc châu Âu đã xảy ra xung đột
trong việc tranh giành quyền kiểm soát các cảng chiến lược.
Vào thế kỷ 16, triều đại Saadian nắm quyền, thống nhất phần lớn Maroc,
chọn Marrakesh làm thủ đô, và mang lại sự ổn định cho khu vực. Tuy nhiên, quyền
cai trị của triều đại Saadian suy yếu vào đầu thế kỷ 17 dẫn tới sự phân hóa
chính trị. Vào giữa thế kỷ 17, triều đại Alaouite nổi lên và vẫn nắm quyền cho
đến ngày nay.
Cuối thế kỷ 19, các cường quốc châu Âu đã tăng cường nỗ lực xâm chiếm
châu Phi và Maroc trở thành mục tiêu. Vào năm 1912, Pháp và Tây Ban Nha đã áp đặt
chế độ bảo hộ chung đối với Maroc tạo ra những thay đổi chính trị và xã hội
quan trọng dưới sự cai trị của thực dân.
Cho đến 2 Tháng Ba, năm 1956, Maroc giành lại chủ quyền và Sultan
Mohammed trở thành Quốc vương Mohammed V. Ngay sau đó, Maroc đã tiến hành cải
cách chính trị và xã hội, bao gồm việc soạn thảo hiến pháp mới.
Con trai của Vua Mohammed V, Hassan II, lên ngôi năm 1961. Triều đại của
ông được đánh dấu bằng sự ổn định chính trị và phát triển kinh tế, nhưng cũng
có đàn áp chính trị. Vào cuối thế kỷ 20, Maroc phải đối mặt với những thách thức
như xung đột Tây Sahara và bất ổn xã hội.
Vị vua đương thời của Morocco là Mohammed VI, con trai cả của vua
Hassan II (lên ngôi vào năm 1999) khởi xướng nhiều cải cách nhằm hiện đại hóa đất
nước và cải thiện nhân quyền. Ngày nay, Maroc là một quốc gia theo chế độ quân
chủ lập hiến, với di sản văn hóa đa dạng, pha trộn ảnh hưởng văn hóa của Ả Rập,
Berber, và châu Âu.
Chính phủ Maroc đang xử lý thảm họa động đất ra
sao?
Tuyên bố đầu tiên từ Cung điện Hoàng gia Maroc gần 20 giờ sau trận động
đất cho biết, vua Mohammed VI đã chủ trì một cuộc họp khẩn cấp với các quan chức
nội các và quân đội. Ông tuyên bố cho biết lực lượng tiếp viện sẽ được triển
khai để tăng cường các đội tìm kiếm và cứu hộ xung quanh tâm chấn và một quỹ sẽ
được mở để quyên góp từ công chúng nhằm hỗ trợ nỗ lực này.
Tuy nhiên, theo
các nguồn tin, việc di chuyển bằng đường bộ đến các khu vực bị ảnh hưởng động
đất đã trở nên vô cùng khó khăn sau trận động đất, dẫn đến công tác cứu hộ cũng
gặp trở ngại.
Đến tối Thứ Bảy (giờ địa phương), cả vua Mohammed VI, lẫn Thủ Tướng
Aziz Akhannouch, đều chưa có bài phát biểu trước quốc dân. Trên khắp thế giới,
các đồng minh cho biết họ có đội cứu hộ sẵn sàng triển khai, nhưng cần sự cho
phép của vua Mohammed VI. Theo hiến pháp, vua là người quyền lực nhất trong các
vấn đề quốc gia. Bất kỳ viện trợ quốc tế nào cũng sẽ phải có sự đồng ý của nhà
vua. Mặc dù Nhật Bản, Israel, và Thổ Nhĩ Kỳ đã đề nghị hỗ trợ, và Pháp thậm chí
còn cam kết chi $2 triệu cho các nỗ lực cứu trợ, nhưng vẫn chưa rõ liệu nhà vua
có chấp nhận khoản viện trợ đó hay không.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/09/GettyImages-1655049492-1536x1024.jpg
Tháp Eiffel tắt đèn để
tưởng niệm các nạn nhân của trận động đất ở Morocco. Ảnh: by Mohamad
Alsayed/Anadolu Agency via Getty Images
Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Antony Blinken, cho biết trong một tuyên bố: “Hoa
Kỳ sẵn sàng cung cấp bất kỳ hỗ trợ cần thiết nào để trợ giúp Maroc ứng phó với
thảm hoạ. Sự ủng hộ và đoàn kết kiên định của chúng tôi luôn dành cho những người
bạn Maroc vào thời điểm bi thảm này.”
Maroc được đánh giá có nền chính trị tương đối ổn định so với các nước
láng giềng như Libya và Tunisia, nhưng quốc gia này vẫn đang phải đối mặt với
các khó khăn kinh tế nghiêm trọng – bao gồm ngành nông nghiệp phải hứng chịu hạn
hán kéo dài và ngành du lịch vẫn đang phục hồi sau đại dịch Covid-19, chưa kể đến
tình trạng lạm phát tê liệt.
Cả thế giới san sẻ nỗi đau to lớn mà người dân Maroc đang phải đối mặt.
Hy vọng với tinh thần lạc quan và bản chất thiện tâm, người dân Maroc, với sự
trợ giúp của cộng đồng quốc tế, sẽ sớm vượt qua được đại thảm họa thiên nhiên
này.
===================================================
.
.
Động đất mạnh ở Morocco làm ít nhất 1000 người thiệt mạng
Laurence Peter & Alex Kleiderman
BBC News
9 tháng 9 2023, 17:14 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-66762776
Một trận động đất 6,8 độ Richter đã xảy ra ở miền
trung Morocco hôm 8/9, làm ít nhất 1000 người thiệt mạng, bộ nội vụ nước này
cho hay.
VIDEO : Đống đổ nát trên đường phố Marrakesh sau động đất
https://www.bbc.com/vietnamese/world-66762776
Tâm điểm của trận động đất là Dãy núi High Atlas, cách thành phố
Marrakesh 71km về phía tây nam, ở độ sâu 18,5 km, Cơ quan Thăm dò Địa chất Hoa
Kỳ nói.
Trận động đất xảy ra lúc 23:11 giờ địa phương hôm thứ Sáu. 19 phút sau
đã xảy ra dư chấn 4,9 độ Richter.
Nhiều người thiệt mạng ở Marrakesh và các khu vực ở phía Nam, bộ nội vụ
Morroco nói.
Nhiều nạn nhân được cho là sống ở các khu vực xa xôi hẻo lánh.
Bộ nội vụ nói thêm ít nhất 392 người bị thương.
Nhiều người phải ra ngủ ngoài trời vì chính phủ Morroco đã dặn họ không
vào nhà vì có khả năng có dư chấn nặng.
Các bệnh viện ở Marrakesh tiếp nhận rất nhiều người bị thương, và chính
quyền kêu gọi người dân hiến máu.
Cũng có tin các gia đình bị kẹt dưới đống đổ nát trong thành phố, và có
hư hại xảy ra tại Madina, một di tích được UNESCO công nhận.
Một số tòa nhà đã sập, một người dân nói với hãng tin Reuters.
Tháp giáo đường Hồi giáo Kutubiyya nổi tiếng ở Marrakesh, một điểm thu
hút du lịch chính tại quảng trường thành phố, cũng phủ đầy bụi.
Watch: Dust surrounds historic Kutubiyya mosque sparking
fears of collaps
https://www.bbc.com/vietnamese/world-66762776
Một người đàn ông môt tả ông cảm thấy "rung lắc mạnh" và nhìn
thấy "các tòa nhà chuyển động".
"Mọi người đều sốc và hoảng loạn. Trẻ em kêu khóc và cha mẹ thì hoảng
hốt," Abdelhak El Amrani nói với hãng tin AFP.
Ông nói đã xảy ra mất điện và mất tín hiệu điện thoại trong 10 phút.
Fayssal Badour, một cư dân Marrakesh, đang lái xe khi động đất xảy ra.
had been driving when the quake hit.
"Tôi dừng lại và nhận ra tai họa này kinh khủng thế nào," ông
nói với AFP. "Tiếng la hét và kêu khóc đau đớn không chịu nổi."
Đổ nát tại một nhà thờ Hồi giáo ở
Marrakesh
Người dân tìm cách dọn dẹp ở Marrakesh
sáng thứ Bảy sau trận động đất
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/2142/production/_131041580_mediaitem131041578.jpg
Người dân thành phố Casablanca rời nhà
và ngủ ngoài đường phố đêm thứ Sáu
Nhân viên cứu hộ tìm kiếm người còn sống
sót ở Chichaoua
Tâm điểm của trận động đất ở Dãy High Atlas
Mountains là khá nông - và dư chấn cũng xảy ra ở thủ đô Rabat, cách đó 350km,
cũng như các thành phố Casablanca và Essaouira.
No comments:
Post a Comment