The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/09/14/the-gioi-hom-nay-14-09-2023/
Tây Ban Nha sẽ gửi 1 triệu euro (1,07 triệu
USD) tới Libya để “đoàn kết” với các nạn nhân lũ lụt, ngoại trưởng nước
này tuyên bố. Trước đó nhiều nước đã cung cấp tiền, thực phẩm và vật tư y tế
sau khi cơn bão Daniel gây ra lũ lụt nghiêm trọng và làm vỡ hai con đập gần
Derna, một thành phố ven biển. Ai Cập, Tunisia và UAE nằm trong số những nước
đã cử đội cứu hộ đến hiện trường. Các quan chức địa phương cho biết có hơn
5.000 người thiệt mạng, bên cạnh khoảng 10.000 người được ghi nhận mất tích.
Thượng nghị sĩ bang Utah Mitt Romney sẽ
không tái tranh cử vào năm 2025. Trong một video đăng trên X, trước đây là
Twitter, vị đảng viên Cộng hòa 76 tuổi cho biết đã đến lúc nhường chỗ cho “một
thế hệ lãnh đạo mới” và chỉ trích lập trường của cả Joe Biden và Donald Trump về
biến đổi khí hậu, nợ công và cách đối phó với Nga và Trung Quốc. Ông đưa ra
tuyên bố đúng vào lúc cử tri Mỹ tỏ ra lo ngại các nhà lập pháp của đất nước đã
quá già.
Liên minh châu Âu sẽ điều tra các khoản trợ cấp
của chính phủ Trung Quốc cho xe điện, chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula
von der Leyen tuyên bố trong bài phát biểu hàng năm của bà. Bà von der
Leyen cho rằng ô tô giá rẻ của Trung Quốc đang “làm méo mó thị trường của chúng
ta.” Được biết chính phủ Trung Quốc đầu tư tới 100 tỷ USD từ năm 2009 đến năm
2019 cho công nghệ xe điện; chỉ riêng xe chạy bằng pin đã chiếm 1/3 lượng xuất
khẩu của Trung Quốc.
Lạm phát theo năm ở Mỹ đã tăng từ 3,2%
trong tháng 7 lên 3,7% trong tháng 8, cao hơn một chút so với dự đoán. Tính
theo cơ sở hàng tháng, chỉ số giá tiêu dùng tăng 0,6% so với 0,2% của tháng 7,
trong khi lạm phát lõi, không tính thực phẩm và năng lượng, cũng tăng hơn một
chút so với dự báo. Tuần tới Cục Dự trữ Liên bang sẽ quyết định có nên tăng lãi
suất một lần nữa để đưa lạm phát về gần mục tiêu 2% hay không.
Trung Quốc trở thành nước đầu tiên
bổ nhiệm đại sứ mới tại Afghanistan kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền vào
tháng 8/2021. Tân đại sứ Zhao Xing đã được đón tiếp trong một buổi lễ tại dinh
tổng thống Afghanistan ở Kabul. Song chưa có nước nào, kể cả Trung Quốc, chính
thức công nhận chế độ Taliban, vốn thực thi các quy định hạn chế quyền tự do của
phụ nữ và trẻ em gái một cách tàn bạo.
Bộ quốc phòng Nga cho biết Ukraine đã tấn
công các tàu tại trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga ở Crimea bằng 10 tên lửa
và 3 tàu không người lái. Vụ cháy khiến ít nhất 24 người bị thương. Một tàu chiến
Nga cũng bị máy bay không người lái tấn công. Các quan chức Nga nói hầu hết tên
lửa và máy bay không người lái đều bị đánh chặn.
Apple đã được yêu cầu ngừng
bán iPhone 12 tại Pháp sau khi thử nghiệm do cơ quan giám sát bức xạ của nước
này thực hiện cho thấy dòng sản phẩm trên vi phạm giới hạn của châu Âu về phát
thải bức xạ điện từ. Nếu vấn đề không được giải quyết thông qua cập nhật phần mềm,
công ty có thể bị yêu cầu thu hồi điện thoại đã được bán. Apple đang tranh cãi
về những phát hiện này.
Con số trong ngày: 5
euro (hay 5,40 đô la), là phí vào cửa vào giờ cao điểm mới được Venice đặt ra đối
với du khách trong ngày. Mục đích là để giảm tải lượng khách.
TIÊU ĐIỂM
IPO hứa hẹn thành công của Arm
Trước đợt IPO vào thứ Năm, Arm, một nhà sản xuất
chip Anh thuộc sở hữu SoftBank Group của Nhật, dự kiến đạt mức định giá từ 47 đến
51 USD một cổ phiếu. Một viễn cảnh lạc quan có thể đặt vốn hóa thị trường của
công ty ở mức 54 tỷ USD, thấp hơn một số ước tính nhưng cao hơn nhiều so với 40
tỷ USD của hãng chip Mỹ Nvidia hồi năm 2020. Một số khách hàng lớn nhất của
Arm, bao gồm cả Apple và Google, đã xếp hàng chờ mua cổ phiếu.
Việc Arm quay lại là công ty đại chúng, bảy
năm sau khi được SoftBank mua lại, có thể là đợt IPO trị giá lớn nhất trong
năm. Một đợt IPO thành công sẽ giúp thúc đẩy triển vọng của các công ty khác,
như hãng giao hàng tạp hóa online Instacart.
IPO của Arm cũng sẽ cho thấy liệu các nhà đầu
tư có tin công ty này sẽ đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế trí tuệ
nhân tạo như đã từng xảy ra với điện thoại thông minh hay không – hiện nay 99%
điện thoại thông minh trên thế giới sử dụng công nghệ của Arm. Viêc công ty phụ
thuộc tới 1/4 doanh thu vào Trung Quốc cũng khiến một số nhà đầu tư lo ngại.
Nhưng dù gì thì nhu cầu vẫn sẽ cao.
Liệu ECB có tiếp tục tăng lãi suất?
Lạm phát ở khu vực đồng euro là 5,3% trong
tháng 8, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương châu Âu. Do
đó phe diều hâu trong ngân hàng sẽ càng có lý do để tăng lãi suất hơn nữa vào
thứ Năm. Ngay cả một mức tăng nhỏ 0,25 điểm phần trăm cũng sẽ đưa lãi suất tiền
gửi lên mức cao kỷ lục 4%.
Nhưng phe bồ câu tại ECB sẽ muốn ngân hàng tạm
dừng và suy ngẫm, nhất là khi nền kinh tế châu Âu đang đi vào khó khăn. Doanh số
bán lẻ và sản xuất công nghiệp chậm lại trong tháng 7. Các công ty xây dựng
đang vô cùng bi quan và chỉ số môi trường kinh doanh IFO từ Đức cho thấy tâm lý
xấu đi trên tất cả các lĩnh vực trong tháng 8. Hôm thứ Hai, Ủy ban châu Âu đã cắt
giảm dự báo tăng trưởng của khu vực đồng euro cho cả năm 2023 và 2024 xuống 0,3
điểm phần trăm.
Đây phần nào là những tác động trễ từ việc
tăng lãi suất trong quá khứ của ECB. Nhưng để kiên định trong cuộc chiến chống
lạm phát, phe diều hâu có thể chiếm ưu thế và tăng lãi suất thêm một lần cuối
cùng.
Công nhân ngành ô tô ở Mỹ có thể sẽ đình công
Vào thứ Năm, United Auto Workers, một trong những
công đoàn lớn nhất nước Mỹ, sẽ quyết định xem có nên giải quyết tranh chấp
lương với Ford, GM và Stellantis hay không. Những tranh chấp gần đây với kết quả
thuận lợi đã khuyến khích một số phong trào công đoàn. Thị trường việc làm chặt
chẽ cũng mang lại cho người lao động đòn bẩy. Hồi tháng 7, công ty giao hàng
UPS đã đồng ý tăng lương cho tài xế thêm 17%.
Nếu UAW đình công, sẽ có tới 146.000 thành
viên tạm ngừng công việc, bên cạnh khoảng 190.000 nhân công, bao gồm diễn viên
và nhân viên khách sạn, đã đình công từ trước. Số người đình công trong lĩnh vực
tư nhân ở Mỹ sẽ cao hơn bao giờ hết kể từ những năm 1980.
Tổng thống Joe Biden đã làm cho việc thành lập
công đoàn trở nên dễ dàng hơn và khó ngăn chặn hơn. Nhưng làn sóng đình công
này có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế. Dù ông Biden thích công đoàn, chưa rõ
ông có thích đình công hay không.
Chạy đà cho Thượng đỉnh COP 28
Tháng 9 này đánh dấu sự khởi đầu của “mùa khí
hậu,” giai đoạn chạy đà cho hội nghị thượng đỉnh về khí hậu hàng năm của Liên Hợp
Quốc — COP 28 được tổ chức vào tháng 11 tại Dubai. Dự kiến sẽ có một loạt các
báo cáo. Tuần trước, Liên Hợp Quốc đã công bố bản “kiểm kê toàn cầu” đầu tiên,
một văn kiện 5 năm một lần để đánh giá tiến độ hướng tới các mục tiêu trong thỏa
thuận khí hậu Paris nhằm hạn chế nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C đến 2°C so với
nhiệt độ thời tiền công nghiệp. Nó nhận thấy còn thiếu tiến bộ và cảnh báo về một
“cơ hội nhanh chóng thu hẹp” để đạt mục tiêu 1,5°C.
Không đáp ứng mục tiêu sẽ bị coi là “vượt
quá”; phải làm gì trong trường hợp như vây là ưu tiên chính của Ủy ban Vượt quá
Khí hậu (Climate Overshoot Commission), một nhóm độc lập gồm các nhà hoạch định
chính sách khí hậu nổi tiếng. Uỷ ban này sẽ công bố kết luận của họ vào thứ
Năm. Họ có thể sẽ thảo luận về cách loại bỏ các khí nóng lên khỏi khí quyển và
những lợi ích có thể có của địa kỹ thuật mặt trời, một phương pháp táo bạo dùng
tấm che nắng để ngăn bớt bức xạ mặt trời. Cả hai đều có thể giúp giảm nhiệt độ
toàn cầu, nhưng phương pháp thứ hai gây nhiều tranh cãi hơn.
No comments:
Post a Comment