Thanh
niên Trung Quốc ‘thảng bình’ và ‘bại lạn’
07/09/2023
https://www.voatiengviet.com/a/thanh-nien-trung-quoc-thang-binh-va-bai-lan-/7258234.html
Hai từ đang rất thịnh hành trên các mạng xã hội, là
tang ping và bai lan, báo Economist kể. Tang ping, có thể đọc theo âm Hán Việt
là “thảng bình,” nghĩa là nằm dài, nằm ườn, nằm thẳng cẳng. Bai lan, đọc là “bại
lạn,” nghĩa là hư hỏng, như trái cây đã thối rữa.
https://gdb.voanews.com/6c315447-d185-482c-b5a6-a60bd7edf196_w650_r1_s.jpg
Thanh niên Trùng Khánh tại một hội chợ
việc làm, tháng Tư, 2023.
Hồi đầu tháng Bảy, một thanh niên Trung Hoa từ Thẩm Quyến đi qua Hồng
Kông, mang trong túi đeo lưng $8,000 đô la Mỹ tiền mặt, dù biết lệnh cấm không
ai được đem theo hơn $5,000 đô la khi xuất ngoại. Tại sao anh liều lĩnh vậy? Bởi
vì, “Kinh tế Trung Quốc không ổn định, nên đem tài sản gửi ngân hàng ở Hương Cảng.”
Anh ta phải đứng xếp hàng chờ 40 phút mới đến lượt; nhiều người trong lục địa
cũng đi ký thác tiền như anh. Câu chuyện kể trên tờ South China Morning Post
(Hoa Nam Tảo Báo) ngày 4 tháng Bảy, 2023.
Nhiều người Trung Hoa không chỉ lo chuyển tài sản ra ngoài mà còn bỏ đi
luôn. Trung Quốc đang diễn ra một cuộc “xuất não” (brain drain) – những người đầu
óc có khả năng tìm đường ra nước ngoài. Từ năm 2010, mỗi năm trung bình có
9,000 người Trung Hoa khá giả bỏ đi, theo nhật báo Wall Street Journal. Khá giả,
tức là những người có tài sản trên một triệu mỹ kim. Ký giả George Glover, viết
trên báo mạng Insider ghi nhận từ năm 2018 số người ra nước ngoài đã tăng, năm
nay sẽ đến 13,500 người. Họ tìm cơ hội cho mình và con, cháu, qua Mỹ hay Âu
châu, nơi quyền tư hữu được tôn trọng, chế độ ổn định hơn vì dựa trên luật
pháp.
Người khá giả đi tới đâu họ cũng sẽ tìm cơ hội đầu tư, xây dựng doanh
nghiệp, kiếm lời và tạo công việc làm cho người lao động ở đó. Tại sao họ phải
rời bỏ quê hương? Vì lo lắng về các chính sách của ông Tập Cận Bình, trợ cấp để
nâng cao doanh nghiệp nhà nước, ngăn không cho tư doanh phát triển.
Trong mấy năm qua, những công ty lớn và thành công nhất đã bị cản trở.
Tháng 11 năm 2020, Bắc Kinh không cho công ty Ant Group phát hành cổ phiếu lần
đầu trên thị trường chứng khoán để tăng vốn, trị giá có thể tới $37 tỷ mỹ kim.
Ant Group (Mã Nghĩ Tập Đoàn, 蚂蚁集团), chuyên làm dịch vụ chuyển tiền, do công ty
Alibaba của tỷ phú Jack Ma lập ra. Sau bước hụt cẳng của “Kiến Càng,” giới đầu
tư biết Đảng muốn kìm hãm tư doanh. Cổ phiếu của các công ty kỹ thuật cao hàng
đầu đã tụt giá. Từ tháng Ba 2021 đến tháng Bảy 2023 tổng cộng $1.1 ngàn tỷ mỹ
kim – bằng kinh tế nước Hòa Lan – biến mất.
Theo bản tin Reuters, giá trị của Alibaba giảm 70%; Meituan (chuyên
giao thức ăn mua trên mạng) mất 59%; JD.com (mua bán trên mạng như Amazon) mất
59%; Baidu (giống như Google ở Mỹ) mất 45%, Tencent (Đằng Tấn, 腾讯, một công
ty internet lớn nhất thế giới) mất 40%. Thử tưởng tượng ở Mỹ, trong hai năm,
các công ty Microsoft, FaceBook, Google, Amazon cùng đi xuống!
Khi các công ty kỹ thuật tân tiến không phát triển được, thì sinh viên
ra trường khó kiếm ra việc làm. Ký giả Li Yuan, trên báo New York Times ngày
28, tháng Sáu 2023, nghiên cứu các báo cáo tài chánh, đã tìm ra trong ba tháng
đầu năm nay số nhân viên được ba đại công ty Alibaba, Tencent và Baidu tuyển
thêm đã giảm 9% so với lúc mướn thêm nhiều nhất trong thời gian còn bệnh dịch.
Chưa kể, năm ngoái các công ty xây dựng địa ốc đã bớt người làm, cắt giảm từ
30% tới 50%, có nơi cắt 70%.
Tháng Năm, 2023, tỷ lệ thất nghiệp trong giới thanh niên đã lên 20.8%.
Con số đáng nghi ngờ thấp hơn sự thật. Vì theo phương pháp thống kê ở Bắc Kinh,
người nào đi làm một giờ trong tuần cũng được coi là không thất nghiệp. Với lối
tính toán đó, ở các thành phố năm nay chỉ có 5% người thất nghiệp, thấp hơn thời
2019, trước bệnh Covid! Sau đó, Sở Thống Kê đã ngưng không cung cấp tỷ số này nữa.
Nếu con số 20.8% đúng thì trong số 360 triệu người trong lớp tuổi từ 16
đến 35 có 72 triệu đang thất nghiệp. Theo tuần báo Economist, trong năm 2021,
sau vụ Ant Group bị chặn, 70 phần trăm người trẻ thất nghiệp là sinh viên đã ra
trường. Không có việc làm thì họ ngồi lại trường, học tiếp. Trong số những sinh
viên mới kiếm được việc ở các thành phố lớn, 39% thấy mình đã “học nhiều quá,”
trung bình dư hai năm trau dồi kiến thức, không cần thiết. Ngoài các thành phố
đó, tỷ lệ này lên tới 70%.
Ông Tập Cận Bình đã khuyên các sinh viên không kiếm được việc hãy “về
nông thôn,” theo gương ông hồi trẻ từng đi học tập nông dân lao động! Ông đã dạy
thành ngữ “ngậm đắng nuốt cay” cho giới trẻ. Đó là cảnh chịu đựng gian khổ của
Câu Tiễn, vua nước Việt thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên, “nằm gai nếm mật” chờ
cơ hội lật đổ Phù Sai, vua nước Ngô.
Chắc ông Tập Cận Bình không khuyến khích thanh niên Trung Quốc “ngậm đắng
nuốt cay” chờ ngày lật đổ chế độ cộng sản! Năm ngoái, họ đã đi biểu tình tại hầu
hết các đại học, chỉ để phản đối chính sách ngăn cấm để phòng ngừa Covid. Mỗi
nơi chỉ quy tụ được trăm người. Đông nhất ở Thượng Hải cũng chỉ trên ngàn người,
đã dám hô khẩu hiệu đòi Tập Cận Bình từ chức và chấm dứt vai trò lãnh đạo của đảng
Cộng Sản.
Có thể nói, gọng kìm kiểm soát của đảng Cộng sản khiến thanh niên Trung
Quốc bây giờ không còn khí phách như thời Ngũ Tứ Vận Động, 1919, hay cuộc biểu
tình đòi Dân Chủ ở Thiên An Môn, 1989. Nhưng họ cũng không muốn đi làm lao động,
lãnh lương thấp như thế hệ cha, anh! Họ lớn lên khi chung quanh mọi người đang
làm giàu. Đến lượt mình, tại sao họ không được hưởng?
Báo Economist, ngày 15 tháng 8, 2023, đã thấy tinh thần bi quan tràn ngập
khi theo dõi chuyện trò trao đổi trên các trang blog của giới trẻ. Một thanh
niên 27 tuổi ở thị xã Huệ Châu, tỉnh Quảng Đông, nói, “Chúng tôi không có chút
hy vọng nào.” Một thanh niên khác họ Trương (Zhang), ngoài 20 tuổi, đang làm
pha cà phê trong quán, kiếm 4,000 đồng nguyên một tháng, gửi một nửa về cho cha
mẹ già ở quê, còn vửa đủ sống. Nhưng anh này không muốn đi làm ở một nhà máy điện
tử, lương cao hơn, từ 4,500 đến 6,000 nguyên ($620 đến $830 đô la Mỹ). “Tôi
không thể nào ngồi làm công việc lắp ráp mấy đồ đó!”
Như nhiều thanh niên Trung Quốc cùng tuổi, anh họ Trương không thể nào
lập gia đình. Vì muốn cưới vợ, trước hết phải có chỗ ở. Không hy vọng! Năm
ngoái trong cả nước chỉ có 6.8 triệu đám cưới, bằng một nửa con số trước đây 10
năm. Cưới rồi, lấy tiền đâu để nuôi con? Theo điều tra của tổ chức Nghiên Cứu
Nhân Khẩu tên là Dục Oa ở Bắc Kinh, nuôi một đứa trẻ cho tới 18 tuổi bây giờ tốn
trung bình 485,000 đồng nguyên, tương đương $67,000 mỹ kim. Người ở Mỹ coi như
thế là quá rẻ. Ở Trung Quốc, số tiền đó lớn gấp bảy lần lợi tức chia cho đầu
người.
Người ta sợ có con, hiểu được. Nhưng sợ đến cả quan hệ tính dục thì thật
bất ngờ. Báo Economist thuật lại một bài nghiên cứu của ba giáo sư Đại học Bắc
Kinh và Phục Đán (Thượng Hải), họ báo động: “Không biết giới trẻ Trung Quốc
chán chuyện tính dục (sex) không, và tại sao họ chán, đó là một vấn đề cần tìm
hiểu thêm.” Năm 2020, một cuộc nghiên cứu thấy rằng trong lớp người từ 17 đến
25 tuổi, đã lập gia đình hoặc có người tình rồi, 14.6% phụ nữ và 10.1% đàn ông
cho biết họ không hề giao hợp một lần, trong suốt năm trước.
Ông Tập Cận Bình đang thúc đẩy người Trung Hoa sanh đẻ nhiều vì dân số
đang giảm. Chắc giới trẻ không thể cộng tác với kế hoạch này. Năm ngoái, một
thanh niên bị phạt vì không theo đúng các luật lệ đề phòng Covid. Viên cảnh sát
khuyên bảo: Anh bị Covid thì sẽ hại đến cả ba thế hệ chứ không phải hại một
mình anh! Người thanh niên đáp: Cảm ơn ông. Sau tôi, sẽ không còn thế hệ nào nữa!
Hai từ đang rất thịnh hành trên các mạng xã hội, là tang ping và bai
lan, báo Economist kể. Tang ping, có thể đọc theo âm Hán Việt là “thảng bình,”
nghĩa là nằm dài, nằm ườn, nằm thẳng cẳng. Bai lan, đọc là “bại lạn,” nghĩa là
hư hỏng, như trái cây đã thối rữa.
No comments:
Post a Comment