Ông
Tập không dự thượng đỉnh G20 là bỏ lỡ cả cơ hội lẫn chiến thuật
09/09/2023
Các nhà phân tích nói rằng khi hội nghị thượng đỉnh
G20 khai mạc ở New Dehli ngày 9/9, sự vắng mặt của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập
Cận Bình có thể làm lu mờ những nỗ lực giải quyết các vấn đề toàn cầu cấp bách
như biến đổi khí hậu và cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
https://gdb.voanews.com/9e3a6bed-d7b6-49c8-b486-6b920f8bfbc3_cx0_cy3_cw0_w650_r1_s.jpg
Chủ Tịch TQ Tập Cận
Bình
Bắc Kinh không nói gì về lý do ông Tập sẽ vắng mặt. Trong một dòng
thông báo trên trang web hôm thứ Hai, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói Thủ tướng Lý
Cường sẽ dự thay cho ông Tập. Tại một cuộc họp báo vào cuối ngày hôm đó, phát
ngôn viên Mao Ninh của Bộ không nói thêm gì nhiều mà chỉ nói rằng “Trung Quốc từ
lâu đã rất coi trọng và tham gia tích cực vào các sự kiện G20”.
Các nhà phân tích cho rằng quyết định bỏ qua cuộc họp của ông Tập đặt
ra câu hỏi và nêu bật những ưu tiên đang thay đổi trong chương trình nghị sự
chính sách đối ngoại của Bắc Kinh. Họ nói, trước hết, việc không tham dự sẽ đồng
nghĩa với việc bỏ lỡ cơ hội tiếp xúc với các nhà lãnh đạo khác ở cấp cao nhất
và cải thiện quan hệ.
Ông Moritz Rudolf, một thành viên tại Trung tâm Trung Quốc Paul Tsai của
Trường Luật Yale, nói với VOA trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại: “Trung
Quốc muốn trở thành lãnh đạo trong ngoại giao toàn cầu, nhưng sự vắng mặt của
ông Tập trái ngược với hình ảnh đó”.
Ông Rudolf cho biết quyết định này cũng phản ánh sự thay đổi trọng tâm
trong chương trình nghị sự chính sách đối ngoại của Trung Quốc, trong đó ưu
tiên giao tiếp với các nước đang phát triển.
“[Từ] Hội nghị thượng đỉnh BRICS và các sự kiện ngoại giao khác, bao gồm
Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-Trung Á vào tháng 5 năm nay và chuyến đi của
ông Tập tới Trung Đông, chúng ta có thể xác định ưu tiên cho chính sách đối ngoại
của Trung Quốc,” ông Rudolf nói và cho biết thêm rằng trọng tâm là ở Nam bán cầu.
“Ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc không phải là ở Hội
nghị thượng đỉnh G20 vì đây không phải là diễn đàn mà Trung Quốc có thể hưởng lợi
nhiều như vậy. Họ sẽ dễ dàng ưu tiên hơn cho Diễn đàn Vành đai và Con đường sắp
tới, nơi họ sẽ kỷ niệm 10 năm thành lập”, ông nói thêm.
Trung Quốc sẽ tổ chức lễ kỷ niệm 10 năm diễn đàn này tại Bắc Kinh vào
tháng tới.
Bạn bè thân thiết trước
Kể từ khi lên nắm quyền cách đây hơn một thập niên, ông Tập chưa bỏ lỡ
một hội nghị thượng đỉnh G20 nào. Năm nay, bất chấp việc Trung Quốc dỡ bỏ các hạn
chế chặt chẽ về Covid và bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba đầy bất thường của ông Tập, việc
đi ra nước ngoài của ông đã giảm đáng kể.
Cho đến nay, ông Tập mới chỉ rời Trung Quốc hai lần – một lần tới
Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng 3 năm nay và gần đây nhất
là để tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Nam Phi. Cả hai đều được coi là những
quốc gia thân thiện với Trung Quốc.
“Để ông Tập đến thăm một quốc gia nào đó, ngay cả khi [tham dự] một diễn
đàn đa phương, điều đó vẫn đòi hỏi một mối quan hệ song phương tương đối tích cực
[giữa Trung Quốc và nước chủ nhà]”, bà Yun Sun, giám đốc chương trình Trung Quốc
tại Trung tâm Stimson, một cơ quan nghiên cứu có trụ sở tại Washington, nói với
VOA trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.
Một số ví dụ phản ánh truyền thống này bao gồm việc ông Tập Cận Bình
tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Indonesia và việc ông tham gia Hội nghị thượng
đỉnh APEC ở Thái Lan vào năm 2022.
Bà nói thêm: “Đây là những quốc gia mà Trung Quốc có mối quan hệ tương
đối tốt, vì vậy tôi không ngạc nhiên khi ông Tập bỏ qua Hội nghị thượng đỉnh
G20 ở Ấn Độ”.
Bà Sun và các nhà phân tích khác nói rằng họ nghĩ rằng những căng thẳng
chưa được giải quyết giữa Trung Quốc và Ấn Độ đã góp phần khiến ông Tập bỏ qua
Hội nghị thượng đỉnh G20.
Bà Sun nói: “Theo quan điểm của Trung Quốc, Ấn Độ không hợp tác với
Trung Quốc.”
“Trung Quốc đã phàn nàn rằng Ấn Độ đang sử dụng G20 và các cuộc họp
liên quan để khẳng định yêu sách của Ấn đối với lãnh thổ tranh chấp”.
Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ tổ chức một loạt đối thoại nhằm giải quyết
các tranh chấp biên giới lâu đời, một bản đồ mới do Bắc Kinh công bố vào tuần
trước cho thấy yêu sách của Trung Quốc đối với các vùng lãnh thổ tranh chấp đã
khiến New Delhi đưa ra phản đối ngoại giao.
Ngoài căng thẳng dai dẳng với Ấn Độ, các nhà phân tích khác cho rằng những
nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm chống lại Trung Quốc và sự hỗ trợ quân sự gần đây của
Washington dành cho Đài Loan cũng có thể góp phần khiến ông Tập quyết định bỏ
qua Hội nghị thượng đỉnh G20.
Zhiqun Zhu, một chuyên gia về chính sách đối ngoại Trung Quốc tại Đại học
Bucknell, phản hồi qua email với VOA: “Chuyến thăm của ông Biden tới Ấn Độ và
Việt Nam được coi là một nỗ lực nhằm vây Trung Quốc ở Bắc Kinh, và Bắc Kinh
đang cảnh giác trước việc Washington tăng cường viện trợ quân sự cho Đài Loan”.
APEC tiếp theo?
Phản ứng trước quyết định của ông Tập Cận Bình bỏ qua Hội nghị thượng đỉnh
G20 từ các nhà lãnh đạo thế giới là lẫn lộn, trong đó Tổng thống Mỹ Joe Biden
bày tỏ sự thất vọng với tin tức này và Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam
Jaishankar lưu ý rằng sự vắng mặt của ông Tập sẽ không ảnh hưởng đến nỗ lực của
các nhà lãnh đạo G20 trong việc đưa ra một thông cáo chung.
Mặc dù một số nhà quan sát cho rằng đây sẽ là một cơ hội bị bỏ lỡ,
nhưng những người khác nghĩ rằng quyết định không giao tiếp với một số quốc gia
nhất định của Trung Quốc là một phần trong nỗ lực khiến những nước này thay đổi
hành vi.
Bà Sun thuộc Trung tâm Stimson nói với VOA trong một cuộc phỏng vấn qua
điện thoại: “Ví dụ, nếu mục tiêu là thay đổi hành vi của Mỹ, một số người sẽ
nói rằng việc Washington cử bốn thành viên Nội các tới Bắc Kinh kể từ tháng 6
là một dấu hiệu tốt cho thấy chiến lược của Trung Quốc đang có hiệu quả”.
Liệu cách tiếp cận này có được áp dụng cho Hội nghị thượng đỉnh các nhà
lãnh đạo APEC mà Washington tổ chức tại San Francisco hay không vẫn còn chờ
xem.
Các cuộc thảo luận về một cuộc họp tiềm năng bên lề hội nghị thượng đỉnh
vào tháng 11 sắp tới vẫn đang được tiến hành. Bà Sun cho biết sự tham gia của
ông Tập có thể bị ảnh hưởng bởi quyết định của Washington về việc có cho phép
Trưởng quan hành chánh Hong Kong John Lee tham gia sự kiện này hay không.
Tờ Washington Post đưa tin vào tháng 7 năm nay rằng Toà Bạch Ốc đã quyết
định cấm ông Lee tham dự hội nghị thượng đỉnh. Bà Sun nói: “Nếu ông John Lee bị
từ chối cấp thị thực, người Trung Quốc sẽ coi đây là một sự mất mặt lớn”.
Chỉ còn khoảng hai tháng nữa là đến Hội nghị thượng đỉnh APEC, bà Sun
cho biết một dấu hiệu quan trọng là liệu Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có
thực hiện chuyến đi tới Washington để mở đường cho chuyện ông Tập có dự APEC
hay không.
Bà nói: “Nếu ông Vương đến Washington, đó là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy
ông Tập sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC”.
No comments:
Post a Comment