Nga
tuyển mộ lính Cuba đến chiến đấu ở Ukraina như thế nào ?
Chi Phương - RFI
Đăng ngày: 19/09/2023 - 15:15
Nga xâm lược Ukraina cuối tháng 02/2022 và cuộc chiến
tranh này có thể kéo dài. Chính quyền Matxcơva đã phải huy động một lực lượng dự
bị quan trọng. Đồng thời, dường như quân đội Nga còn tìm cách tuyển mộ nhân lực
từ đồng minh Cuba, nhưng không thể công khai kế hoạch này.
Bà Marilin Vinent giơ ảnh
trên điện thoại của con trai Dannys Castillo, mặc quân phục, được cho là đã đến
chiến đấu cùng quân đội Nga ở Ukraina. Ảnh chụp tại La Habana, ngày
08/09/2023. AP - Ramon Espinosa
RFI xin giới thiệu bài phân tích của tạp chí Time đăng ngày 18/09/2023.
Trong video được loan truyền rộng rãi trên mạng xã hội từ cuối tháng
08/2023, Alex Vegas Diaz, người Cuba, 19 tuổi kể lại câu chuyện chấp nhận đi
làm công nhân “xây dựng“ cho quân đội Nga qua tin tuyển dụng trên Whatsapp,
nhưng lại bất ngờ bị đưa sang Ukraina, cách nhà 6000 km. Alex cùng với một người
bạn khác đã bị điều đến căn cứ quân sự, được trang bị vũ khí và đưa ra mặt trận
trong một cuộc chiến mà họ không muốn tham gia.
Trong video đăng ngày 31/08, được cho là quay tại một
bệnh viện ở Nga, Alex cho biết “những gì đang xảy ra tại Ukraina thật
đáng sợ, khi phải chứng kiến người đứng trước mặt mình bị giết như thế nào, thấy
bom rơi ngay cạnh mình”. “Xin hãy giúp chúng tôi thoát khỏi đây
!”
Trường hợp của Alex không phải là hiếm. Nhiều người Cuba bắt đầu đăng
bài trên mạng xã hội, gọi đến các chương trình talk-show, để hỏi thông tin về
thành viên gia đình đã bay tới Matxcơva gia nhập quân đội Nga. Sự phản đối kịch
liệt của người dân đã buộc chính phủ Cuba phải đưa ra cáo buộc đối với “một
mạng lưới buôn người”, hoạt động bên ngoài Nga, “dụ dỗ thanh niên
Cuba nhập ngũ đi tham chiến ở Ukraina”. Hôm 08/09, Cuba cho biết đã bắt
giữ 17 người tình nghi tội buôn người. Những người này nếu trở về Cuba thì có
nguy cơ phải lãnh 30 năm tù giam vì tham gia hoạt động ‘lính đánh thuê’,
vi phạm luật pháp Cuba. Họ cũng khó có thể xin tị nạn tại các nước phương Tây ủng
hộ Kiev.
Qua các bài đăng, tin nhắn, video đăng trên mạng xã hội từ những người
tuyển dụng, cũng như phỏng vấn gia đình của các tình nguyện viên, cùng những
tài liệu mà nhóm hacker Ukraina Cyber Resistance UA cung cấp, tạp chí
Time đã xác định danh tính của những người Cuba gia nhập quân đội Nga. Tất cả
các thông tin được tập hợp lại đưa ra một câu chuyện khác. Alex Vegas được nói ở
trên đã bị rơi vào một mạng lưới có tổ chức lớn, “tuyển dụng công khai“ hàng
trăm tình nguyện viên Cuba đến chiến đấu cho Matxcơva từ tháng
07/2023.
Điều gì thu hút tình nguyện viên Cuba gia nhập quân
đội Nga ?
Từ cuối tháng Sáu, các bài đăng quảng cáo “hợp đồng với bộ Quốc
Phòng Nga, đi nghĩa vụ quân sự trong quân đội Nga”, bắt đầu xuất hiện trong
các nhóm trên Facebook. Với mức lương hàng tháng được đề xuất lên đến 2086 đô
la, đây là một khoản rất lớn khi mức lương trung bình ở Cuba chỉ khoảng 50 đô
la mỗi tháng. Hôm 05/09, nhóm tin tặc Ukraina đã đăng tải một tài liệu được cho
là bản hợp đồng dài 6 trang mà những người được tuyển mộ phải ký khi đến Nga.
Những tình nguyện viên phải cam kết thực hiện nghĩa vụ trong vòng 1 năm, đi kèm
với các quyền lợi về tài chính, như 195 000 rúp (gần 2000 đô la) cho phí
nhập ngũ được trả một lần, và 2 triệu rúp (gần 21 000 đô la) sẽ được trả
cho gia đình nếu họ thiệt mạng. Các điều khoản trong hợp đồng trùng khớp với những
gì mà bộ Quốc Phòng Nga đã công khai, bao gồm cả khả năng nhập tịch Nga không
chỉ dành cho những người được tuyển vào quân đội Nga mà cả gia đình họ, theo sắc
lệnh của tổng thống Nga vào năm 2022.
Trong những video gửi cho bên tuyển quân mà tạp chí Time xem được, một
số tình nguyện viên nêu ra cuộc sống khổ cực ở Cuba, thiếu thốn thuốc men, thực
phẩm, dù có bỏ mạng thì chí ít vẫn giúp được gia đình họ. Một số khác thì đề cập
đến lịch sử của Cuba gửi công dân đi chiến đấu trong các cuộc xung đột của Nga.
Ví như trường hợp của một tình nguyện viên, giải thích lý do nhập ngũ của mình,
cho biết bố anh ta đã đến chiến đấu ở Angola, ám chỉ cuộc huy động hơn
50 000 tình nguyện viên Cuba đến Angola và Ethiopia từ 1975 đến 1991
để chiến đấu cùng quân đội do Liên Xô hỗ trợ.
Bao nhiêu người Cuba đã gia nhập quân đội
Nga ?
Hiện vẫn chưa thể xác định con số chính xác. Theo thông tin mà tạp chí
Time thu được, khoảng 200 người Cuba được tuyển mộ, đã đi qua văn phòng quân sự
ở thành phố Tula của Nga vào tháng Bảy và tháng Tám. Các nhóm nhân quyền Cuba
thì cho rằng con số rơi vào khoảng 750 đến 1000 người. Theo tổ chức về nhân quyền
Cuba FHRC, 746 lính được tuyển mộ đã được tổ chức này theo dõi. Ít nhất 62 người
trong số này được cho là thuộc lực lượng đặc nhiệm, được huấn luyện có bài bản,
được biết đến dưới tên Avispas Negras - Hội Ong Đen.
Liệu người Cuba có bị “lừa đến Nga” hay
không ?
Tạp chí Time cũng đã xem 199 hộ chiếu Cuba, tuổi từ 18 đến 69, những
người này được cho là đã gia nhập quân đội Nga từ giữa tháng Bảy, và trùng khớp
với hơn 20 tài khoản trên mạng xã hội như tên, dung mạo và quê quán. Một số đã
đăng tải hình ảnh thẻ nhập cư vào Nga, ghi rõ lý do là du lịch. Một số người mặc
quân phục, chụp ảnh ở sân bay Nga, mang cờ Nga. Một số thay đổi vị trí hiện tại
là Matxcơva, đăng các hình ảnh về phong cảnh ở Nga cũng như các loại vũ khí. Tạp
chí Time cho rằng khó có thể tin rằng những người này bị đường dây buôn người
đưa sang Nga một cách phi pháp. Trên Facebook, Instagram và TikTok, nhiều
người trong số này đã đăng ảnh chụp cùng xe tăng Nga, cười đùa với những người
Cuba khác trong bộ quân phục Nga và khoe về việc gửi tiền về nước. Trong các
bình luận trên Facebook, các thành viên trong gia đình thảo luận cởi mở, nói về
những “người anh”, “người chồng” hay họ hàng “đến
Nga” và “chiến tranh”.
Chính phủ La Habana có can dự vào việc tình nguyện
viên Cuba đến “đánh thuê“ cho Nga ?
Bộ Ngoại Giao Cuba hôm 04/09 đã cáo buộc một “mạng lưới buôn
người Cuba sang Nga“, và khẳng định Cuba không can thiệp vào cuộc chiến ở
Ukraina, bác bỏ các cáo buộc đồng phạm.
Những hộ chiếu mà tạp chí Time đã xem được trên thực tế mới được cấp gần
đây. Điều này khiến giới chuyên gia cho rằng chính phủ Cộng Sản vốn theo dõi chặt
chẽ công dân của mình, không khó để phát hiện ra cuộc di cư đột ngột này, đồng
thời bác bỏ khả năng chính quyền Cuba không biết đến các chiến dịch tuyển dụng
nói trên. Các quan chức Cuba được cho là cố tình không đóng dấu trên hộ chiếu
cho các tình nguyện viên khi họ rời khỏi đất nước để lên máy bay đến Nga. Cựu
sĩ quan tình báo Hoa Kỳ ở Cuba cho rằng khi La Habana công khai cáo buộc một đường
dây tuyển quân bất hợp pháp thì làm vừa lòng cả phương Tây và Nga, “vừa
hỗ trợ đồng minh”, nhưng cũng không để phương Tây lên án vì hộ chiếu của những
công dân Cuba đó không được đóng dấu xuất cảnh, nên không có bất cứ bằng chứng
nào.
Cuba và Nga có quan hệ như thế
nào ?
Cuba đã bị tê liệt vì lệnh cấm vận 60 năm của Hoa Kỳ, thiếu năng lượng,
thiếu lương thực. Hòn đảo phụ thuộc vào thực phẩm, dầu và đầu tư kinh tế từ
Nga. Theo tạp chí Time, kế hoạch tuyển mộ tình nguyện viên diễn ra sau một
số chuyến thăm cấp cao giữa các quan chức cấp cao của hai nước, kéo theo hơn một
chục thỏa thuận hợp tác kinh tế, trong đó, Cuba đồng ý mở cửa tiếp đón các ngân
hàng và nhà đầu tư Nga. Cuba cũng đã từ chối bỏ phiếu lên án Nga xâm lược
Ukraina trong các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc. Trong chuyến thăm
Matxcơva vào tháng Năm, lãnh đạo Cuba Miguel Diaz-Canel đã bảo đảm với Nga về “sự
hỗ trợ vô điều kiện của Cuba”.
Việc phát hiện những nỗ lực tuyển quân của Nga đã khiến Cuba rơi vào
tình thế khó khăn. Cuba không thể khiến mối quan hệ với phương Tây trở nên nguy
hiểm hơn khi phương Tây đang muốn cô lập Nga. Liên Hiệp Châu Âu là đối tác
thương mại lớn thứ hai của Cuba và là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất. Về phía
Ukraina, Kiev đã tỏ rõ quan điểm, tin rằng La Habana có liên quan đến việc tuyển
dụng và đã kêu gọi các nước phương Tây cắt đứt quan hệ ngoại giao với
Cuba.
-----------------------------
Các nội dung liên quan
Trung
Quốc và Cuba thảo luận về một cơ sở huấn luyện quân sự mới
Ngoại
trưởng Lavrov cảm ơn Cuba đã ''cảm thông'' với Nga về chiến tranh Ukraina
La
Habana tố cáo Nga tuyển mộ người Cuba cho chiến trường Ukraina
No comments:
Post a Comment