Bình luận của Phạm Văn An
2023.09.16
https://www.rfa.org/vietnamese/news/comment/blog/uproot-forest-trees-at-will-09162023095323.html
Có một bình luận trên mạng Facebook tiếng Việt về
quyết định phá hơn 600 ha rừng tự nhiên để làm hồ thủy lợi của tỉnh Bình Thuận
như sau: “Hơn 600 ha rừng tự nhiên, nguyên sinh đó, chứ không phải bụi cỏ dại
đâu mà muốn nhổ là nhổ”.
Khu vực rừng bị phá để xây dựng hồ chứa
nước ở tỉnh Bình Thuận (hình chụp từ vệ tinh)
(Planet Labs)
Tỉnh Bình Thuận: Rừng bị nhổ có chút xíu ấy mà!
Trong các lý lẽ bảo vệ dự án xây hồ thủy lợi Ka Pet, ngoài nhu cầu cấp
thiết về nước sản xuất tưới cho vùng, tỉnh Bình Thuận nói hơn 600 rừng sẽ bị chặt
phá rất nhỏ so với 360.000 ha rừng toàn tỉnh, chỉ chiếm 0,15%.
Ông Lê Thanh Sơn, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh
Bình Thuận nói: “Nói riêng về rừng đặc dụng để làm dự án so với tổng diện tích
hơn 24.000 ha rừng đặc chủng (do Ban Quản lý khu bảo tồn thiên nhiên núi Ông quản
lý) cũng chiếm tỷ lệ rất nhỏ nên mức độ ảnh hưởng không quá lớn so với tổng thể
chung”.
Còn báo Bình Thuận, cơ quan ngôn luận của Tỉnh ủy Bình Thuận thì ngày
06/9/2023 tiếp tục đăng một bài báo “bút chiến” với phe băn khoăn việc phá rừng
nguyên sinh. Bài báo dẫn lời ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Khu bảo tồn thiên
nhiên núi Ông: “… Vùng nằm trong lòng hồ Ka Pet là 140 ha với tính chất rừng xếp
loại trung bình trở xuống”. Mục đích nhằm hướng dư luận rằng giá trị của vùng rừng
này thực ra không quý giá lắm, không cao như những nhóm dân sự đang độc lập khảo
sát và kết luận.
Tác giả bài báo cũng cương quyết không sử dụng các tấm ảnh chụp vùng rừng
rậm dày đặc mà đưa liên tiếp bốn tấm ảnh chụp thật cận trảng cỏ trống phía trước
với nền rừng (dày rậm) xa xa phía sau.
Lời chú thích cũng không thể-xin lỗi-thiếu não hơn: “Bên cạnh những
vùng có cây rừng, rừng ở khu vực lòng hồ Ka Pet thuộc tiểu khu 264
và 263 chỉ là những trảng cỏ”.
Thưa quý phóng viên báo Bình Thuận, vậy bên cạnh những trảng cỏ thì những
vùng có cây rừng “chỉ là” có bao nhiêu cây rừng? Tác dụng giữ đất, giữ nước, tạo
đa dạng sinh thái của chúng ra sao?
.
Báo cáo đánh giá tác động môi trường hồ Ka Pet:
Vùng dự án có hệ sinh thái trên cạn và dưới nước rất phong phú đa dạng
Rất tiếc, tuy nhiệt tình bảo vệ dự án hồ thủy lợi Ka Pet nhưng phóng
viên báo Bình Thuận lại chưa đọc kỹ Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự
án này (viết tắt là Báo cáo ĐTM).
Và éo le thay, trong chính Báo cáo lại có những đoạn hết sức mâu thuẫn
nhau.
Đoạn đầu của Báo cáo ĐTM viết: “Trong đợt khảo sát tại dự án, Công ty
đã tiến hành khảo sát thực tế về tài nguyên sinh vật. Theo đó, hệ sinh thái
trên cạn chủ yếu là rừng, rừng được bảo vệ nghiêm ngặt nên còn khá nguyên vẹn.
Động vật cũng rất nghèo nàn, chủ yếu là côn trùng và một số loài bò sát như tắc
kè, rắn.... Khu vực không có các loài động thực vật quý hiếm”.
Thế nhưng không hiểu do các bộ phận khác nhau cùng làm báo cáo ĐTM và
người tổng hợp cuối cùng chỉ biết cắt dán hay sao mà các phần chi tiết của báo
cáo ĐTM lại khác hẳn kết luận trên.
Về rừng, phần hiện trạng tài nguyên sinh vật cho biết kết quả điều tra
cây gỗ của 96 ô tiêu chuẩn điển hình tại khu vực điều tra đã ghi nhận được
4.262 cây gỗ của 78 loài cây gỗ thuộc 63 chi, 35 họ thực vật. Trong có có hai
loài thuộc danh mục các loài quý hiếm theo Sách đỏ Việt Nam là giáng hương và
sơn điều với 49 cây. Có một loài thuộc nhóm IIA (thực vật rừng chưa bị đe dọa
tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế
khai thác, sử dụng).
Tại vùng rừng lá rộng rụng lá giàu, mật độ bình quân là 510 cây/ha, cao
nhất 670 cây/ha, thấp nhất 330 cây/ha. Đường kính bình quân 25,3 cm, cao nhất
32,4 cm, thấp nhất 21,5 cm.
21,5 cm, khoảng một gang tay người lớn đó!
Tại vùng rừng lá rộng rụng lá trung bình, mật độ bình quân là 593
cây/ha, cao nhất 930 cây/ha, thấp n hất 340 cây/ha. Đường kính bình quân 18.8
cm, cao nhất 24 cm, thấp nhất 13,7 cm. Chiều cao vút ngọn bình quân 12,3m.
Ngay cả tại khu rừng lá rộng rụng lá nghèo thì mật độ bình quận cũng là
563 cây/ha, cao nhất 830 cây/ha, thấp nhất 280 cây/ha. Đường kính bình quân
thân cây 15,7 cm, cao nhất 22, 7 cm, thấp nhất 13,4 cm.
Trong rừng, tùy vào tính chất rừng hỗn giao hay rụng lá giàu/nghèo mà
có các loài cây gỗ nhiều nhóm, nhưng tại các rừng hỗn giao thì nhiều nhất là
các loài cây gỗ thuộc nhóm gỗ III, chiếm hơn 33%. Gần 19% là cây gỗ thuộc nhóm
I, nhóm II như trắc đen, giáng hương, sơn điều, cẩm liên, căm xe, sến cát và
xây. Còn lại trong các loại rừng nghèo hơn thì có nhiều gỗ thuộc nhóm V.
Động vật trong rừng rất phong phú với 162 loài, thuộc 120 chi, 38 họ, 7
bộ, và 04 lớp chim, thú, bò sát và lưỡng cư, trong đó loài chim nhiều nhất với
77 loài. Thú ít nhất, có 06 loài.
Có 09 loài quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam 2007, 06 loài nằm trong
nhóm II.B của nghị định 32 (về quản lý thưc vật rừng, động vật rừng nguy cấp,
quý, hiếm) và 06 loài nằm trong danh mục của CITES 2017 (Công ước về buôn bán
quốc tế các loài động, thực vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng).
Trong 77 loài chim, có 06 loài thuộc Sách đỏ 2007, CITES và nghị định
32.
Khu hệ Cá xác định được 11 loài thuộc 11 giống, 7 họ của 3 bộ, phần lớn
là những loài phổ biến và một số loài phân bổ đặc trưng ở khu vực suối. Đa dạng
nhất là bộ cá Vược với 6 loài, tiếp đến là bộ cá Chép với 4 loài.
Cuối cùng, báo cáo ĐTM nêu kết luận như sau:
“Kết luận về hệ sinh thái trên cạn: Hệ sinh thái trên cạn khu vực dự án rất
phong phú và đa dạng về số lượng loài. Ghi nhận được 57 loài trong danh lục của
Sách đỏ 2007, CITES và nghị định 32.
Kết luận về hệ sinh thái nguồn nước: Hệ sinh thái khu vực dự án rất
phong phú và đa dạng về số lượng loài. Phần lớn các loài cá ghi nhận được là những
loài có giá trị kinh tế và giá trị thương phẩm.”
Ủa lạ này!
Bớ người ta lạ quá!
Mới dòng trước, cũng chính cái Báo cáo ĐTM này còn khẳng định động vật ở
khu rừng bị phá rất nghèo nàn. Sao xuống đến đây lại kêu lên rằng nó rất phong
phú và đa dạng, đã thế lại còn gần 60 loài nằm trong Sách đỏ?
Về lâu dài việc mất rừng sẽ mang lại những hệ lụy
vô cùng lớn
Chưa hết. Đánh giá từ việc thay đổi mục đích sử dụng rừng, đoạn này
trong Báo cáo ĐTM rất quan trọng:
“Rừng tự nhiên có vị trí quan trọng về môi trường sinh thái, đa dạng sinh học
và bảo vệ nguồn nước, điều tiết khí hậu. Việc chuyển đổi lâu dài mục đích sử dụng
đất sẽ làm giảm diện tích đất rừng tự nhiên, làm phân mảnh các hệ sinh thái tự
nhiên (khu vực cư trú, đường đi tìm thức ăn của các loại sinh vật, có ảnh hưởng
lớn đến quần cư của các loài động vật hoang dã. Về lâu dài việc mất rừng sẽ
mang lại những hệ lụy vô cùng lớn: Các hiện tượng thiên tai như lũ lụt, sạt lở
đất, hạn hán, ngập mặn,… ngày càng nghiêm trọng do tình trạng rừng bị tàn phá.
Lớp phủ thực vật tại khu vực dự án bao gồm rừng đặc dụng, rừng sản xuất,
rừng phòng hộ và cây nông nghiệp, cây bụi…. Khi lớp phủ thực vật trong khu vực
dự án mất đi, khu vực này rất dễ bị xói mòn do đất không được cố định bằng thực
vật che phủ. Đất có nguy cơ bị xói mòn cao và sẽ bị xói mòn tại nhiều vị trí”.
Về tác dụng đối với sản xuất nông nghiệp: “Thay đổi diện tích đất nông
nghiệp sẽ làm giảm diện tích đất sản xuất nông nghiệp, cũng như làm thay đổi chất
lượng đất, làm giảm khả năng tái tạo, phục hồi môi trường và hoạt động sản xuất
nông nghiệp của khu vực” (trích Báo cáo ĐTM)..
Thế nhưng ở đoạn trên, cũng báo cáo này nói xây hồ sẽ làm tăng trữ lượng nước
ngầm ở khu vực, giúp cây cối tươi tốt hơn và giúp giảm nhiệt độ khoảng 5 độ C ở
vùng quanh hồ (thế thì ai mua được đất làm nhà nghỉ ven hồ tha hồ đong vàng).
Tôi là ai? Đây là đâu? Tin vào phần nào ở cái báo cáo ĐTM biến thái
này?
Tăng khả năng phá các khu rừng ở sâu hơn
Vẫn trong phần đánh giá nguy cơ, Báo cáo ĐTM viết:
“Một nguy cơ có thể xảy ra là tăng khả năng tiếp cận của dân địa
phương, dân săn trộm, công nhân xây dựng vào các vùng sâu hơn.
Việc khai thác gỗ trái phép và thu hoạch những sản phẩm ngoài gỗ trong
khu vực sẽ gia tăng nếu như không thực hiện những biện pháp bảo vệ rừng hiệu quả.
Con đường mới được mở sẽ trở thành cơ hội tốt đối với lâm tặc, những tay súng
săn và những người khai thác sản phẩm ngoài gỗ của rừng. Hoạt động khai thác gỗ
trái phép và các hoạt động săn bắn sẽ rất dễ gia tăng tới mức không kiểm soát
được nếu như không có các biện pháp bảo vệ hữu hiệu”.
Có nghĩa là nếu khu vực này không được bảo vệ thật chặt thì việc xây hồ
Ka Pet cũng chính là cánh cửa mở giúp lâm tặc vào phá tận những rừng sâu hơn ở
bên trong.
Trồng thay thế rừng nguyên sinh bằng cây công nghiệp
dài ngày?
Sau khi tự mâu thuẫn chán chê trong Báo cáo ĐTM, họ tiếp tục đề xuất việc
trồng rừng bù. Má ơi, hơn 600 ha rừng nguyên sinh “với hệ sinh thái trên cạn và
dưới nước rất phong phú và đa dạng, trong đó có 57 loài trong Sách đỏ 2007,
CITES và nghị định 32” lại được đề nghị trồng bù bằng “rừng” trồng cây dầu thuần
loài hoặc loài bản địa khác.
Sách giáo khoa ngành lâm sinh viết về rừng hỗn loài (nhiều loài cây)
như sau: “Do phối hợp được cây ưa sáng với cây chịu bóng, cây rễ nông với cây rễ
sâu, cây có yêu cầu về nước, chất dinh dưỡng khác nhau... nên rừng hỗn loài có
thể tận dụng được triệt để các điều kiện tự nhiên như ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ,
độ phì…Cải tạo mạnh mẽ điều kiện tự nhiên: rừng hỗn loài thường có nhiều tầng
tán dầy kín, nên có ảnh hưởng rõ rệt tới điều kiện ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ, số
lượng cành khô lá rừng lớn nên trả về cho đất nhiều chất dinh dưỡng, do đó làm
thay đổi điều kiện tiểu khí hậu và đất, đồng thời nhờ quan hệ có lợi giữa các
loài kích thích cây rừng sinh trưởng phát triển tốt hơn, sản lượng thu hoạch
cao và ổn định về mặt sinh học hơn rừng thuần loại”.
Thực tế, các vùng “rừng” trồng thuần loài ở Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Thuận… chủ
yếu tràm và keo lai để lấy gỗ đã làm biến mất hệ động thực vật bản địa vốn gắn
bó với đất này từ hàng trăm năm trước. Trong rừng không thể phong phú côn
trùng, trái cây và các loài cây vốn là thức ăn ưa thích của chim chóc và nhiều
loài động vật khác nên chúng không thể sống được. Xét về tác dụng giữ đất, giữ
nước thì “không thể tốt như rừng tự nhiên và phải mất vài chục, thậm
chí đến cả trăm năm thì rừng trồng thay thế mới có thể mang lại tác dụng như rừng
tự nhiên” (Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp-Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam, ông
Lê Minh Hưng).
Bọn xấu hơi nhiều
Nhiều ngày nay, tỉnh Bình Thuận liên tiếp đưa ra các thông tin bảo vệ dự
án xây hồ thủy lợi Ka Pet. Sớm nhất, vào ngày 12/9/2023, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban
Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Phương Tuấn đã đề nghị
chính phủ chỉ đạo các bộ và tỉnh Bình Thuận khẩn trương xây hồ Ka Pet.
Lý do vì đó là dự án quan trọng quốc gia, đã được Quốc hội khóa 14
thông qua về chủ trương đầu tư.
Cũng nhiều ngày nay, có nhiều nhóm dân sự tự phát đã độc lập vào sâu
trong rừng vùng dự án hồ Ka Pet để khảo sát chất lượng rừng (có nghèo kiệt, chỉ
toàn trảng cỏ trống như báo Bình Thuận nói không?) cũng như chụp hình rừng từ
trên cao. Những bức ảnh cho thấy vùng lõi dự án đã bị phá, nhưng chung quanh vẫn
là rừng rậm dày đặc.
Nhiều ý kiến tâm huyết muốn tỉnh Bình Thuận chứng minh tính hiệu quả của
việc thêm một cái hồ nữa vào hệ thống hồ thủy lợi vốn không phát huy nhiều hiệu
quả trong các năm qua. Và đã có những bức ảnh, tiếng nói rằng vùng lõi dự án
này chính là vùng thánh địa của người Raglai và Chăm, còn những khu thánh tích
nơi người Chăm và Raglai đến hành hương mỗi bảy năm một lần.
Trước quá nhiều lỗ hổng trong việc chuẩn bị luận cứ khoa học và những
thông tin phản biện cụ thể, đa chiều của xã hội, lẽ ra nên tiếp thu và thuyết
minh bằng lý lẽ, minh chứng chính xác cho sự cần thiết phải xây hồ thì ông Nguyễn
Phương Tuấn kiên quyết lên án “bọn xấu”: “ … báo chí đưa tin nhưng chưa thực sự
sát sao về quá trình thực hiện dự án nên để kẻ xấu lợi dụng đưa tin không chính
xác, không đúng sự thật. Ví dụ hình ảnh về cây cổ thụ được đăng tải không nằm
trong phạm vi của dự án, bình luận về diện tích rừng, chất lượng rừng chưa đúng
với hiện trạng, mang tính kích động, gây tâm lý bất an trong dư luận xã hội”.
Xin nhường phần bình luận cho quý vị.
______________
Tham khảo:
https://baobinhthuan.com.vn/phia-sau-bai-bao-troi-oi-lien-quan-den-rung-ho-ka-pet-111926.html
https://monre.gov.vn/VanBan/Lists/VBDuThao/Attachments/1818/bao%20cao%20DTM%20Kapet%20Tham%20van.pdf
https://www.facebook.com/photo?fbid=6279308202179566&set=pcb.6279426875501032
--------------
* Bài viết không thể
hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
------------------------
Tin, bài liên quan
BLOG
·
Quý
lãnh đạo tỉnh Bình Thuận ra mà xem này
·
Cây
đổ giòn vang như tiếng pháo
·
Hoàng
Anh Gia Lai: “Đã từng điêu đứng, sao chưa tỉnh ngộ?”
No comments:
Post a Comment