Kế
hoạch của Việt Nam nhằm làm giảm sự thống trị về đất hiếm của Trung Quốc
Cù
Tuấn biên dịch
Tóm tắt :
* Việt Nam có kế hoạch khởi động lại mỏ đất hiếm lớn nhất vào năm tới
* Đông Pao là một trong những mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, thu hút sự
quan tâm của nước ngoài
* Blackstone của Úc quan tâm tới khoản đầu tư 100 triệu USD vào Đông
Pao
* Đối tác VTRE của Blackstone lên kế hoạch xây dựng nhà máy với Setopia
của Hàn Quốc
* Mối lo ngại gia tăng về sự thống trị của Trung Quốc về khoáng sản chiến
lược
HÀ NỘI, ngày 25 tháng 9 (Reuters) – Việt Nam
có kế hoạch khởi động lại mỏ đất hiếm lớn nhất vào năm tới với một dự án do
phương Tây hậu thuẫn, có thể sánh ngang với dự án lớn nhất thế giới, theo hai
công ty liên quan. Đây là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm giảm bớt sự
thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực giúp thúc đẩy các công nghệ tiên tiến
này.
Động thái này sẽ là một bước hướng tới mục tiêu của quốc gia Đông Nam Á
này, nhằm vào việc xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm, bao gồm phát triển năng lực
tinh chế quặng thành kim loại dùng trong nam châm cho xe điện, điện thoại thông
minh và tua-bin gió.
Tessa Kutscher, giám đốc điều hành của
Blackstone Minerals Ltd - công ty của Australia, cho biết bước đầu tiên là
chính phủ Việt Nam dự định tổ chức đấu thầu nhiều lô tại mỏ Đông Pao trước cuối
năm nay. . Bà trích dẫn thông tin chưa được công bố từ Bộ Tài nguyên và Môi trường
Việt Nam và không trả lời yêu cầu bình luận.
Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Công ty Cổ phần Đất
hiếm Việt Nam (VTRE), công ty lọc quặng chính của Việt Nam và là đối tác của
Blackstone trong dự án, cho biết thời gian đấu giá có thể thay đổi nhưng chính
phủ có kế hoạch khởi động lại mỏ này vào năm tới.
Đề xuất khởi động lại Đông Pao - nơi mà lịch trình, quy mô và mức độ hỗ
trợ tài chính nước ngoài chưa được báo cáo trước đây - diễn ra khi nhiều quốc
gia lo ngại về khả năng bị gián đoạn nguồn cung do sự kiểm soát của Trung Quốc
đối với các khoáng sản chiến lược và tranh chấp của nước này với Mỹ và các đồng
minh. Bắc Kinh năm nay đã áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với các kim loại nhỏ được
sử dụng trong chất bán dẫn, điều mà một cố vấn chính sách có ảnh hưởng của
Trung Quốc cảnh báo “mới chỉ là bước khởi đầu”.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, Việt Nam có trữ lượng đất hiếm lớn
thứ hai thế giới. Nhưng phần lớn chúng vẫn chưa được khai thác, đầu tư không được
khuyến khích do giá thấp do Trung Quốc ấn định do nước này gần như độc quyền
trên thị trường toàn cầu. Khi đến thăm Hà Nội trong tháng này để nâng cấp quan
hệ song phương, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký một thỏa thuận nhằm tăng cường khả
năng thu hút các nhà đầu tư vào trữ lượng đất hiếm của Việt Nam.
Trong các cuộc phỏng vấn với Reuters, 12 giám đốc điều hành, nhà đầu
tư, nhà phân tích và quan chức nước ngoài đã mô tả các kế hoạch dành cho Việt
Nam, bao gồm cả các khoản đầu tư mà họ cho biết, cho thấy cuộc thảo luận về việc
giảm rủi ro chuỗi cung ứng nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, đang chuyển
thành hành động như thế nào. Một số người thừa nhận những khó khăn trong việc
hình thành một trung tâm đất hiếm nhưng cho biết nước cờ này có thể khiến Việt
Nam trở thành một đối tác khả thi đồng thời xoa dịu những lo lắng về mặt chiến
lược, ngay cả khi Trung Quốc vẫn chiếm ưu thế.
Kutscher cho biết khoản đầu tư của Blackstone vào dự án sẽ trị giá khoảng
100 triệu USD nếu thắng thầu. Bà nói thêm rằng công ty đang nói chuyện với các
khách hàng tiềm năng, bao gồm các nhà sản xuất ô tô điện VinFast và Rivian, về
các hợp đồng khả thi với mức giá ấn định sẽ bảo vệ các nhà cung cấp khỏi biến động
và đảm bảo cho người mua một chuỗi cung ứng an toàn.
Việc hoàn thành các thỏa thuận như vậy sẽ giải quyết trở ngại mà các
nhà phát triển ở Việt Nam phải đối mặt. Trong những năm gần đây, các nhà đầu tư
Nhật Bản Toyota Tsusho và Sojitz đã từ bỏ các dự án tại Đông Pao sau khi Trung
Quốc tăng nguồn cung, khiến giá cả sụt giảm. Các công ty Nhật Bản trên đã không
trả lời yêu cầu bình luận.
Tuy nhiên, Dylan Kelly, thuộc công ty đầu tư Terra Capital, cho biết, mặc
dù tập trung vào việc giảm rủi ro, nhưng vẫn chưa rõ liệu khách hàng có sẵn
sàng trả thêm tiền cho Việt Nam hay không, đồng thời lưu ý rằng thị trường nói
chung vẫn chưa rõ ràng.
Khi được hỏi về sự tham gia tiềm năng của VinFast, người phát ngôn của
công ty mẹ VinFast cho biết đơn vị phụ trách thu mua nguyên liệu thô của tập
đoàn, VinES, không có kế hoạch hiện tại với Blackstone liên quan đến đất hiếm.
Ông không đề cập cụ thể đến các câu hỏi tiếp theo về VinFast.
Rivian cũng đã không trả lời yêu cầu bình luận.
NGANG VỚI MỎ MOUNTAIN PASS (CALIFORNIA)
Theo một quan chức của công ty khai thác đất hiếm do nhà nước kiểm soát
Lavreco, việc khai thác hiệu quả mỏ Đông Pao - vốn đã không hoạt động trong ít
nhất bảy năm - sẽ đưa Việt Nam trở thành nhóm sản xuất đất hiếm hàng đầu.
Nhưng việc tinh chế đất hiếm rất phức tạp và Trung Quốc đang kiểm soát
nhiều công nghệ chế biến. Theo Blackstone, trữ lượng ước tính của Đông Pao cũng
cần được đánh giá lại bằng các phương pháp hiện đại.
Tuy nhiên, đất hiếm ở Đồng Pao tương đối dễ tiếp cận và chủ yếu tập
trung ở quặng bastnaesit, theo Đại học Mỏ Địa chất Hà Nội.
Chúng thường giàu ceri, được sử dụng trong màn hình phẳng và các nguyên
tố lantan, chẳng hạn như praseodymium và neodymium, được dùng để chế tạo nam
châm.
Ông Tuấn cho biết VTRE hy vọng giành được nhượng quyền cho phép họ khai
thác khoảng 10.000 tấn oxit đất hiếm (REO) tương đương mỗi năm, gần 1/3 sản lượng
dự kiến hàng năm của mỏ này. Ông cho biết việc sản xuất có thể bắt đầu vào khoảng
cuối năm 2024.
Điều đó sẽ khiến sản lượng của Đông Pao thấp hơn một chút so với
Mountain Pass của California, một trong những mỏ lớn nhất thế giới, nơi sản xuất
43.000 tấn REO tương đương vào năm 2022, theo USGS.
Việt Nam cũng có kế hoạch phát triển thêm các mỏ khác. Vào tháng 7, Hà
Nội đặt mục tiêu sản xuất tới 60.000 tấn REO tương đương một năm vào năm 2030.
Trung Quốc đặt hạn ngạch nội địa là 210.000 tấn vào năm ngoái.
David Merriman, nhà phân tích nghiên cứu tại công ty tư vấn Project
Blue, cho biết những mục tiêu đó sẽ giúp Việt Nam sản xuất từ 5% đến 15% sản lượng
dự kiến của Trung Quốc vào cuối thập kỷ này. Ông kỳ vọng Trung Quốc sẽ tăng sản
lượng trong giai đoạn đó.
Ông nói, các mục tiêu của Việt Nam là “đầy tham vọng, mặc dù chúng
không hoàn toàn nằm ngoài khả năng thực hiện”.
HỖ TRỢ CỦA MỸ
Theo tờ thông tin của Nhà Trắng, Mỹ đã đồng ý giúp Việt Nam lập bản đồ
tài nguyên đất hiếm tốt hơn và "thu hút đầu tư chất lượng", một động
thái có thể khuyến khích các nhà đầu tư Mỹ đấu thầu để có được những nhượng bộ
mới của Việt Nam.
Reuters không thể xác định liệu các kế hoạch cụ thể liên quan đến các
nhà đầu tư Mỹ có tồn tại ở giai đoạn này hay không. Các quan chức tại Đại sứ
quán Mỹ tại Hà Nội, Nhà Trắng và Bộ Thương mại đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Nhưng những nỗ lực gần đây của Mỹ nhằm giành được chỗ đứng trong ngành
công nghiệp Việt Nam đã không thành công, John Rockhold, nhà tư vấn lĩnh vực đất
hiếm và chủ tịch chi nhánh Hà Nội của Phòng Thương mại Mỹ, cho biết thêm rằng một
kế hoạch như vậy kết hợp với VTRE đã thất bại vào năm ngoái.
Kế hoạch đó liên quan đến việc vận chuyển đất hiếm do VTRE tinh chế
sang Mỹ và có thể đầu tư 200 triệu USD trong tương lai vào Việt Nam, theo một
báo cáo không công khai dành cho các nhà đầu tư Mỹ không xác định mà Reuters đã
xem.
VTRE xác nhận thỏa thuận vận chuyển đã không thành công.
Thay vào đó, VTRE vào tháng 4 đã công bố thỏa thuận cung cấp 100 tấn
oxit đất hiếm trong năm nay cho công ty Australian Strategic Materials. ASM đã
từ chối bình luận về việc khai thác Đông Pao.
Theo một tuyên bố của công ty, Blackstone, một đối tác trong thỏa thuận
đó, đang vận hành một mỏ niken ở Việt Nam và đã xác định rằng cơ sở chế biến của
họ ở nước này có thể xử lý quặng từ Đông Pao.
TỪ QUẶNG ĐẾN NAM CHÂM
Cuối cùng, VTRE có kế hoạch đóng một vai trò trong toàn bộ ngành công
nghiệp đất hiếm từ khai thác quặng đến các sản phẩm cuối cùng, Ông Tuấn, người
cùng vợ sở hữu hầu hết cổ phiếu VTRE, theo danh sách cổ đông mà ông cho Reuters
xem. Blackstone cho biết thông tin về quyền sở hữu phù hợp với đánh giá của họ
sau quá trình thẩm định.
Đây không phải là một chuyện dễ dàng. Mỹ hiện xuất khẩu quặng đất hiếm
sang Trung Quốc để chế biến vì nước này thiếu cơ sở sản xuất.
Một nhà máy VTRE hiện có ở miền Bắc Việt Nam chuyên tách oxit đất hiếm
khỏi quặng đã khai thác. Ông Tuấn cho biết nhà máy có công suất xử lý 5.000 tấn
REO mỗi năm nhưng công ty có kế hoạch tăng gấp ba công suất đó để đáp ứng đầu
vào từ Đồng Pao.
Sau khi được tách ra, các oxit sẽ được chuyển thành kim loại để sử dụng
trong nam châm và các ứng dụng công nghiệp khác. Theo Bộ Năng lượng Mỹ, quá
trình kim loại hóa này đang do Trung Quốc, quốc gia sản xuất 90% kim loại đất
hiếm, kiểm soát.
Nhưng VTRE đang thực hiện một dự án thí điểm xây dựng nhà máy luyện kim
với công ty Setopia của Hàn Quốc. VTRE nói rằng Setopia là công ty chưa có kinh
nghiệm trước đây trong lĩnh vực này.
Một quan chức của Setopia nói với Reuters rằng khoản đầu tư kết hợp ban
đầu sẽ vào khoảng 4 triệu USD, chủ yếu là từ Setopia, và một nhà máy có thể sẵn
sàng đi vào hoạt động vào năm tới.
Trong ngành công nghiệp hạ nguồn, các công ty nam châm của Hàn Quốc và
Trung Quốc chuẩn bị mở nhà máy tại Việt Nam, theo Reuters đưa tin vào tháng 8.
Dudley Kingsnorth, giáo sư tại Trường Mỏ Tây Úc thuộc Đại học Curtin,
cho biết Việt Nam còn một chặng đường dài phía trước, bao gồm cả việc cải thiện
các hoạt động môi trường, để hiện thực hóa các mục tiêu về đất hiếm của mình.
Tuy nhiên, ông nói, Việt Nam “có nguồn tài nguyên, chuyên môn khai thác
và chế biến để cung cấp các lựa chọn thay thế cho Trung Quốc”.
Hình ảnh:
1: https://www.facebook.com/photo/?fbid=6921795737859047&set=pcb.6921796911192263
Tổng lượng đất hiếm toàn cầu.
2: https://www.facebook.com/photo/?fbid=6921795741192380&set=pcb.6921796911192263
Quy mô đất hiếm Trung Quốc.
.
Bài gốc
https://www.reuters.com/.../inside-vietnams-plans-dent.../
REUTERS.COM
Inside Vietnam's plans to dent China's rare earths dominance
Inside Vietnam's plans to dent China's rare earths dominance
No comments:
Post a Comment