BÀ
NGUYỄN PHƯƠNG HẰNG VÀ QUYỀN BẢO VỆ HÌNH ẢNH
Ba năm tù giam, đó là hình phạt mà Tòa án Nhân dân TP.HCM tuyên xử đối
với bà chủ Đại Nam – Nguyễn Phương Hằng vào ngày 21/09/2023 với tội danh theo
điều 331 Bộ luật Hình sự “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ…”.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=7408288105854323&set=pcb.7408288319187635
Bà Nguyễn
Phương Hằng (áo trắng) được dẫn giải ra toà hôm 21/9/2023. Ảnh trên mạng
Trái với thời gian điều tra vụ án kéo dài lê thê đến 18 tháng trời,
phiên tòa xét xử bà lại kết thúc chóng vánh trong ngày. Do bà đã bị tạm giam 18
tháng, tương đương với một nửa hình phạt, cho nên, thời gian thụ án còn lại
cũng chỉ còn 18 tháng mà thôi. Chưa kể rằng, sau khi bà kháng cáo và có thêm yếu
tố giảm nhẹ như khắc phục, bồi thường thiệt hại bằng tiền cho bị hại, thì có thể
thời gian thụ án sẽ còn được giảm hoặc đổi án tù giam thành tù treo là hoàn
toàn khả thi.
Đây là lần thứ hai bà chủ Đại Nam hiện diện trong phiên tòa hình sự tại
trụ sở Tòa án Nhân dân TP.HCM. Nhưng hai lần là hai tư cách tố tụng khác nhau.
– Lần đầu cách nay tròn 20 năm, năm 2003. Khi ấy, bà ra tòa với danh
tính là Nguyễn Thị Thanh Tuyền, tư cách tố tụng là “bị hại” trong vụ án “Cưỡng
đoạt tài sản”. Đây là một phần trong vụ án hình sự rất lớn, vụ án “Trương Văn
Cam và đồng bọn phạm tội”.
– Lần thứ hai này vào ngày 21/09/2023. Bà ra tòa với danh tính khác là
Nguyễn Phương Hằng, với tư cách tố tụng là “bị cáo”, trong vụ án “Lợi dụng những
quyền tự do dân chủ…”.
Đối với lần đầu ra tòa của bà chủ Đại Nam vào năm 2003 trong vụ án hình
sự lớn nhất từ trước cho đến nay, vụ án Năm Cam có đến 155 bị cáo, xét xử 24 tội
danh các loại, kéo dài suốt 3,5 tháng với khoảng 120 luật sư tham gia bào chữa
trong phiên tòa. Thì bà đã rất biết tận dụng quyền bảo vệ hình ảnh cá nhân của
mình. Khi ấy, bà yêu cầu tòa án không cho phép phóng viên báo chí tiếp cận chụp
ảnh bà trong suốt quá trình phiên tòa xét xử.
Phó Chánh án, thẩm phán Bùi Hoàng Danh, ngồi ghế chủ tọa phiên tòa hội
đồng 5 đã chấp thuận và chính thức thông báo cho báo giới. Cho nên, đã không có
một hình ảnh nào về bà trong phiên tòa kéo dài suốt 3,5 tháng đó lọt được lên
trang báo hoặc truyền hình. Cho dù, thời điểm ấy, sự kiện xét xử vụ án với các
tình tiết về hoạt động trong giới giang hồ, về mối quan hệ giữa họ với quan chức
cao cấp, rồi tình, tiền… đều đang là đề tài nóng sốt, được các tờ báo (báo giấy)
chầu chực săn tin, khai thác triệt để.
Có lẽ bà là người đầu tiên nêu ra yêu cầu bảo vệ hình ảnh đó trong một
phiên tòa hình sự ở Việt Nam. Cho đến tận tháng 11/2019, trong một vụ án hình sự
xét xử tại tỉnh Khánh Hòa, mới có một bị cáo khác nêu yêu cầu này và đã được
tòa án chấp thuận.
Thế nhưng, ở lần ra hầu tòa thứ hai, thì có lẽ bà chủ Đại Nam đã bị khuất
phục hoàn toàn về tinh thần đến mức không còn đặt ra yêu cầu giữ gìn hình ảnh
cá nhân nữa. Thậm chí, ngay từ thời điểm bắt giữ bà vào tháng 03/2022, thì hình
ảnh bà trong bộ dạng chưa được trang điểm, thất thần, tóc tai rũ rượi đã bị
truyền thông trong nước tung tràn ngập khắp các trang mạng. Tương tự vậy, trong
phiên tòa xét xử, ảnh chụp bà trong chiếc sơ mi trắng đi cạnh nữ cảnh sát dẫn
giải và đoạn clip bà khai báo trước tòa cũng đã bị truyền thông trong nước phát
tán tràn lan.
Nếu biết, về phương diện pháp lý, hình ảnh của một người thuộc quyền
nhân thân của người đó, được luật pháp minh thị bảo vệ. Thế nên, tuy là bị cáo,
bị hại hoặc bất cứ tư cách tố tụng gì khác trong một vụ án hình sự, thì quyền nhân
thân của một người vẫn không hề bị suy suyển. Người thừa hành luật pháp vẫn phải
bảo vệ nếu đương sự có lời yêu cầu chính thức.
Luật pháp quy định như vậy, hơn nữa, hiến pháp cũng quy định nguyên tắc
“Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật”. Thế nhưng, trong thực tế, người đòi
hỏi được bình đẳng là ai? Vì lẽ, khái niệm “Mọi người” mà hiến pháp quy định sẽ
được tòa án hiểu và diễn dịch theo cách họ muốn, rằng trong đó có bao gồm bạn
hay không?
Điều đó được chứng minh trong phiên tòa phúc thẩm hình sự xét xử đối với
cô Phạm Thị Đoan Trang vào tháng 08/2022. Khi ấy, hai phóng viên ảnh đã tìm mọi
cách tiếp cận để chụp ảnh Đoan Trang mặc cho cô ấy xua tay phản đối. Tham gia
phiên tòa với tư cách luật sư, chứng kiến việc chướng tai gai mắt ấy, tôi phải
yêu cầu tòa án buộc các phóng viên ảnh tôn trọng quyền về hình ảnh của Đoan
Trang, nhưng vô ích, tòa án im lặng phớt lờ như là cách ngầm hỗ trợ cho việc chụp
ảnh của truyền thông “cách mạng”. Điều đó thật kệch cỡm khi sau đó họ tuyên án
xét xử một công dân nhân danh quốc gia.
Xứ này, luật pháp nhiều như lá rừng, nhưng ở đó, luật rừng mới là cách
hành xử với nhân dân…
Washington DC, tháng 09/2023
Đặng Đình Mạnh
HÌNH :
https://www.facebook.com/photo/?fbid=7408288105854323&set=pcb.7408288319187635
https://www.facebook.com/photo?fbid=7408288229187644&set=pcb.7408288319187635
No comments:
Post a Comment