Tình
trạng thiếu hụt lao động tại Mỹ
Thanh
Hà -
RFI
Đăng ngày: 16/11/2021 - 15:14
Nhờ Covid-19 người lao động đang « có
giá » : Virus corona trở thành lý do đòi quyền lợi của người lao động
Mỹ. October Strike, làn sóng bãi công trong tháng 10/2021 và hiện tượng Great
Resignation khi giới làm công « ồ ạt từ bỏ nhiệm sơ » có nguy cơ đe dọa
đà phục hồi kinh tế của Hoa Kỳ ? Đây có là cơ hội cho người lao động nhập
cư ?
Ảnh minh họa: Người
lao động trong một dây chuyền phát hàng của Amazon tại New York, Mỹ ngày
21/12/2016. AP - Bebeto Matthews
Ngày 15/11/2021, vài giờ trước thượng đỉnh trực
tuyến với lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, tổng thống Mỹ Joe Biden đặt
bút phê chuẩn kế hoạch 1.200 tỷ đô la nâng cấp cơ sở hạ tầng trong tám năm sắp
tới. Kèm theo đó là viễn cảnh « tạo thêm hàng ngàn công việc làm » cho
công nhân. Mười ngày trước, bộ Lao Động thông báo tỷ lệ thất nghiệp rơi xuống
4,6 % trong tháng 10/2021 và Hoa Kỳ tạo thêm 513.000 việc làm trong một
tháng. Đồng thời, nền kinh tế số 1 thế giới đang « thiếu người làm việc » :
Mức lương trung bình ở Mỹ tăng gần 5 % so với cùng thời kỳ năm ngoái, nhưng 100
triệu người lao động trên tổng số 330 triệu dân, vẫn đứng ngoài thị trường.
Tháng 8/2021 đã có 4,3 triệu người làm công ăn
lương (gần 3 % dân số trong tuổi lao động) bỏ việc. Hiếm khi nào các tập đoàn
công nghệ cao, ngành ngân hàng, rồi cả những tiệm tạp hóa cũng như các hãng dược
phẩm… dưới những hình thức khác nhau thông báo tuyển dụng nhân viên và
đua nhau đưa ra những sáng kiến khuyến khích nhân viên mới về làm việc với
mình.
Báo Les Echos của Pháp số ra ngày 25/10/2021
tường thuật, tại New York, một nhà quản lý ngân hàng đau đầu vì 6 nhân viên từ
chức trong 2 ngày và có tới 5 % trong nhóm cộng sự cho biết có ý định đổi
ngành, xa lánh hẳn thế giới tài chính để làm những việc « hữu ích
hơn ». Vẫn ở bờ đông nước Mỹ, một tập đoàn dược phẩm không ngần ngại tuyển
dụng một nhân viên kỹ thuật với cái giá « trên trời » 100.000 đô la một
năm mà vẫn chưa thu hút được một ứng viên nào.
Giải thích hiện tượng này như thế nào ?
Nhà báo Phạm Trần từ thủ đô Washington phân tích :
« Thứ nhất là ảnh hưởng nặng nề về tâm lý dịch
Covid-19 gây nên. Người ta thấy đồng nghiệp, bàn bè chung quanh đau ốm, hay chết
vì dịch bệnh cho nên người ta sợ và không muốn quay lại chỗ làm. Những ai có tiền
tiết kiệm thì cân nhắc xem có thể cầm cự được thêm một thời gian nữa hay không,
nếu họ cứ ở nhà cho dù là phải cắt giảm một số khoản chi tiêu.
Thứ hai là công nhân tại các công ty thực phẩm hay các
cửa hàng buôn bán lẻ, trong đợt dịch vừa rồi họ vẫn tiếp tục phục vụ và nhận
thấy rằng đồng lương qua thấp trong lúc các khoản chi phí trong gia đình thì lại
tăng lên cao, các khâu bảo hiểm, y tế, tiền giữ trẻ, học phí cho con em … cái
gì cũng tăng lên. Thành thử một số người chọn tạm ở nhà, hay tìm việc khác để
có thể trông nom con cái, cắt giảm được phần nào các phí tổn vừa nêu. Sau cùng
cũng có nhiều người đã mệt mỏi với những công việc quần quật từ sáng đến tối và
đây là lúc mà họ muốn thay đổi cách sống »
Một cái nhìn mới về
công việc làm
Vì Covid-19, xã hội Mỹ đã có một cách tiếp cận
mới về công việc làm, có những đòi hỏi cao hơn về điều kiện lao động, về lương
bổng, về những khoản bảo đảm an sinh xã hội ?
Nhà
báo Phạm Trần : « Điều đó rất đúng, nhất là những người có
lương thấp, giới trung lưu họ có nhu cầu đòi chính phủ phải thay đổi. Họ đòi được
đối xử tử tế hơn và phải được trả lương một cách xứng đáng so với những đóng
góp của người lao động. Nhu cầu về phúc lợi xã hội đã tăng lên do các chi phí về
y tế, giáo dục, về phương tiện di chuyển quá tốn kém ».
Nhu cầu nâng cao tỷ
lệ tham gia thị trường lao động
Một nét đặc thù ở Mỹ đó là tỉ lệ người trong
tuổi lao động tham gia thị trường lao động thuộc diện « thấp ». Thống
kê chính thức cho thấy trong tháng 9/2021 chỉ có 61,6 % những người trong tuổi
lao động đang có việc làm hoặc ghi danh tìm việc. Tỉ lệ này tuột mất hai điểm
so với hồi đầu mùa dịch Covid-19 tháng 1/2020. Đầu tháng 8/2021 bộ trưởng Tài
Chính Hoa Kỳ, Janet Yellen báo động nước Mỹ cần « cấp bách đưa người
trong tuổi lao động trở lại thị trường »
Tuy nhiên những đòi hỏi về quyền lợi của người
lao động đang đặt nhiều doanh nghiệp trước một thách thức lớn đó là làm thế nào
bảo đảm có được một nguồn nhân lực trong giai đoạn kinh tế đang « cất
cánh » trở lại sau những tháng ngủ đông vì đại dịch :
Nhà
báo Phạm Trần : « Tôi
đi tất cả mọi nơi đều thấy những tấm bảng tuyển dụng người làm việc. Các
hãng tham gia thị trường chứng khoán, hay các công ty lớn đều đề nghị những phần
thưởng dành cho những người mới ký hợp đồng với họ. Đó có thể là một vài tháng
lượng, là một khoản tiền nhất định vài ngàn đô la, hay là tặng cho nhân viên
máy vi tính, tivi, điện thoại cầm tay … Những biện pháp để thu hút nhân viên đó
cho thấy nước Mỹ đang cần người lao làm việc và sự thiếu hụt này do những người
đã nghỉ việc hay bị sa thải từ mùa dịch Covid-19 họ không còn muốn trở lại làm
việc nữa. Họ đi tìm những công việc khác. Do vậy nhiều nhà hàng, các hiệu bán
thực phẩm hay đồ gia dụng … thiếu nhân viên phục vụ. Hậu quả kèm theo là kinh tế
Hoa Kỳ tăng trưởng chậm lại.
Chính vì thế mà tổng thống Joe Biden và Quốc Hội đã
thông qua kế hoạch kích cầu 1.200 tỷ đô la để tiếp sức cho kinh tế, nâng cấp hạ
tầng cơ sở đường xá, cầu cống. Bên cạnh đó chính phủ còn dự trù một kế hoạch thứ
nhì 2.000 tỷ đô la để cải thiện toàn cảnh xã hội của nước Mỹ. Về dự luật thứ
nhì này, Quốc Hội với đa số thuộc đảng Dân Chủ sẽ dễ dàng thông qua. Ở Thượng
Viện thì chưa có gì chắc chắn do phe Dân Chủ chiếm đa số quá mong manh. Nhưng tổng
thống Biden kỳ vọng vào cả hai kế hoạch này để kích thích kinh tế ».
Khả năng tuyển dụng
lao động nhập cư ?
Nhưng trước hiện tượng khan hiếm lao động liệu
rằng Hoa Kỳ có phải nới lỏng chính sách nhập cư đón nhận lao động nước ngoài
hay không ?
Nhà
báo Phạm Trần : « Tôi không nghĩ điều đó bởi Mỹ có đủ
công nhân. Đòi hỏi về những phúc lợi xã hội là đòi hỏi chung, không chỉ có
chính phủ, hay Quốc Hội phải đáp ứng mà ngay cả các công ty cũng phải thỏa mãn
những đòi hỏi đó của giới làm công ăn lương. Thêm vào đó như vừa nói, gói kích
cầu 1.200 tỷ đô la để nâng cấp cơ sở hạ tầng sẽ phải tuyển dụng thêm người làm
việc mà đó là những người có chuyên môn, là những sinh viên trẻ … Những đòi hỏi
cải thiện điều kiện của người lao động sẽ phải được quan tâm. Hiện tại người ta
lo rằng làm thế nào ngân sách Nhà nước không bị thâm thủng quá đáng để rồi bắt
dân trả thêm thuế ».
Nghiên cứu của viện Gallup tháng 9/2021 kết luận :
Khủng hoảng y tế « đã thay đổi cách nhìn của người Mỹ về công việc làm »
và 48 % có ý định đổi việc. Một thăm dò khác do cơ quan thống kê Lao Động Mỹ thực
hiện ghi nhận hiện tượng « bỏ việc làm » hàng loạt chủ yếu được
ghi nhận trong lĩnh vực tư nhân. 97 % trong số 50 tập đoàn phân phối lớn nhất tại
Mỹ - trong đó có Amazon hay dây chuyền siêu thị Walmart- đang gặp khó khăn ở
khâu tuyển dụng nhân viên. Nhà hàng ăn nhanh McDonald’s dã phải tăng lương và đề
nghị mở các trung tâm giữ trẻ cho nhân viên …
Cảnh nhân viên được chiều chuộng như vậy là hiện
tượng nhất thời hay báo trước một sự thay đổi sâu rộng trên thị trường lao động
ở Mỹ ?
No comments:
Post a Comment