Các thế hệ người Mỹ gốc Việt
chung tay bảo tồn di sản, tháo gỡ xung đột và khác biệt
04/11/2023
https://www.voatiengviet.com/a/7341600.html
Lần đầu
tiên, một hội thảo quy mô lớn quy tụ nhiều người gốc Việt ở nhiều nơi, từ nhiều
giới, thuộc nhiều thế hệ cùng bàn thảo về di sản của người Mỹ gốc Việt trong suốt
chiều dài lịch sử, giữa bối cảnh thế hệ thứ nhất đang dần qua đi và thế hệ thứ
hai đang xuất hiện trên các diễn đàn của nhiều lĩnh vực.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-a41f-08dbdd3a2fa7_cx0_cy1_cw0_w650_r1_s.png
Giáo
sư Tường Vũ phát biểu
khai mạc hội thảo "Người Mỹ gốc Việt và Di sản chiến tranh" tại Đại học
Oregon, Hoa Kỳ, vào ngày 27-28/10/2023.
“Ý tưởng làm hội thảo trong hai ngày vừa qua
là nhân dịp 50 năm sắp tới kỷ niệm kết thúc chiến tranh Việt Nam, tôi nghĩ đó
là dịp thích hợp để cộng đồng chúng ta suy nghĩ thêm về quá khứ và tương lai,
những gì chúng ta đã làm được và chưa làm được”, Giáo sư Vũ Tường, Trưởng Khoa
Chính trị học, Đại học Oregon, chia sẻ với VOA về mục tiêu đầu tiên của cuộc hội
thảo do ông và các cộng sự thuộc Trung tâm Nghiên cứu Việt – Mỹ của Đại học
Oregon tổ chức, với sự hỗ trợ của Viện Hoà bình Hoa Kỳ, trong hai ngày 27-28/10
vừa qua.
Tham dự hội thảo có gần 90 người, bao gồm các
học giả, giáo sư nghiên cứu về chính trị, lịch sử, các chính trị gia gốc Việt,
các đại diện của nhiều tổ chức người Việt ở Mỹ, các nhà hoạt động gốc Việt, đại
diện cộng đồng người Việt ở nhiều nơi...
Những vết hằn cuộc chiến
Trong phần đầu và xuyên suốt cuộc hội thảo,
người ta có thể thấy rất rõ những vết hằn thương đau của cuộc chiến Việt Nam
trong câu chuyện của các diễn giả. Rất nhiều trong số họ đã trải qua một tuổi
thơ, một thời niên thiếu khó khăn và thiếu thốn cùng cực, bị phân biệt đối xử,
bị tước đoạt của cải và quyền lợi, trong khi người thân của họ trong các trại cải
tạo không biết ngày trở về như câu chuyện của cựu Dân biểu liên bang Cao Quang
Ánh hay của cô Destiny Nguyễn, Chủ tịch tổ chức Hậu Duệ Việt Nam Cộng Hoà. Những
câu chuyện cá nhân hay cả gia đình vượt biển tìm tự do cũng đã được kể ra. Nhiều
người, bao gồm cả diễn giả và cử toạ, đã rơi nước mắt…
“Từ lớp 9 sang trung học (tại Việt Nam), bạn
phải thi chuyển cấp. Số điểm của tôi lúc đó đạt tiêu chuẩn được tuyển thẳng,
không phải thi, vào trường chuyên nhưng tôi đã không được vào, mà phải học ở
trường bình thường”, cô Destiny Nguyễn kể lại câu chuyện của mình.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-619f-08dbdd3569b3_w250_r1_s.jpg
Cô
Destiny Nguyễn.
“Vào thời điểm đó, tôi không biết gì về lý lịch
của mình cho tới khi tôi sang Mỹ. Tôi không biết cha tôi đã làm gì trong quá khứ,
tới khi sang Mỹ, tôi thấy lá cờ Mỹ ở khắp nơi, ngay cả trong văn phòng bác sĩ.
Rồi tôi tự hỏi ‘Lá cờ của mình là gì?’. Tôi trở về hỏi cha tôi, tôi nhớ lúc bé,
cứ mỗi thứ Hai họ bắt chúng tôi phải chào cờ đỏ sao vàng và hát quốc ca, tôi đã
hỏi và được cha trả lời rằng ‘Không, đó không phải là lá cờ của chúng ta’. Tất
nhiên, ông có lá cờ vàng ba sọc đỏ trong nhà, và ông bắt đầu kể cho tôi về câu
chuyện đằng sau lá cờ đó…”, cô Destiny xúc động nói.
Theo cô Destiny, những người tị nạn Việt Nam
và con cháu của họ ở Hoa Kỳ mang bản sắc chính trị là những người tị nạn chính
trị. Vì vậy, “hơn bất kỳ ai khác, chúng tôi hiểu sự nguy hiểm của chủ nghĩa cộng
sản và giá trị của dân chủ, tự do và nhân quyền”.
"Khi tôi nhìn lại câu chuyện của mẹ tôi, tôi thấy ở bà có ba tính
cách tương đồng với cộng đồng của chúng ta. Đó là tình yêu tự do, sự kiên trì
và niềm hy vọng".
Cựu Dân biểu
Cao Quang Ánh
Kể lại câu chuyện của người mẹ một tay gánh
vác gia đình với 8 người con sau khi cha ông đi tù cải tạo, cựu Dân biểu Cao
Quang Ánh nói hình ảnh của bà phản ánh một phần di sản của người Mỹ gốc Việt
trong hành trình đi tìm tự do.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-5a15-08dbdd356291_w250_r1_s.jpg
Cựu
Dân biểu Cao Quang Ánh phát biểu tại
hội thảo.
“Khi tôi nhìn lại câu chuyện của mẹ tôi, tôi
thấy ở bà có ba tính cách tương đồng với cộng đồng của chúng ta”, cựu dân biểu
của bang Louisiana nói tại hội thảo. Đó là tình yêu tự do, sự kiên trì và niềm
hy vọng. Theo cựu Dân biểu Cao Quang Ánh, chính ba tính cách trên đã giúp cho cộng
đồng người Việt ở Mỹ có được ngày hôm nay, với nhiều thành tựu, di sản và tương
lai xán lạn của các thế hệ tiếp theo, mà theo ông là “không nên lo lắng” họ sẽ
bị “hoà tan” vào xã hội Mỹ và đánh mất căn tính Việt Nam của mình.
Xung đột và khác biệt
Trong khi thế hệ người Việt đầu tiên đến Mỹ đối
diện với rất nhiều khó khăn trong việc thích ứng với cuộc sống ở Mỹ, những rào
cản về ngôn ngữ, xã hội và những tổn thương trong lòng, nhiều người trong số họ
ít có hoặc không có điều kiện để chia sẻ với con cái về những di sản và lịch sử
cuộc chiến mà họ là một phần trong đó. Một phần lý do khác là “liệu các con có
thực sự muốn nghe hay không?” như câu hỏi mà bà Vuong Quyen, đồng sáng lập và
Giám đốc điều hành chức “Mạng lưới hỗ trợ trẻ em quốc tế” (ICAN) ở California,
đặt ra cho chính thế hệ thứ hai có mặt tại hội thảo, những người nói rằng họ
không biết hoặc biết rất ít về quá khứ của cha mẹ.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-3fbd-08dbdd395910_w650_r1_s.jpg
Các diễn giả trẻ của thế hệ thứ hai tại hội thảo "Người Mỹ gốc Việt
và Di sản chiến tranh" ở Đại học Oregon, Hoa Kỳ, vào ngày 28/10/2023.
Sự khác biệt và xung đột còn xảy ra trong cái
nhìn của thế hệ lớn tuổi và thế hệ trẻ sinh ra tại Mỹ về những vấn đề liên quan
đến chính trị, dù là ở Mỹ hay tại Việt Nam.
“Chính chúng
ta phải là sự thay đổi mà chúng ta muốn thấy trong xã hội”
Diễn giả Trịnh
Hội
Một số diễn giả trẻ cho biết bức tranh về Việt
Nam trong tuổi thơ họ đôi khi là một bức tranh đầy màu xám của chiến tranh mà họ
không muốn nghe hay biết tới, có khi lại chỉ là những điều rất đơn giản như
chia sẻ của Joseph Nguyễn, 25 tuổi, Giảng viên Khoa Người Mỹ gốc Á và người Mỹ
gốc Việt học tại Đại học bang California, Fullerton.
“Khi bạn hỏi một người ở lứa tuổi của tôi rằng
họ biết gì về cộng đồng người Việt, hầu hết sẽ nghĩ tới Paris by night, tới
chương trình giải trí của Asia, về cửa hàng boba (trà sữa)… họ chẳng nghĩ gì đến
chiến tranh Việt Nam”, Joseph nói và cho biết bản thân anh sinh trưởng ở vùng
Little Saigon, nơi hầu hết cư dân là người Việt, nhưng anh cũng chẳng biết gì về
Việt Nam khi bắt đầu công việc giảng dạy.
Joseph cho rằng sở dĩ thế hệ trẻ rơi vào tình
trạng trên là vì không có một hệ thống giáo trình dạy cho họ trong trường học.
Đó cũng chính là lý do anh, và một vài diễn giả khác, đang nỗ lực xây dựng một
chương trình giảng dạy mẫu về Việt Nam để trở thành môn học về sắc tộc bắt buộc
trong các trường trung học ở California.
Những khác biệt cũng được nhận thấy ngay trong
cuộc hội thảo khi các diễn giả trình bày quan điểm về cộng sản Việt Nam.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-8635-08dbdd3569cb_cx1_cy6_cw97_w250_r1_s.jpg
Ông Trịnh Hội - diễn giả tại hội thảo.
Diễn giả Trịnh Hội, một nhà hoạt động xã hội từng
là giám đốc của tổ chức VOICE, nơi giúp thúc đẩy xã hội dân sự Việt Nam, trình
bày tại hội thảo những định nghĩa về “hoà giải” với quan điểm mà ông tham khảo
từ nhiều người, trong đó có đại sứ Việt Nam tại Mỹ, ông Nguyễn Quốc Dũng, và đi
đến kết luận riêng rằng “Chính chúng ta phải là sự thay đổi mà chúng ta muốn thấy
trong xã hội”.
Mặc dù quan điểm của ông được một số người trẻ
ủng hộ, cũng có quan điểm trái chiều cho rằng cộng sản không thể thay đổi và họ
đã không hề thay đổi gì trong 48 năm qua.
“Đảng Cộng sản đã làm được gì trong suốt 48
năm qua? Không gì cả”, diễn giả Trần Trung Đạo, một nhà văn ở Boston, nói.
“Họ (chính
quyền Cộng sản Việt Nam) mặc những chiếc áo khác nhau khi đi với những người
khác nhau. Nhưng thực chất bên trong họ vẫn vậy. Chiếc áo không làm nên thầy
tu”
Nhà văn Trần
Trung Đạo
Theo ông, “nếu bạn nhìn thấy mọi người đi về
Việt Nam dễ dàng hơn so với 20 năm trước, đó không phải là hoà giải. Chính quyền
Cộng sản Việt Nam phải đi theo với thế giới, họ không thể cứ giữ nguyên những
chính sách của 48 năm trước”.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-b328-08dbdd35629e_w250_r1_s.jpg
Nhà
văn Trần Trung Đạo.
Ông dẫn chứng một điều dễ nhận thấy là chính
quyền Việt Nam trong suốt 48 năm qua vẫn không chịu sửa đổi Hiến pháp, mà một số
nhà hoạt động lâu nay vẫn cho là có những điều vi hiến.
“Họ mặc những chiếc áo khác nhau khi đi với những
người khác nhau. Nhưng thực chất bên trong họ vẫn vậy. Chiếc áo không làm nên
thầy tu”, ông Trần Trung Đạo nói.
Theo ông, việc chính quyền Việt Nam mở cửa và
hội nhập hơn với quốc tế chẳng qua là vì họ cần tiền, cần đầu tư và cần phải bảo
đảm cho chính quyền vận hành. Ông nói một trong những nguyên nhân khiến cho
chính quyền Cộng sản không chịu thay đổi là vì cộng đồng người Việt hải ngoại
đã không tạo áp lực đủ để buộc họ phải thay đổi.
Hiểu để hoá giải xung đột
Mặc dù có những quan điểm khác biệt, nhưng hầu
hết diễn giả và cử toạ tham dự hội thảo đều cho biết họ cảm thấy rất thú vị và
biết ơn về những điều đã nghe, biết và học hỏi từ hội thảo.
Giáo sư Pierre Asselin của khoa Lịch sử Đại học
San Diego nói với VOA rằng hội thảo là một kinh nghiệm “thú vị” đối với ông.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-7df1-08dbdd395926_w250_r1_s.jpg
Giáo
sư Pierre Asselin của khoa Lịch
sử Đại học San Diago.
“Nó cho thấy thật nhiều những kinh nghiệm khác
nhau của các thành viên cộng đồng người Việt. Nó cũng cho thấy rất nhiều quan
điểm và chúng có ý nghĩa như thế nào đối với người Việt thuộc thế hệ lớn tuổi
và trẻ tuổi”, GS. Asselin chia sẻ.
“Nó bổ sung cho tôi những điều mà tôi từng
nghĩ là tôi đã biết về người Mỹ gốc Việt. Điều chính yếu mà tôi nhận thấy được
là cộng đồng người Mỹ gốc Việt thật là đa dạng. Bây giờ thì tôi nghĩ là tôi phải
rất cẩn thận khi nói về người Mỹ gốc Việt và căn tính của họ bởi vì họ có quá
nhiều căn tính khác nhau. Và tôi nghĩ những xung đột giữa người già và người trẻ
(gốc Việt) là vô cùng thú vị. Nhưng một điều mà tôi nhận được từ hội thảo là nó
có liên quan đến các sinh viên gốc Việt của tôi. Bởi vì mỗi lần tôi giảng dạy
môn học về Chiến tranh Việt Nam thì nhóm nhỏ sinh viên gốc Việt của tôi luôn
khá lặng lẽ. Đó là lý do vì sao tôi muốn đến hội thảo này. Tôi muốn hiểu họ
nghĩ gì, họ cảm nhận thế nào và có thể là lý do vì sao họ có mặt trong lớp học
của tôi. Giờ thì tôi có được quá nhiều để mang trở về. Tôi mong chờ để có dịp
thảo luận những điều tôi đã học được tại đây với các sinh viên của tôi nói
chung và với các sinh viên gốc Việt của tôi nói riêng”, GS. Asselin nói thêm.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-4fd0-08dbdd3afcec_cx0_cy7_cw100_w650_r1_s.jpg
Các tác phẩm nghiên cứu về nền Cộng hoà tại Việt Nam do nhóm học giả người
Việt thực hiện được giới thiệu tại hội thảo ở Đại học Oregon.
Vân Trần, một tham dự viên thuộc thế hệ thứ
hai, nói với VOA rằng hội thảo phần nào đã giúp giải đáp những vấn đề không thể
giải quyết của cô lâu nay về gốc gác người Việt của mình.
“Giống như một bức tranh trắng đen, mà trong
đó nhiều phần đã bị mờ vì quá sáng hoặc quá tối, nó giúp điền vào những khoảng
trống”, Vân Trần nói. “Được đến đây và nghe chia sẻ của mọi người cũng làm cho
tôi xúc động vì nó phản ánh những trải nghiệm của bản thân tôi, đó là cuộc sống
ở Mỹ có ý nghĩa như thế nào”.
Ông Từ Đức
Tháo, Chủ tịch Cộng đồng Việt Nam tại Oregon, nói
với VOA rằng đây là lần đầu tiên ông tham dự một hội thảo quy mô như vậy trong
tư cách là người đại diện cho cộng đồng địa phương.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-2fe5-08dbdd39590f_w250_r1_s.jpg
Ông Từ Đức Tháo - Chủ tịch Cộng
đồng người Việt ở Oregon.
“Nghe những người trẻ tuổi nói lên những hoài
bão, nguyện vọng của chính họ và cội nguồn mà họ không quên, tôi rất lấy làm mừng
vì họ không quên những khó khăn của cha mẹ trong quá khứ. Chẳng hạn, có bạn thì
có cha phục vụ trong quân đội VNCH, từng trải qua những năm tháng rất khó khăn,
khổ cực trong các trại cải tạo, một số bạn thì cùng với gia đình vượt biên sang
Mỹ… các bạn đó đều nhớ cội nguồn của mình. Và từ những kinh nghiệm khó khăn, khổ
cực của cha mẹ mà (họ) vươn lên để trở thành những giáo sư, luật sư, bác sĩ… phục
vụ lại cho quê hương thứ hai của mình. Đó là một điểm son đáng ghi nhớ của cộng
đồng chúng ta”, ông Từ Đức Tháo chia sẻ cảm
xúc với VOA ngay sau hội thảo.
"Chúng
tôi muốn có cả người già, người trẻ cùng với nhau suy nghĩ về những vấn đề
tương lai. Những người trẻ quan tâm đến những vấn đề gì và họ có những khó khăn
gì, và người già cũng vậy, để hiểu nhau hơn chứ không phải để xa cách nhau”
Giáo sư Vũ
Tường
Ông cho biết việc gặp gỡ và lắng nghe những tiếng
nói khác nhau của nhiều thế hệ tại hội thảo giúp ông học hỏi thêm nhiều điều chắc
chắn sẽ rất hữu ích cho những người đang làm công việc phục vụ cộng đồng như
ông.
Sau hội thảo, nhiều người đã trao đổi liên lạc
với nhau, hứa hẹn hợp tác trong tương lai. GS. Vũ Tường, người chủ trì hội thảo,
nói đây cũng chính là một trong những mục tiêu của hội thảo.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-017d-08dbdd3cf77a_cx0_cy6_cw100_w650_r1_s.jpg
Đại
học Oregon - nơi diễn
ra hội thảo "Người Mỹ gốc Việt và Di sản Chiến tranh" vào ngày
27-28/10/2023.
“Tôi muốn tạo điều kiện cho những học giả của
chúng tôi và những người hoạt động trong cộng đồng có dịp tiếp xúc, trao đổi để
có thể hợp tác với nhau, thậm chí trong giới của họ với nhau, ví dụ như trong
giới hoạt động với nhau nhưng có người hoạt động ở Boston, có người ở quận Cam,
người ở San Jose… thì điều kiện chính trị địa phương của mỗi nơi mỗi khác. Ví dụ,
những dân biểu ở Oregon chẳng hạn thì theo đảng Dân chủ, nhưng ở Nam California
thì có những người theo đảng Cộng hoà, còn ở Massachusetts thì có khuynh hướng
Cộng hoà trung dung (moderate), nghĩa là không quá Cộng hoà nhưng ở giữa Cộng
hoà và Dân chủ…, thì tôi muốn họ có điều kiện gặp nhau để trao đổi với nhau”.
Giáo sư Vũ Tường cho biết ý tưởng thực hiện một
hội thảo mang tính “cầu nối” này xuất phát từ tình trạng “phân hoá và đối đầu”
trong cộng đồng người Việt ở Mỹ những năm gần đây, giữa những người ủng hộ và
chống lại cựu Tổng thống Donald Trump, mà ông nói là một thực tế “rất đáng buồn”.
Ông nói thế hệ đầu của những người Mỹ gốc Việt
thường có khuynh hướng theo đảng Cộng hoà, bảo thủ, trong khi nhiều người thuộc
thế hệ trẻ lại có khuynh hướng nghiêng về Dân chủ.
“Thành ra, chúng tôi muốn có cả người già, người
trẻ cùng với nhau suy nghĩ về những vấn đề tương lai. Những người trẻ quan tâm
đến những vấn đề gì và họ có những khó khăn gì, và người già cũng vậy, để hiểu
nhau hơn chứ không phải để xa cách nhau”, GS. Vũ Tường nói.
Ông hy vọng cuộc gặp sẽ phần nào giúp những
thành viên có quan điểm khác nhau trong cộng đồng có dịp được tiếp xúc trực tiếp,
không phải chỉ trên Facebook, mà trong một điều kiện thoải mái trao đổi và với
tinh thần kính trọng lẫn nhau, từ đó giảm bớt các xung đột trong cộng đồng.
No comments:
Post a Comment