Ngôi
làng “bác học” 1,000 năm tuổi tại Việt Nam khiến CNN trầm trồ
Phạm Bá
- Saigon Nhỏ
18 tháng 8, 2022
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/08/Tin-4b-18.8.jpg
Nguồn: soha.vn
“Nằm ở ngoại
ô thủ đô Hà Nội, thường không xuất hiện trong danh sách các điểm đến của khách
du lịch, ngôi làng khoa bảng có tuổi đời ngàn năm hầu như không thay đổi qua
nhiều thế kỷ”, CNN miêu
tả về ngôi làng Đông Ngạc – một ngôi làng nằm ven sông Hồng cách trung tâm thủ
đô khoảng 10 km.
Tinh thần hiếu học
Làng Đông
Ngạc có tên nôm là Kẻ Vẽ. Từ xưa, làng đã nổi tiếng trong câu ca của người Kinh
kỳ: “Đất kẻ Giàn, quan Kẻ Vẽ”. Nguồn gốc của câu nói này là bởi làng Vẽ nhiều
quan, từ đời Trần đến đời Nguyễn, trong khoảng 500 năm, làng Đông Ngạc đã sản
sinh ra 22 tiến sĩ, bảng nhãn, phó bảng và trên 400 cử nhân, tú tài. Mà theo
quy định của triều đình phong kiến, làng nào có 10 người trở lên đỗ Tiến sĩ thì
được coi là làng khoa bảng.
Điều đặc
biệt, các dòng họ trong làng Đông Ngạc như họ Phan, Phạm, Đỗ, Nguyễn, Hoàng,
Lê… đều có người đỗ đại khoa, ít là một người, nhiều nhất là 9 người. Theo ghi
chép: “Người đỗ Tiến sĩ khai khoa cho làng là cụ Phan Phu Tiên – Lưỡng triều Tiến
sĩ (tức là Tiến sĩ của hai Triều: Triều Trần và triều Hậu Lê). Nổi bật nhất
trong làng là dòng họ Phạm có tới 9 Tiến sĩ, tiếp đến là họ Nguyễn có 6, họ
Phan có 5, họ Hoàng có 4, họ Đỗ và họ Lê mỗi họ có 1 Tiến sĩ”.
Chính vì vậy,
làng Vẽ đứng thứ 3 trong cả nước thời phong kiến về đỗ Tiến sĩ sau làng Mộ Trạch
ở Hải Dương (36 Tiến sĩ) và làng Kim Đôi ở Bắc Ninh (25 Tiến sĩ). Cũng chính từ
đó, trong làng có không ít các giai thoại liên quan đến sự học, ví như có giai
thoại kể về những chiếc cổng làng còn có tên Đồng Ếch vì học trò chăm học đến nỗi
tiếng đọc sách trong làng râm ran như tiếng ếch kêu.
Một giai
thoại khác mà dân làng vẫn thường hay kể về tấm gương điển hình chăm học là cụ
Phạm Quang Trạch. Ngày ngày cụ ra vườn, vịn tay đi vòng quanh các cây cau đọc
sách khiến tất cả các thân cây cau nhẵn bóng đều mòn hết cả.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/08/Tin-4a-18.8.jpg
Nguồn: soha.vn
“Mặc dù
ngôi làng bé nhỏ có chưa đến 1,000 dân, Đông Ngạc có số lượng lớn học giả thành
đạt, bao gồm rất nhiều tiến sĩ. Ngoài những dấu tích của lịch sử và tinh thần
ham học, ngày nay Đông Ngạc đang trở thành địa điểm check-in có một không hai của
giới trẻ Hà Nội. Bức tường gạch đỏ rêu phong, mái ngói đã bạc màu thời gian,
ngôi đình cổ linh thiêng, chợ dân sinh nhộn nhịp những âm thanh đồng quê là những
điều mà người trẻ thủ đô tìm đến.
Nằm rải
rác khắp làng là gần 100 ngôi nhà cổ có niên đại từ đầu những năm 1600. Những
con ngõ nhỏ hẹp nhuốm màu sương gió khiến ta như sống lại quá khứ giữa sự chen
chúc ồn ào của đời sống thị thành.
Màu gỗ lim
sẫm với những mái hiên được chạm khắc tinh xảo nằm bên dưới những mái ngói đất
nung tạo thành khung cảnh đẹp nao lòng trong mỗi bức ảnh của giới trẻ. Có lẽ
cũng nhờ ý thức bảo tồn vốn cổ của dân làng mà ngôi làng vẫn còn giữ được vẻ
nguyên vẹn cổ kính, không bị mất đi trong quá trình hiện đại hóa của xã hội. Để
rồi ngôi làng khoa bảng vẫn im lìm nằm đó, vừa là chứng tích của quá khứ vừa là
động lực cố gắng của những đời con cháu sinh ra tại đây.
No comments:
Post a Comment