Cuộc
chiến đã mang lại cho phụ nữ Ukraine các vai trò mới và nguy cơ mới
Cù Tuấn, dịch
Phóng
sự Ukraine: Cuộc chiến đã mang lại cho phụ nữ Ukraine các vai trò mới và nguy
cơ mới.
Tóm tắt: Phụ nữ Ukraine đã trở thành một lực
lượng quan trọng trong cuộc chiến. Nhưng ngay cả khi họ trở nên năng động, họ
đang ngày càng phải gánh chịu những điều tồi tệ nhất của cuộc xung đột.
CHERNIHIV, Ukraine - Con đường dẫn đến địa điểm huấn luyện
là những ngôi nhà đổ nát và các tòa nhà hư hỏng, một lời nhắc nhở về chiến
tranh đã tàn phá thành phố Chernihiv, miền bắc Ukraine chỉ vài tháng trước.
Giảng viên
đứng lớp là một phụ nữ tên Hanna, cùng với một tấm bảng hiển thị hình ảnh bom,
mìn chưa nổ. Cô giải thích cho cả lớp về rủi ro của các bãi mìn và cách chúng
được đánh dấu. Một phụ nữ tham gia khóa đào tạo trong ngày đã hỏi liệu có an
toàn khi đưa con trai 3 tuổi của cô ấy đến một công viên địa phương hay không.
“Đừng đi bộ
trong rừng - tốt nhất là đừng đi bộ ở đó,” Hanna, 34 tuổi, nói, khuyên người phụ
nữ đó nên đi trên những khu vực lát đá không bị xáo trộn.
Hanna, người
không tiết lộ họ vì lo ngại cho sự an toàn của cô, là một trong số ngày càng
nhiều phụ nữ Ukraine được đào tạo về rà phá bom mìn. Công việc này cho đến tận
vài năm trước vẫn nằm trong danh sách hàng trăm công việc không dành cho phụ nữ
tại Ukraine.
Ban đầu đến
từ Mariupol, Hanna đã gia nhập một tổ chức rà phá bom mìn của Thụy Sĩ ở đó hai
năm trước, và sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2, cô đã bỏ trốn khỏi
thành phố cảng phía nam đó và đi về phía bắc.
Giờ đây,
cô đang làm việc tại các thành phố như Chernihiv, vốn là một địa điểm trước đó
đã bị Nga chiếm đóng, để giúp các thành phố và thị trấn bị chiến tranh tàn phá
với các bãi mìn trở nên an toàn hơn.
Phụ nữ đã
trở thành lực lượng có mặt khắp nơi trong cuộc chiến ở Ukraine. Trong sáu tháng
qua họ đã đương đầu với những định kiến lâu
đời về vai trò của họ trong xã hội hậu
Xô Viết của đất nước này.
Phụ nữ
Ukraine ngày càng gia nhập quân đội nhiều ơn, kể cả ở các vị trí chiến đấu, và
đã đi đầu trong các nỗ lực thiện nguyện và gây quỹ. Với việc nam giới vẫn chiếm
phần lớn trong quân đội, phụ nữ Ukraine đang đảm nhận các vai trò phụ trong cuộc
sống dân sự, điều hành các doanh nghiệp bên cạnh việc chăm sóc gia đình của họ.
Anna Kvit, một nhà xã hội học người Ukraine
chuyên nghiên cứu về giới cho biết: “Nhìn chung, quan niệm về phụ nữ tại đây
còn rất gia trưởng. Khi cuộc chiến leo thang vào năm 2022, quyền của phụ nữ
không chỉ tăng lên mà còn trở nên rõ ràng hơn”.
Bà Kvit
cho biết, sự thay đổi đó đã diễn ra theo thời gian, với việc phụ nữ Ukraine
ngày càng đảm nhận nhiều vai trò mới sau cuộc xung đột năm 2014 ở miền đông
Ukraine, thúc đẩy những thay đổi trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh xảy ra
trên toàn xã hội. Phụ nữ Ukraine đã từng bị cấm tham gia vào chiến đấu, nhưng
trên thực tế họ vẫn tham gia chiến đấu, mặc dù không có địa vị, quyền lợi hoặc
sự công nhận như nam giới.
Bà Kvit
nói: “Trong xã hội Ukraine, cuộc kháng chiến đã và đang cho thấy rằng quân đội
và chiến tranh không phải là nơi dành cho phụ nữ."
Luật mới
được thông qua vào năm 2018 đã mang lại cho phụ nữ Ukraine địa vị pháp lý giống
như nam giới trong lực lượng vũ trang và sự thay đổi này đã thúc đẩy rộng rãi
hơn các cải cách lao động cho phép hòa nhập giới.
Các luật mới
đã chấm dứt việc cấm phụ nữ nắm giữ bất kỳ ngành nghề nào trong số 450 nghề
nghiệp ở Ukraine, vốn có từ thời Liên Xô, khi một số công việc nhất định bị coi
là gây tổn hại đến sức khỏe sinh sản. Ngoài các việc rà phá bom mìn, danh sách
công việc không dành cho phụ nữ còn bao gồm lái xe đường dài, hàn xì, cứu hỏa
và nhiều công việc an ninh và quốc phòng.
Hanna Maliar, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine, nói rằng
hơn 50.000 phụ nữ hiện đang phục vụ trong lực lượng vũ trang của nước này và
con số này đã tăng lên đáng kể kể từ khi chiến tranh bắt đầu.
Jenny Mathers, một chuyên gia về an ninh, Nga, giới
tính và xung đột tại Đại học Aberystwyth, Anh, cho biết, mặc dù vậy, những người
ra quyết định chính và phần lớn những người tham chiến vẫn là nam giới, và điều
này đã che giấu đi sự thật về vai trò ngày càng quan trọng của phụ nữ trong cuộc
xung đột này.
Tiến sĩ
Mathers nói: “Một trong những sự thật đã lâu nay là phụ nữ làm rất nhiều công
việc không được thừa nhận nhưng chúng là thực sự quan trọng. Chiến tranh sẽ
không xảy ra nếu không có họ và tất cả những công việc nhằm duy trì các xã hội
đang xung đột - hầu hết trong số chúng đều do phụ nữ làm.”
Tiến sĩ
Mathers lưu ý rằng phụ nữ Ukraine đã trở thành trụ cột của các nỗ lực hậu cần
quy mô lớn và họ đang chung tay làm lưới ngụy trang cho quân đội, nấu ăn cho
hàng triệu người phải di tản trong nước và quyên góp tiền để hỗ trợ binh sĩ.
Với nam giới
từ 18 đến 60 tuổi bị cấm rời khỏi nước này để tập trung chiến đấu với Nga, phụ
nữ Ukraine đang tình nguyện làm lái xe ô tô chạy từ các quốc gia khác ở châu Âu
tới Ukraine để cho quân đội Ukraine có thể sử dụng các xe này.
Yevgheniia Ustinova, 39 tuổi, người tham gia lái những
chiếc xe vận tải này đến Ukraine, cho biết: “Khi chiến tranh bắt đầu, tôi chỉ
nghĩ, "Tôi có thể hỗ trợ bằng cách nào?”.
Trong một
lần dừng chân ngắn ngủi tại một quán cà phê ở Lviv, thành phố miền tây Ukraine,
cô đã mô tả hành trình chạy xe hai ngày đến Ba Lan từ nhà của cô ở Kyiv, thủ đô
Ukraine, để đón một chiếc xe ô tô và sau đó lái nó quay trở lại Ukraine.
“Mọi người
đều đang làm những gì họ có thể làm,” cô nói.
"Lái
xe nữ rất được hoan nghênh," Maria
Stetsiuk, 35 tuổi, người đã đi qua Lviv vào tháng trước khi lái xe về phía
đông, trong khi lái một chiếc xe tải quân sự cho bạn bè cô làm trong quân đội
cho biết. Nhưng đôi khi có những người hoài nghi, chẳng hạn như có một cảnh sát
đã chặn cô lại trên đường vào Dnipro thời điểm gần đây, và hỏi cô tại sao cô lại
lái xe tải và tại sao cô không có chồng.
Stetsiuk
nói: “Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ lái xe tải như bây giờ. Nhưng ngày nay mọi
người đều đang làm những gì họ có thể để hỗ trợ quân đội."
Andrea Ellner, một chuyên gia về giới và chiến
tranh tại Đại học King’s College London, cho biết: "Những mạng lưới hỗ trợ
phi chính thức này sẽ rất cần thiết nếu hòa bình trở lại, và chúng có thể đóng
một vai trò quan trọng trong việc tái thiết Ukraine."
Nhưng bà cảnh
báo rằng những định kiến về phụ nữ có thể “cản trở” sự tiến bộ
của phụ nữ ở Ukraine thời hậu chiến và che lấp “tầm quan trọng của họ”.
Khi chiến
tranh đã tàn phá cuộc sống của họ, một số phụ nữ Ukraine cho biết họ đang đối mặt
với định kiến của chính mình về vai trò giới tính.
Yulia Maleks, 36 tuổi, đã cùng chồng mua một trang
trại nhỏ ở ngoại ô Lviv cách đây 4 năm và nói rằng cô chưa bao giờ tưởng tượng
rằng cô có thể một mình duy trì nó. Cô nói, chồng cô đã cố gắng để cô không phải
làm những công việc nặng nhọc, trong khi cô tập trung vào việc xây dựng một
doanh nghiệp kinh doanh sữa nhỏ.
Nhưng sau
đó chiến tranh bắt đầu, và chồng cô tình nguyện tòng quân vào một đơn vị phòng
thủ địa phương, để lại Maleks làm việc ở trang trại một mình.
“Tôi đã học
cách tự làm nhiều việc,” cô nói, chẳng hạn như tích trữ gỗ để sưởi ấm ngôi nhà
và cắt móng guốc của động vật. Mỗi buổi sáng, cô dậy lúc bình minh để cho dê và
cừu ăn, mang theo thức ăn và các xô nước đi khắp trang trại.
Maleks giải
thích: “Trước đây chồng tôi thường không để tôi mang đồ vật nặng."
Mặc dù chiến
tranh đã thách thức nhận thức về giới tính và mở rộng cơ hội cho một số phụ nữ,
nhưng nó cũng gây ra một tác động tàn bạo và không cân xứng đối với cuộc sống của
họ. Mặc dù phụ nữ Ukraine có xu hướng không chết trong chiến đấu, nhưng phụ nữ
bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi việc di tản. Một phân tích của tổ chức Phụ nữ Liên
hợp quốc và CARE International cho biết chiến tranh đã làm gia tăng đáng kể
gánh nặng phải chăm sóc người khác của phụ nữ và làm trầm trọng thêm tình trạng
bất bình đẳng giới tính, một điều khiến các chuyên gia lo lắng.
Yuliia Serdiuk, 31 tuổi, đã bị thương nặng trong trận
pháo kích cách đây vài tuần tại quê hương của cô, Orikhiv ở vùng Zaporizhzhia,
đông nam Ukraine, khi thị trấn yên tĩnh này nằm trên chiến tuyến với quân
Ukraine cố gắng đẩy lùi quân Nga. Vào ngày 8 tháng 5, con trai Serdiuk đã yêu cầu
cô nắm tay khi cậu bé trượt patin từ đỉnh một ngọn đồi.
“Đột
nhiên, có một vụ nổ xảy ra,” Serdiuk nói. "Chúng tôi bắt đầu chạy."
Cô lấy thân mình che chắn cho cậu con trai. Các mảnh vỡ găm vào xương sườn và
gan của Serdiuk, cắt đứt phần lớn cột sống của cô. Serdiuk không thể đi lại được
nữa và được chuyển đi bằng tàu hỏa đến bệnh viện ở Lviv, nơi cô đang được phục
hồi chức năng tích cực.
Ở trong bệnh
viện, vào một buổi chiều gần đây, một bác sĩ đã giúp cô ngồi trên xe lăn và đưa
cô đi vật lý trị liệu. Những vết bầm tím vẫn còn hiện rõ, lộ ra dưới chiếc áo
phông của cô.
Serdiuk muốn
trở về nhà, mặc dù thị trấn nơi cô ở đã bị tàn phá. Trường học của con trai cô
đã biến mất, trung tâm thành phố đã bị phá hủy. Serdiuk hy vọng sẽ được chuyển
ra nước ngoài để được chăm sóc nâng cao hơn.
Mẹ của cô,
Nataliia Budovska, 51 tuổi, đã ở bên con gái trong suốt quá trình hồi phục và
nói rằng rất buồn khi thấy con mình chịu đau đớn.
“Nó giống
như lấy dao đâm vào tim tôi vậy,” bà nói. “Đối với những người không phải thấy
chiến tranh xảy ra ngay trước cửa nhà của họ, có vẻ như nỗi đau này là giả tạo.
Nhưng đó là sự thật - đó là thực tế."
Hình ảnh:
1: Hanna,
34 tuổi, đang làm việc tại các thành phố như Chernihiv, nơi những người chiếm
đóng của Nga đã rút lui, để làm cho các thành phố và thị trấn bị tàn phá bởi
chiến tranh trở nên an toàn khỏi bom mìn.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=5636851923020108&set=pcb.5636854989686468
2: Phụ nữ
Ukraine ngày càng gia nhập quân đội, kể cả ở các vị trí chiến đấu, và đi đầu
trong các nỗ lực thiện nguyện và gây quỹ.
https://www.facebook.com/photo?fbid=5636851933020107&set=pcb.5636854989686468
3: Các
tình nguyện viên chuẩn bị thức ăn cho những người phải di tản trong nước ở
Uzhhorod, Ukraine, vào tháng Sáu. Phụ nữ Ukraine đã trở thành trụ cột của các nỗ
lực hậu cần trên diện rộng.
https://www.facebook.com/photo?fbid=5636851946353439&set=pcb.5636854989686468
4: Một
nhóm tình nguyện viên đang làm lưới ngụy trang cho quân đội Ukraine ở Lviv,
Ukraine.
https://www.facebook.com/photo?fbid=5636852066353427&set=pcb.5636854989686468
5:
Yevgheniia Ustinova bên cạnh một chiếc xe bán tải mà cô tình nguyện lái đến
Ukraine từ Ba Lan để quân đội Ukraine sử dụng.
https://www.facebook.com/photo?fbid=5636852069686760&set=pcb.5636854989686468
6: Khi chiến
tranh làm thay đổi cuộc sống của họ, một số phụ nữ Ukraine, như Yulia Maleks,
đã phải đối mặt với những định kiến về vai trò giới tính. Maleks, người
đang phải duy trì trang trại của gia đình mình cho biết: “Tôi đã học được cách
tự làm nhiều việc."
https://www.facebook.com/photo/?fbid=5636852113020089&set=pcb.5636854989686468
7: Đám
tang của một người lính Ukraine ở Lviv. Theo các chuyên gia, mặc dù phụ nữ có
xu hướng không chết trong chiến đấu, nhưng chiến tranh đã làm tăng gánh nặng
chăm sóc của họ lên đáng kể.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=5636852249686742&set=pcb.5636854989686468
8: Yuliia
Serdiuk, giữa, bị thương nặng trong trận pháo kích vài tuần trước. Cô hiện đang
được điều trị ở Lviv, với các vết bầm tím vẫn có thể được nhìn thấy rõ.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=5636852216353412&set=pcb.5636854989686468
-------------------
Link bài gốc
https://www.nytimes.com/.../europe/ukraine-war-women.html
NYTIMES.COM
War
Brings Ukraine’s Women New Roles and New Dangers
No comments:
Post a Comment