XÓA TIỀN NỢ HỌC CHO DÂN MỸ - MỘT CHÍNH SÁCH GÂY TRANH CÃI (Hiếu Chân / Người Việt)

 

Xóa tiền nợ học cho dân Mỹ – một chính sách gây tranh cãi

Hiếu Chân/Người Việt

August 26, 2022

https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/xoa-tien-no-hoc-cho-dan-my-mot-chinh-sach-gay-tranh-cai/

 

Theo một bản tin trên nhật báo Người Việt, hôm Thứ Tư, 24 Tháng Tám, Tổng Thống Joe Biden loan báo kế hoạch xóa nợ tiền vay để đi học cho hàng triệu người dân Mỹ. Có nhiều người hoan nghênh, gọi đây là một chính sách nhân đạo chưa từng có nhưng cũng có nhiều người phản đối, cho rằng nó không công bằng và làm gia tăng lạm phát, có hại cho nền kinh tế Mỹ.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2022/08/BL-Sinh-Vien-Ung-Ho-Xoa-No-1068x712.jpg

Một số sinh viên ủng hộ xóa nợ đứng trước Tòa Bạch Ốc cảm ơn Tổng Thống Joe Biden hôm 25 Tháng Tám. (Hình: Paul Morigi/Getty Images for We the 45m)

 

Kế hoạch của ông Biden là xóa bớt $10,000 tiền nợ cho những người đã vay tiền từ chính quyền liên bang để đi học đại học, hiện có mức thu nhập hằng năm ít hơn $125,000, hoặc ít hơn $250,000 cho một gia đình. Những người mà khi đi học có hoàn cảnh tài chính quá khó khăn, được nhận học bổng Pell Grant, thì được xóa thêm $10,000 nữa. Cùng với việc xóa bớt nợ, ông Biden cũng quyết định gia hạn tạm ngừng trả nợ tiền học cho tới cuối năm 2022, nhưng ông nói đây sẽ là lần sau cùng có sự gia hạn này.

 

Và cũng như mọi chính sách quản trị quốc gia khác, kế hoạch của ông Biden ngay lập tức làm dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi, người ủng hộ kẻ phản đối. Những người cấp tiến trong đảng Dân Chủ như bà Thượng Nghị Sĩ Elizabeth Warren (Massachusetts) nói mức xóa nợ $10,000 là quá ít, còn những người Cộng Hòa thì phản đối xóa nợ, dù chỉ một đồng.

 

Theo bản tin trên nhật báo Người Việt, hiện có hơn 43 triệu người dân Mỹ nợ tiền học của chính quyền liên bang, với món nợ trung bình là $37,667. Có khoảng một phần ba trong số này nợ ít hơn $10,000, và khoảng một nửa nợ ít hơn $20,000. Tòa Bạch Ốc ước tính kế hoạch của Tổng Thống Biden sẽ tiêu tốn $300 tỷ, xóa hoàn toàn khoản nợ tiền học của khoảng 20 triệu người Mỹ.

 

Một phân tích khác trên nhật báo The New York Times cho biết tổng số nợ tiền học của người Mỹ hiện vào khoảng $1,600 tỷ, tương đương với tổng sản lượng GDP của Úc hoặc Brazil. Bình quân một sinh viên tốt nghiệp đại học bốn năm gánh một khoản nợ $25,000, theo dữ kiện của Bộ Giáo Dục. Nợ tiền học là khoản nợ lớn thứ hai, chỉ xếp sau nợ vay mua nhà, cao hơn nợ vay mua xe hơi và do đó tạo thành gánh nặng tài chính cho người vay nhất là trong những năm đầu sự nghiệp khi công việc làm còn khó khăn và thu nhập chưa cao.

 

“Gánh nặng [nợ tiền học] nặng tới mức ngay cả sau khi tốt nghiệp một người có thễ vẫn không bước vào cuộc sống trung lưu mà có thời tấm bằng đại học cung cấp cho quý vị,” Tổng Thống Biden nói.

 

Sao phải vay nợ để học?

 

Nợ tiền học không ngẫu nhiên mà có mà bắt đầu từ sự thay đổi chính sách giáo dục của các chính phủ tiền nhiệm: Giảm trợ cấp giáo dục đại học đồng thời mở rộng các chương trình cho vay. Theo dữ liệu của Cục Thống Kê Hoa Kỳ, trợ cấp của các tiểu bang và địa phương cho hệ thống đại học công lập giảm liên tục từ những năm 1970, hiện chỉ đáp ứng được chưa tới 60% chi tiêu của nhà trường, buộc nhà trường phải tăng học phí để bù lại. Nếu như niên khóa 1975-76 một sinh viên phải đóng trung bình khoảng $8,000 mỗi năm học thì đến niên khóa 2020-21, con số bình quân đó đã lên tới $22,700, tính cả tỉ lệ lạm phát.

 

Đại học UCLA ở Los Angeles – nơi các gia đình người Việt muốn con cái theo học – là một ví dụ. UCLA vừa thông báo mức học phí niên khóa 2022-23 của sinh viên cư dân California là $37,448, người ngoài tiểu bang là $68,474. Đây cũng là mức học phí phổ biến của các trường thuộc University of California (UC) dù đây là hệ thống giáo dục công lập. Các trường tư như Stanford University thì học phí cao hơn rất nhiều.

 

Với chi phí như vậy, để có được tấm bằng cử nhân, không có con đường nào khác hơn là vay tiền đi học, nhất là các gia đình nghèo và người thiểu số. Thống kê của Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang (Fed) cho thấy vào năm 2019 có 30% số gia đình người da đen nợ tiền học, 24% số gia đình gốc Châu Á, 20% gia đình da trắng, và 14% ở người Hispanic. Kế hoạch xóa nợ tiền học, theo Tòa Bạch Ốc, sẽ cất bớt gánh nặng trên vai hàng triệu gia đình nghèo, giúp thu hẹp khoảng cách giữa các sắc tộc.

 

Nỗi mất ăn mất ngủ vì mối lo nợ tiền học từ lâu đã được các nhà lập pháp chú ý, nhưng biện pháp giải quyết chỉ có tính nửa vời. Hồi Tháng Ba, 2020, do đại dịch COVID-19, hàng triệu người mất việc làm và thu nhập, Tổng Thống Donald Trump ký sắc lệnh tạm ngừng việc trả nợ tiền học và giảm tiền lời xuống mức 0%. Tổng Thống Joe Biden tiếp tục thực thi biện pháp đó cho đến cuối năm nay, đồng thời tìm cách xóa bớt nợ.

 

Khi kế hoạch xóa nợ được công bố, đã có nhiều người vui mừng, kéo nhau tới trước Tòa Bạch Ốc giương biểu ngữ “Cảm ơn tổng thống”

 

Nhưng có thật hợp lý?

 

Kế hoạch xóa nợ tiền học đang gây phản ứng mạnh, không chỉ từ đảng Cộng Hòa.

Bà Betsy DeVos, cựu bộ trưởng giáo dục trong chính quyền Trump, gọi kế hoạch đó là “phi pháp.” Nhóm dân biểu Cộng Hòa trong Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện đăng tweet: “Nếu đã vay nợ thì phải trả nợ. Chấm hết,” hàm ý xóa nợ là chuyện không chấp nhận được.

 

Mối lo lớn nhất của những người phản đối việc xóa nợ là nó có thể làm trầm trọng thêm nạn lạm phát đang làm người dân Mỹ mất ăn mất ngủ. Người vay tiền được xóa nợ có thể dùng số tiền “trên chính phủ rơi xuống” đó để chi tiêu, làm tăng nhu cầu và lượng tiền lưu thông trên thị trường, thúc đẩy lạm phát.

 

Ông Jason Furman, một nhà kinh tế học của đại học Harvard University, nguyên cố vấn kinh tế của Tổng Thống Barack Obama thuộc đảng Dân Chủ, cho rằng kế hoạch “cung cấp một cách không cần thiết hàng chục ngàn đô la cho nhiều gia đình thu nhập cao.” Theo ông Furman, Tổng Thống Biden đang thực hiện lời hứa xóa nợ tiền học mà ông cam kết khi tranh cử năm 2020, nhưng khi đó nền kinh tế có mức lạm phát thấp chứ không cao nhất 40 năm như hiện nay.

 

Đi xa hơn, nhiều người cho rằng việc xóa nợ tiền học là bất công với những người đã đi học bằng chính tiền túi của mình hoặc gia đình mình, và cả với những người chưa từng học đại học mà chỉ kiếm sống bằng sức lao động (blue-collar worker). Thượng Nghị Sĩ Ben Sasse (Cộng Hòa – Nebraska) nói kế hoạch này “buộc những người lao động tay chân phải trợ cấp cho những cử nhân cổ cồn trắng (white-collar). Thay vì truy cứu trách nhiệm của khu vực đại học hoạt động kém, đẩy hàng ngàn người trẻ vào chỗ nợ nần thì chính phủ lại đơn phương ‘rửa tội’ cho một hệ thống đã mục nát.”

 

Nhiều nhà kinh tế học cảnh báo kế hoạch xóa nợ cũng có thể tạo ra một tiền lệ xấu, gây hậu quả tai hại cho sinh viên và người nộp thuế tương lai. Nó sẽ khuyến khích các trường đại học tăng học phí, khuyến khích sinh viên vay mượn nhiều vì tin rằng cuối cùng chính phủ sẽ ra tay xóa nợ.

 

Nghĩ cho kỹ, việc chính phủ sử dụng tiền đóng thuế của toàn xã hội để xóa nợ cho một số người có gì đó không thật hợp lý.

 

Lợi thế chính trị

 

Kế hoạch xóa nợ của ông Biden vẫn chưa phải là giải pháp rốt ráo cho vấn đề nợ tiền học. Thay vì xóa nợ, chính quyền cần có chính sách chặn đứng đà tăng học phí vô tội vạ của hệ thống đại học công, kéo học phí công lập xuống mức phù hợp với thu nhập bình quân của xã hội để giáo dục đại học trở thành cơ hội cho mọi thanh niên có năng lực thay vì chỉ dành cho một thiểu số có tiền như hiện nay.

 

Nước Mỹ cần một cơ chế miễn học phí giáo dục công lập từ mẫu giáo đến đại học như nhiều nước Châu Âu thì mới có thể mang lại cơ hội bình đẳng về giáo dục và xóa bỏ tận gốc chuyện đi học phải vay tiền.

 

Trước mắt, việc xóa nợ tiền học đang mang lại lợi ích cho việc vực dậy uy tín của Tổng Thống Joe Biden và giúp đảng Dân Chủ có thêm lợi thế trong cuộc bầu cử giữa kỳ sắp diễn ra. Hơn 55% số cử tri trẻ đã bỏ phiếu cho ông Biden trong cuộc bầu cử tổng thống 2020, nhiều người thất vọng khi thấy ông không làm tròn những điều đã hứa, trong đó có cam kết xóa nợ tiền học. Bây giờ, với kế hoạch xóa nợ mới, có thể đảng Dân Chủ sẽ lấy lại được số phiếu của những người này.

 

Phải chăng đây mới là ý nghĩa chính trị thật sự của kế hoạch xóa nợ mang tên Joe Biden? [đ.d.]