Tương
Lai Du Lịch Vũ Trụ Sau Chuyến Bay Lịch Sử Của 2 Tỉ Phú Richard Branson Và Jeff
Bezos
23/07/2021
https://vietbao.com/images/file/4zC-cppN2QgBAPBM/w800/tuong-lai-du-lich-vu-tru-01.jpg
Richard Branson
(trái, hàng đầu) của Virgin Galactic và các hành khách khác chờ đợi V.S.S.
Unity, máy bay không gian phóng đi bằng hỏa tiễn dưới quỹ đạo của Virgin
Galactic, để được thả ra từ máy bay mẹ. (Photo từ vedio của Virgin Galactic –
nguồn: https://www.nationalgeographic.com)
Sự tiến bộ không ngừng của khoa học kỹ thuật
càng lúc càng đẩy con người đi xa. Hơn nửa thế kỷ kể từ khi con người lần đầu
tiên đặt chân lên mặt trăng vào tháng 7 năm 1969 với Phi Thuyền Apollo 11, bây
giờ cũng tháng 7 năm 2021, con người đã có thể đi du lịch trong không gian. Đó
là chuyến bay lịch sử hôm 11 tháng 7 năm 2021 của nhà tỉ phú Richard Branson
trên chiếc phi thuyền Virgin Galactic. Sau đó 9 ngày là chuyến du hành vũ trụ của
tỉ phú Jeff Bezos hôm 20 tháng 7 năm 2021. Các chuyến đi này cũng đã mở ra một
tương lai hoàn toàn mới cho ngành du lịch không gian đầy hứa hẹn đang chờ ở
phía trước.
Giáo Sư Vật Lý và Thiên Văn Học tại Đại Học
Yale Priyamvada Natarajan gọi chuyến du hành không gian của Branson vừa qua là
“một bước ngoặt thực sự đối với sự thám hiểm của con người.”
Chuyến du lịch
không gian lịch sử
Ở độ cao hơn 46,000 feet tức là cao hơn 14
kilomets trên vùng sa mạc khô cằn của tiểu bang New Mexico, chiếc phi thuyền
không gian màu trắng và bạc đã được hỏa tiễn phóng lên hướng về bầu khí quyển của
Trái Đất, cỡi lên một chòm khói khí đốt và nhiên liệu cao su cứng đang cháy rực,
theo ký giả Michael Greshko của báo National Geographic. Một vài phút sau, 2
phi công và 4 hành khách của phi thuyền, gồm tỉ phú Richard Branson, đã trôi
trên bề mặt của hành tinh chúng ta hơn 53 dặm, tức hơn 85 cây số là độ cao đủ để
nhìn thấy độ cong của Trái Đất và trượt qua mối ràng buộc của hấp lực, trong
vòng ít nhất vài phút.
Chiếc phi thuyền lấp lánh đó -- Virgin Galactic’s
V.S.S. Unity – được phóng vào không trung từ một chiếc máy bay lớn hơn để đạt tới
độ cao hơn 53 dặm trên bầu trời. Khi nó hoàn tất đường phóng lên, nó xoay cặp
đuôi của nó lại, sắp xếp lại hình dạng chiếc phi thuyền để cho phép nó rơi trở
lại thượng tầng khí quyển như một trái banh vũ cầu. 15 phút sau khi tách khỏi
phi thuyền mẹ, chiếc V.S.S. Unity lao xuống để đáp trở lại bãi đáp tại New
Mexico và ngừng.
https://vietbao.com/images/file/hCRG05pN2QgBAPkK/w600/tuong-lai-du-lich-vu-tru-02.jpg
Chiếc V.S.S. Unity
sau khi được thả ra từ máy bay mẹ WhiteKnightTwo. (nguồn: https://www.wsj.com)
“Đó là kinh nghiệm hoàn hảo của đời người,”
theo Branson háo hức cho biết khi V.S.S. Unity bay trở xuống hành tinh.
Chuyến đi này, được gọi là Unity 22, đánh dấu
phi hành đoàn lớn nhất mà công ty Virgin Galactic của Branson đã từng bay tới
rìa của không gian. Chuyến đi này cũng đóng vai trò là cột mốc quảng bá rộng
rãi trong việc thúc đẩy để thương mại hóa việc tiếp cận du lịch không gian bên
dưới quỹ đạo, cho mục tiêu giải trí và lợi nhuận. Phi thuyền của Virgin
Galactic lần thứ 4 có người đã bay chỉ 9 ngày trước khi tỉ phủ Jeff Bezos dự định
sẽ bay trên phi thuyền New Shepard, một hỏa tiễn được chế tạo bởi công ty Blue
Origin của ông.
“Sự kiện những người sáng lập của các công ty
này sẽ bay các chuyến đầu tiên chính thức khiến tôi rất ngạc nhiên,” theo sử
gia về không gian Jennifer Levasseur, nhà quản trị tại Viện Bảo Tàng
Smithsonian National Air and Space Museum, cho biết. “Rõ ràng là đang đầu tư
nhiều niềm tin vào điều mà bạn đã đặt chung nhau, con người và kỹ thuật – và, bạn
biết đó, mỗi người trong số đó vốn có cảm giác mạo hiểm làm cho rủi ro trở nên
xứng đáng.”
Cả hai công ty đều đã bị chỉ trích khi các dự
án phù phiếm và xa xỉ đối với giới quá giàu có. Virgin Galactic đã tính
$250,000 mỗi vé trong đợt bán trước nhưng kể từ đó họ tăng giá. Blue Origin đã
chưa bắt đầu bán vé cho chuyến bay New Shepard, công ty cũng không công bố giá
vé của họ, nhưng trong một cuộc đấu giá vào tháng 6, một chuyến bay vào không
gian với Bezos đã bán 28 triệu đô la.
Tuy nhiên, ngoài những kỳ tích tìm kiếm vinh
quang của giới nhà giàu, các phi thuyền không gian mới như SpaceShipTwo và New
Shepard có thể cung cấp nền tảng độc đáo cho việc nghiên cứu hàng không vũ trụ
và khoa học.
“Đó không chỉ là một loạt các tỉ phú,”
theo Laura Seward Forczyk, chủ nhân của công ty phân tích kỹ nghệ không gian
Astralytical, cho biết. “Có khoa học thực sự mà có thể được thực hiện.”
Du lịch không gian
Những đột phá tư nhân vào không gian không phải
là điều mới lạ gì. Kể từ năm 2000, nhiều nhà du lịch giàu có đã chi tiêu hàng
chục triệu đô la để bay tới Trạm Không Gian Quốc Tế (ISS). Còn nữa, NASA đã lần
lượt khuyến khích các công ty tư nhân đảm nhận các vụ phóng phi thuyền chở hàng
hóa và phi hành gia Mỹ lên Trạm Không Gian Quốc Tế. Các chuyến bay chở hàng hóa
thương mại cho NASA đã bắt đầu vào năm 2012, và các chuyến bay chở phi hành gia
thương mại đã bắt đầu vào năm 2020.
Nhưng qua nhiều năm, các công ty như Virgin
Galactic và Blue Origin đã và đang nghiên cứu loại chuyến bay không gian khác:
du lịch rìa không gian. Sẽ không lâu nữa, bất cứ ai có hàng trăm ngàn đô la để
đốt đều có thể tham gia và thực hiện chuyến du hành dài vài phút tới rìa không
gian.
Trong khi biên giới không gian được quốc tế thừa
nhận thường được xem là 62 dặm tức 100 kilomets trong độ cao, được biết như là
đường Kármán, Hoa Kỳ lấy 50 dặm tức 80 kilomets như là điểm cắt đứt. Chuyến bay
của Virgin Galactic này đã lên tới 282,773 feet (khoảng 53.5 dặm hay 86
kilometers). Chuyến bay vào ngày 20 tháng 7 của Blue Origin được dự đoán sẽ lên
tới độ cao khoảng 65 dặm, tức 105 kilomet.
Chế tạo phi thuyền mới cho các du khách đã chứng
minh là cực kỳ khó khăn, đòi hỏi nhiều năm thử nghiệm và kết quả đôi khi là các
tai nạn chết người – đáng chú ý là tai nạn chết người của phi thuyền hỏa tiễn
SpaceShipTwo vào năm 2014. Hiện nay, Virgin Galactic và Blue Origin đang
chuyển từ các chuyến bay thử nghiệm sang các chuyến du hành thương mại với những
khách hàng mua vé, với hai nhà tỉ phú sáng lập của 2 công ty lái các phi
thuyền của công ty của họ lên không gian.
Đặc biệt đối với Virgin Galactic, đó là con đường
dài để đạt tới điểm bây giờ. Phi thuyền không gian của công ty này có gốc rễ của
nó trong một chương trình đã bắt đầu vào giữa thập niên 1990s.
Phi thuyền không
gian mới
Không giống các hỏa tiễn có phi hành đoàn truyền
thống mà phóng lên từ mặt đất, chiếc phi thuyền SpaceShipTwo phóng đi từ giữa
không trung. Một máy bay mẹ được gọi là WhiteKnightTwo mang phi thuyền hỏa tiễn
SpaceShipTwo tới độ cao hơn 40,000 feet (hơn 12 kilomet). Rồi chiếc
SpaceShipTwo được thả xuống từ dưới bụng chiếc máy bay mẹ lớn hơn, cho nổ động
cơ hỏa tiễn của nó, và bay tới rìa không gian ở độ nghiêng, bay nhanh khoảng gấp
ba lần rưỡi tốc độ của âm thanh.
https://vietbao.com/images/file/JU-T5ZpN2QgBAMUB/w600/tuong-lai-du-lich-vu-tru-03.jpg
Một máy bay mẹ được
gọi là WhiteKnightTwo mang phi thuyền hỏa tiễn SpaceShipTwo (V.S.S. Unity).
(nguồn: www.en.wikipedia.org)
Việc phóng máy bay hỏa tiễn từ giữa không
trung nghe có vẻ là cách phức tạp để đưa người vào không gian. Nhưng việc
“phóng giữa không trung” đến với nhiều thuận lợi, theo Chuck Rogers, phó trưởng
ban tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chuyến Bay Armstrong của NASA tại California, cho
biết. Kỹ thuật đã được khám phá qua nhiều thập niên nghiên cứu chuyến bay, gồm
X-1, máy bay đầu tiên phá vỡ bức tường âm thanh, và X-15, vẫn còn là máy bay
nhanh nhất đã từng bay, đạt tới tốc độ 4,520 dặm (hơn 7,274 kilomet) một giờ
trong chuyến bay vào năm 1967.
Phóng đi từ giữa không trung có thể là hiệu quả
cao bởi vì phi thuyền không phải bay chậm qua bầu khí quyển dày đặc thấp hơn
theo sức mạnh của nó, nghĩa là nó có thể mang ít nhiên liệu hơn. Và qua việc sử
dụng máy bay không gian, chiếc máy bay có thể cất cánh và hạ cánh tại một phi đạo
chuẩn mực, giảm sự cần thiết phải thêm bệ phóng.
Công tác thiết kế SpaceShipOne, tiền thân thử
nghiệm với SpaceShipTwo, đã bắt đầu vào năm 1996, với sự công bố của Giải Thưởng
Ansari X Prize. Cuộc thi đó đưa ra 10 triệu đô la cho nhóm tư nhân đầu tiên để
bay một phi thuyền hơn 100 kilometers trên bề mặt của Trái Đất hai lần trong 2
tuần vào cuối năm 2004, trong lúc mang theo một phi công và tổng trọng lượng của
2 hành khách.
Người được ưa thích ban đầu của cuộc thi là
Burt Rutan, một kỹ sư nổi tiếng với các thiết kế máy bay kỳ cục, cực kỳ hiệu quả
của ông. Với việc gia nhập vào Giải Thưởng X Prize của ông, Rutan đã thiết lập
thiết kế phóng giữa không trung với một biện pháp độc đáo như sau: Ngay trước
khi SpaceShipOne đạt tới độ cao nhất của nó, 2 cái đuôi của máy bay nâng cao
lên 65 độ giống như những chiếc búa trên lưng của một con chó. Hệ thống “phe phẩy
như bộ lông” này làm tăng tối đa lực cản của máy bay trong lúc hạ cánh, làm giảm
tốc độ rơi xuống tới nơi nó có thể rớt an toàn vào bầu khí quyển, thu lại phần
đuôi, và rồi trượt trên phi đạo để hạ cánh.
Sự tiến bộ trên máy bay không gian là chậm cho
đến khi Rutan và công ty của ông, Scaled Composites, nhận được đầu tư từ người
đồng sáng lập của Microsoft là Paul Allen vào năm 2001. Vào tháng 6 năm 2004,
SpaceShipOne trở thành máy bay được tư nhân tài trợ đầu tiên để đi vào không
gian. Chưa tới 4 tháng sau, máy bay không gian đã bay 2 lần hơn 100 kilometers
và thắng Giải X Prize.
“Đó là chuyến bay hoàn hảo,” theo phi công bay
thử Brian Binnie, người lái chuyến bay thứ hai thắng giải vào ngày 4 tháng 10
năm 2004, phát biểu. “Tôi vẫn còn cảm giác đó đến hôm nay – nó giống như tôi
không đơn độc, có các thế lực nào khác cùng chơi.”
Theo sau thành công của Giải X Prize của
SpaceShipOne, Branson đã cấp giấy phép thiết kế của Rutan cho Virgin Galactic với
mục đích mở rộng chúng tới máy bay nhiều hành khách lớn hơn: SpaceShipTwo.
Đường dài để bay của
SpaceShipTwo
SpaceShipTwo lớn gấp hai lần chiếc trước đó,
nhưng nó lại mang đến nhức đầu cũng nhiều hơn gấp đôi. Kích thước lớn hơn của
chiếc máy bay đòi hỏi thiết kế lại chiếc máy bay mẹ và động cơ hỏa tiễn của phi
thuyền, nằm trong số các hỗn loạn kỹ thuật khác, gây nhiều trễ nãi.
2 tai nạn chết người cũng đã xảy ra cho nhóm
SpaceShipTwo. Trong năm 2007, ba người chết trong một vụ nổ trước cuộc thử nghiệm
động cơ hỏa tiễn. Và vào ngày 31 tháng 10 năm 2014, một mẫu đầu tiên của
SpaceShipTwo đã vỡ ra giữa chừng sau khi một phi công đã mở sớm hệ thống thay đổi
vị trí cánh quạt. Phi công phụ Michael Alsbury chết trong vụ tai nạn, và phi
công Peter Siebold bị thương nghiêm trọng. Tai nạn năm 2014 theo báo cáo đã làm
Branson sốc, nhưng Virgin Galactic cuối cùng đã quyết định tiếp tục.
Sau nhiều năm nâng cấp an toàn, 2 phi công lái
SpaceShipTwo lần đầu tiên đã vượt qua mức 50 dặm vào năm 2018. Trong năm 2019,
chiếc phi thuyền đã bay lần nữa, lần này với một hành khách là Beth Moses, người
hướng dẫn phi hành gia chính của công ty.
“Thật là tuyệt vời. Thật là không thể diễn tả
được,” theo Moses nói với báo National Geographic trong một cuộc phỏng vấn vào
năm 2019.
Vào tháng 5 năm 2021, Virgin Galactic hoàn tất
chuyến bay thứ ba trên 50 dặm, đưa tới việc Cơ Quan Hàng Không Liên Bang Hoa Kỳ
cấp giấy phép thương mại toàn diện cho công ty này. Cuộc thử nghiệm mở đường
cho cuộc phóng phi thuyền Unity 22 ngày nay – và cho công ty này niềm tự tin đầy
đủ vào hệ thống để cho chính Branson lên phi thuyền bay đi.
Tỉ Phú Jeff Bezos
Du Lịch Không Gian
https://vietbao.com/images/file/MqiPV5FN2QgBADAU/w600/tuong-lai-du-lich-vu-tru-04.jpg
Tỉ phú Bezos vui vẻ
khi ông bước ra khỏi phi thuyền sau khi hạ cánh. (nguồn: https://www.bbc.com)
Tỉ phú Jeff Bezos đã bay vào không gian hôm Thứ
Ba, 20 tháng 7 năm 2021, trong chuyến bay có người của chiếc phi thuyền của
ông, New Shepard, theo bản tin của BBC tiếng Anh tường thuật hôm Thứ Ba.
Cùng bay với ông có em trai ông là Mark Bezos,
Wally Funk là một nhà tiên phong trong cuộc chạy đua vào không gian 82 tuổi, và
một học sinh 18 tuổi.
Họ bay trong một cái khoang với nhiều cửa sổ lớn
nhất bay trong không gian, giúp họ có tầm nhìn tuyệt đẹp xuống Trái Đất.
Tất cả 4 hành khách hiện đã trở lại Trái Đất
an toàn sau chuyến bay 10 phút 10 giây.
Phi thuyền New Shepard, được chế tạo bởi công
ty Blue Origin của Bezos, được thiết kế để phục vụ thị trường du lịch không
gian đang phát triển trong giới đại tư bản.
Phi thuyền được phóng đi lúc 9 giờ 12 phút
sáng giờ Miền Đông Hoa Kỳ từ căn cứ phóng phi thuyền tư nhân gần Van Horn,
Texas.
Khoa học bên rìa
không gian
Nhiều
thảo luận chung quanh Virgin Galactic và Blue Origin đã tập trung vào cuộc chạy
đua giữa Branson và Bezos. Nhưng khi các nhà tỉ phú
đang đấu nhau bay về thiên đường, các phi thuyền mà những công ty của họ chế tạo
đã cho phép những loại nghiên cứu mới.
Các chuyến bay của Virgin Galactic và Blue
Origin cung ứng khoảng từ 3 tới 5 phút không trọng lượng liên tục. Các khoa học
gia đã có thể tiếp cận rìa không gian trước đây, nhưng chủ yếu qua các phi thuyền
không có người. Với các phi thuyền mới này, các nhà nghiên cứu đã có thể bay
cùng với các thử nghiệm và điều hành chúng giữa chuyến bay.
Vừa rồi, 2 công ty đã chở theo đồ đạc khoa học
và những thao diễn kỹ thuật, với sự ủng hộ của Chương Trình Cơ Hội Bay của
NASA. Chuyến bay của Unity 22 gồm việc thử nghiệm do con người điều hướng đã
ghi lại những thay đổi trong hoạt động di truyền của thực vật ngay khi thực vật
bắt đầu trải qua trạng thái không trọng lượng, được thiết kế bởi Đại Học
Florida và điều hành bởi nhân viên Sirisha Bandla của Virgin Galactic.
Các thử nghiệm trong quá khứ trên phi thuyền
con thoi và ISS đã ghi lại chi tiết cách cuộc sống hoạt động trong tình trạng
trọng lực rất nhỏ. Nhưng về mặt sinh hóa, làm sao các sinh vật chuyển từ cảm
giác có lực hấp dẫn của Trái Đất sang không trọng lượng? Các khoa học gia không
có ý kiến. Nhưng các chuyến bay rìa quỹ đạo như Unity 22 cung cấp cơ hội độc
đáo để nghiên cứu câu hỏi này, theo nhà sinh học Rob Ferl, cùng là nhà điều tra
chính của cuộc thử nghiệm, của Đại Học Florida, cho biết.
“Chúng tôi là những khoa học gia là những người
chỉ đơn giản mở cánh cửa vào vũ trụ sinh học này mà chưa bao giờ bị đóng trước
đây,” theo Ferl phát biểu.
Tương lai của chuyến
bay dưới quỹ đạo
Ngay dù Virgin Galactic và Blue Origin chở
hành khách đã mua vé của họ và thu được nhiều hợp đồng nghiên cứu, nhà phân
tích ngành không gian Forczyk cảnh giác rằng chúng ta vẫn không biết thị trường
bay dưới quỹ đạo rồi sẽ lớn cỡ nào.
Trong lý thuyết, giá vé sẽ giảm khi các chuyến
bay trở thành thông dụng hơn. Nhưng hiện nay, kỹ nghệ còn non trẻ này nhắm mục
tiêu chính vào giới cực kỳ giàu có, những người khách của họ, và các nhà nghiên
cứu được tài trợ. Khi kỹ thuật phát triển, theo Forczyk, chúng ta sẽ tìm ra phải
chăng các công ty du hành vũ trụ do các tỉ phủ điều hành có thể thực hiện lời hứa
của họ về “việc dân chủ hóa không gian,” hay có phải các chuyến bay ly kỳ vào
rìa quỹ đạo sẽ vẫn là điều cực kỳ xa xỉ.
Tương lai các chuyến bay tư nhân tới rìa không
gian cũng sẽ tùy thuộc vào sự an toàn như thế nào mà các phi thuyền cung cấp.
Theo luật Hoa Kỳ hiện hành, các viên chức liên bang bị hạn chế trong khả năng
giám sát sự an toàn của hành khách trong chuyến bay không gian thương mại cho đến
năm 2023. “Tôi không nghĩ có bất cứ ai khờ dại tin rằng đây sẽ là một môi trường
không có nguy hiểm,” theo Forczyk cho biết. “Tôi nghĩ chúng ta nên dự liệu và dự
kiến các tai nạn chết người sẽ xảy ra.”
Nhưng cho dù các sự kiện chậm phát triển, sự
tiếp cận của khách hàng với không gian dưới quỹ đạo và xa hơn sẽ có khả năng tiếp
tục mở rộng. “Tôi có thể xem xét nó nhiều hơn khi kết thúc phần bắt đầu,” theo
sử gia của Smitson là Levasseur. “Bay vào không gian sẽ không bao giờ là thông
lệ, đây không phải là tiến trình bình thường… [Nhưng] chúng ta đang đi vào giai
đoạn mới của sự thường lệ.”
Trong khi đó, hai ký giả Micah Maidenberg và
Doug Cameron đã viết trên báo The Wall Street Journal hôm 11 tháng 7 năm 2021 rằng
chuyến bay khứ hồi của Branson cho thấy các nỗ lực rằng nhiều công ty tư nhân
hiện đang phát triển các kinh doanh mà cuối cùng có thể chở hàng trăm người vào
không gian một năm.
Các công ty khác được dự kiến sẽ tham gia cùng
với Virgin Galactic trong việc chở hành khách đi và về từ không gian. Công Ty
Space Exploration Technologies Corp., hay SpaceX của Elon Musk có kế hoạch sẽ
chở giám đốc điều hành của một công ty thanh toán và 3 người khác vào quỹ đạo
trong năm nay.
Ngành du lịch không gian có thể tạo ra gần 4 tỉ
đô la trong doanh thu hàng năm vào năm 2030, theo phỏng đoán vào năm ngoái từ
UBS.
Virgin Galactic nói rằng họ có kế hoạch bắt đầu
các chuyến bay không gian cho khách hàng mua vé trong năm 2022. Công ty này đã
báo cáo có 600 người đã đặt chỗ trước cho các chuyến bay tương lai với giá mỗi
vé $250,000 và tổng số tiền đặt cọc đã lên tới 80 triệu đô la. Công ty này báo
cáo đã lỗ 273 triệu đô vào năm ngoái và, so với Blue Origin và SpaceX, có mô
hình kinh doanh siết chặt hơn với sự trỗi dây của ngành du lịch không
gian.
No comments:
Post a Comment