Nguyễn
Thông (Nguyễn
Thông Cào)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1002063803961012&id=100024722048900
Kỳ thi tốt nghiệp THPT đã kết thúc, bài cũng
được chấm xong, nhiều tỉnh đã gửi kết quả về bộ chủ quản. Thi cử là chuyện hằng
năm nhưng vẫn thu hút sự quan tâm của cộng đồng dân chúng, nhất là của thí sinh
và những nhà có con đi thi, dù thi cử ở xứ này càng ngày càng… tệ.
Môn thi được người ta để ý nhiều nhất là môn
văn. Kể cũng lạ, văn chỉ hoa lá cành chứ không thiết thực cụ thể như mấy môn toán
lý hóa ngoại ngữ, vậy mà điểm thi môn văn luôn thu hút sự tò mò của đám đông.
Có lẽ mấy môn kia chấm đã có ba rem, cái mức cái mực rõ ràng, khó mà lệch trật
được. Còn văn thì, hì hì, hay dở cao thấp phần nhiều do thầy cô chấm. Lệch vài
ba điểm là chuyện thường. Thầy này cho điểm 10, cô kia bảo chỉ trung bình, có
khi đỏ mặt tía tai cãi nhau như mổ bò. Tôi từng dạy văn 2 chục năm nên thấu hiểu
điều này. Tuy nhiên cũng phải nói, văn hay-dở thì bộc lộ ngay từ chữ từ dòng đầu
tiên, vấn đề hay tới mức nào thôi.
Vừa rồi, báo chí nói nhiều về bài văn được điểm
10 của một thí sinh ở Quảng Nam. Khen nức nở, thậm chí còn dẫn lời ông giám đốc
Sở GD trầm trồ nếu có thang điểm trên 10 cũng không ngần ngại cho thêm... vài
điểm. Khiếp. Có nhẽ cậu ni giỏi thật, văn siêu. Báo Tuổi Trẻ còn ca ngợi cậu học
giỏi văn tới mức chính cậu xin cô giáo cho… dạy các bạn trong tiết văn, và cô
cũng đồng ý. Tôi thấy điều này hết sức bậy. Giỏi mấy thì giỏi nhưng cho một học
trò không có nghề được đứng lớp thì có mà loạn trường học. Có phải trường Dục
Thanh đâu mà ai cũng dạy.
Muốn biết bài văn có hay không, xứng đáng điểm
10, điểm tuyệt đối, hết chê, hết sảy con bà bảy… không, cần phải công bố rộng
rãi cho công chúng đọc, nhất là những thầy cô dạy văn, người am hiểu văn học,
người làm văn chương. Họ có nghề, có kiến thức, có máu văn chương, họ dễ đồng cảm
với tác giả bài văn hơn. Và nhất là họ không bị chi phối bởi bệnh thành tích.
Dạo trước năm 1975 ở miền Bắc, ngoài các kỳ
thi hết lớp 10 tốt nghiệp cấp 3 (THPT bây giờ), thi học sinh giỏi lớp 7, thi đại
học, mỗi năm còn có kỳ thi học sinh giỏi văn toàn miền Bắc. Tỉnh thành nào cũng
có lớp chuyên văn luyện gà nòi đi đá với gà bạn. Thi cấp huyện, cấp tỉnh thành,
chọn những đứa giỏi nhất thi cả nước (thực ra chỉ tính tới vĩ tuyến 17, cứ gọi cả
nước cho oai). Lọt vào top 3, giải nhất, nhì, ba văn toàn miền Bắc thì hãi lắm,
vua biết mặt chúa biết tên, không khác chi trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa
xưa. Những bài văn đoạt giải, thậm chí cả giải khuyến khích, được Bộ Giáo dục
hoặc Bộ Đại học cho xuất bản thành sách. Một thời gian dài, đó là những cuốn
sách gối đầu giường của đám học trò, còn hơn cả Thép đã tôi thế đấy, Lôi Phong,
Sống như anh… Nhiều đứa thuộc những bài có cách viết độc đáo. Tên tuổi những
Nguyễn An Định, Trần Nho Thìn, Đỗ Tương Như, Nguyễn Văn Thạc, Cao Vũ Trân, Đoàn
Đức Phương, Vũ Đức Nghiệu… cứ sáng lòa lòa. Học tập và làm theo mấy tấm gương ấy
cũng đủ mệt, cần chi gương khác.
Phải công nhận họ có khiếu văn chương, không
như đám đông cứ mở bài là “dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước, đó là truyền
thống quý báu của ta”, kết luận thì “là một học sinh dưới mái trường xã hội chủ
nghĩa, em nguyện đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì khi tổ quốc cần”, trăm
bài như một. Nói một cách công bằng, những bài văn hạng đỉnh kia, nhiều bài vẫn
không thoát ra khỏi thứ tư duy gò bó, tình cảm đóng hộp, loanh quanh trong chủ
nghĩa anh hùng cách mạng, yêu nước và yêu chủ nghĩa xã hội, cuộc sống mới và
con người mới, tính cách điển hình trong hoàn cảnh điễn hình, hiện thực cách mạng
và lãng mạn cách mạng, Tố Hữu và Hồ Chí Minh... Không bay vụt lên được. Nếu có
hay, chỉ hơn ở cái tình của người viết, và cách viết. Tôi còn nhớ anh Cao Vũ
Trân cùng khóa với tôi, ảnh làm bài thi thật khác biệt, trong khi học trò cả miền
Bắc cắm cúi “dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước…” thì ảnh viết một lá thư gửi
bạn Cuba, thể hiện tâm trạng thong dong “ao trường vẫn nở hoa sen/bờ ao vẫn chú
dế mèn vuốt râu” (thơ Trần Đăng Khoa) năm đánh Mỹ, đoạt luôn giải nhất. Hầu như
ai đọc cũng thích, kể cả người khó tính.
Vậy thì, những bài văn điểm tuyệt đối của cậu
học trò xứ Quảng kia, của 2 thí sinh nữa người Thừa Thiên-Huế và Tiền Giang đạt
điểm 10, ỡm ờ làm chi, bộ nên lập tức cho đăng thẳng lên mạng internet để mọi
người cùng thưởng thức. Xưa chưa có mạng thì phải chờ in thành sách, nay 4.0
còn dấm dúi làm chi. Đừng để phát lộ như bài văn của thủ khoa trường sư phạm ở
Sài Gòn năm ngoái, đọc xong cứ tưởng của người bị tâm thần hoặc tẩu hỏa nhập ma
lý luận viết ra.
Thông cào (người sém đoạt giải khuyến khích đất
cảng năm 1969 (lớp 7), được thưởng cái bút Con trâu dùng 3 năm mới hỏng)
No comments:
Post a Comment