18/02/2019
Việt Nam nuôi dưỡng các bạn thanh niên như người mẹ
nuôi dưỡng con khôn lớn. Đã đến lúc phải đi ra chinh phục thế giới, mang thế giới
về Việt Nam.
*
Chiều về trên xứ lạ
Cười nụ cười Anglais
Buồn qua hơi thuốc Thái
Thèm một phin cà phê
Chiều về trên xứ lạ
Xe ngược xuôi trăm đường
Trăm ngàn khuôn mặt lạ
Mong một người đồng hương
Tôi viết những câu thơ trên khi đến thủ đô Bangkok lần
đầu, vào một chiều hè, năm 1980. Mấy mươi năm sau tôi trở lại nơi này với nụ cười
Anglais cố hữu nhưng thuốc lá Thái đã biến mất khỏi thị trường, và “người đồng
hương” thì xuất hiện (hơi nhiều) khắp mọi nơi.
Theo Tiến Sĩ Nguyễn Ngọc Lan (Học
Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á – The Institute of Southeast Asian Studies) có hơn
năm trăm ngàn lao động Việt Nam ở nước ngoài, trong số này khoảng 50 ngàn người
đang làm việc tại Thái Lan. Phần lớn đều “làm chui,” và được gọi một cách lịch
sự là những công nhân không có giấy tờ – undocumented workers.
Họ lầm lũi đẩy những chiếc xe bán nước dừa, hay bán
trái cây trên đường phố. Họ tất bật quét dọn, lau chùi, bưng bê trong những
quán ăn bình dân chật chội và nóng bức. Họ nhễ nhại mồ hôi giữa những công trường
bề bộn.
Tất cả đều rất cần cù, nhẫn nại, chắt chiu và (vô
cùng) chịu thương, chịu khó. Tuy thế, gần như không ai kiếm được quá năm trăm Mỹ
Kim mỗi tháng nhưng ai cũng dành dụm phân nửa (hoặc hơn) số tiền nhỏ nhoi này để
gửi về quê cho gia đình, hay chòm xóm, ở một làng quê nào đó thuộc Nghệ An hay
Hà Tĩnh.
Bên thủ đô Vientiane cũng thế, theo lời của thông
tín viên (RFA) Anh
Vũ:
“Đất nước Lào nhỏ bé chỉ với 7 triệu dân, song lại
là nơi có rất đông người Việt Nam tìm đến để cư trú và làm việc trong điều kiện
là lao động bất hợp pháp… Hiện nay số người lao động VN sang Lào làm việc có
khoảng chừng 40 ngàn. Họ thường làm các nghề trong lĩnh vực xây dựng, sản xuất
chế biến đồ gỗ, bán hàng rong, làm thuê, sửa xe …”
Nhóm
Phóng Viên Tường Trình Từ Việt Nam cho biết thêm:
“Hầu hết những người trốn sang đất Lào để làm thuê
đang độ tuổi lao động hoặc đang tuổi học sinh phổ thông trung học, nhiều em đã
bỏ ngang việc học để tìm đường dây trốn sang Lào làm thuê… Hầu hết những
người trốn sang đất Lào để làm thuê đang độ tuổi lao động hoặc đang tuổi học
sinh phổ thông trung học, nhiều em đã bỏ ngang việc học để tìm đường dây trốn
sang Lào làm thuê.”
Tuần rồi, tôi tình cờ gặp gỡ một người đồng hương tại
đền thờ Phap Tha Luan. Em mời mua kem nhưng khi thấy mặt tôi ngớ ra vì không hiểu
tiếng Lào nên liền gặn hỏi:
-
Chú người Việt à?
-
Yes!
Tuy tôi bất giác trả lời một cách ngớ ngẩn bằng tiếng
Anh nhưng vẫn được đáp nhận bằng một nụ cười tươi vui, hớn hở. Thái độ thân thiện
của em cũng khiến tôi cảm thấy ấm lòng, và nhẹ nhõm. Sau đôi ba câu thăm hỏi
thân tình, sợ em bận bán hàng, tôi ngỏ ý mời em ăn tối để có dịp trò chuyện nhiều
hơn.
Phap Tha Luan, Vientiane 2019
Chúng tôi hẹn nhau ở quán ăn Việt Nam, Bê Thui Sài
Gòn. Em đến rất đúng giờ cùng vợ với một bé trai. Quê hai em ở Thủy Nguyên, Hải
Phòng. Chỉ sau một chuyến “tham quan” nước Lào là vợ chồng quyết định từ bỏ xứ
Việt luôn.
- Ở
bên này thoải mái, và dễ chịu hơn nhiều chú ạ.
Vì con chưa đến tuổi đến trường, cháu gái na thằng
bé theo khi đi quanh quẩn cắt móng chân và móng tay dạo mỗi ngày trong Khu Chợ
Sáng (Morning Market) trên đường Lane Xang. Cũng kiếm đủ tiền ăn và tiền trọ.
Còn lợi tức nhờ bán kem thì dành dụm với dự tính sẽ thuê được một nơi tươm tất
để mở tiệm làm móng tại nhà.
Ước vọng gần nhất là cả nhà sẽ đi du lịch Myanmar một
chuyến. Xa xôi hơn là giấc mơ lớn, khi có điều kiện, sẽ trở về quê hương để làm
việc từ thiện ở những bản làng miền núi. Khi tôi hỏi sao không về luôn thì cả
hai đều lắc đầu quầy quậy, với một nụ cười buồn.
Tôi chưa bao giờ có cơ hội đặt chân đến Hải Phòng,
chỉ được biết vài nhân vật nổi tiếng ở nơi đây vì những nỗi gian truân của họ với
chế độ hiện hành: Vũ Cao Quận, Bùi Ngọc Tấn, Nguyễn Thị Hoài Thanh, Lê Chí
Quang, Phạm Thanh Nghiên, Lê Trí Tuệ, Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Qúi ... Tuy thế,
tôi tin là mình hiểu tâm cảm và quyết định của hai em vì chính tôi cũng rời bỏ
đất nước khi tóc hãy còn xanh và chưa bao giờ trở lại.
Chiều hôm sau tôi được mời cơm tại nhà, với thực đơn
đặt sẵn: đậu phụ rán mỡ hành, rau muống luộc dầm cà chua, chấm với nước mắm
chanh và ớt. Đó là những món thức ăn mà theo tôi là … ngon tuyệt cú mèo,
nếu có chút rượu đi kèm.
Hai thanh niên trong nhóm công nhân đến từ Thừa
Thiên Huế làm phụ hồ tại công trường Đại học ChămPasack, bên Lào. Ảnh & chú
thích lấy từ RFA
Dù đã sống qua nhiều thứ trại ̣(trại lính, trại tù,
trại tị nạn …) tôi vẫn cảm thấy hơi ái ngại khi bước vào nơi cư trú của đôi vợ
chồng trẻ măng này. Cứ y như cảnh sống trong thơ của Lưu
Quang Vũ:
Nhà chỉ mấy thước vuông,sách vở xếp cạnh nồi
Đêm nằm mơ,em quờ tay là chạm phải thùng gạo
Ô tường nhỏ treo tranh và phơi áo
Ta chỉ có mấy thước vuông cho hạnh phúc của mình
Hai em giúp cho tôi hiểu và thêm tin tưởng rằng hạnh
phúc hay đau khổ của chúng ta tuỳ thuộc rất nhiều vào nhận thức, và nhận thức
luôn luôn là nhận thức về cái tương đối. Sinh sống như thế mà cả hai cứ suýt
xoa mãi là mình may mắn, may là tìm được kế sinh nhai nơi xứ lạ và công
việc lại không quá nặng nhọc. Mà sự thực thì đúng vậy nếu so với nhiều người đồng
cảnh khác.
Tính hồn nhiên và đôn hậu của hai em khiến tôi thốt
nhớ đến tâm sự của một nhà văn, cũng từ Thành Phố Cảng:
“Thế hệ nào cũng có người đáng yêu, tài năng, tâm
huyết. Sự cảm thông giữa con người, giữa các thế hệ là rất lớn, là tuyệt đối. Sự
cảm thông ấy vượt qua mọi khoảng cách địa lý, khoảng cách thời gian. Càng ngày
tôi càng thấm thía bài học ấy. Nó làm tôi an tâm hơn khi tuổi già đang đến, khi
tôi nghĩ đến lúc mình vĩnh biệt cõi đời này. Người xấu rất nhiều nhưng người tốt
cũng rất nhiều. Không ai có thể tiêu diệt hết những người tốt trên đời. (Bùi Ngọc
Tấn. Hậu Chuyện Kể Năm 2000. Tiếng Quê Hương, Fall Church, VA:
2014).
Tôi tận tình chia sẻ với niềm tin lạc quan của tác
giả đoạn văn thượng dẫn, và không khỏi phiền lòng khi vừa nghe kỳ vọng (hão huyền)
của một vị lãnh đạo tối cao của đất nước (T.T. Nguyễn Xuân Phúc) như sau:
“Việt Nam nuôi dưỡng các bạn thanh niên như người mẹ nuôi dưỡng con khôn
lớn. Đã đến lúc phải đi ra chinh phục thế giới, mang thế giới về Việt Nam.”
Ảnh internet
Có người mẹ nào đủ nhẫn tâm đến độ đẩy cả bầy con cái
vào con đường tha phương cầu thực, và còn khốn nạn đến nỗi mong mỏi chúng mang
được cả “thế giới về” nhà. Tôi không tin rằng ông Phúc hoàn toàn không biết gì
về hiện trạng thê thảm hiện nay của tuổi trẻ VN. Ông ấy chỉ tự dối mình, và dối
người cho qua khỏi nhiệm kỳ thôi.
No comments:
Post a Comment