Hoa
Nghi - VNTB
25-1-2019
Venezuela, đất nước từng được báo chí Việt Nam ca tụng
như một “tấm gương, một tình anh em đồng chí thắm thiết, một chủ nghĩa anh
hùng, một khát vọng XHCN” đã ngày càng suy kiệt về đời sống kinh tế - xã hội.
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro – một con người
xuất thân từ tài xế, một thân phận đúng quy trình của cái gọi là “giai cấp nhân
dân lao động”, và vị Tổng thống này đã đưa một quốc gia từ giàu có bậc nhất Mỹ
La-tinh trở thành một quốc gia mà người dân buộc phải “lục thùng rác tìm miếng
ăn”.
Vì sao? Bởi đơn giản, kể từ khi Hugo Chavez lên nắm
quyền, ông ta dựa vào triết lý “đào múc xúc bán tài nguyên” (một triết lý quản
trị quốc gia rất cộng sản), dần hình thành một nền kinh tế có sẵn và đầy tham
nhũng. Chính vì vậy, khi Maduro lên nắm quyền Tổng thống sau cái chết của Hugo
Chavez năm 2013, thì một năm sau - nền kinh tế vốn phụ thuộc vào dầu mỏ đã gặp
khó khăn bởi giá dầu toàn cầu giảm trong năm 2014, các doanh nghiệp không còn
có thể nhập khẩu hàng hóa với tốc độ như trước, giá cả tăng vọt và lạm phát. Và
sự co lại của GDP ở Venezuela trong giai đoạn 2013-2017 nghiêm trọng hơn so với
Mỹ, trong cuộc Đại khủng hoảng, hay Nga và Cuba sau sự sụp đổ của Liên Xô.
Sự khủng hoảng này ảnh hưởng nặng nề đến điều kiện sống
của hàng triệu người.
Thế nhưng Nicolas Maduro vẫn tại vị hết lần này qua
lần khác thông qua hệ thống bầu cử dựa trên quyền lực vũ trang (cảnh sát và
quân đội) cũng như chính sách “miếng bánh chống chết đói” để giữ bằng được
quyền lực của mình.
Mọi chuyện có vẻ đã khác đi khi hàng triệu người dân
Venezuela đã đổ xuống đường. Lãnh đạo phe đối lập ở Venezuela, ông Juan Guaido,
ngày 23.1 đã tự nhận trở thành tổng thống lâm thời của quốc gia này và nhận được
sự ủng hộ của Mỹ cùng nhiều quốc gia khác.
Mỹ trong tuyên bố của mình đã tỏ rõ tính chất bảo hộ
dân chủ, cái làm nên tính “siêu cường” của nước này: “Người dân Venezuela đã
dám nói lên tiếng nói chống đối ông Maduro và chính quyền của ông ấy, yêu cầu tự
do và thượng tôn pháp luật... Tôi sẽ tiếp tục dùng toàn bộ sức mạnh kinh tế và
ngoại giao của Mỹ để áp lực phục hồi dân chủ cho Venezuela”, ông Trump nói.
Bình luận về sự kiện này, Facebooker Nguyễn Việt Thắng
chia sẻ trên Facebook cá nhân rằng, sự xuống đường của người dân hay sự tháo chạy
của Tổng thống Nicolas Maduro chính là hệ quả của “tuyên truyền dối trá, bưng
bít sự thật, quan chức phè phỡn, dân tình khốn khổ”. Quan điểm của ông Thắng là
quan điểm của rất nhiều người dùng mạng xã hội Việt Nam sáng ngày 24.1.
Nếu Nicolas Maduro “tháo chạy” thực sự, thì điều này
gây ra sự nuối tiếc của hàng triệu người. Vì sau sự sụp đổ của Liên Xô và liên
minh Đông Âu, thế giới dường như mất cảnh giác với giới cánh tả mang yếu tố cộng
sản. Khi Hugo Chavez lên nắm quyền, thế giới lập tức có thêm một “tấm gương
sáng về CNXH hay XHCN” để soi vào. Chưa bao giờ người dân thế giới nhận thức về
hiện thực XHCN sống động đến thế, cái chủ nghĩa mà dễ dàng phá hủy một quốc
gia, mặc dù quốc gia đó đầy đủ tài nguyên và tiềm lực con người. Nếu so với Triều
Tiên, thì Venezuela có tính “biểu tượng” hơn, vì nó có hệ thống bầu cử, có cái
gọi là “đối lập”, và về mặt thông tin, nó hoàn toàn không đóng kín như Triều
Tiên, thế giới vì thế có cái để nhìn vào và đối sánh.
Venezuela cho thấy câu chuyện cái mô hình và thể chế
XHCN tiếp tục bị thải loại như một quan điểm tất yếu của thực tiễn và lịch sử,
sự kéo dài của cái mô hình này chỉ khiến cho mạng người bị rẻ rúng và đời sống
bị ngả giá giữa “đói hay là chết” với mô hình bầu cử giả hiệu. Venezuela cũng
cho thấy sự quan tâm và thức tỉnh, cảnh giác của nhiều quốc gia trên thế giới,
bởi ngay khi hàng triệu người xuống đường, hàng loạt quốc gia có nền kinh tế
phát triển đã nhanh chóng công nhận thủ lĩnh đối lập Juan Guaido, người 35 tuổi
là Tổng thống tạm thời. Và tất nhiên, cũng có vài quốc gia mê muội khác chống lại
sự kiện xuống đường của nhân dân Venezuela, những quốc gia bảo hộ cho sự độc
tài và lạm quyền lực: Mexico, Bolivia và Cuba (hai trong số này là nước XHCN,
còn Mexico thì có vị Tổng thống cánh tả).
Lại nói về Juan Guaido, 35 tuổi, người vừa được Mỹ
và hàng loạt quốc gia khác công nhận, ông là ai? Ông là lãnh đạo phe đối lập,
người đứng đầu Quốc Hội, và là người có tuyên bố gây chú ý rằng, ông Maduro
không phải là một nhà cai trị hợp pháp và bản thân Juan Guaido sẵn sàng chịu
trách nhiệm chuyển đổi chính quyền.
Chính tuyên bố gây chú ý này, đã khiến Juan Guaido
vượt ra khỏi một nhà lãnh đạo đối lập, trở thành một người lãnh đạo quốc gia tiềm
năng mà nhiều người ở Venezuela và bên ngoài kỳ vọng. Nói cách khác, tính trách
nhiệm, tính kiểm soát quyền lực, tính thách thức sự độc tài và lũng đoạn đã trở
thành “bà mụ”, nâng đỡ Juan Guaido trở thành một Tổng thống hợp hiến trong
tương lai. Nhưng điều cốt lõi là, Guaidó không bao giờ muốn rời khỏi đất nước của
mình, ông muốn tạo ra sự thay đổi bắt nguồn từ chính vùng đất của mình.
Ngoài ra, ý thức chính trị của người dân Venezuela
là rất quan trọng, hàng triệu người xuống đường ngày 23.1, nằm trong tiến trình
xuống đường trước đó của người dân.
Năm 2014, hàng ngàn người đã xuống đường để phản đối
lạm phát và điều kiện sống. Chính phủ đã đàn áp các cuộc biểu tình, khiến ít nhất
11 người chết.
Năm 2015, lần đầu tiên các chính trị gia đối lập
giành được đa số trong cơ quan lập pháp - Quốc hội - trong gần hai thập kỷ.
Năm 2016, chính phủ Venezuela đã tước bỏ quyền lực của
Quốc hội để giám sát nền kinh tế và vào tháng 3.2017, Chính phủ đã giải tán Quốc
hội. Các cuộc biểu tình sau đó đã khiến hơn 100 người chết và 1.000 người bị bắt.
Và tất nhiên, những kẻ ủng hộ và trung thành với
Maduro luôn đổ lỗi về sự hỗn loạn, xung đột, bạo lực, yếu kém, nghèo đói của đất
nước chính từ phe đối lập hay thế lực thù địch nước ngoài,… Một cách đổ lỗi rất
đúng quy trình ở các nước XHCN.
Sự kiện ngày 23.1 tại Venezuela được trang NYT bình
luận rằng, dù cho cộng đồng quốc tế đang gia tăng áp lực, nhưng điều này không
có nghĩa là chế độ sẽ sụp đổ. Nếu điều gì đó đã được chứng minh, thì giải pháp
cuối cùng phải đến từ trong nước, không phải từ bên ngoài.
Đó là sự thức tỉnh trong nhân dân, làm nên chủ quyền
nhân dân.
No comments:
Post a Comment