THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/08/2022 (The Economist)

 

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/08/2022

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

16/08/2022

https://nghiencuuquocte.org/2022/08/16/the-gioi-hom-nay-16-08-2022/

 

Ukraine nói Nga đã không thể tiến vào một số thị trấn ở vùng Donetsk, miền đông Ukraine. Cụ thể, Kyiv báo cáo về các cuộc pháo kích dữ dội và “giao tranh ác liệt” trong khu vực, vốn đang là điểm nóng chiến trường. Pháo kích cũng được ghi nhận ở vùng Kherson, nơi Ukraine đang nỗ lực phản công.

 

Ủy ban bầu cử quốc gia của Kenya tuyên bố phó tổng thống William Ruto là người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, dù có tới bốn thành viên ủy ban từ chối phê duyệt kết quả. Phe của Raila Odinga, ứng cử viên đối lập được tổng thống mãn nhiệm Uhuru Kenyatta ủng hộ, cũng đặt ra nghi vấn về kết quả mà họ cho là không thể xác minh được.

 

Các công tố viên bang Georgia ra thông báo cho Rudy Giuliani rằng ông đã trở thành mục tiêu của cuộc điều tra về các nỗ lực của Donald Trump và các cố vấn nhằm lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 ở bang này. Ông Giuliani, khi đó là luật sư riêng của Trump, đã dựng nên một chiến dịch thông tin sai lệch nhằm giữ lại quyền lực cho cựu tổng thống. Vào thứ Tư ông sẽ ​​ra hầu tòa trước bồi thẩm đoàn đặc biệt ở Atlanta.

 

Quân đội Pháp rời Mali, kết thúc sứ mệnh kéo dài 9 năm nhằm hỗ trợ chính phủ chống quân nổi dậy. Được biết quan hệ Pháp-Mali đã trở nên căng thẳng kể từ tháng 8 năm 2020 khi chính phủ quân sự lên nắm quyền. Trong những năm gần đây bạo lực thánh chiến đã gia tăng ở vùng Sahel. Khoảng 2.500 người Pháp vẫn sẽ ở lại khu vực, chủ yếu để hỗ trợ tác chiến không quân.

 

Quân đội Trung Quốc tuyên bố đã tổ chức tập trận quân sự trên vùng biển và vùng trời xung quanh Đài Loan, trong động thái đáp trả một nhóm chính trị gia Mỹ vừa đến thăm hòn đảo. Chuyến đi của các nghị sĩ Quốc hội này diễn ra hai tuần sau chuyến thăm của chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, vốn đã gây ra căng thẳng ngoại giao giữa Mỹ, Trung Quốc và Đài Loan. Ed Markey, thượng nghị sĩ Dân chủ dẫn đầu phái đoàn năm người, cho biết mục tiêu của ông là khuyến khích “hòa bình trên eo biển Đài Loan.”

 

Bộ Ngoại giao Iran nói Salman Rushdie và những người ủng hộ ông phải chịu trách nhiệm chính trong vụ tấn công ông Rushdie ở New York hôm thứ Sáu. Phát ngôn viên của Tehran còn nói “không ai có quyền buộc tội Iran.” Trước đó vào năm 1989, Iran đã ban hành lệnh kêu gọi người Hồi giáo giết nhà văn này. Hôm thứ Bảy một ngày sau vụ việc, thủ phạm Hadi Matar, 24 tuổi, đã không nhận tội cố ý giết người.

 

Anh trở thành quốc gia đầu tiên phê duyệt vắc-xin covid-19 được thiết kế riêng cho biến thể omicron. Vắc-xin “Spikevax Original/Omicron hai hóa trị,” do Moderna sản xuất, có thể sẽ được sử dụng từ mùa thu này.

 

Con số trong ngày: 75%, là tỉ lệ gia tăng các hiện tượng mưa lũ cực đoan dọc theo vành đai trung tâm của Ấn Độ từ năm 1950 đến năm 2015.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Trump phủ bóng cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ

 

Hai vòng bầu cử sơ bộ cấp bang vào thứ Ba tuần này sẽ cho thấy rõ quyền lực của Donald Trump đối với Đảng Cộng hòa. Có nhiều tác động hơn cả là ở Wyoming, nơi Liz Cheney sẽ nỗ lực giữ đề cử của Đảng Cộng hòa cho chiếc ghế Hạ viện của bang. Bà Cheney là nhân vật cao cấp nhất trong Đảng Cộng hòa công khai chỉ trích ông Trump kể từ sau vụ bạo loạn Đồi Capitol vào năm ngoái.

 

Điều này khiến đảng của bà khó chịu. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy chỉ 28% cử tri Cộng hòa ủng hộ Cheney. Harriet Hageman, một luật sư được Trump ủng hộ, dường như sẽ thế vào chỗ của bà ở Washington. (Ở Wyoming, người chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của phe Cộng hòa gần như chắc chắn chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11.)

 

Trong khi đó ở Alaska, Sarah Palin sẽ tìm cách quay lại chính trường. Là cựu thống đốc và ứng viên phó tổng thống, bà được Trump ủng hộ theo đuổi chiếc ghế Hạ viện duy nhất của bang. Bà Hageman và bà Palin là những cái tên trên lá phiếu, nhưng ảnh hưởng lâu dài của ông Trump nằm trong tâm trí của tất cả mọi người.

 

Brazil bước vào mùa bầu cử toàn quốc

 

Thứ Ba này các ứng viên cho chiếc ghế tổng thống Brazil, nghị sĩ Quốc hội và chính quyền bang sẽ chính thức bắt đầu vận động cho cuộc tổng tuyển cử ngày 2 tháng 10. Có 12 ứng cử viên trong cuộc đua tổng thống, nhưng chỉ hai ứng viên nổi bật. Luiz Inácio Lula da Silva, cựu tổng thống, đang có tỉ lệ ủng hộ 40%, cao hơn 10 điểm so với người đương nhiệm Jair Bolsonaro.

 

Triển vọng của ông Bolsanaro đang cải thiện trong những tuần gần đây, một phần nhờ vào các chương trình mua chuộc cử tri. Hồi tháng 7, ông đã nâng giá trị của chương trình phát tiền mặt hàng tháng cho 10% dân số. Và chiến lược của ông dường như phát huy tác dụng. Từ tháng 1 đến tháng 8, tỉ lệ ủng hộ ông trong nhóm cử tri thu nhập thấp nhất đã tăng 5 phần trăm, và 10 phần trăm đối với cử tri nữ, dù hai nhóm này thường không tán thành ông. Nhưng Lula vẫn đang dẫn trước. Vì vậy ông Bolsonaro đã bắt đầu quảng bá các thuyết âm mưu về gian lận bầu cử.

 

Hỗn loạn sau bầu cử ở Kenya

 

Ở một đất nước có lịch sử bầu cử đầy trắc trở, cuộc bầu cử tổng thống của Kenya dường như đã diễn ra tốt đẹp. Từ trước đến nay chưa có lần nào minh bạch đến vậy, với các bảng kết quả được đăng hoàn toàn lên mạng cho người dân xem xét kỹ lưỡng. Nhưng khi phó tổng thống William Ruto gần như chắc chắn được tuyên bố chiến thắng, hỗn loạn bùng nổ.

 

Trước khi có tuyên bố vào thứ Hai, các phụ tá của ứng viên Raila Odinga nói ủy ban bầu cử đã bị mua chuộc. Chính ủy ban này sau đó cũng chia rẽ. Bốn trên bảy thành viên của nó đặt nghi vấn về kết quả, nhưng không đưa ra lời giải thích cũng như bằng chứng. Khi chủ tịch của ủy ban, Wafula Chebukati, tuyên bố ông Ruto giành chiến thắng, ông đã bị tấn công bởi những người trung thành với Odinga.

 

Ông Chebukati cuối cùng cũng có thể tuyên bố ông Ruto giành được 50,5% số phiếu bầu. Nhưng ông Odinga, người được tổng thống Uhuru Kenyatta ủng hộ, chắc chắn sẽ yêu cầu kiểm lại phiếu.