Năng
lượng tái tạo của Việt Nam đang bị lãng phí?
Thanh Trúc, RFA
2022.08.05
Trang trại điện gió ở Bình Thuận hôm 23/4/2019. AFP
Năng lượng
tái tạo là xu hướng Việt Nam nhắm tới trong ‘Qui Hoạch Điện Quốc Gia VII’ trước
đây và Qui Hoạch Điện Quốc Gia VIII sắp được ký.
Nhưng theo
Tập đoàn Điện lực Việt Nam, vì chậm tiến độ nên 62 dự án năng lượng
tái tạo ở Việt Nam, với tổng công suất 4.170MW, không thể vận
hành thương mại đúng hạn.
Mạng Asia
News Network hôm 3/8 vừa qua có bài đề cập đến năng lượng điện gió của Việt
Nam. Theo mạng báo này thì qua khảo sát và đánh giá sơ bộ, năng
lượng điện gió của Việt Nam vào khoảng 217GW; trong đó điện gió
ngoài khơi hơn 160GW. Đặc điểm của điện gió ngoài khơi là
thời gian hoạt động dài và hiệu suất cao.
Phó Giám đốc
Sở Công thương Sóc Trăng, ông Lê Thành Thanh, cho biết tỉnh
này đã phát triển 20 trang trại điện gió, trong đó 18 đang chờ giấy
chứng nhận đầu tư, hai đang được xem xét.
Và tuy địa
phương còn nhiều điểm có thể phát triển điện gió, ông nói,
song phải chờ ‘Qui hoạch Phát triển Điện lực Quốc
gia 8 được phê duyệt thỉ mới có thể đề xuất dự án
mới.
Tại tỉnh cực
nam Cà Mau, Chủ tịch UBND Huỳnh Quốc Việt nói rằng Cà Mau
có 16 trang trại điện gió với công suất 1.000MW, trong đó 12 trạm đã
được cấp giấy chứng nhận đầu tư, năm nhà đầu tư đã triển khai nhưng mới có ba dự
án hòa vào lưới điện quốc gia để vận hành thương mại.
Ông Chủ tịch
UBND Cà Mau xác nhận tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển điện gió và
đã bổ sung 24 dự án mới nhưng vẫn phải chờ Qui hoạch Điện
8 được thông qua.
Về điểm
này, nguyên Thứ trưởng bộ Tài nguyên-Môi trường, GS.TS. Đặng Hùng Võ, góp ý:
“Điện
gió nói chung được Việt Nam tiếp nhận đưa vào chiến lược phát triển đến mức có
thể không dùng điện than nữa là một chủ trương rất rõ ràng. Thủ tướng
Chính phủ đi các nước cũng nói như vậy, ngay trong qui hoạch điện cũng nói như
vậy.”
“Nhưng
trên thực tế người ta thấy một số nơi ở Việt Nam vẫn phải mua điện từ nước
ngoài, có nơi mua của Trung Quốc, có nơi mua của Lào, tức là Việt Nam còn đang
thiếu điện rất nhiều”.
Thứ hai,
việc hòa năng lượng tái tạo vào lưới điện quốc gia để bảo đảm tính thương mại vẫn
còn bị vấn đề kỹ thuật mà nếu cố gắng vẫn có thể khắc phục được, GS.TS. Đặng
Hùng Võ nói tiếp :
“Nhưng
điểm quan trọng hơn là vấn đề qui hoạch. Nhiều nơi cứ dựa vào qui hoạch để nói
rằng chưa có qui hoạch thì chưa thể phê duyệt dự án. Tôi cho rằng đây là nhược
điểm của quản lý phát triển của Việt Nam. Các nước có nền kinh tế thị trường chỉ
coi qui hoạch đóng vai trò khuyến nghị để môi người theo chứ không phải
cái văn bản mang tính pháp lệnh bắt mọi người phải theo. Khi chúng ta tiếp nhận
cơ chế thị trường thì cũng phải thay đổi tư duy về qui hoạch”.
Phó GS.TS. Phùng Chí Sỹ, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Môi
trường Việt Nam, cũng khẳng định xu hướng tăng cường sử dụng năng lượng
tái tạo là đúng đắn:
“Việt
Nam có bờ biển dài 3.200 cây số, gió thì rất mạnh, tiềm năng tính ta thì nhiều
lắm nhưng số nhà máy điện gió đi vào hoạt động chính thức chỉ trên đầu ngón tay
thôi, nhiều dự án đến nay vẫn chưa hình thành, có nghĩa mình xài rất nhỏ so với
tiềm năng của nó.”
“Nguyên
nhân thứ nhất là về công nghệ. Xây dựng một nhà máy điện than thì giá rẻ
hơn, vận hành ổn định hơn. Thế còn đầu tư nhà máy điện mặt trời hay điện gió
thì giá cao hơn. Cái thứ hai không phải nhà máy là xong mà phải có máy
phát điện, có đường dây truyền tải điện đến người sử dụng. Đường dây truyền tải
điện, bán điện là độc quyền Nhà nước. Các nhà máy sản xuất điện ra thì muốn bán
mà toàn bộ hệ thống gọi là đường tải điện, cột điện, dây điện vân vân…thì không
có, không ai đầu tư , không có tiền đầu tư…Vấn đề là chỗ đó.”
“Cho
nên người ta nói không khai thác triệt để là vì không có điều kiện để khai thác
triệt để, dẫn đến việc chậm tiến độ, không có đường xuất điện đi, không bán được”.
Các tấm điện mặt trời và turbine tại trang trại điện
gió ở tỉnh Bình Thuận hôm 23/4/2019. AFP
Theo EVN Tập
đoàn Điện lực Việt Nam, ngoài 62 dự án không thể đưa vào vận hành thương mại
đúng thời hạn, chưa kể nhiều dự án đã hoàn thành xây dựng và lắp đặt thiết
bị, cũng không thể vận hành thương mại do cơ chế giá FIT đã hết hiệu lực.
Trao đổi với
RFA qua điện thư, chuyên gia không muốn
nêu danh tánh thuộc một tập đoàn tư nhân phát triển điện gió ở Bình Thuận,
thừa nhận năng lượng tái tạo của Việt Nam đúng là chưa được khai thác triệt để:
“Là vì
đầu tư hạ tầng lưới điện truyền tải chưa theo kịp việc xây dựng các nhà
máy điện mới, rồi do Nhà nước chưa phê duyệt Quy hoạch Điện 8 và do chưa
có cơ chế mua bán điện mới nên chậm tiến độ là vậy”.
Để đáp ứng
các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn 2021-2030 và 2031-2045,
Việt Nam đề xuất thêm Qui hoạch Điện Quốc gia 8 nhằm khai thác, sử dụng triệt để
và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện; tăng tỉ lệ điện
năng sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo đạt khoảng 11,9-13,4% vào năm
2030 và khoảng 26,5 đến 28,4% vào năm 2045.
Với câu hỏi
thế nào là khai thác triệt để và hiệu quả tới đâu, vị chuyên gia giấu tên phân tích:
“Muốn
tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo thì phải có sự đồng
bộ tương ứng về hạ tầng kỹ thuật lưới điện và các nguồn điện chạy nền truyền thống
khác, nhằm đảm bảo sự ổn định của toàn hệ thống điện quốc gia; đồng thời EVN phải
có lộ trình tăng giá bán điện thích hợp.”
“Về yếu
tố đất đai, môi trường, đã được đơn vị tư vấn lập Qui hoạch Điện 8 là Viện Năng
Lượng phân tích, đánh giá trong các lần Dự thảo (đã thay đổi nhiều phiên bản),
để đưa ra được cơ cấu các nguồn điện hợp lý. Đặc biệt, cam kết của Chính phủ
trong việc đưa phát thải ròng của Việt Nam bằng “0” vào năm 2050 tại
Hội nghị COP26 cũng là một yếu tố lớn khiến Bộ Công Thương phải điều chỉnh thêm
dự thảo Quy hoạch điện 8, mà hiện vẫn chưa được duyệt.”
“Nói
chung, khai thác triệt để, sử dụng triệt để và hiệu quả năng lượng tá tạo
sẽ vẫn còn là vấn đề gây nhiều tranh cãi, vì có nhiều góc nhìn và quan điểm
(nhóm lợi ích) khác nhau”.
Tóm lại, cả
hai giới chuyên gia cũng như đầu tư đều tin rằng vào khi các nguồn nhiệt điện
khác đang dần bị thiếu hụt đi, giá điện cứ ngày càng tăng mà nếu năng lượng tái
tạo chưa được khai thác và sử dụng triệt để thì đó là cả một sự lãng phí
rất đáng tiếc.
----------------------
Tin,
bài liên quan
·
Các
địa phương 'đua' xin bổ sung điện gió vào quy hoạch và bài học ‘điện mặt trời’!
·
Việt
Nam cần làm gì để phát triển điện gió ngoài khơi?
·
Nghịch
lý điện mặt trời tại Việt Nam sau 2 năm phát triển
·
Chuyện
‘bẩn’ trong lĩnh vực năng lượng sạch ở Việt Nam
·
Việt
Nam vỡ quy hoạch điện mặt trời: “Chính sách sai từ ban đầu”
No comments:
Post a Comment