THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/07/2021 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/07/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

12/07/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/07/12/the-gioi-hom-nay-12-07-2021/

 

Các cửa hàng ở Johannesburg bị cướp phá và đường xá bị chặn do bạo lực lẻ tẻ lan rộng sau khi cựu tổng thống Nam Phi Jacob Zuma bị bắt giam. Ông Zuma bị kết án 15 tháng tù vì khinh thường tòa án hôm thứ Tư, khiến những người ủng hộ ông tức giận. Cảnh sát nói có tội phạm lợi dụng bất ổn; và tới nay đã có hơn 60 người bị bắt.

 

Chuyến bay chở khách đầu tiên của Virgin Galactic, một công ty thám hiểm không gian do Sir Richard Branson đồng sáng lập, đã đưa ông vào vũ trụ thành công. Khởi hành từ New Mexico, Sir Richard đã bay hơn 80 km vào bầu khí quyển Trái đất. Trong khi đó tỷ phú Jeff Bezos kỳ vọng thực hiện một chuyến bay tương tự vào ngày 20 tháng 7 với công ty riêng của ông, Blue Origin.

 

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen cho biết cơ chế đánh thuế các công ty đa quốc gia lợi nhuận cao vừa được thông qua có thể vẫn chưa sẵn sàng trình ra quốc hội cho đến năm 2022. Bà Yellen nói tiến trình đàm phán phân bổ lại quyền đánh thuế ở các nước giàu đang “chậm hơn một chút” so với việc đàm phán mức thuế doanh nghiệp toàn cầu ít nhất 15%, vốn được 132 quốc gia ủng hộ.

 

Đài Loan nhận được 10 triệu liều vắc xin BioNTech covid-19 sau một quá trình kéo dài mà hòn đảo cáo buộc Trung Quốc ngăn chặn họ tiếp cận vắc-xin. Tập đoàn dược phẩm Fosun Thượng Hải có hợp đồng bán vắc-xin BioNTech ở Trung Quốc, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan, khiến Đài Loan không thể mua thuốc trực tiếp từ công ty Đức.

 

Kênh đào Suez của Ai Cập báo cáo doanh thu kỷ lục trong năm tính đến tháng 6, dù từng phải đóng cửa sáu ngày trong tháng 3 vì vụ kẹt tàu container Ever Given. Cụ thể nó kiếm được 5,84 tỷ đô la trong năm tài chính 2020-2021, tăng từ mức 5,72 tỷ đô la của năm trước. Hồi đầu tháng con tàu này cũng được cho rời khỏi kênh.

 

Colombia xác nhận 13 nghi phạm trong vụ giết tổng thống Haiti Jovenel Moïse là thành viên của quân đội nước này. Hai người Mỹ gốc Haiti tự xưng là phiên dịch cho đội sát thủ cũng nằm trong số những nghi phạm bị bắt. Một số người Haiti đã kêu gọi Mỹ hỗ trợ quân sự; nhưng chính quyền Biden từ chối.

 

Taliban chiếm giữ hai thị trấn biên giới quan trọng về mặt chiến lược trên đà tiến khắp Afghanistan. Thị trấn Islam Qala nằm giáp Iran, còn Torghundi giáp với Turkmenistan. Tới nay Taliban tuyên bố đã kiểm soát được 85% lãnh thổ đất nước, nhưng khó mà xác minh điều đó. Việc Mỹ rút quân đã tạo điều kiện cho Taliban vùng lên.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Lạm phát tăng cao ở Ấn Độ

Gió mùa đang khiến thời tiết ở Ấn Độ trở nên ngột ngạt. Nhưng đối với nhiều người Ấn sống sót qua làn sóng biến thể Delta hồi tháng 4 và tháng 5, thì lạm phát mới là vấn đề lớn nhất. Cụ thể chỉ số lạm phát chính đã lên 6,3% trong tháng 5, vượt 2% so với mục tiêu 4% của ngân hàng trung ương. Và hôm nay họ sẽ công bố chỉ số giá tiêu dùng tháng 6 trong bối cảnh kỳ vọng lạm phát cao.

 

Thủ tướng Narendra Modi từng lên nhậm chức vào năm 2014 nhờ tình hình lạm phát cao lúc đó. Kể từ đó ông đã cố gắng giải quyết vấn đề này. Song vì thu ngân sách hạn hẹp, ông Modi phải duy trì áp thuế nhiên liệu kể cả khi xăng vượt 100 rupee (1,34 USD) một lít. Và điều này đã khiến giá vận chuyển và thực phẩm lên cao. Khi nền kinh tế thế giới mở cửa trở lại, Ấn Độ – với chỉ 5,3% dân số được tiêm chủng đầy đủ – đang cảm thấy áp lực khi các nước khác khôi phục nhu cầu.

 

Jordan xét xử một cựu chính khách

Từng có lúc các nhóm nhân quyền biểu tình phản đối ông về vấn đề tra tấn. Nhưng giờ đây theo lời gia đình thì chính ông trở thành nạn nhân. Bassem Awadallah, người từng đứng đầu triều đình, đang bị tạm giam với cáo buộc phản loạn chống Vua Abdullah II. Phiên tòa xét xử ông đã diễn ra rất nhanh mà không hề có các nhân chứng quan trọng và cũng rất bí mật. Gần như chắc chắn ông sẽ bị kết tội khi tòa kết án vào hôm nay (cùng với Sharif Hassan bin Zaid, một thành viên hoàng gia khác).

 

Nhưng phe ủng hộ nói ông chỉ là vật tế thần cho nền kinh tế suy thoái của Jordan và sự cai trị ngày càng hà khắc của nhà vua. Một số người cũng nghi ngờ giới tình báo dàn xếp tỷ số. Từ lâu, tình báo đã đồn rằng ông là một người Palestine trong một hệ thống vốn được thống trị bởi các bộ lạc Bedouin. Ngoài ra họ cũng ghét kế hoạch tư nhân hóa của ông. Ông Awadallah là một công dân Mỹ và có những người bạn quyền lực, đặc biệt là Thái tử Ả Rập Saudi, Muhammad bin Salman. Nhưng xem ra các người bạn này thích xem hơn là can thiệp.

 

Sự kiện 12 tháng 7 ủng hộ Anh ở Bắc Ireland

Hôm nay hàng chục nghìn “Orangemen” và các ban nhạc đi cùng sẽ diễu hành khắp Bắc Ireland để kỷ niệm chiến thắng năm 1690 của Vua Kháng cách William III trước Vua Công giáo James II trong trận Boyne. Năm nay họ sẽ đặc biệt tưng bừng vì sự kiện 12 tháng 7 năm ngoái đã bị tổ chức huynh đệ Kháng cách Orange Order hủy bỏ do đại dịch.

 

Nhưng ẩn dưới niềm vui đó là một sự u ám. Một biên giới thương mại hậu Brexit đã cắt đứt Bắc Ireland khỏi Vương quốc Anh và tạo động lực cho phong trào đòi trưng cầu dân ý thống nhất Ireland. Trong khi đó đảng Liên minh Dân chủ (thân Anh), vốn được Orangemen ủng hộ, đang rơi vào tình trạng hỗn loạn, khi đã bổ nhiệm lãnh đạo đảng thứ ba chỉ trong ba tháng qua. Và cuộc điều tra dân số năm nay dự kiến ​​sẽ xác nhận hiện ở Bắc Ireland đang có đa số Công giáo. Với cuộc bạo loạn tháng 4 vẫn còn nguyên trong trí nhớ, nhiều người lo ngại sự kiện 12 tháng 7 năm nay có thể xảy ra bạo lực.

 

Gian nan việc tham dự Olympics Tokyo của các vận động viên

Tokyo 2020 đã cấm khán giả. Nhưng Thế vận hội Olympic sẽ vẫn cần các vận động viên (VĐV). Dự kiến sẽ có khoảng 11.500 VĐV, cùng với 79.000 nhân viên hỗ trợ, quan chức và nhà báo.

 

Đưa các VĐV từ 205 quốc gia, cũng như túi xách, thuyền, cung tên của họ đến Nhật Bản là một thách thức. Hạn chế đi lại khiến một số tuyến bay bị loại trừ. Với số lượng chuyến bay ít hơn bình thường, hầu hết các hành trình đều có nhiều điểm dừng. Một số thành viên đội Fiji đã bay trên một chiếc máy bay chở hàng. Và sau đó là câu hỏi về những gì cần đóng gói mang theo. Các vận động viên sẽ chỉ được quanh quẩn trong khu vực sinh hoạt của họ. Các VĐV Canada mang theo các bàn cờ để giết thời gian. Gửi thiết bị bằng đường biển có nguy cơ bị chậm trễ kéo dài. Ngựa cũng phải được kiểm dịch.

 

Các vận động viên chỉ được di chuyển vào làng Olympic bảy ngày trước khi thi đấu và phải rời đi trong vòng 48 giờ sau khi kết thúc. Vì vậy, bị loại sớm khỏi giải đấu sẽ dẫn tới những sự thất vọng nối tiếp nhau, bởi sau đó là một cuộc đua khác: đặt vé máy bay về nước.