Sau
9 năm xây dựng, thành phố Tam Sa trở thành vỏ bọc cho tham vọng cường quốc biển
của Trung Quốc
LEE NGUYEN - LUẬT KHOA
24/07/2021
https://www.luatkhoa.org/2021/07/sau-9-nam-thanh-pho-tam-sa-phat-trien-ra-sao/
Đảo Phú Lâm (Woody
Island), thủ phủ thành phố Tam Sa mà Trung Quốc lập ra trên Biển Đông, tháng
12/2020. Ảnh: Planet Labs, Inc/ RFA
Tóm tắt:
·
Ngày 24/7/2012, Trung Quốc
đã chính thức lập thành phố Tam Sa. Thành phố này có tổng diện tích vùng đất và
vùng nước lên đến 2 triệu km2, nhưng dân số chỉ khoảng 2.000 người, chủ yếu tập
trung trên đảo Phú Lâm.
·
Sau 9 năm xây dựng, chính
quyền Bắc Kinh đã nâng cấp tiện ích trên rất nhiều hòn đảo thuộc thành phố, cả
quân sự lẫn dân sự, đầu tư thu mua các công nghệ nước ngoài và thực hiện việc
kiểm soát và giám sát hành chính từ tiền đồn của họ trên đảo Phú Lâm.
·
Chính quyền Trung Quốc
đang dùng các phương tiện dân sự của thành phố Tam Sa để làm vỏ bọc cho tham vọng
kiểm soát các vùng biển mà nước này có yêu sách trên Biển Đông.
Ngày 24/7/2012, Trung Quốc đã tổ chức một buổi lễ khánh thành trên đảo Phú Lâm (Woody Island)
để tuyên bố với các bên tranh chấp trên Biển Đông về việc thành lập một đơn vị
hành chính có tên là thành phố Tam Sa (Sansha). Tam Sa là thành phố trực thuộc
tỉnh Hải Nam (Hainan), và có thủ phủ đặt tại đảo Phú Lâm. [1]
Chính phủ Trung Quốc tuyên bố, thành phố này
được thành lập để quản lý quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và Trung
Sa (Zhongsha Islands – cách gọi của Trung Quốc để chỉ bãi cạn Scarborough và
bãi Macclesfield). [2] Thẩm quyền pháp lý của chính quyền thành phố Tam Sa trải
rộng trên hơn 280 hòn đảo, bãi cạn, rạn san hô, các thực thể
khác và vùng nước xung quanh chúng. Tổng diện tích vùng đất và vùng nước là hơn
2 triệu km2. Tam Sa có dân số thường trú là 1.800 người, không tính lực lượng
quân đội đóng trên các căn cứ của thành phố. [3]
Lễ khánh thành
thành phố Tam Sa trên đảo Phú Lâm ở tỉnh Hải Nam, cực Nam của Trung Quốc, ngày
24/7/2012. Ảnh: Xinhua.
Một bản đồ của
Trung Quốc ghi rõ “đường lưỡi bò” và thành phố Tam Sa. Ảnh: SMCP.
Đến tháng 4/2020, Quốc vụ viện Trung Quốc lại
ra quyết định thành lập thêm hai đơn vị hành chính
cấp quận cho thành phố Tam Sa (quận Tây Sa và quận Nam Sa). [4]
Cho đến nay, thành phố Tam Sa đã phát
triển nhanh chóng, không chỉ về khả năng kiểm soát hành chính, khả
năng quân sự mà thậm chí còn cả về kinh tế, du lịch và an sinh xã hội cho người
dân trên đảo. [5] Sự phát triển nhanh chóng của đơn vị hành chính này đang gây
trở ngại khá lớn cho các bên tham gia tranh chấp trên Biển Đông, trong đó có Việt
Nam.
Vậy, 9 năm sau khi thành lập, Tam Sa hiện giờ
ra sao?
Phát triển các tiện
ích dân sự
Sau 9 năm phát triển, đảo Phú Lâm,
thủ phủ của thành phố Tam Sa, hiện đã trở nên nhộn nhịp hơn nhờ có bến cảng được
mở rộng, kho đông lạnh thủy sản, máy phát điện dự phòng, nơi sửa chữa tàu, nơi
tiếp nhiên liệu cùng hàng loạt công trình tiện ích khác. [6]
Trong Báo cáo Hàng hải Trung Quốc số 12 của Viện
Nghiên cứu Hàng hải Trung Quốc (China Maritime Studies Institute) thuộc trường
Đại học Hải quân Hoa Kỳ (U.S. Naval War College – NWC), tác giả Zachary Haver
(ông là chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc và Biển Đông, hiện đang là nhà phân
tích tình báo của một công ty an ninh mạng Hoa Kỳ tên là Recorded Future) tường
thuật rằng các tiện ích dân sự trên đảo cũng được đầu tư kỹ lưỡng, như nhà ở
công cộng, trường học, các cơ quan tư pháp, phủ sóng mạng 5G, dịch vụ hàng
không (phục vụ cho dân sự và giới học giả ngành hàng hải của Trung Quốc). [7]
Trước đây, đảo Phú Lâm là nơi khan hiếm nước
ngọt vì mạch nước ngầm trên đảo thường bị nhiễm mặn và nếu sử dụng lâu dài sẽ
phá hủy hệ sinh thái trên đảo. Tuy nhiên, từ năm 2016, chính quyền thành phố
Tam Sa đã khắc phục được vấn đề nước bằng các hệ thống lọc nước mặn và xử lý nước thải. [8]
Trên Đảo Cây (Tree Island), vào năm 2020, chính quyền
Trung Quốc đã tìm cách xây dựng các khu nhà ở và phát triển các khu trồng trọt,
nông trại để biến nó thành một nơi thích hợp cho con người cư trú. Trong khi
đó, ở Cồn cát Tây (West Sand) – một hòn đảo rộng khoảng 10 dặm vuông với một
tòa nhà và một công trình trông giống máy bơm khử muối, Trung Quốc đang tích cực
trồng cây để ngăn không cho hòn đảo này bị xâm thực và xói mòn đất. [9]
Cũng theo Zachary Haver trong cùng báo cáo, [10] chính quyền thành phố Tam Sa còn thiết
lập hoàn thiện hệ thống tổ chức đảng và chính quyền trên những đảo mà Trung Quốc
đang chiếm đóng và thiết kế các tour du lịch đến thành phố, cũng như khuyến
khích các công ty hoạt động và phát triển nghề cá tại đây. [11]
Thu mua công nghệ
Theo RFA, thông qua thành phố Tam Sa, chính phủ Trung Quốc
đã mua hoặc lên kế hoạch mua các phần cứng, phần mềm, thiết bị giám sát hàng hải,
giám sát đất liền, an ninh thông tin và các thiết bị khác từ 25 công ty có trụ
sở tại Mỹ, Nhật Bản, Italy, Australia, Đài Loan và các quốc gia khác. [12]
RFA khai thác được 13 hợp đồng của chính phủ
và các tài liệu liên quan cho thấy rằng từ năm 2016 đến 2020, 10 thực thể thuộc
hệ thống đảng – nhà nước Trung Quốc có liên kết với thành phố Tam Sa đã mua hoặc
lên kế hoạch mua tổng cộng 66 mặt hàng với tổng giá trị lên đến 930.000 USD. [13] Hầu hết các hợp đồng đều được ký kết
trong năm 2020.
Chi phí công nghệ
nước ngoài mà thành phố Tam Sa mua lại (tính theo nhân dân tệ). Ảnh: RFA
Theo RFA, rất có thể những tài liệu mà họ tìm
thấy chỉ là phần nổi trong tảng băng chìm. Trong năm 2020, chính quyền thành phố
đã phát hơn 700 thông báo đấu thầu, hợp đồng và các tài liệu có chứa bằng chứng
chuyển giao công nghệ.
Khoảng ¼ các công nghệ được thành phố Tam Sa thu mua là để
trang bị cho các tàu của lực lượng chấp pháp hàng hải,bao gồm tàu tuần tra, tàu
đổ bộ, tàu tấn công và thiết bị dưới nước không người lái. [14] Tất cả các vật
phẩm được thành phố thu mua đều nhằm mục đích sử dụng trên Biển Đông.
Kiểm soát hành
chính
Chính quyền trung ương cũng ra sức phát triển
năng lực quân sự và bán quân sự ở Tam Sa. Chính quyền thành phố đã thiết lập một cơ chế phòng thủ chung giữa quân
đội và cảnh sát dân sự, phát triển lực lượng chấp pháp và dân quân biển, [15]
và thành
lập một trung tâm chỉ huy chung cho các lực lượng quân sự, cảnh
sát biển dân sự và dân quân hàng hải. [16]
Sự phát triển nhanh chóng của thành phố Tam Sa
là để đáp ứng được nhu cầu cấp bách phải kiểm soát các thực thể đang tranh chấp với
Trung Quốc trên Biển Đông. [17] Chính quyền Trung Quốc đã dùng các phương tiện
dân sự của thành phố Tam Sa để làm vỏ bọc cho tham vọng kiểm soát các vùng biển
mà Trung Quốc có yêu sách trên Biển Đông. Các nguồn lực để “chi viện” cho Tam
Sa hầu hết đều được lấy từ đất liền.Việc kiểm soát Biển Đông thông qua thành phố Tam Sa
là một phần trong chiến lược củng cố các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc và
ngăn chặn các quốc gia khác củng cố các tuyên bố chủ quyền của họ. [18] Trung
Quốc đã theo đuổi chiến lược này từ những năm 2000, sau một thời gian trì hoãn
giải quyết tranh chấp trên Biển Đông.
Tài liệu tham khảo:
1. Xinhua. (2012, July 24). China
establishes Sansha City. Chinadaily.
https://www.chinadaily.com.cn/china/2012-07/24/content_15612099.htm
2. Xem [1]
3. 国务院批准 三沙市设立市辖区. (2020, April 18). Sina
News.
https://news.sina.com.cn/c/2020-04-18/doc-iircuyvh8544571.shtml
4. 民政部关于国务院批准海南省三沙市设立市辖区的公告_海洋_中国政府网. (2020, April 18).
Gov.Cn.
http://www.gov.cn/zhengce/zhengceku/2020-04/19/content_5504215.htm
5. Shinji Yamaguchi. (2017, April 17).
Creating Facts on the Sea: China’s Plan to Establish Sansha City. Asia Maritime
Transparency Initiative.
https://amti.csis.org/chinas-plan-establish-sansha-city/
6. 王子谦 [Wang Ziqian] and 王晓斌 [Wang Xiaobin], 三沙市永兴综合码头一期交付使用 [“Sansha City Yongxing
Integrated Wharf First Phase Delivered for Use”], 中国新闻网 [China News Net], July 18, 2013,
7. Haver, Zachary, “China Maritime
Report No. 12: Sansha City in China’s South China Sea Strategy: Building a
System of Administrative Control” (2021). CMSI China Maritime Reports. 12.
https://digital-commons.usnwc.edu/cmsi-maritime-reports/12
8. 三沙市长：永兴岛 1000 吨海水淡化工程已经完工 [“Sansha Mayor: Woody Island 1,000-ton Seawater Desalination Project Already
Completed”], 新浪网 [Sina Net], March 15,
2016,
http://news.sina.com.cn/c/nd/2016-03-15/doc-ifxqhmve9205682.shtml.
9. Drake Long. (2020, November 5). Small
China Islets in South China Sea Show Signs of New Construction. Radio Free
Asia.
https://www.rfa.org/english/news/china/southchinasea-artificial-11052020175409.html
10. Xem 7
11. Adam Greer. (2016, July 20). The
South China Sea Is Really a Fishery Dispute. The Diplomat.
https://thediplomat.com/2016/07/the-south-china-sea-is-really-a-fishery-dispute/
12. Zachary Haver. (2021, April 19). How
China is Leveraging Foreign Technology to Dominate the South China Sea.
RFA.
www.rfa.org/english/news/special/china-foreign-tech-scs/
13. Xem 18
14. Xem 18
15. 中国三沙市综合执法船联合海警驱离一侵权外国渔船 [“China’s Sansha City Comprehensive Law Enforcement Ship Unites With
Coast Guard to Drive Away an Infringing Foreign Fishing Boat”], 新浪网 [Sina Net], December 18, 2015,
http://finance.sina.com.cn/stock/t/2015-12-18/doc-ifxmttcn4983768.shtml.
16. 三沙军警民联防指挥中心开工 [“Sansha Military, Law
Enforcement, and Civilian Joint Defense Command Center Starts Construction”], 凤凰网 [ifeng Net], July 26,
2015,
https://news.ifeng.com/a/20150726/44252558_0.shtml.
17. China Expands its Political Control
in the South China Sea. (2021, February 14). The Maritime Executive.
18. Fravel, Taylor, M. (2011) “China’s
Strategy in the South China Sea”, Contemporary Southeast Asia, 33(3), p.
293-319.
No comments:
Post a Comment