RFA
05/11/2019
Trong báo cáo về tự do internet năm 2019 với nhan đề
“Khủng hoảng mạng xã hội” được Freedom House công bố vào ngày 5 tháng 11, Việt
Nam chỉ được 24/100 điểm, thuộc nhóm 0-39 điểm, là quốc gia không có tự do
internet.
Vi phạm quyền người dùng
Cụ thể, ở phần Trở ngại để truy cập Việt Nam được
12/25 điểm, phần Giới hạn đối với nội dung được 7/35 điểm và 5/40 điểm trong phần
Vi phạm quyền người dùng.
Nhận xét về việc này, nhà hoạt động xã hội dân sự, Tiến
sĩ Nguyễn Quang A từ Hà Nội cho rằng việc giới hạn quyền sử dụng internet
đã có từ lâu chứ không phải mới đây, tuy nhiên:
“Gọi là không có tự do hoàn toàn hay không có tự do ở
mức trung bình hay mức cao thì đúng. Nhưng nếu nói không có tự do internet thì
không phải hoàn toàn đúng. Nó có bị hạn chế nhưng bảo không có tự do thì nó hơi
quá lên một chút.”
Tiến
sĩ Nguyễn Quang A cũng cho biết thêm chi tiết về sự giới hạn internet
trên dải đất chữ S hiện nay:
“Liên quan đến tự do nhân quyền, dân chủ thì đấy là
lĩnh vực bị siết chặt nhiều nhất. Tức là những người dùng internet, nhất là mạng
xã hội để cất lên tiếng nói của mình có thể bị đàn áp, thậm chí bắt bớ tù nếu
làm những việc chính quyền cho là không được phép.”
Bản báo cáo của tổ chức Freedom House chỉ ra từ
tháng 7 đến tháng 12 năm 2018, hơn 1.500 nội dung đã bị Facebook xóa theo yêu cầu
của chính phủ Hà Nội, tăng gấp ba lần so với sáu tháng trước đó. Những nội dung
từ các nhà hoạt động, tổ chức xã hội dân sự và người dùng thông thường cũng bị
xóa.
Trong tháng 10/2018, các nhà chức trách Việt Nam
tuyên bố rằng chính phủ đã thành lập một đơn vị quốc gia mới để giám sát phương
tiện truyền thông xã hội và nội dung trên các trang web. Chính phủ Hà Nội khẳng
định rằng trung tâm được trang bị phần mềm có thể phân tích, đánh giá và phân
loại hàng triệu bài đăng.
Xác nhận thưc tế này, nhà báo tự do Ngô Nhật Đăng
hiện đang sinh sống ở Hà Nội đánh giá rằng đây là tình trạng phổ biến từ
xưa đến nay:
“Ngay cả bản thân tôi thường xuyên bị tấn công như
trang Facebook của tôi chẳng hạn cũng rất nhiều lần bị hack, phải liên tục làm
những trang mới. Theo tôi nghĩ ngoài chuyện đấu tranh trên mạng internet để kết
nối đưa thông tin lên, chúng ta cũng rất cần có sự đoàn kết, cơ chế tự vệ thì
chúng ta – những người bất đồng chính kiến, mong muốn đất nước có sự dân chủ cần
tìm phương pháp bảo vệ lẫn nhau. Còn khi đã dấn thân thì chấp nhận hệ lụy bị
đàn áp, gây khó khăn bắt bớ là chuyện tất nhiên, ai cũng coi đấy như một cái
giá phải trả.”
Việt Nam trong bảng
xếp hạng Tự do Internet. Ảnh chụp màn hình Freedom House
Nhiều công cụ hạn chế quyền tự do
Vào tháng 10 năm 2018, một tòa án phúc thẩm ở Hà Nội
đã bác bỏ kháng cáo của nhà hoạt động nhân quyền và môi trường Lê Đình Lượng,
giữ nguyên bản án tù 20 năm đối với ông. Đây được xem là một trong những bản án
khắc nghiệt nhất đối với một nhà hoạt động trực tuyến trong những năm gần đây với
cáo buộc tiến hành các hoạt động nhằm để lật đổ chính quyền nhân dân.
Vẫn theo Freedom House, khi bản báo cáo này đang được
thực hiện, vẫn có nhiều nhà báo và nhà hoạt động dân chủ bị bắt bỏ tù vì đưa ra
tiếng nói đối lập trên mạng xã hội.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, Luật sư Hà Huy Sơn
nhận định:
“Tự do internet ở Việt Nam bị hạn chế bởi mấy điều
luật trong Bộ luật Hình sự 2015 như tội tuyên truyền chống nhà nước, tội lợi dụng
quyền tự do dân chủ và một tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền. Mấy cái đấy rất
mơ hồ, định tính, không có gì là định lượng để cân đong đo được nên nhà nước
hay chính quyền có thể dựa vào tội đấy để nguời ta bắt bớ hay bỏ tù những nguời
có quan điểm trái ngược với Đảng, với nhà nước. Tôi cho rằng đấy là những công
cụ làm cho internet bị hạn chế tự do.”
Bên cạnh đó, việc Luật An ninh mạng có hiệu lực từ
ngày 1/1/2019 cũng góp phần củng cố sức mạnh kiểm duyệt nội dung internet và lấy
dữ liệu người dùng, tiếp tục hạn chế quyền người dùng internet của Chính phủ Việt
Nam.
Giải thích rõ hơn về tính chất của Luật An ninh mạng
có liên quan đến báo cáo của Freedom House hay không, Luật sư Đặng Đình Mạnh
từ Sài Gòn cho biết như sau:
“Luật an ninh mạng hầu như là một biện pháp bịt miệng
mọi người và cái phạm trù để nói là phát biểu ý kiến cá nhân hoặc có ý xúc phạm,
bôi nhọ cơ quan nhà nước thật ra ranh giới của nó rất mù mờ, không có gì để xác
định vấn đề này. Nếu trong tường hợp cơ quan nhà nước nào đó muốn xử lý người
dân thì họ chỉ việc đẩy qua khía cạnh có sự xúc phạm, lập tức người phát biểu
trở thành người vi phạm.”
Quốc hội hiện đang có những phiên thảo luận về những
dự án Luật sửa đổi, nhưng đến nay, chưa một đại biểu nào nhắc đến những bất cập
về điều luật hạn chế quyền công dân như vừa nêu. Luật sư Hà Huy Sơn lý
giải:
“Đương nhiên ở Việt Nam do đảng lãnh đạo thì làm gì
có đối lập. Nó không lợi cho sự độc quyền lãnh đạo của đảng thì Quốc hội làm gì
có ai dám nêu ý kiến.”
Với quan điểm như trên, nhà báo Ngô Nhật Đăng nhận định
rằng khi chính quyền đàn áp những tiếng nói bất đồng chính kiến về tình hình đất
nước, con người như vậy, chỉ thể hiện việc chính phủ thực sự không có sức mạnh
và đang suy yếu.
Còn theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A, tự do
internet tại Việt Nam dù đã bị hạn chế từ bao lâu nay, nhưng ông cho rằng nếu mỗi
người dân biết đứng lên đòi hỏi đầy đủ các quyền của mình có lẽ sẽ phần nào giải
quyết được vấn đề:
“Bởi vì số lượng thí dụ 60-70 triệu người sử dụng
internet mà có nhiều triệu người cứ sử dụng đúng quyền của mình thì họ cũng
không có sức đâu mà bắt cả triệu người.”
Trong báo cáo công bố ngày 5/11, Freedom House nhận
xét Việt Nam là một quốc gia độc đảng, bị chi phối trong nhiều thập kỷ bởi Đảng
Cộng sản Việt Nam cầm quyền. Mặc dù một số ứng cử viên độc lập về mặt kỹ thuật
được phép tham gia các cuộc bầu cử lập pháp, hầu hết đều bị cấm trong thực tế.
Tự do ngôn luận, tự do tôn giáo và hoạt động xã hội dân sự đều bị hạn chế chặt
chẽ.
-----------------
XEM THÊM
BBC Tiếng Việt
07/11/2019
Việt
Nam là một trong số những nước bị chấm điểm thấp nhất về tự do trên internet giữa
bối cảnh mạng xã hội đang phát triển mạnh mẽ ở quốc gia cộng sản này và nhà nước
đang thắt chặt quản lí những nội dung bị cho là xấu độc, theo một báo cáo vừa
công bố.
Báo cáo Freedom on the Net 2019 (Tự do trên Mạng 2019),
do tổ chức Freedom House công bố hôm 5/11, nhận định rằng tự do internet khắp
thế giới “ngày càng bị đe dọa bởi những công cụ và thủ thuật” của các chính phủ
nhằm xuyên tạc chính trị, trấn áp hoặc theo dõi người dùng trên “quy mô hết sức
to lớn.”
“Vì những xu hướng này, tự do internet toàn cầu suy giảm năm thứ chín
liên tiếp trong năm 2019,” báo
cáo viết.
Báo cáo xếp
Việt Nam vào nhóm các nước không có tự do internet với số điểm 24 trên 100, đứng
gần cuối bảng và chỉ trên Cuba, Syria, Iran và Trung Quốc. Vị trí này của Việt Nam không thay đổi so với đánh giá của Freedom House
vào năm 2018.
Trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, Việt Nam xếp
sau tất cả các nước được đánh giá kể cả các nước láng giềng Đông Nam Á và chỉ
trên Trung Quốc.
Freedom House nói những “hạn chế khắc nghiệt” đối với
tự do internet vẫn tiếp tục ở Việt Nam, trong khi không gian mạng cho quan điểm
bất đồng chính kiến và hoạt động tranh đấu “thu hẹp hơn nữa.”
“Chúng tôi có 21 chỉ số cho tự do internet và Việt Nam nhận điểm kém nhất
trong nhiều những chỉ số này,” Allie Funk, một
trong hai tác giả của bản báo cáo, nói với VOA. “Trong năm qua, chúng tôi đã lo ngại về luật an ninh mạng mới trao cho
nhà chức trách quyền hạn rộng khắp để sử dụng vì mục đích kiểm duyệt và giám
sát.”
Bà nói những trường hợp kết án tù nhiều năm như án
tù 20 năm của nhà hoạt động môi trường Lê Đình Lượng vì đăng những nội dung lên
mạng cũng là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với quyền tự do biểu đạt.”
Việt Nam trước đây từng nói rằng Luật An ninh mạng,
được Quốc hội thông qua vào năm 2018, không hạn chế quyền tự do ngôn luận của
người dùng trên mạng mà chỉ nhằm “bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp” của các cá
nhân và tổ chức sử dụng không gian mạng. Tuy nhiên nhà chức trách đã gia tăng
các vụ bắt bớ và bỏ tù trong những năm gần đây nhắm vào những người bày tỏ quan
điểm bất đồng chính kiến trên Facebook, mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam.
“Chúng tôi cũng theo dõi sát sao sự gia tăng đột biến những nội dung bị
xóa khỏi các nền tảng truyền thông xã hội, bạo lực tiếp tục nhắm vào những người
dùng để trả đũa các hoạt động trực tuyến của họ,” nhà nghiên cứu Funk nói thêm.
Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam cho
biết tính đến thời điểm này, Facebook đã gỡ bỏ gần 250 tài khoản giả mạo
và 251 đường dẫn tới những bài viết có nội dung “chống phá Đảng, Nhà nước, vi
phạm pháp luật Việt Nam,” trong khi đã yêu cầu công ty Google chặn hàng ngàn
video bị cho là có nội dung “xấu độc” trên YouTube.
Việt Tân, một tổ chức chính trị đối lập ở Mỹ, là một
trong những trang Facebook bị Hà Nội nhắm mục tiêu trong những chiến dịch
“report” (báo cáo nội dung vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng) để thúc đẩy Facebook gỡ
bỏ những nội dung chỉ trích nhà nước và Đảng Cộng sản Việt Nam, theo một phát
ngôn viên của Việt Tân.
“Chính nhà nước cộng sản Việt
Nam đã yêu cầu Facebook phải lấy xuống các nội dung vì họ cho là vi phạm luật lệ
Việt Nam,” ông Hoàng Tứ Duy nói với VOA.
“Trong năm 2019 việc đó xảy ra với trang Facebook của Việt Tân một số lần,
đặc biệt vào tháng 4 khi Facebook Việt Tân đăng một loạt bài, tin về sức khỏe của
[Tổng bí thư-Chủ tịch nước] Nguyễn Phú Trọng.”
Ông Duy nói có khoảng 10 trường hợp các post của Việt
Tân liên quan tới ông Trọng bị hạn chế hiển thị, nghĩa là người dùng Facebook ở
Việt Nam không thể nhìn thấy những nội dung này, nhưng ở những nơi khác ngoài
Việt Nam thì có thể.
“Vấn đề nội dung bị hạn chế ở Việt Nam thì chúng tôi thấy mới xảy ra khoảng
một năm vừa qua, đặc biệt là từ khi có luật an ninh mạng ở Việt Nam,” ông nói thêm.
Báo cáo của Freedom House nói cần có những biện pháp
bảo vệ mạnh mẽ để bảo đảm tự do internet không bị biến thành “con ngựa thành
Troy cho nền bạo chính và áp bức.”
Trong số 65 nước được đánh giá về tự do internet, 33
nước nhìn chung đang trên đà suy yếu kể từ tháng 6 năm 2018, so với 16 nước đạt
được tiến bộ, theo báo cáo.
Dẫn đầu các nước về tự do internet là Iceland, đạt
95 trên 100 điểm, theo sau là Estonia, Canada và Đức. Úc và Nhật Bản là hai nước
Châu Á-Thái Bình Dương duy nhất góp mặt trong nhóm những nước được đánh giá là
có tự do internet.
No comments:
Post a Comment