17/11/2019
Có
lẽ phần lớn người dân Hà Nội không biết rằng Công Ước về Quyền của Con Người đối
với Nước sạch (HRWS) đã được công nhận trong Luật pháp Quốc tế thông qua các hiệp
ước về Nhân quyền mà VN đã tham gia.
Định nghĩa cụ thể nhất về “Quyền Con Người đối với
Nước’’ được Ủy ban Liên Hợp Quốc về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa đưa ra
trong Nhận định chung số 15 dự thảo năm 2002. Đó là một cách diễn giải không cần
ràng buộc rằng: Việc tiếp cận với nước sạch là điều kiện để đạt được quyền sống
đủ tiêu chuẩn, liên quan chặt chẽ đến quyền có tiêu chuẩn sức khỏe cao nhất, và
đó là Nhân quyền.
Nó tuyên bố như sau: “Quyền của con người đối với nước
cho phép TẤT CẢ mọi người có ĐỦ nước sử dụng, AN TOÀN, DỄ TIẾP CẬN, GIÁ CẢ PHẢI
CHĂNG cho toàn bộ sử dụng CÁ NHÂN và NỘI ĐỊA”
HRWS bắt buộc mọi chính phủ phải đảm bảo rằng công
dân có thể được hưởng nguồn nước và vệ sinh sạch sẽ. Các quốc gia ký kết phải đạt
được dần – dần và tôn trọng tất cả các quyền của con người, bao gồm cả nước và
vệ sinh. Họ phải làm việc nhanh chóng và hiệu quả để tăng quyền truy cập và cải
thiện dịch vụ.
Theo công ước
trên, tất cả các hoạt động gây nguy hiểm đến an toàn nước sạch, phá hủy nguồn
nước có chủ ý, cạnh tranh thiếu lành mạnh, đầu cơ, hay tham nhũng chính sách đối
với nước sạch để dẫn tới độc quyền – đều bị liệt vào cáo buộc “Chống lại Loài
người”.
Các bệnh lây truyền qua đường nước vẫn là một vấn đề
lớn, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng họ chịu trách nhiệm cho khoảng
84% bệnh tật toàn cầu ở trẻ em dưới 14 tuổi. Cũng như các tác động tài chính
cho hệ thống chăm sóc sức khỏe, điều này cũng gây ra chi phí hậu quả gián tiếp
cao cho những người bị ảnh hưởng và gia đình họ.
Chính vì vậy, Chính sách nước sạch tại Việt Nam luôn
cần được củng cố. Ai cũng biết rằng nước ta còn nghèo, lạc hậu, tuy nhiên điều
đó không có nghĩa rằng chúng ta cứ mãi trì trệ về chính sách. Các bộ chính sách
về nước cần phải có và được xây dựng dần dần qua dự thảo. Nước nào cũng làm, chứ
không phải chỉ có nước giàu hay Tây quăng vẽ chuyện. Một đất nước phát triển,
không chỉ bởi nước đó giàu hay nghèo (Trung Quốc là một ví dụ điển hình, nền
kinh tế lớn thứ 2 TG nhưng chưa bao giờ được coi là nước phát triển). Sự “Phát
triển” mà ta đang nói đến nằm ở sự chặt chẽ trong chính sách quản lý và hạ tầng.
Chính sách là do con người tạo ra để quản lý xã hội,
nó không từ trên trời rơi xuống hay cũng không phải là kiểu câu hỏi ngu ngơ ấm ớ
“Thế anh có đưa ra được giải pháp gì không”. Ta đều biết rằng Chính sách không
được tạo nên bởi một cá nhân, nó cần được xây dựng dựa trên sự đồng lòng của một
xã hội. Mà muốn xã hội có sự đồng lòng, thì họ cần được tiếp cận với nguồn
thông tin trung thực, biết thông tin thì mới hiểu vấn đề và có hành động (lựa
chọn) đúng đắn. Đó là một quá trình và đừng nên ấm ớ ở bất kì bước nào.
Chính sách nước của Đức rất rõ ràng, nó tóm lại
trong tuyên bố sau “Người Đức không cần tiết kiệm nước, người Đức cần sử dụng
nó một cách khôn ngoan”. Dự thảo sau đó có bản đầy đủ rất chi tiết về quản lý
trữ lượng, bảo vệ, trợ giá, nguyên tắc vận hành, bảo đảm nước uống, bảo đảm lượng
nước mặt và nước ngầm, hợp tác và phối hợp trong lưu vực sông, định hướng cạnh
tranh, nhà cung cấp, và quan trọng nhất là sự tham gia của toàn xã hội. Các hệ
thống chính sách của nước Đức là nguồn tham khảo quý báu cho VN bởi sự tương
đương về dân số, trữ lượng nước ngầm, nước mặt và lượng mưa gần như nhau (trên
thực tế VN luôn nhỉnh hơn Đức vì có lượng mưa cao hơn). Nền kinh tế lớn gấp 20
lần VN này, đã chốt giá nước chỉ 1.7 eur/mét khối (khoảng 43.000 VND). Chính
sách của Đức thì phổ biến rộng rãi, tra cứu dễ dàng, ai biết tiếng Anh hoặc Đức
đều tìm đọc được mà học tập.
Gần đây VN đã có nhiều bước tiến đáng khích lệ trong
quản lý nước và người dân Hà Nội nên hiểu rằng, tiếp cận Nước (để sử dụng hoặc
lấy thông tin) là Quyền của Con Người.
Người ta gọi bạn là gì cũng được, Chó hoặc Mèo, điều
đó không ảnh hưởng gì đến việc ta biết về Nhân quyền của mình. Nếu họ chỉ nói
vu vơ thì kệ họ, việc của chúng ta là được tiếp cận thông tin trung thực như những
gì LHQ đã quy định, nhỡ đâu người ta đang làm lợi cho mình thì sao?
Còn nếu ai ngăn cản bạn được tiếp cận thông tin thì
kẻ đó đang chống lại Công Ước và hành động đó là sai trái.
No comments:
Post a Comment