BBC Tiếng Việt
14/1/2019
Với
tình trạng ngoại giao dần đi xuống giữa EU và Washington, mối quan hệ xuyên đại
dương của hai bên đã thay đổi ra sao dưới chính quyền Donald Trump?
Trong quá khứ, các tổng thống Hoa Kỳ dành những lời
có cánh dành cho những người đồng cấp ở châu Âu.
Họ tới châu Âu, kêu gọi và tuyên truyền tự do ở bức
tường Berlin,và hứa hẹn về một mối quan hệ song phương tốt đẹp đối với châu Âu
sau khi tường Berlin sụp đổ. Tuy nhiên, những ngày đó có vẻ như đã kết thúc với
Donald Trump ở Washington.
Bài diễn văn ''Ich bin ein Berliner'' bởi John F.
Kennedy, lời thỉnh cầu do Ronald Reagan gửi đến Moscow năm 1987 ''Ngài
Gorbachev, hãy gỡ bỏ bức tường Berlin!'', lời hứa về mối hợp tác song phương
sau Chiến tranh Lạnh của George HW Bush và hy vọng thắt chặt quan hê với các đồng
nghiệp ở bên kia dại dương của Obama, giờ chỉ là những tồn dư của quá khứ.
Từ các chuyến thăm châu Âu, các dòng tweet của
Donald Trump, với nội dung luôn nhắc tới vấn đề thuế quan ở EU và chi phí của
NATO, không khó để thấy Trump hiện coi châu Âu như một gánh nặng hơn là một đồng
minh.
Chưa một tổng thống Hoa Kỳ nào dám nghĩ tới việc gọi
EU là một ''kẻ thù'', như cách Tổng thống Trump đã làm trong một bài phỏng vấn
về thương mại.
Với những câu hỏi chưa có giải đáp về trở ngại của
Brexit ở châu Âu, các nhà lãnh đạo EU càng thêm đau đầu khi quan hệ đối với
Washington vẫn chưa có nhiều tiến triển.
Trong phát biểu của mình vài tháng trước, Thủ tướng
Đức Angela Merkel cho rằng, đã đến lúc châu Âu buộc phải quyết định số phận của
chính mình.
Là thành viên của Hội đồng Đối ngoại Đức, Daniela
Schwarzer nhận định: ''Với chính sách ''nước Mỹ đầu tiên'', Hoa Kỳ đã biến châu
Âu và Đức trở thành một đối thủ cạnh tranh chiến lược, nếu không phải là một kẻ
thù.''
Kể từ ngày tuyên thệ nhậm chức của Donald Trump từ
hai năm trước - khi mà cụm từ ''nước Mỹ đầu tiên'' trở nên phổ - nhiều người đặt
câu hỏi rằng Trump sẽ đi được bao xa. Phải chăng, thực tế và quyền lực trong
tay sẽ khiến các chính sách của ông thay đổi? Có vẻ không.
Karen Donfried, cố vấn châu Âu của cưu Tổng thống
Obama, nói rằng: ''Những người ủng hộ Donald Trump sẽ không quay lại được thời
điểm của nước Mỹ trước Trump.''
''Chính quyền Trump, dù bốn hay tám năm nữa, đã và sẽ
tiếp tục thay đổi vai trò Hoa Kỳ trên toàn cầu.''
Thay đổi như thế nào? Hãy lấy ví dụ về khủng hoảng
biên giới giữa Ukraine và Nga.
Kể từ khủng hoảng Crimea năm 2014, sự kiện mà chính
quyên Obama cáo buộc Nga đã vi phạm các luật pháp quốc tế, hàng loạt các cuộc
xung đột ở khu vực liên tiếp xảy ra, cho thấy Vladimir Putin không có định làm dịu tình hình trong khu vực.
Tuy nhiên ở Washington, Donald Trump chưa có động
thái phản ứng gì về chính sách bành trướng của Putin - điều mà các nước EU, đặc
biệt là Ba Lan và Đức, đang lo ngại.
Thay vì thúc đẩy tập thể, Trump vẫn trung thành với
lối đàm phán trực tiếp của mình, và cho rằng mối quan hệ của ông và Putin đã có
nhiều tiến triển sau cuộc gặp gỡ của hai nhà lãnh đạo trong cuộc họp thượng đỉnh
ở Helsinki vào tháng 7/2018.
Điều này dẫn tới sự hoài nghi từ Angela Merkel, khi
bà cho rằng Nhà Trắng cần phải thông báo trước về cuộc họp với Tổng thống Nga với
các đồng minh.
''Hoa Kỳ là đồng minh quan trọng nhất của chúng tôi, và chúng tôi cũng hiểu
rằng Hoa Kỳ có những đóng góp như thế nào đối với quốc phòng và an ninh ở châu
Âu.'' David McAllister, một đại biểu nghị viện châu Âu đại
diện cho đảng Liên minh Dân chủ Kito giáo Đức, và đồng nghiệp thân thiết của
Angele Merkel, cho biết.
''Tuy nhiên, giờ là lúc chúng tôi cần phải gia tăng vị thế của châu Âu
trong khối NATO, vì dưới Tổng thống Trump - và có thể là dưới các tổng thống kế
tiếp - Washington có vẻ dành ít sự quan tâm về việc can thiệp vào các vấn đề
trong khu vực lân cận khi cần thiết.''
Việc cải tổ trong NATO là cần thiết, tuy nhiên, nó gặp
một trở ngại lớn: Angela Merkel, gương mặt nổi trội nhất trong khối EU, sẽ
chính thức kết thúc nhiệm kỳ của mình trong năm 2021.
Vậy giải pháp đối với châu Âu là gì? Để đặt câu hỏi
luôn dễ hơn tìm câu trả lời.
Có một điều ai cũng biết, là mặc cho tư tưởng và giá
trị chung của hai bên, trên bàn đàm phán, châu Âu và Hoa Kỳ sẽ phải cải tiến mối
quan hệ của họ trong một thời kỳ bất ổn chính trị như hiện nay.
No comments:
Post a Comment