VinFast: Phiên tòa
Berlin và hành trình gập ghềnh ở Mỹ
Bùi Văn Phú
Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ
Berkeley, California, Hoa Kỳ
12
tháng 11 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c5ypz2k2x1do
Phiên
tòa tại Đức và những chiếc xe phủ bụi tại Mỹ, VinFast đang trải qua một hành
trình gập ghềnh ở bên ngoài biên giới Việt Nam.
Tháng
11/2021, VinFast đem xe ô tô chạy bằng điện qua Mỹ chào hàng lần đầu tiên trong
một cuộc triển lãm quốc tế ở thành phố Los Angeles.
Là
công ty ô tô còn non trẻ của Việt Nam, VinFast ra đời năm 2017, nên sự kiện
"đem chuông đi đánh xứ người" gây chú ý trong cộng đồng người Việt và
nhiều người đã đến xem. MC Nguyễn Cao Kỳ Duyên đã nhiệt tình quảng cáo cho
VinFast ngay tại nơi triển lãm, khi cô trả lời PhoBolsaTV rằng dù cô đã đặt mua
Tesla, nhưng sẽ hủy và chờ năm sau mua xe VinFast.
Một
người bạn của tôi kể khi ghé gian hàng VinFast dịp này đã được chiêu đãi nhiều
món ăn ngon, rượu thơm.
Xem
hình ảnh về cuộc triển lãm được lan truyền trên mạng xã hội, tôi thấy thiết kế
ngoại hình của VinFast trông đẹp không thua các xe mini SUV của Honda, Toyota,
Volvo, BMW hay Hyundai, KIA, là những thương hiệu được ưa chuộng từ nhiều năm
qua tại Hoa Kỳ.
Qua
năm 2022, VinFast cũng đưa mặt hàng tham gia triển lãm ô tô ở Las Vegas và New
York. Đến tháng 4, công ty bắt đầu nhận đơn của khách hàng ở Mỹ đặt mua VF8 hay
VF9 và chỉ cần đặt trước 200 đô la. Trong các đợt khuyến mãi, VinFast còn tặng
quà nghỉ dưỡng ba đêm ở khu du lịch VinPearl, Nha Trang cho những người đặt mua
xe.
Nhiều
phòng trưng bày xe VinFast được mở ra ở California – tại các thành phố Santa
Monica, Commerce, San Diego ở miền nam và San Mateo, Corte Madera, Berkeley và
Richmond ở miền bắc.
Cùng
lúc, VinFast đầu tư xây dựng một khu lắp ráp tại bang Bắc Carolina, bờ đông nước
Mỹ, với kinh phí đầu tư 4 tỉ đô la và tuyên bố sẽ tạo ra 7.500 việc làm, ban đầu
dự kiến bắt đầu vận hành vào năm 2024. Dự án này đã được Tổng thống Joe Biden
lên tiếng khen vào lúc đó.
Tôi
đã ghé qua vài nơi trưng bày VinFast ở vùng Vịnh San Francisco và có thể nói bề
ngoài và nội thất của xe trông đẹp. Về động cơ hay pin xe, tôi không biết vì
chưa bao giờ làm chủ một chiếc xe chạy bằng điện và cũng không có hiểu biết nhiều
về kỹ thuật.
Theo
lời nhân viên tiếp thị tại cửa hàng VinFast ở thành phố Berkeley, đã có 70.000
người trong và ngoài Việt Nam đặt mua xe, tuy không có con số riêng cho khách
hàng ở Mỹ, nhưng ông nói xe sẽ được giao vào cuối năm 2022.
Nhà
máy VinFast đặt ở Hải Phòng. Công ty dùng công nghệ thiết kế của Ý, máy xe từ Đức
và pin chạy xe từ Trung Quốc. Mẫu xe VF8 và VF9 xuất khẩu qua Mỹ có giá trên
50.000 đô la và người mua có thể được hoàn trả 7.500 đô la theo chính sách năng
lượng sạch của Hoa Kỳ thời Tổng thống Joe Biden.
Xe
VinFast VF8 trên đường vùng Vịnh San Francisco
Vào
tháng 11 năm 2022, có một buổi lễ xuất quân ở bến cảng Hải Phòng đưa 999 xe
VinFast đầu tiên vào thị trường Mỹ với sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Minh
Chính và Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper.
Sau
chuyến hải hành vài tuần vượt Thái Bình Dương, vào ngày 15/12, con tàu VinFast
chầm chậm lướt sóng dưới cầu Golden Gate tiến vào Vịnh San Francisco.
Sau
vài ngày qua các thủ tục hải quan và kiểm tra, tàu vào bến cảng dành cho xe ô
tô ở Benicia.
Trưa
ngày 19/12/2022, tôi vào cảng, nhìn những chiếc xe VinFast chạy từ tàu xuống bến,
rồi vào bãi đậu, lòng không khỏi ngạc nhiên khi thấy đoàn xe đang chuyển bánh
trên đất Mỹ là đến từ quê cũ của mình.
Việt
Nam nay thực sự đã có thể xuất khẩu xe ô tô! Có thật như thế không? Tôi muốn trực
tiếp chứng kiến giờ phút lịch sử này, dù trước đó vài hôm nhiều tạp chí chuyên
về ô tô ở Mỹ đã đăng những bài viết không thuận lợi về VinFast.
Ngày
13/12, các trang Dot.la và Motortrend.com đăng bài có nhan đề nêu thắc mắc nếu
VF8 chỉ chạy được 180 dặm cho mỗi lần sạc bình mà giá 55.000 đô la thì có thể cạnh
tranh trong thị trường xe điện ở Mỹ được không?
Trang
mạng Jalopnik.com ngày 14/12 có bài dài của Kevin Williams, The VinFast VF8 is
simply not ready for America (Nói đơn giản thì VinFast VF8 chưa sẵn sàng cho
Hoa Kỳ).
Tác
giả là phóng viên chuyên về ô tô mà VinFast đã mời sang thăm xưởng lắp ráp của
công ty ở Hải Phòng, mọi chi phí do VinFast đài thọ. Ông cũng đã được lái thử
xe VF8 khi đến thăm khu du lịch VinPearl, Nha Trang. Ông nêu nhận xét dòng xe
VF8 quá tệ, chưa đủ tiêu chuẩn để vào thị trường Mỹ.
Một
chi tiết tác giả đưa lên trong bài là khi đến thăm xưởng lắp ráp VinFast vào 10
giờ sáng mà ông thấy vắng công nhân làm việc, người đại diện VinFast nói họ
đang ăn trưa.
Dù
về lâu dài xe VinFast tốt xấu ra sao, nhưng ngày 20/12 trang Carscoops.com đưa
tin ô tô sản xuất ở Việt Nam đã đạt đủ các tiêu chuẩn Mỹ để bán cho khách hàng.
Giữa
tháng 5/2023, có thêm một chuyến tàu chở 1.879 xe VinFast đến Mỹ, cập cảng
Benicia cho xuống hàng 1.098 xe, số còn lại được đem vào thị trường Canada.
Ngày
12/5, giới phê bình xe lại có những bài viết tiêu cực về Vinfast trên các tạp
chí ô tô.
Bài
trên Freencarreports.com có nhan đề Review: Don't buy the VinFast 2023 VF8 City
Edition (Trải nghiệm xe: Đừng mua VinFast 2023 VF8 City Edition).
Mack
Hogan, sau khi chạy thử và thấy xe rung lắc mạnh, đã viết trên tạp chí
Roadandtrack.com như sau: "Công ty đã đem vào thị trường một sản phẩm cho
cảm giác chưa hoàn thiện và đáng xấu hổ."
Các
bài viết vào thời điểm này trên Motortrend.com và Theautopian.com cũng khuyên
khách hàng không nên mua xe VinFast, sau khi các tác giả chạy thử xe và phát hiện
hàng loạt lỗi.
Một
người Việt ở San Jose, cô Katie Vuong, đưa chuyện xe VinFast lên Facebook, tôi
có hỏi và cô kể rằng người giúp việc đưa đón con cô đi học mỗi ngày với xe
VinFast, nhưng trong vài tháng mà thấy chị ấy đổi xe mấy lần. Chị cho biết mỗi
lần xe có trục trặc, công ty đổi ngay cho một xe mới để chạy trong khi chờ sửa
xe bị hư.
Chính
sách bảo hành của VinFast đã đáp ứng tốt cho khách hàng. Còn bảo hiểm cho xe
VinFast đắt rẻ ra sao, tôi hỏi một người quen là nhân viên công ty State Farm
và được biết giá bảo hiểm hai chiều cho VinFast VF8 là 1.700 đô la cho sáu
tháng, cũng bằng với bảo hiểm cho Tesla.
Gian
hàng của VinFast trong hội chợ Tết 2024 ở San Jose, California
Sau
ba năm vào thị trường Mỹ, VinFast đã vài lần yêu cầu chủ xe đem xe đến nơi sửa
chữa để điều chỉnh vài lỗi kỹ thuật, gọi là recall. Những điều chỉnh lỗi như thế
cũng xảy ra với các thương hiệu xe khác đang lưu hành ở Mỹ.
Có
một tai nạn xảy ra lúc 9 giờ tối ngày 24/4/2024 tại thành phố Pleasanton, vùng
Vịnh San Francisco, liên quan đến xe VinFast được truyền thông đưa tin. Một gia
đình 4 người đã tử nạn khi xe đang chạy thì tông vào một cây bên đường làm xe bốc
cháy.
Trong
vụ tai nạn này, người lái không phải là chủ xe. Một đồng nghiệp của người bị nạn
cho biết trong quá khứ chiếc xe đã có vấn đề với tay lái, vì thế Cục An toàn
Giao thông Quốc gia (National Highway Traffic Safety Administration, NHTSA) đã
vào cuộc để điều tra và chưa có kết quả, theo nhật báo Los Angeles Times ngày
23/5/2024.
Ngày
12/9/2024, Reuters đưa tin NHTSA cũng bắt đầu tiến hành điều tra về hệ thống hỗ
trợ giữ làn đường (Lane Keep Assist System) của một số xe VinFast, sau khi có
14 báo cáo trục trặc tay lái trong số 3.118 xe đã được bán ra tại Mỹ.
Sau
ba năm có mặt tại thị trường Mỹ, không thấy VinFast quảng cáo bán xe trên truyền
hình hay báo chí Mỹ và cũng không công khai con số xe đã bán được tại Hoa Kỳ.
Theo
quan sát riêng, dựa trên những chuyến tàu VinFast cập cảng ở Mỹ và số lần nhìn
thấy xe trên đường phố vùng Vịnh San Francisco, nơi tôi sinh sống, và trong những
lần xuống Quận Cam ở nam California trong hai năm qua, tôi ước đoán VinFast đã
bán được chừng 4.000 chiếc tại Mỹ, hầu hết bán cho người Việt ở California, nhiều
nhất là miền Nam California.
Còn
theo báo chí trong nước, VinFast bán được 2.636 xe tại California vào năm 2024.
Không
chỉ đem xe qua Mỹ bán, ngày 15/8/2023, VinFast còn gây chú ý khi lên sàn chứng
khoán NASDAQ ở New York, với mã cổ phiếu VFS, giá 15 đô la một cổ phiếu, hai tuần
sau lên 82 đô la và hai tháng sau xuống còn vài đô la. Hiện tại, giá một cổ phiếu
chỉ ở mức khoảng trên 3 đô la từ nhiều tháng qua.
Dự
án xây dựng xưởng xe VinFast ở bang Bắc Carolina nay đã dời ngày hoàn tất đến
năm 2028.
Khi
ông Phạm Nhật Vượng đem sản phẩm VinFast ra thị trường quốc tế, nhiều người thắc
mắc vì sao trình độ kỹ thuật của Việt Nam còn kém mà lại đem xe ô tô xuất khẩu
sang Mỹ, làm sao cạnh tranh được trong thị trường ở một xứ tự do kinh doanh,
khách hàng là vua và đã có nhiều thương hiệu xe được khách hàng chuộng từ lâu.
Tôi phát
hiện những thông tin không tốt cho VinFast từ nước ngoài đều bị chặn và không tờ
báo trong nước nào đưa tin về các sự cố của VinFast xảy ra ngay tại Việt Nam.
Những người phản ánh lỗi xe VinFast trên mạng xã hội cũng bị rất nhiều người
vào bình luận tấn công, chỉ trích.
Những
chiếc xe VinFast chưa bán được trong bãi đậu ở thành phố Richmond, California,
tháng 9/2025
Mới nhất,
hồi tháng 9/2025, ông Phạm Nhật Vượng đã trình báo và khởi kiện 68 tổ chức và
cá nhân với cáo buộc họ dùng mạng truyền thông xã hội để "vu khống",
"phỉ báng", "bôi nhọ" về sản phẩm của tập đoàn VinFast và
cá nhân ông.
Vụ
xử đầu tiên hôm 4/11/2025 đã diễn ra tại một tòa dân sự ở thành phố Berlin, với
nguyên đơn là ông Phạm Nhật Vượng và công ty Vinfast Germany GmbH ở Đức kiện tờ
báo mạng Thoibao.de, do ông Lê Trung Khoa làm chủ bút, về việc đăng những bài
viết có tính bôi nhọ, phỉ báng hay vu khống công ty VinFast và cá nhân ông Vượng.
Phán
quyết của tòa chỉ cấm ông Lê Trung Khoa một điều là không được nhắc lại những lời
phát biểu mang tính vu khống rằng Vinfast đã tìm cách hối lộ. Nếu không tuân lệnh
tòa, ông Khoa sẽ bị phạt tiền 250.000 euro và tù từ 6 tháng đến 2 năm.
Còn
những điểm khác mà VinFast muốn tòa xử ông Khoa – về việc nói xấu ông Vượng hay
những phê bình tiêu cực về sản phẩm của VinFast và về công ty này – thì tòa cho
đó là quyền tự do biểu đạt, phát biểu ý kiến.
Trả
lời BBC News Tiếng Việt hôm 8/11, ông Lê Trung Khoa cho biết ông là người thắng
trong vụ án vì ông sẽ chỉ phải trả 20% án phí, còn VinFast trả 80%.
Báo
trong nước, như đã từng bao che và bênh vực cho VinFast trước nay, đưa thông
tin trái ngược, xem như ông Phạm Nhật Vượng thắng lớn trong vụ kiện, rồi sau đó
biên tập lại, lược bỏ các từ "chiến thắng", "thắng kiện",
khi tập đoàn VinFast và ông Vượng cho biết họ sẽ kháng án.
Khi
có ai đó phơi bày khuyết điểm của xe VinFast và nói những gì không đúng về cá
nhân ông Phạm Nhật Vượng, nếu ông thấy mình bị vu oan thì đâm đơn kiện họ ra
tòa để đòi lại sự công bằng cho sản phẩm và trả lại thanh danh cho ông; đó là
điều bình thường.
Nhưng
sau khi có phán quyết của tòa mà truyền thông trong nước lại cho rằng ông Phạm
Nhật Vượng thắng cuộc thì không còn mấy ai tin VinFast, tin báo chí trong nước;
như nhiều người đã không tin vào hồ sơ tài chính của công ty này khi được đăng
trên báo phát hành tại Việt Nam.
VinFast
phải trả 80% án phí và nếu số tiền đó có lên đến cả trăm ngàn đô la thì vẫn là
quá nhỏ so với tài sản của VinFast. Nhưng không phải có nhiều tiền mà VinFast
có thể che giấu được sự thật, hay có thể bắt những người phê bình, chỉ ra lỗi của
sản phẩm phải im lặng.
Tháng 9 vừa
qua, tôi có ghé lại phòng trưng bày xe của VinFast ở Berkeley thì thấy đã đóng
cửa.
Đến trung
tâm bán xe và dịch vụ sửa xe lớn nhất trong vùng Vịnh San Francisco của
VinFast, trong khu Auto Plaza ở thành phố Richmond, thì không còn thấy treo bảng
hiệu VinFast. Văn phòng đóng cửa, bên trong trống trơn, bãi đậu xe còn vài chiếc
VinFast chưa bán được, phủ đầy bụi.
Tác
giả là giảng viên đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San
Francisco, California
--------------
Tin
liên quan
Vingroup kiện ông
Lê Trung Khoa: bản phán quyết làm dậy sóng dư luận
8
tháng 11 năm 2025
No comments:
Post a Comment