TIN QUỐC TẾ TỔNG HỢP NGÀY 14.11.2025
*****
Chính phủ Mỹ đã mở cửa
lại, nhưng hậu quả khó lường
Đỗ Dzũng & Tyler Diệp
- Ngươi Việt TV
November
14, 2025 : 6:04 PM
Chính
phủ Mỹ đã mở cửa lại, nhưng hậu quả khó lường
Mặc
dù chính phủ Hoa Kỳ đã mở cửa sau 43 ngày, khó lường được hậu quả sau khi thị
trường chứng khoán lao dốc vì không có đủ dữ liệu để Fed quyết định lãi suất.
=====================
Cựu lãnh đạo
Bangladesh nói với BBC rằng bà không phạm tội ác chống lại loài người
Anbarasan Ethirajan, Phóng viên phụ trách
các vấn đề toàn cầu
BBC
News Tiếng Việt
14
tháng 11 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c620xprr7rno
Cựu
Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina đã phủ nhận việc bà phạm tội ác chống lại
loài người trong chiến dịch đàn áp đẫm máu cuộc nổi dậy năm ngoái, cuộc nổi dậy
vốn đã lật đổ bà.
Hasina
lên tiếng phủ nhận trong bối cảnh chỉ vài ngày trước khi tòa án đặc biệt xét xử
bà đưa ra phán quyết.
======================
Từ trường học đến
tiền tuyến: Trẻ em Ukraine được dạy để chiến đấu chống lại chính tổ quốc của
mình
Zhanna Bezpiatchuk, Kyiv
ВВС
News Tiếng Ukraine
14
tháng 11 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gpk21g92eo
Tại
một trường học ở khu vực Kherson, miền nam Ukraine bị Nga chiếm đóng, nhiều trẻ
em đứng im lặng khi các bạn cùng lớp - mặc quân phục màu be và đội mũ nồi đỏ -
nhận huy chương và quà tặng.
Những
đứa trẻ mặc quân phục này là thành viên của Yunarmiya - hay Thiếu sinh quân -
phong trào thanh thiếu niên yêu nước được quân sự hóa trên toàn quốc của Nga.
Những tân binh nhỏ tuổi nhất mới chỉ 8 tuổi.
Những
đứa trẻ không tham gia tổ chức này chứng kiến các thành viên của Yunarmiya được
hưởng những đặc quyền: suất ăn riêng trong căng tin, thức ăn tốt hơn và được
giáo viên ưu ái đặc biệt.
================
Mỹ
mở chiến dịch quân sự lớn ở biển Caribbean
Hiếu Chân/Người Việt
November
14, 2025 : 7:14 PM
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/my-mo-chien-dich-quan-su-lon-o-bien-caribbean/
Chính
quyền Mỹ vừa chính thức công bố một chiến dịch quân sự lớn ở vùng biển
Caribbean, có tên Chiến Dịch Ngọn Giáo Phương Nam (Operation Southern Spear),
nhằm tiêu diệt “bọn khủng bố ma tuý.” Song dư luận cho rằng, chiến dịch nhắm đến
Venezuela và phần lớn người dân không ủng hộ.
Tối
Thứ Năm, 13 Tháng Mười Một, Bộ Trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth viết trên mạng xã
hội “Tổng Thống Trump ra lệnh hành động – và Bộ Chiến Tranh thi hành. Hôm nay,
tôi công bố chiến dịch SOUTHERN SPEAR… Sứ mệnh này bảo vệ Đất Nước chúng ta, diệt
trừ bọn khủng bố ma tuý (narco-terrorists) khỏi Tây Bán Cầu, bảo đảm Đất Nước
chúng ta khỏi thứ ma túy đang giết hại người dân chúng ta. Tây Bán Cầu là láng
giềng của nước Mỹ – và chúng ta sẽ bảo vệ nó.”
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/11/BL-Maduro-1536x1024.jpg
Mục
tiêu thật sự của Mỹ ở Carribean là thay đổi chế độ chính trị của Venezuela, lật
đổ, bắt giữ, thậm chí hạ sát ông Nicolas Maduro? (Hình: JUAN BARRETO/AFP via
Getty Images)
Ông
Hegseth không nhắc đến Venezuela, lâu nay là cái gai trong mắt Washington, song
ai cũng biết chiến dịch của ông nhắm vào đâu.
Thông
báo của Bộ Trưởng Hegseth được đưa ra sau khi hàng không mẫu hạm USS Gerald R.
Ford (CVN 78) – mẫu hạm mới nhất và lớn nhất của Hải Quân Mỹ – xuất hiện tại
vùng biển Caribbean ngoài khơi Venezuela hôm Thứ Ba, 11 Tháng Mười Một, phối hợp
với hàng chục chiến hạm Mỹ đã được bố trí trước đó. Sự xuất hiện của mẫu hạm
USS Gerald R. Ford với ba khu trục hạm mang hỏa tiễn dẫn đường theo hộ tống,
cùng 5,500 binh sĩ và thuỷ thủ, đã cho thấy đây là cuộc tập trung binh lực lớn
nhất của Mỹ trong khu vực trong nhiều thập niên qua.
=====================
Một cuộc chiến ở Đài
Loan sẽ kết thúc như thế nào?
Zack Cooper
- Foreign Affairs
Viên
Đăng Huy,
dịch thuật
https://nghiencuuquocte.org/2025/11/13/mot-cuoc-chien-o-dai-loan-se-ket-thuc-nhu-the-nao/
Trong
những năm gần đây, nhiều người ở Washington đã tập trung vào việc răn đe Trung
Quốc xâm lược Đài Loan. Trước khi nhậm chức vào đầu năm nay, Elbridge Colby, Thứ
trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách về chính sách, đã khẳng định rằng Đài Loan nên
“tập trung cao độ vào việc triển khai chiến lược phòng thủ chống xâm nhập trước
các cuộc xâm lược”. Thực vậy, một loạt các hệ thống vũ khí hạng nhẹ, rẻ tiền rất
có tiềm năng trong việc đẩy lùi một cuộc đổ bộ đường biển của Trung Quốc. Do
đó, Chiến lược Quốc phòng mới của chính quyền Trump đã đúng khi chấp nhận một
chiến lược chống xâm nhập để ngăn chặn một cuộc xâm lược Đài Loan.
Nhưng
việc đẩy lùi một cuộc xâm lược có thể không kết thúc chiến tranh. Joel Wuthnow,
một chuyên gia về quân đội Trung Quốc, đã cảnh báo: “Không có kịch bản nào mà
Trung Quốc, sau một cuộc xâm lược không thành công, nhận trách nhiệm, thừa nhận
giải pháp quân sự là vô ích, hay thay đổi cơ bản mục tiêu chính trị đối với Đài
Loan”. Sau một cuộc xâm lược thất bại, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình (hoặc
người kế nhiệm ông) khó có thể đơn giản là rút quân về nhà. Thay vào đó, các
nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể lý luận rằng họ sẽ không mất gì nhiều nếu tiếp tục
cuộc chiến.
Đây
là lý do tại sao nhà khoa học chính trị Michael Beckley đã lập luận rằng “chiến
tranh ở Đài Loan có khả năng sẽ kéo dài, như hầu hết các cuộc chiến tranh giữa
các cường quốc kể từ Cách mạng Công nghiệp”. Thế chiến II chỉ kết thúc khi lực
lượng Đồng minh chiếm được thủ đô của Đức và Mỹ thả bom hạt nhân xuống Nhật Bản.
Cả hai lựa chọn này đều có vẻ không nên được cân nhắc trong bối cảnh chiến
tranh Mỹ-Trung; Washington cần tìm những cách khác để kết thúc cuộc chiến. Do
đó, trong những năm tới, Mỹ phải chuẩn bị hai lực lượng: một để ngăn chặn cuộc
xâm lược của Trung Quốc và một để kết thúc xung đột. Để ngăn chặn chiến tranh xảy
ra ngay từ đầu, một phần giải pháp sẽ nằm ở các hình thức răn đe chống xâm nhập
mang tính đổi mới, vốn là trọng tâm mà chính quyền Trump và nhiều bên khác đã
và đang theo đuổi. Nhưng chỉ dựa vào khả năng chống xâm nhập là chưa đủ. Để chấm
dứt một cuộc chiến vẫn tiếp diễn ngay cả khi đã đẩy lùi thành công cuộc tấn
công ban đầu, chúng ta sẽ cần đến khả năng triển khai sức mạnh kiểu truyền thống
=====================
Cựu lãnh đạo
Bangladesh nói với BBC rằng bà không phạm tội ác chống lại loài người
Anbarasan Ethirajan
Phóng
viên phụ trách các vấn đề toàn cầu
14
tháng 11 2025, 13:44 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c620xprr7rno
Cựu
Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina đã phủ nhận việc bà phạm tội ác chống lại
loài người trong chiến dịch đàn áp đẫm máu cuộc nổi dậy năm ngoái, cuộc nổi dậy
vốn đã lật đổ bà.
Hasina
lên tiếng phủ nhận trong bối cảnh chỉ vài ngày trước khi tòa án đặc biệt xét xử
bà đưa ra phán quyết.
Bà
bị buộc tội là kiến trúc sư chính đứng sau hàng trăm vụ giết người trong các cuộc
biểu tình rầm rộ chống lại sự cai trị độc đoán của bà – một cáo buộc mà bà phủ
nhận.
Trong
cuộc trả lời phỏng vấn đầu tiên với BBC kể từ khi bà chạy trốn
khỏi đất nước vào ngày 5 tháng 8 năm 2024, bà nói rằng phiên tòa xét xử vắng mặt
bà là một "trò hề" được dàn dựng bởi một "tòa án kangaroo"
(tòa án bất hợp pháp, không công bằng) do các đối thủ chính trị kiểm soát.
Các
công tố viên đang đề nghị án tử hình đối với bà Hasina nếu bà bị kết tội vào thứ
Hai tuần tới (17/11).
Hasina
tuyên bố phiên tòa này được tổ chức chỉ để đưa ra "một phán quyết có tội
đã được sắp đặt trước".
An
ninh đã được thắt chặt trong và xung quanh tòa án ở thủ đô Dhaka trước phán quyết
vào ngày thứ Hai tuần tới.
Đây
sẽ là một khoảnh khắc quan trọng đối với đất nước cũng như đối với thân nhân của
những người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình chống chính phủ do sinh viên
lãnh đạo dẫn đến việc lật đổ Hasina.
=====================
BBC xin lỗi ông Trump
nhưng từ chối bồi thường
Noor Nanji, Phóng viên Văn hóa
BBC News Tiếng Việt
14
tháng 11 2025, 12:59 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cly9j307xgno
BBC đã xin lỗi Tổng
thống Mỹ Donald Trump về một tập phim Panorama cắt ghép các phần bài phát biểu
của ông ngày 6/1/2021 lại với nhau, nhưng bác bỏ yêu cầu bồi thường.
Tập
đoàn
cho biết việc cắt ghép này đã tạo ra "ấn tượng sai lầm rằng Tổng thống
Trump đã trực tiếp kêu gọi hành động bạo lực" và cho hay họ sẽ không phát
sóng chương trình năm 2024 nữa.
Các
luật sư của ông Trump đã đe dọa sẽ kiện BBC đòi bồi thường thiệt
hại 1 tỷ đô la trừ khi tập đoàn này rút lại tuyên bố, xin lỗi và bồi thường cho
ông.
Hệ
quả của vụ bê bối đã khiến Tổng giám đốc BBC Tim Davie và giám
đốc bộ phận tin tức Deborah Turness từ chức hôm 9/11.
BBC
News đã
liên hệ với Nhà Trắng để yêu cầu bình luận.
Lời
xin lỗi được đưa ra chỉ vài giờ sau khi tờ Daily Telegraph tiết lộ một đoạn
clip thứ hai, cũng bị chỉnh sửa tương tự, từng được phát sóng trên chương trình
Newsnight vào năm 2022.
Trong
mục cải chính, được công bố vào tối thứ 13/11, BBC cho hay
chương trình Panorama đã được xem xét lại sau khi có những chỉ trích về cách
biên tập bài phát biểu của ông Trump.
"Chúng
tôi thừa nhận rằng việc biên tập của mình đã vô tình tạo ra ấn tượng rằng chúng
tôi đang phát toàn bộ một đoạn liên tục trong bài phát biểu thay vì các đoạn
trích từ các phần khác nhau trong bài phát biểu, và điều này đã gây ra ấn tượng
sai lầm rằng Tổng thống Trump đã trực tiếp kêu gọi hành động bạo lực," BBC tuyên
bố.
=======================
Vì sao phong trào cực
hữu có thể trỗi dậy ở một quốc gia tự cho là văn minh nhất thế giới?
Nhật Trần
14/11/2025
https://baotiengdan.com/2025/11/14/vi-sao-phong-trao-cuc-huu-co-the-troi-day-o-mot-quoc-gia-tu-cho-la-van-minh-nhat-the-gioi/#google_vignette
Để
hiểu MAGA, không thể chỉ nhìn Trump. Trump chỉ là một triệu chứng; MAGA mới là
căn bệnh. Và căn bệnh đó không phải tự nhiên mà có, mà từ chính trái tim của nước
Mỹ — một đất nước luôn tự nhận là ánh sáng của tự do, nhưng lại chứa đầy những
vết nứt sâu hoắm đến mức một phong trào cực đoan có thể trồi lên mạnh mẽ như
ngày nay.
Nước
Mỹ chưa bao giờ thống nhất như cách nó thường tự hào. Từ lúc lập quốc, Mỹ đã
chia đôi: Bắc và Nam, chế độ tự do và chế độ nô lệ, công nghiệp và nông nghiệp,
thành thị và nông thôn.
Nội
chiến Nam — Bắc không xóa được sự chia rẽ đó; nó chỉ đóng một lớp đất mỏng phủ
lên những tàn dư âm ỉ. Đến khi Trump xuất hiện, lớp đất ấy được xới tung. MAGA
chính là sự tái sinh của mọi mặc cảm, mọi bất mãn, mọi thứ mà nước Mỹ chưa bao
giờ chịu đối mặt đến nơi đến chốn.
Có
một sự thật ít ai dám nói thẳng: Mỹ có một bộ phận dân cư cảm thấy bị bỏ rơi lại
phía sau từ nhiều thập kỷ. Họ không có bằng đại học, không sống ở thành phố lớn,
không làm công nghệ, không làm tài chính.
Họ
ở những thị trấn nhỏ nơi nhiều nhà máy đóng cửa, việc làm bị di chuyển ra nước
ngoài, thanh niên bỏ đi nơi khác để lập nghiệp và những người lớn tuổi ở lại đắm
chìm trong rượu, opioid để quên đời.
Họ
nhìn thấy các đô thị ngày càng giàu lên, hiện đại lên, đa dạng hơn, cởi mở hơn
— và họ cảm thấy như bị phản bội bởi chính đất nước họ từng nghĩ rằng thuộc về
họ.
Một
đất nước giàu mạnh không thể thiếu công nghiệp nặng, nhưng nước Mỹ đã từ bỏ điều
đó từ thập niên 80. Khi nhà máy biến mất, tầng lớp công nhân da trắng mất không
chỉ việc làm, mà mất cả tên tuổi tiếng nói.
Họ
từng tin mình là “xương sống của nước Mỹ”. Nhưng nay, họ cảm thấy mình bị coi
thường, bị gọi là “lỗi thời”, bị gán mác “lạc hậu” bởi tầng lớp tri thức ở các
thành phố lớn.
Khi
một nhóm người bị rơi vào sự tuyệt vọng tập thể, họ sẽ tìm đến bất cứ ai hứa sẽ
trả lại cho họ lòng tự tôn đã mất. Trump xuất hiện đúng lúc đó — và ông đứng
vào vị trí mà không chính trị gia nào dám đứng: Vị trí của sự phẫn nộ.
Mỹ
là quốc gia của những nghịch lý văn hóa. Họ tin vào tự do cá nhân, nhưng lại sợ
thay đổi. Họ tôn vinh bình đẳng, nhưng phân hóa giai cấp và chủng tộc luôn âm ỉ.
Họ có công nghệ tiên tiến nhất thế giới, nhưng lại là nơi thuyết âm mưu phát
triển mạnh nhất.
Nước
Mỹ giàu đến mức thừa mứa, nhưng lại có hàng triệu người không đủ tiền đi khám
bác sĩ. Cái nghèo ở Mỹ không giống cái nghèo ở châu Á; nó là cái nghèo có xe
bán tải, có súng, có tivi màn hình lớn — nhưng lại thiếu giáo dục, thiếu sự
bình an và thiếu mục đích sống.
Trong
môi trường ấy, cảm giác “nước Mỹ đang bị đánh mất” trở thành nỗi ám ảnh tập thể.
MAGA không phải chỉ là khẩu hiệu; nó là lời than khóc cho một thời kỳ vàng son
mà nhiều người tin rằng đang bị cướp đi — dù phần lớn những thời kỳ vàng son đó
chỉ tồn tại trong trí nhớ bị lý tưởng hóa.
Lịch
sử Mỹ luôn có hai dòng chảy: Một dòng đi lên phía ánh sáng, và một dòng chảy
ngược trở về quá khứ.
Dòng
chảy thứ nhất tạo ra Internet, robot, AI, thám hiểm vũ trụ, dân chủ tiến bộ,
quyền phụ nữ, quyền LGBTQ, quyền công dân, và một hệ thống giáo dục dẫn đầu thế
giới.
Dòng
chảy thứ hai tạo ra Ku Klux Klan, chủ nghĩa thượng đẳng da trắng, chống nhập
cư, chống khoa học, và giờ là MAGA.
Khi
hai dòng chảy này va vào nhau, nước Mỹ rung chuyển. Sự rung chuyển đó là nguyên
nhân khiến MAGA không chỉ tồn tại mà còn lan rộng. Bởi vì MAGA không phải chỉ
là phong trào chính trị; MAGA là một phản ứng văn hóa, một phản động tâm lý, một
lời hét của những người cảm thấy mình đang mất quyền lực.
Hãy
thử nhìn sâu hơn: Mỹ là một trong những nước duy nhất mà dân chúng có thể tin rằng
khí hậu thay đổi là “fake”, vaccine là “âm mưu”, bầu cử là “gian lận”, khoa học
là “dối trá”, và báo chí là “kẻ thù”.
Sự
hoài nghi cực đoan này không ngẫu nhiên xuất hiện — nó là sản phẩm của hàng
trăm năm văn hóa cá nhân chủ nghĩa cực đoan. Khi bạn tin rằng bạn luôn đúng, rằng
chính phủ không thể dạy bạn điều gì, rằng khoa học không thể nói bạn phải làm
gì, thì bạn trở thành con mồi hoàn hảo cho những nhân vật như Trump.
Nước
Mỹ mạnh mẽ vì sự tự do của nó. Nhưng cũng chính sự tự do đó tạo ra khoảng trống
để những phong trào phi lý trí như MAGA phát triển. Ở những quốc gia khác, hệ
thống giáo dục hoặc chính phủ có thể kiểm soát thông tin và định hướng sự hiểu
biết của dân chúng. Nhưng ở Mỹ, mỗi người có thể tự tạo cho mình một “vũ trụ
hoàn toàn riêng”, nơi sự thật được thiết kế theo sở thích, không theo hiện thực.
Khi sự thật trở thành món hàng có thể lựa chọn như chọn món trong thực đơn,
MAGA trở thành điều tất yếu.
Trump
chỉ là người đầu tiên biết cách khai thác sự hỗn loạn ấy một cách hoàn hảo.
Và
đó là lý do vì sao thế giới nhìn MAGA với sự ngạc nhiên. Bởi vì trong khi phần
còn lại của nhân loại đang dần thống nhất về những sự thật cơ bản — khoa học,
khí hậu, dân chủ, truyền thông độc lập — nước Mỹ lại bị kẹt trong cuộc nội chiến
giữa lý trí và bản năng, giữa tiến bộ và lạc hậu, giữa quá khứ và tương lai.
Trump
và MAGA không đại diện cho tương lai; họ đại diện cho một nước Mỹ bị mắc kẹt
trong chính giấc mơ cũ của mình.
Nước
Mỹ có thể vượt qua MAGA. Nhưng chỉ khi nó dám đối diện với những nỗi sợ thật sự
tạo ra phong trào này — nỗi sợ mất đặc quyền, nỗi sợ thay đổi, nỗi sợ thất bại,
và nỗi sợ bị thay thế trong một thế giới ngày càng đa dạng và phức tạp.
MAGA
là lời nhắc nhở rằng nước Mỹ không chỉ là một cường quốc; nó còn là một quốc
gia đầy bất ổn nội tại. Và sự bất ổn ấy, nếu không được chữa lành, sẽ tiếp tục
sản sinh ra nhiều “Trump mới” trong tương lai.
=========================
Đàn áp như một cơ hội
để tiến thân
Christian Gläßel và Adam Scharpf - Die
Zeit
Nguyễn
Văn Vui chuyển
ngữ -
Báo Tiếng Dân
14/11/2025
https://baotiengdan.com/2025/11/14/dan-ap-nhu-mot-co-hoi-de-tien-than/
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/11/1-2-1024x686.png
Vụ
bắt giữ ở Chicago: Hàng ngàn thế lực mới vẫn đang lùng sục ở Mỹ. Phẩm chất quan
trọng nhất của quý vị là gì? Lòng trung thành. Nguồn ảnh: Armando L. Sanchez/
Chicago Tribune/ Tribune News Service via Getty Images
Mục
tiêu là 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày. Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE)
đang đàn áp không nương tay. Những kẻ làm công việc bẩn thỉu này lại là những
người có năng lực và tư cách đáng ngờ. Điều đó không phải là sự ngẫu nhiên.
Tác
giả: Christian Gläßel làm việc tại Trung tâm An ninh Quốc tế
(Centre for International Security) thuộc Trường Hertie ở Berlin, còn Adam
Scharpf là giáo sư tại Đại học Copenhagen. Đầu năm 2026, hai nhà chính
trị học này sẽ xuất bản cuốn sách “Making a Career in Dictatorship: The Secret
Logic behind Repression and Coups” (Tiến thân trong chế độ độc tài: Logic bí mật
đằng sau đàn áp và đảo chính) do Oxford University Press phát hành.
Hiện
nay, mỗi ngày ở Mỹ người dân chứng kiến cảnh những người bịt mặt kéo lê người
khác giữa đường phố lên những chiếc xe SUV không biển số, giam giữ hoặc trục xuất
họ — nhiều trường hợp chẳng ai hiểu chuyện gì đang xảy ra. Nhiều đặc vụ này
không mang bảng tên hay phù hiệu, chỉ đội mũ lưỡi trai kéo thấp, đeo kính râm
và che kín mặt bằng khăn.
Những
lực lượng này thuộc Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE). Theo cựu thẩm phán
liên bang William Glover Young, hành vi của họ đánh dấu một bước ngoặt lịch sử.
Ông Young là người từng được Tổng thống Ronald Reagan bổ nhiệm, đã nói: “Chưa
bao giờ trong lịch sử của chúng ta, chúng ta lại dung thứ cho một lực lượng cảnh
sát bí mật có vũ trang và bịt mặt như thế này”.
ICE
được thành lập sau vụ khủng bố ngày 11/9 và chịu trách nhiệm truy bắt, trục xuất
người không có giấy tờ hợp pháp. Ngày nay, ICE là một trong những cơ quan an
ninh phát triển nhanh nhất của Hoa Kỳ. Dưới đạo luật “One Big Beautiful Bill”
của Donald Trump, ngân sách của ICE đã được tăng gấp ba lần. Trong bốn năm tới,
cơ quan này sẽ có 170 tỷ USD – nhiều hơn tổng chi tiêu của toàn bộ lực lượng cảnh
sát các bang cộng lại.
Để
đạt được mục tiêu 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày mà Donald Trump đề ra, ICE đang tuyển
thêm 10.000 nhân viên mới – theo NBC và CNN, việc này được thực hiện cấp tốc với
khâu kiểm tra lý lịch tối thiểu. Trên Internet, ICE quảng cáo bằng khẩu hiệu: “Nước
Mỹ đang bị xâm chiếm bởi tội phạm và những kẻ săn mồi. Chúng tôi cần BẠN để đuổi
cổ chúng đi”.
Những
ai hưởng ứng lời kêu gọi này sẽ được thưởng 50.000 USD khi ký hợp đồng và thêm
60.000 USD để trả nợ học phí nếu có. ICE nhấn mạnh rằng không cần phải có bằng
đại học.
Tiêu
chuẩn tuyển dụng đã bị hạ thấp đáng kể. Theo điều tra của NBC News, ICE ngày
càng tuyển dụng những người trước đây bị xem là không đủ điều kiện – ví dụ như
từng sử dụng ma túy, sức khỏe yếu hoặc không có bằng tốt nghiệp phổ thông. Chỉ
riêng trong năm nay, hơn 200 người có tiền án nghiêm trọng, bao gồm bạo lực và
lừa đảo, đã được nhận vào chương trình huấn luyện. Khóa huấn luyện cơ bản rút
ngắn từ 13 tuần xuống còn 6 tuần, dẫn đến sự suy giảm rõ rệt về năng lực trí tuệ
và thể chất của nhân viên.
Chưa
đến một nửa học viên tốt nghiệp ICE vượt qua được một bài kiểm tra mở sách đơn
giản. Theo tạp chí The Atlantic, họ cũng gặp khó khăn với các bài
thể lực như hít đất, gập bụng và chạy 2.500 mét. Một quan chức am hiểu chiến dịch
tuyển dụng này đã mô tả với CNN rằng, đó là một “mớ hỗn độn thực sự” (Nguyên
văn: “Shit show”).
=====================
Một người bản địa ở
Arizona suýt bị ICE trục xuất khỏi nước Mỹ
Trần Q Anh
https://baotiengdan.com/2025/11/14/mot-nguoi-ban-dia-o-arizona-suyt-bi-ice-truc-xuat-khoi-nuoc-my/
Ngày 11
tháng 11, 2025, Leticia Jacobo, 24 tuổi, thành viên của cộng đồng bộ tộc Salt
River Pima‑Maricopa ở Arizona, đang chờ được phóng thích sau khi bị tạm giam ở
hạt Polk, Iowa vì một lỗi lái xe. Không ai nghĩ rằng cô sẽ đứng trước nguy cơ bị
tước đi quyền công dân của chính mình.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/11/1-41.jpg
Cô
Leticia Jacobo, một người bản địa ở Arizona, suýt bị ICE trục xuất khỏi nước Mỹ.
Nguồn: Ảnh do gia đình cô cung cấp
Nhân
viên nhà giam thông báo rằng ICE sẽ đến nhận cô để trục xuất. Jacobo sinh ra ở
Phoenix, là công dân Mỹ, và là người bản địa — những người đã sống trên mảnh đất
này hàng ngàn năm. Gia đình cô, ban đầu bàng hoàng, nhanh chóng hành động: Họ
liên hệ với lãnh đạo bộ tộc, mang theo giấy khai sinh, chứng minh tư cách công
dân và thuyết phục các quan chức.
Sau
nhiều giờ căng thẳng, nhờ sự can thiệp kịp thời, Jacobo được thả khoảng 4:30
sáng ngày hôm sau. Các quan chức hạt Polk xác nhận rằng, lệnh bắt giữ của ICE
được “gắn nhầm” vào hồ sơ của Jacobo thay vì người khác — một lỗi thủ tục
(clerical error). Sự nhầm lẫn này chỉ được phát hiện nhờ gia đình và bộ tộc của
cô đứng ra chứng minh.
Vụ
việc, được báo
Arizona Mirror đưa
tin, nhắc nhở chúng ta về những rủi ro tiềm tàng trong các chương trình phối hợp
giữa nhà giam địa phương và ICE [thỏa
thuận 287(g)],
nơi mà một lỗi giấy tờ nhỏ có thể biến công dân thành “nghi phạm”.
Đó
không phải là kịch bản giả tưởng — đó là một khoảnh khắc mà một người suýt bị xóa
tên khỏi đất nước của mình.
Trong
sự kiện tưởng chừng như nhỏ này, ta thấy rõ hai điều: Một là quyền công dân, dù
hiển nhiên, vẫn có thể bị đe dọa bởi lỗi hành chính; hai là sự can thiệp của cộng
đồng, của gia đình, và của những người quan tâm, đôi khi là cứu cánh duy nhất
cho những con người vô tội.
Nguồn:
Arizona Mirror, Arizona Tribal Member Nearly Deported After Iowa Jail Issues
ICE Detainer by Mistake, 12 November 2025: https://azmirror.com/2025/11/12/arizona-tribal-member-nearly-deported-after-iowa-jail-issues-ice-detainer-by-mistake/
==================
The Economist
Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch - Nghiên Cứu Quốc Tế
14/11/2025
https://nghiencuuquocte.org/2025/11/14/the-gioi-hom-nay-14-11-2025/
Đài BBC xin
lỗi Donald Trump vì đã cho phát sóng một bài phát biểu bị biên
tập sai lệch trong một bộ phim tài liệu có cảnh quay cuộc nổi loạn ở Điện
Capitol, nhưng cho biết họ “cực kỳ” không đồng tình với cáo buộc phỉ báng của
ông và sẽ không bồi thường. Trước đó, Trump đe dọa kiện BBC với số tiền 1 tỷ đô
la vì bộ phim tài liệu này, và đài truyền hình Anh tuyên bố sẽ không phát sóng
lại. Tim Davie, Tổng giám đốc BBC, đã từ chức trong tuần này.
Chỉ
số Nasdaq của Mỹ, vốn tập trung vào công nghệ, đã giảm 2,3%
vào hôm qua, do ảnh hưởng từ đợt giảm giá cổ phiếu của các công ty có giá trị vốn
hóa lớn. Nhà sản xuất chip Nvidia đóng cửa với mức giảm 3,6%, trong khi công ty
điều hành trung tâm dữ liệu CoreWeave giảm 8,3%. Cùng lúc đó, lợi suất trái phiếu
kho bạc Mỹ kỳ hạn hai năm tăng 0,03 điểm phần trăm trong bối cảnh ngày càng có
nhiều nghi ngờ về việc Cục Dự trữ Liên bang sẽ tiếp tục hạ lãi suất vào tháng tới.
Nga vừa phát động một
cuộc tấn công trên không quy mô lớn vào Kyiv, thủ đô của Ukraine.
Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa đã làm ít nhất 16 người
bị thương và gây ra hỏa hoạn khắp thành phố. Trong khi đó, giá dầu đã tăng hơn
2% vào sáng hôm nay sau khi máy bay không người lái của Ukraine tấn công một
kho dầu ở Novorossiysk, một cảng của Nga. Đây là vụ tấn công mới nhất trong số
nhiều vụ tấn công của Ukraine vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga.
Blue
Origin vừa
phóng thành công tên lửa New Glenn, mang theo hai vệ tinh của NASA lên Sao Hỏa
và hạ cánh thành công tên lửa đẩy lần đầu tiên. Thành tựu này sẽ giúp công ty,
do Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon, điều hành, tái sử dụng tên lửa – một phương
pháp được SpaceX của Elon Musk tiên phong. Hai ông trùm công nghệ đang cạnh
tranh trong cuộc đua không gian tư nhân.
Như
một phần của thỏa thuận thương mại được ký tháng trước, Hàn Quốc sẽ
đầu tư 350 tỷ đô la vào Mỹ, bao gồm 150 tỷ đô la cho ngành đóng
tàu. Trong một tuyên bố chung tiết lộ chi tiết của thỏa thuận, Mỹ cho biết Hàn
Quốc có thể linh hoạt điều chỉnh “thời điểm cấp vốn.” Mỹ cũng đã cấp phép cho
Hàn Quốc chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Pfizer đã hoàn tất việc
mua lại Metsera, một công ty công nghệ sinh học chuyên về thuốc điều
trị béo phì. Nhà sản xuất dược phẩm Mỹ chốt được thỏa thuận trị giá khoảng 10 tỷ
đô la sau cuộc đấu thầu với Novo Nordisk, đối thủ cạnh tranh đến từ Đan Mạch.
Bên cạnh đó, có thông tin cho rằng Pfizer đang lên kế hoạch bán số cổ phần còn
lại tại BioNTech, công ty phát triển thuốc đã cùng họ sản xuất vaccine COVID-19
được cấp phép đầu tiên; phía BioNTech cho biết hai bên vẫn sẽ tiếp tục “hợp tác
chặt chẽ.”
Theo
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Hamas đã trao trả hài cốt của một trong bốn con
tin cuối cùng ở Gaza theo thỏa thuận ngừng bắn. Trong khi đó, Tổng thống
Israel Isaac Herzog mô tả các cuộc tấn công do người định cư Israel thực hiện ở Bờ
Tây là “gây sốc và nghiêm trọng.” Cụ thể, người định cư đã đốt cháy một
nhà thờ Hồi giáo và phun sơn graffiti lên đó.
Con
số trong ngày: 300.000,
là số người Mỹ tử vong vì fentanyl chỉ trong 5 năm qua.
TIÊU
ĐIỂM
Mối đe
dọa từ ba hướng đối với nền kinh tế Trung Quốc
Tại
một cuộc họp lớn ở Bắc Kinh tháng trước để thảo luận về kế hoạch 5 năm của
Trung Quốc, các nhà lãnh đạo nước này đã ca ngợi “kỳ tích kép” về tăng trưởng
kinh tế và ổn định xã hội. Nhưng một số nhà kinh tế lo ngại về một “cú đấm gấp
ba” sắp xảy ra. Thị trường bất động sản chưa cho thấy dấu hiệu ổn định. Chi
tiêu tiêu dùng nhiều khả năng đang bước vào giai đoạn “hoàn vốn,” khi các hộ
gia đình ngừng thay thế xe hơi và thiết bị gia dụng mà họ đã nâng cấp vào đầu
năm nhờ trợ cấp của chính phủ. Ngay cả xuất khẩu của Trung Quốc – một điểm sáng
cho phần lớn năm 2025 – cũng bất ngờ giảm trong tháng 10 so với cùng kỳ năm trước.
Số
liệu công bố hôm nay cho thấy các nguồn cầu khác cũng yếu tương tự. Đầu tư tài
sản cố định tiếp tục giảm trong tháng trước. Doanh số bán lẻ chỉ tăng 2,9% so với
cùng kỳ năm trước. Trung Quốc đang ngập trong những tuyên bố táo bạo về tương
lai 5 đến 10 năm tới. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo cũng cần phải lo lắng về 5 đến
10 tháng tới.
Những
diễn biến mới ở Sudan
Trong
hôm nay, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc sẽ tổ chức một phiên họp khẩn cấp để
thảo luận về những hành động tàn bạo tại el-Fasher, thủ phủ vùng Darfur, Sudan,
do Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), một nhóm bán quân sự bị cáo buộc diệt chủng,
thực hiện. RSF đã chiếm được thành phố vào cuối tháng 10 sau 18 tháng bao vây,
và đã tiến hành giết hại, hãm hiếp, cũng như giam giữ hàng nghìn thường dân.
Liên Hiệp Quốc ước tính rằng 82.000 người đã chạy trốn khỏi el-Fasher và các
khu vực lân cận, nhưng có thể vẫn còn tới 200.000 người bị mắc kẹt tại đây.
Cuộc
họp tại Geneva, được tổ chức theo lời kêu gọi của 49 nhóm nhân quyền, là rất
đáng hoan nghênh. Nhưng trước mắt, có lẽ nó sẽ không đạt được nhiều thành quả.
Những nỗ lực hòa giải gần đây của Mỹ và các đồng minh vẫn chưa thể dẫn đến lệnh
ngừng bắn cho nội chiến ở Sudan. Dù đã tuyên bố đồng ý ngừng bắn, nhưng RSF vẫn
tiếp tục hành động trên chiến trường. Những tội ác vượt ra ngoài Darfur cũng có
thể nằm trong chương trình nghị sự của Liên Hiệp Quốc.
Sức mạnh
kinh tế của Pháp
Số
liệu công bố hôm nay dự kiến cho thấy tỷ lệ lạm phát hàng năm của Pháp đã giảm
xuống còn 1% trong tháng 10, từ mức 1,2% trong tháng 9. Thông tin này được đưa
ra sau khi nền kinh tế lớn thứ hai của khu vực đồng euro công bố dữ liệu tăng
trưởng quý III tốt hơn dự kiến. GDP tăng nhẹ 0,5% so với quý trước. Trong khi
đó, Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, không ghi nhận tăng trưởng trong cùng kỳ.
Khả
năng phục hồi tương đối của nền kinh tế Pháp là điều đáng ngạc nhiên, xét đến
tình hình chính trị bất ổn của nước này. Chính phủ đang chạy đua để thông qua
ngân sách vào cuối năm nay trong một quốc hội đầy thù địch. Hôm thứ Tư, Hạ viện
đã bỏ phiếu đình chỉ cải cách lương hưu mang tính bước ngoặt của Tổng thống
Emmanuel Macron, vốn được thông qua vào năm 2023. Chính phủ đang trong quá
trình nâng độ tuổi hưởng lương hưu tối thiểu hợp pháp từ 62 lên 64. Việc đình
chỉ cải cách này là một nhượng bộ nhằm đảm bảo sự ủng hộ của Đảng Xã hội đối với
ngân sách. Phe dân túy cánh hữu của Marine Le Pen cũng đã bỏ phiếu đình chỉ cải
cách. Phần lớn những người thuộc phe trung dung của Macron đã bỏ phiếu trắng,
dù năm cấp dưới của ông – những người thất vọng khi thấy cải cách bị gạt bỏ –
đã bỏ phiếu chống lại việc đình chỉ.
Thị trường
gấu ở Nga
Dữ
liệu được công bố hôm nay có thể sẽ cho thấy Nga đã đạt thặng dư thương mại vào
tháng 9 – dù con số này thấp hơn nhiều so với kỳ vọng. Năm 2022, nước này từng
thu được một lượng ngoại tệ khổng lồ từ xuất khẩu hydrocarbon. Tuy nhiên, kể từ
đó đến nay, phương Tây đã gia tăng các biện pháp trừng phạt đối với hoạt động
ngoại thương của nước này. Hồi tháng 10, Mỹ vừa nhắm mục tiêu vào Lukoil và
Rosneft, hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga. Do đó, thặng dư thương mại của
Nga đã giảm. Hiện nước này đang xuất khẩu khoảng 7 triệu thùng dầu thô và sản
phẩm tinh chế mỗi ngày, giảm so với mức 8 triệu thùng của năm 2022.
Ban
đầu, chính phủ Nga có thể bù đắp thiệt hại kinh tế bằng cách tăng mạnh chi tiêu
cho tổ hợp công nghiệp-quân sự và phúc lợi xã hội. Nhưng lạm phát sau đó đã buộc
họ phải cắt giảm chi tiêu và thúc đẩy ngân hàng trung ương tăng lãi suất. Dữ liệu
“thời gian thực” mới nhất cho thấy Nga đang trong giai đoạn suy thoái đầu tiên
kể từ những ngày đầu của cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Nhưng liệu suy
thoái có buộc Vladimir Putin phải ngồi vào bàn đàm phán hay không lại là một vấn
đề khác.
Cuộc
đình công của các bác sĩ Anh
Trong
ngày hôm nay, các bác sĩ trên khắp nước Anh sẽ đình công tại các bệnh viện và
phòng khám trong năm ngày liên tiếp. Đây sẽ là cuộc đình công thứ 13 trong ba
năm qua của các bác sĩ nội trú (bác sĩ có trình độ chuyên môn vẫn đang trong
quá trình đào tạo chuyên khoa). Điều này sẽ gây áp lực lên chính phủ Anh, những
người đang rất cần rút ngắn thời gian chờ đợi tại bệnh viện. Bộ trưởng Y tế Wes
Streeting cáo buộc công đoàn bác sĩ, Hiệp hội Y khoa Anh (BMA), đang hành động
“như một tổ chức cartel” và bắt chính phủ làm con tin.
BMA
cho biết các bác sĩ đình công vì tiền lương thực tế thấp hơn 1/5 so với mức năm
2008. Sự thật là, dù chính phủ đang gặp khó khăn về tài chính, lương của các
bác sĩ nội trú vẫn tăng 29% trong ba năm qua. Sự gián đoạn do các cuộc đình
công gây ra sẽ dẫn đến việc hủy bỏ hàng chục nghìn ca phẫu thuật trước mùa
đông, thời điểm bận rộn nhất trong năm của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh. Lòng kiên
nhẫn của công chúng sắp bị thử thách nghiêm trọng.
=============
Về việc sử dụng và lạm
dụng thuật ngữ ‘Chủ nghĩa khủng bố ma túy’
Philip A. Berry
- Foreign Policy
Nguyễn
Thị Kim Phụng,
dịch thuật - Nghiên Cứu Quốc Tế
Từ
Afghanistan đến Venezuela, thuật ngữ gây hiểu lầm này đã trở thành nguồn cảm
hứng cho nhiều thập kỷ thực hiện các chính sách sai lầm nhằm giải quyết các
vấn đề thực tế.
Kể
từ đầu tháng 9 đến nay, quân đội Mỹ đã tiến hành một loạt các cuộc tấn công chết
người nhắm vào các tàu thuyền bị tình nghi vận chuyển ma túy ở vùng biển
Caribbean và Thái Bình Dương, khiến ít nhất 70 người thiệt mạng.
Chính
quyền Trump đã trình bày một số lập luận pháp lý và hùng biện đáng ngờ cho những
hoạt động gây tranh cãi và bất hợp pháp này. Nhiều lập luận trong số đó xoay
quanh “khủng bố ma túy” (narco-terrorism) – thuật ngữ mà Tổng thống Donald
Trump đưa ra như một lý do hiển nhiên để biện minh cho việc sử dụng vũ lực quân
sự.
Việc
hiểu rõ lịch sử thực sự của thuật ngữ “khủng bố ma túy” giờ đây quan trọng hơn
bao giờ hết. Chắc chắn, mối liên hệ giữa buôn ma túy và khủng bố đã có từ lâu.
Một số băng đảng ma túy sử dụng các chiến thuật khủng bố để đe dọa chính phủ và
các đối thủ, trong khi một số nhóm khủng bố sử dụng việc bán ma túy để tài trợ
cho hoạt động của mình.
Nhưng
việc gộp chung những quan hệ phức tạp giữa khủng bố và buôn ma túy dưới một cái
tên duy nhất là khủng bố ma túy có lẽ là một công thức cho chính sách sai lầm.
Từ những năm 1980 đến nay, chủ nghĩa khủng bố ma túy đã được viện dẫn để biện
minh cho các chính sách quân sự hóa quá mức, mà cuối cùng được chứng minh là
kém hiệu quả trong việc ngăn chặn cả ma túy lẫn bạo lực.
==========================
Từ trường học đến tiền
tuyến: Trẻ em Ukraine được dạy để chiến đấu chống lại chính tổ quốc của mình
Zhanna
Bezpiatchuk
ВВС
News Tiếng Ukraine
Kyiv
14
tháng 11 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gpk21g92eo
Tại
một trường học ở khu vực Kherson, miền nam Ukraine bị Nga chiếm đóng, nhiều trẻ
em đứng im lặng khi các bạn cùng lớp - mặc quân phục màu be và đội mũ nồi đỏ -
nhận huy chương và quà tặng.
Những
đứa trẻ mặc quân phục này là thành viên của Yunarmiya - hay Thiếu sinh quân -
phong trào thanh thiếu niên yêu nước được quân sự hóa trên toàn quốc của Nga.
Những tân binh nhỏ tuổi nhất mới chỉ 8 tuổi.
Những
đứa trẻ không tham gia tổ chức này chứng kiến các thành viên của Yunarmiya được
hưởng những đặc quyền: suất ăn riêng trong căng tin, thức ăn tốt hơn và được
giáo viên ưu ái đặc biệt.
Từ
chối gia nhập
Một
học sinh, Serhiy, 12 tuổi, nói với BBC rằng mình đã từ chối
gia nhập tổ chức Yunarmiya, và hệ quả là đã bị phạt, cùng với nhiều hình phạt
khác, kể cả được nhận điểm số thấp hơn.
"Các
bạn ấy được điểm cao nhất ngay cả khi không biết gì về môn học", Serhiy
nói, ám chỉ đến những tân binh Yunarmiya trong trường của mình.
No comments:
Post a Comment