NHỮNG DỰ BÁO NÓNG CHO TÌNH HÌNH THẾ GIỚI NĂM 2023 (Phạm Bá / Saigon Nhỏ)

 

Những dự báo nóng cho tình hình thế giới năm 2023

Phạm Bá  -  Saigon Nhỏ

3 tháng 1, 2023

https://saigonnhonews.com/thoi-su/the-gioi/nhung-du-bao-nong-cho-tinh-hinh-the-gioi-nam-2023/

 

Các dự báo cho năm tới bao gồm từ “không có gì đáng ngạc nhiên” đến “mọi thứ sẽ thay đổi” – không có gì gây sốc khi đưa ra các sự kiện thế giới.

 

Nhưng thật vô nghĩa khi chờ đợi ngày tận thế hay hy vọng vào một phép màu – năm 2023 sẽ trở thành sự tiếp nối hợp lý của năm 2022, và ở một mức độ lớn hơn nhiều so với năm trước, xu hướng của năm 2022 sẽ được tiếp tục trong năm nay.

 

Châu Âu trở thành điểm nóng nhất thế giới

 

Thực tế được đảm bảo rằng sự kiện chính của năm mới sẽ vẫn là chiến sự ở Ukraine và mọi thứ liên quan đến chuyện này.

 

Và hầu hết mọi thứ đều được kết nối – từ giá nguyên liệu thô đến quá trình phá bỏ trật tự thế giới ở khu vực xung quanh Đại Tây Dương. Nhưng điều này không có nghĩa là mọi thứ chỉ phụ thuộc vào mặt trận Ukraine và phần còn lại không thành vấn đề. Ngược lại, như trong bất kỳ tình huống khắc nghiệt nào, mọi thứ đều đan xen và đi đến kết cục chung.

Mặc dù châu Âu, nơi đột nhiên trở thành điểm nóng nhất trên thế giới vì quyết định mở rộng NATO về phía Đông với cái giá phải trả là cuộc chiến Nga – Ukraine, và trong suốt năm 2023, Trung Đông, khu vực nguy hiểm nhất thế giới, sẽ thu hút sự chú ý của cộng đồng thế giới. Không phải thay vì châu Âu, mà cùng với nó.

 

Tất nhiên, sự phát triển nguy hiểm nhất của các sự kiện sẽ không xảy ra – cuộc tấn công vào Iran, điều mà một số chính trị gia Israel (bao gồm cả Netanyahu, người đã trở lại nắm quyền) và một phần của giới tinh hoa Mỹ, khao khát, sẽ không xảy ra.

 

Nhưng thực tế là người Mỹ rốt cuộc đã chôn vùi thỏa thuận hạt nhân sẽ có tác động tiêu cực đến tình hình trong khu vực, khiến những kẻ khiêu khích có lý do để hy vọng rằng họ sẽ có thể hạ gục người Ả Rập và Ba Tư.

 

Tình trạng bất ổn gần đây ở Iran đã cho người Mỹ thêm hy vọng làm mất ổn định tình hình ở Cộng hòa Hồi giáo, nhưng có thể cũng khó xảy ra tình trạng bất ổn nghiêm trọng ở quốc gia cổ đại này.

 

Bất chấp mọi vấn đề nội bộ, Iran là quốc gia đi đầu trong nỗ lực thay đổi trật tự thế giới có lợi cho phương Tây, và vai trò của Tehran sẽ chỉ ngày càng lớn. Trong đó, nhờ nối lại quan hệ với Nga, năm qua là một năm thực sự đột phá trong quan hệ Nga-Iran, loại bỏ những trở ngại trước đây kìm hãm sự phát triển của hai bên.

 

Đồng thời, Nga duy trì quan hệ chặt chẽ với các nước láng giềng của Iran, cả người Ả Rập và người Thổ Nhĩ Kỳ. Hơn nữa, sự tương tác với các quốc gia Ả Rập (chủ yếu là Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất) đang được tăng cường và với Thổ Nhĩ Kỳ, nước này đang có được đặc điểm quan trọng về mặt chiến lược.

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/01/image-31-1170x600-1.jpeg

Hình minh họa: eupoliticalreport

 

Thổ Nhĩ Kỳ trỗi dậy

 

Và điều này bất chấp thực tế là sự gia tăng ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ trong không gian hậu Xô Viết không thể không làm phiền Moscow – việc Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường sức mạnh quá mức ở Transcaucasus và những nỗ lực dai dẳng nhằm mở rộng sự hiện diện của họ ở Trung Á khiến Nga cũng phải dè chừng.

 

Tuy nhiên, Putin vẫn cố tìm sự cân bằng lợi ích với Erdogan, vì vậy cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Thổ Nhĩ Kỳ vào Tháng Sáu sắp tới sẽ cực kỳ quan trọng.

 

Ông Erdogan gần như chắc chắn sẽ tái đắc cử – điều này có lợi cho Nga và bất lợi cho phương Tây.

 

Nhưng ngay cả trong trường hợp Erdogan thất bại, người ta cũng không nên mong đợi một sự thay đổi chiến lược trong chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ: Trong hai thập niên của Erdogan, đất nước này đã trở thành một bên tham gia nghiêm túc hơn ở quy mô siêu khu vực (ngụ ý Đại Trung Đông) và sẽ không từ bỏ chính sách đối ngoại tấn công. Mà sự tấn công này gắn bó chặt chẽ với sự độc lập – cẩn thận tránh xa phương Tây, duy trì mối quan hệ chặt chẽ và đa dạng với Nga có lợi cho Thổ Nhĩ Kỳ.

 

Ở Đại Trung Đông có nhiều điểm nóng có thể bùng nổ bất cứ lúc nào. Ngoài cuộc chiến chính của người Palestine, còn có cuộc chiến âm ỉ ở Yemen và Libya, nơi đang trên bờ vực nối lại nội chiến, và vấn đề người Kurd đối với ít nhất ba quốc gia.

 

Và Syria, dù đã khốn khổ lâu dài nhưng có thể sớm trở lại Liên minh các quốc gia Ả Rập, điều đó có nghĩa là từ chối các yêu cầu về sự ra đi của Assad, người sẽ gặp Erdogan vào năm mới, điều quan trọng đối với cả hai không chỉ dẹp bỏ hận thù mà còn cố gắng đồng ý về những việc cần làm với những người Kurd nổi loạn ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria.

 

Sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Syria đang cản trở việc giải quyết vấn đề này – và Hoa Kỳ vẫn chưa sẵn sàng rời đi.

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/01/thumbs_b_c_7dc56b0314e510968153a0139b27018c.jpg

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ: Erdogan. Ảnh: Anadolu Agency

 

Thế giới Ả Rập không ngồi yên

 

Tuy nhiên, nhìn chung, ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực đang giảm: Thế giới Ả Rập đang ngày càng đa dạng hóa quan hệ, xích lại gần Trung Quốc và Nga. Vấn đề chung của toàn khu vực – Afghanistan – cho đến nay hầu như đã bị lãng quên.

 

Sau sự ra đi của người Mỹ, người Afghanistan gần như bị bỏ rơi – và trong tình hình kinh tế khó khăn nhất, các nhà lãnh đạo Taliban đang cố gắng xây dựng một loại quyền lực nhà nước nào đó, trong khi không muốn chia sẻ nó với các cộng tác viên của ngày hôm qua, nghĩa là, những người từng làm việc cho người Mỹ.

 

Không nước láng giềng nào cần Afghanistan nghèo khó và đầy hiểm nguy chiến sự, và cho đến nay cả Trung Quốc, Nga, Iran hay các nước Ả Rập đều không thể thiết lập quan hệ kinh tế và thương mại nghiêm túc với Kabul.

 

Quốc gia quan trọng thứ tư đối với Afghanistan, Pakistan, đang trong tình trạng bất hòa nội bộ – bị loại bỏ (để phương Tây hài lòng) khỏi quyền lực vào mùa Xuân năm ngoái, Imran Khan sẽ làm mọi cách trong năm nay để trở lại vị trí thủ tướng.

 

Mặc dù sự dịch chuyển của trọng tâm địa chính trị từ châu Âu và vùng Địa Trung Hải sang khu vực Thái Bình Dương sẽ tiếp tục, nhưng hầu hết các điểm nóng nhất vẫn ở châu Á và châu Âu (ở đây, không chỉ Kosovo, mà cả Bosnia cũng có thể bùng nổ trong năm mới).

 

Rắc rối Đông Bắc Á

 

Chuyện xung quanh Đài Loan, vốn đã được bàn tán rất nhiều vào năm ngoái, gần như chắc chắn sẽ lắng xuống trong năm nay – cả Washington và thậm chí cả Bắc Kinh đều không cần phải kích động một đợt khủng hoảng mới, chắc chắn sẽ diễn ra ở cấp độ khó khăn hơn và làm xấu đi mối quan hệ Mỹ-Trung vốn đã suy thoái.

 

Cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, tất nhiên, sẽ tiếp tục, đối đầu bằng lời nói và trừng phạt sẽ tăng cường, nhưng hai bên sẽ không đùa với lửa trên “sân chơi” Đài Loan vào năm 2023.

 

Cuộc khủng hoảng ở đây – cũng như ở nhiều khu vực khác trên thế giới – có thể xảy ra vào năm 2024, khi hòn đảo này tiến hành bầu cử tổng thống.

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/01/img20230101192012919.jpg

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: Taiwan.gov

 

Nhưng đối với một điểm khủng hoảng khác ở Thái Bình Dương là Hàn Quốc, không ai có thể đoán được điều gì. Rất có khả năng ông Kim Jong-un sẽ tiến hành các vụ thử hạt nhân đầu tiên kể từ năm 2017 – tuy nhiên, điều này sẽ khiến Nhật Bản quan ngại nhiều hơn là Mỹ.

 

Washington vẫn chưa biết phải làm gì với Bắc Hàn: Yêu cầu từ bỏ vũ khí hạt nhân rõ ràng là vô nghĩa, và Mỹ không còn gì để gây áp lực lên Bình Nhưỡng, mọi biện pháp trừng phạt có thể xài đã được đưa ra áp dụng từ lâu. Rõ ràng, như từ trước đến giờ, Washington vẫn sẽ phải “bó tay.com” trước một Bắc Hàn “cứng đầu khó bảo”.

 

Thử thách cho EU và Mỹ

 

Đối với cộng đồng phương Tây, năm mới sẽ là thời điểm thử thách sức mạnh cho cả mối quan hệ giữa EU và Mỹ, cũng như cho chính nội bộ EU. Sự bất mãn của người châu Âu đối với người Mỹ (dù châu Âu ngày càng phụ thuộc vào Mỹ) sẽ ngày càng lớn, nhưng “mối đe dọa từ Nga” sẽ giúp châu Âu vượt qua sự bất đồng này.

 

Mâu thuẫn trong nội bộ EU sẽ gia tăng, nhưng không đến mức dẫn đến tê liệt tổ chức. Pháp và Đức sẽ không thể đồng ý về bản chất của sự lãnh đạo chung, hoặc về các nguyên tắc tự chủ chiến lược, họ cũng không thể đồng ý về kế hoạch kết nạp các quốc gia vùng Tây Balkan vào EU.

 

Yêu cầu bắt đầu đàm phán với Nga về các nguyên tắc an ninh chiến lược mới trên lục địa nghe có vẻ ngày càng khăng khăng hơn, nhưng giới tinh hoa nói chung sẽ tiếp tục giữ vững lập trường, hy vọng rằng châu Âu sẽ có thể giữ Ukraine cho riêng mình.

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/01/shutterstock_634024823-1024x683-1.jpg

Quốc hội Hoa Kỳ. Ảnh minh họa: shutterstock

 

Hoa Kỳ sẽ “ăn thịt Trump” suốt cả năm – cơ sở tự do theo chủ nghĩa toàn cầu sẽ cố gắng làm mọi cách để ngăn ông trở lại Tòa Bạch Ốc.

 

Và vì điều này, trước hết, cần phải phá vỡ đề cử của ông ấy từ Đảng Cộng hòa – mặc dù nó sẽ diễn ra vào mùa Hè năm 2024, nhưng sẽ diễn ra sau kết quả của các cuộc bầu cử sơ bộ bắt đầu vào Tháng Một năm sau. Đó là, vào năm 2023, Đảng Dân chủ cần đảm bảo rằng xếp hạng của Trump trên thực tế (chứ không phải trong các cuộc thăm dò dư luận bị thao túng) giảm xuống mức không thể tham gia bầu cử.

 

Sẽ có những nỗ lực để phán xét Trump, những tiết lộ mới, và một chiến dịch làm mất uy tín quy mô lớn, nhưng Tổng thống thứ 45 có phẩm chất chiến đấu tốt và có thể tạo cơ hội tốt để chống chọi với ngọn lửa này.

 

Ba năm nay, thế giới đang sống trong tình trạng khẩn cấp – và năm thứ tư chắc chắn sẽ không yên bình  tĩnh lặng. Vào cuối năm 2023, thế giới sẽ không khác nhiều so với hiện tại, bởi vì những thay đổi nghiêm trọng nhất được tích lũy trong quá trình chuyển đổi toàn cầu không được chúng ta cảm nhận từ khoảng cách gần.

 

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng sẽ không xảy ra. Ngược lại, quy mô của chúng quá lớn để có thể nhận ra ngay điều đó. Trong năm mới, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn một chút về những gì đã xảy ra vào năm 2022, nhưng chúng ta sẽ đánh giá đúng tầm quan trọng của những gì đã xảy ra vào đầu những năm 2020 chỉ vài năm sau đó.