Covid-19
tại Trung Quốc : Nguy cơ xuất hiện biến thể nguy hiểm hơn ?
Chi Phương - RFI
Đăng ngày: 04/01/2023 - 12:25
Theo Financial Times, tại Trung Quốc hiện nay ít nhất
250 triệu người đã bị nhiễm Covid-19. Một số nghiên cứu gần đây đã chỉ ra
rằng ít nhất 1 triệu người Trung Quốc có nguy cơ tử vong vì
Covid-19 trong năm 2023. Với tốc độ lây lan chóng mặt của dịch bệnh, giới
chuyên gia cảnh báo nguy cơ xuất hiện biến thể mới, nguy hiểm hơn và lây lan
nhanh hơn.
Bệnh nhân tại khoa cấp
cứu của Bệnh viện Trung Sơn, Thượng Hải, Trung Quốc, ngày
03/01/2023. REUTERS - STAFF
Kể từ ngày 07/12/2022, Trung Quốc đã chính thức thông báo chấm dứt
chính sách Zero Covid nghiêm ngặt với các đợt xét nghiệm hàng loạt, cách ly và
phong tỏa nhiều thành phố từ 3 năm qua. Hiện Trung Quốc đang phải đối mặt với
làn sóng dịch, được cho là chủ yếu do BF.7 (tên đầy đủ
là BA.5.2.1.7), một biến thể phụ của Omicron BA.5 - được phát hiện
vào tháng 05/2022. Kể từ ngày 25/12, chính quyền Bắc Kinh ngừng cung cấp
thông tin thường nhật về số ca nhiễm mới. Do vậy có rất ít thông tin chính thức
về tình hình dịch bệnh ở Trung Quốc, trong khi nhiều bệnh viện, nhà mai táng
quá tải.
Thế giới lo ngại vì thiếu thông tin từ Trung Quốc
Trước thông tin Trung Quốc mở cửa biên giới, cho phép người dân tự do
di chuyển kể từ ngày 08/01, chính phủ nhiều nước như Ấn Độ, Nhật Bản, Hoa
Kỳ, Tây Ban Nha, Pháp, đã nhanh chóng thực hiện biện pháp kiểm soát,
xét nghiệm Covid-19 với hành khách đến từ Trung Quốc, vì lo ngại một
làn sóng dịch mới bùng lên, khó kiểm soát. Trên mạng xã hội Twitter, giám đốc của
Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) Tedros Adhanom Grebreyesus cho rằng “vì
thiếu thông tin đầy đủ từ Trung Quốc, rất dễ hiểu khi các quốc gia trên toàn giới
có hành động như vậy vì họ muốn bảo vệ công dân của họ”.
Ngày 16/12 vừa qua, giám đốc Viện sức khỏe toàn cầu, trực thuộc Đại
học Geneva, ông Antoine Flahaul cho biết trên Twitter rằng : “BF.7
sẽ có tỷ lệ sinh sản (RO) từ 10 đến 18,6. Điều này có nghĩa là trung bình
một người nhiễm bệnh sẽ truyền virus cho từ 10 đến 18,6 người khác, so với mức
trung bình là 5,08 đối với Omicron”. Theo viện nghiên cứu
Pasteur, tỷ lệ này cao hơn nhiều so với RO của chủng SARS-CoV-2 ban đầu, ước
tính là 3, hoặc là 6 hoặc 7 đối với biến thể Delta.
·
Đọc thêm : Covid: Dù Trung Quốc mở cửa, dịch khó bùng phát mạnh ở Việt Nam
Các triệu chứng của người nhiễm chủng BF.7 tương tự như với các triệu
chứng nhiễm Omicron vốn nhẹ hơn so với chủng corona virus được phát hiện ở Vũ
Hán. Bệnh nhân có thể bị sốt, ho, đau họng, sổ mũi và mệt mỏi, một số ít trường
hợp có biểu hiện nôn mửa và tiêu chảy. Tuy nhiên, BF.7 có khả năng lẩn tránh hệ
miễn dịch. Điều này có nghĩa là những người đã có kháng thể do đã nhiễm
Covid-19 hoặc đã được chích ngừa, đều có thể bị nhiễm BF.7. Ngoài ra, biến thể
phụ này có một đột biến R346T, nằm trong gen mã hoá protein tăng đột biến. Đây
là loại protein ở trên bề mặt của virus cho phép bám và lây nhiễm vào tế bào của
con người. Đột biến này cho phép BF.7 có thể chống lại khả năng vô hiệu hoá
virus mà vac-xin tạo ra hoặc kháng thể có được vì đã nhiễm corona virus.
“Lò thử nghiệm” tạo ra biến thể mới
Nhà virus học Christian Bréchot, kiêm giám đốc của Global Virus
Network, trả lời trên đài truyền hình BFMTV ngày 26/12, cho biết mặc dù về mặt
chính thức, chính quyền Bắc Kinh không cung cấp nhiều thông tin, nhưng các nhà
khoa học Trung Quốc vẫn duy trì trao đổi thông tin với các đồng nghiệp nước
ngoài. Bắc Kinh dường như không còn kiểm soát được số ca nhiễm, nhưng
giới nghiên cứu Trung Quốc vẫn có các thước đo giám sát, theo dõi dịch bệnh.
Tuy vậy, ông Christian Bréchot cũng bày tỏ quan ngại :
“Khi có
tới 250 triệu người nhiễm bệnh đồng loạt, một cách nhanh chóng, thì đây chẳng
khác nào cuộc thử nghiệm tạo ra các loại biến thể mới và nguy cơ khiến dịch bệnh
lây lan nhanh hơn. Thêm vào đó, cũng còn một nguy cơ khác về kinh tế, đó là
Trung Quốc đóng cửa”.
BQ.1.1, BQ.1, BA.2.3.20, BA.2.75.2, BF.7, BJ.1, XBB... L’Express miêu tả
các biến thể phụ của Omicron, Delta hoặc Alpha, giống như một bầy thú có sức tấn
công lớn, lây lan nhanh. Các biến thể phụ này thông thường được tạo ra khi những
người có hệ miễn dịch kém nhiễm bệnh và không có khả năng loại bỏ virus ra khỏi
cơ thể. Do vậy, virus có thời gian để thực hiện đột biến, đến mức tạo ra một
nhánh mới trong cây phả hệ của Sars-CoV-2. Đối với các biến thể phụ từ Omicron,
giáo sư sinh học tiến hoá tại Đại học Guelph ở Canada, trả lời l’Express rằng “virus
càng lưu thông nhanh, thì càng có cơ hội tạo đột biến. Việc sửa đổi bộ gen xảy
ra ngẫu nhiên, nhưng sau đó một số được giữ lại khi virus thấy có lợi thế để tồn
tại”. Theo tạp chí khoa học Science et Vie của Pháp, virus cần phải biến
đổi để có thể tiếp tục tồn tại được. Đó là nguyên tắc của quá trình chọn lọc tự
nhiên, nghĩa là sinh vật nào thích ứng tốt hơn với môi trường mới thì có thể tồn
tại lâu hơn.
Tỷ lệ lây nhiễm cao vì dân Trung Quốc chưa được miễn
dịch
Riêng đối với loại biến thể phụ BF.7, đang hoành hành tại Trung Quốc,
bác sĩ về nhiễm trùng học Benjamin Davido, tại bệnh viện Raymond-Poincarée, ở
Garches, Pháp, trả lời đài truyền hình France 5 ngày 30/12, nhận định rằng
: “Mức độ cảnh báo là tối đa. Bởi vì trước khi nói đến một loại biến thể
mới thì chúng ta cần phải hiểu đằng sau nó vẫn luôn là Covid. Trong mỗi làn
sóng dịch Covid-19, thường có một loại biến thể mới“.
Tuy nhiên, BF.7 lại không phải là biến thể phụ nguy hiểm nhất hiện nay.
Tờ IndianExpress cho biết biến thể phụ khác của Omircon BQ.1 có thể chống
lại khả năng trung hoà virus của vac-xin, cao gấp 10 lần so với BF.7. Các
chuyên gia cho rằng không phải biến thể BF.7 có khả năng lây truyền cao hơn hay
có cơ chế lẩn trốn hệ miễn dịch cao hơn khiến các ca bệnh ở Trung Quốc gia
tăng, mà là do dân số chưa được miễn dịch. Tiến sĩ Anurag Agarwal, cựu giám đốc
của Hiệp hội Di truyền SARS-CoV-2 Ấn Độ (INSACOG), một mạng lưới
các phòng thí nghiệm do chính phủ thành lập để theo dõi các biến chủng của
Covid-19, đã thực hiện giải trình tự bộ gen Covid-19, cho biết: “Trung
Quốc hiện đang trải qua sự gia tăng của các ca nhiễm do Omicron và các biến thể
phụ như các quốc gia khác. Điều này cũng giống như trường hợp của Hồng Kông khi
nới lỏng các hạn chế”.
Nghi vấn về vac-xin do Trung Quốc sản xuất
Tại Trung Quốc, hai loại vac-xin chủ yếu được sử dụng là CoronaVac và
Sinopharm, các hai đều được phát triển và sản xuất ở Trung Quốc. 90 % dân số
Trung Hoa được trích ngừa ít nhất 2 liều vac-xin này. Khi dịch bùng phát mạnh,
nhiều tin đồn được loan ra cho rằng các loại vac-xin Trung Quốc sản xuất không
hiệu quả. Nhà dịch tễ học Ben Cowling tại Đại Học Hồng Kông bác bỏ thông tin
này, đồng thời cho biết trên trang National Public Radio (NPR) của Hoa Kỳ,
là “vac-xin Trung Quốc không giống các loại vac-xin của phương Tây
(mRNA) như Pfizer hay Moderna”. Công nghệ mà Trung Quốc sử dụng cũ
hơn, nhưng đã được khoa học chứng minh rằng có thể vô hiệu hoá hoặc loại bỏ các
hình thức của virus SARS-CoV-2.
Đọc thêm : Covid-19 : Trung Quốc hạ thấp mức độ nghiêm trọng trước cuộc gặp với WHO
Phòng hơn là tránh
Theo bà Anne Sénéquier, bác sĩ và đồng giám đốc của Viện theo dõi sức
khoẻ (IRIS) trả lời trong chương trình C’est dans l’air của đài truyền
hình France 5 hôm 30/12, việc đóng cửa biên giới không có hiệu quả để ngăn ngừa
dịch, mà thay vào đó phải củng cố hệ thống y tế :
“Hiện
giờ, mục đích là làm sao để truy dấu vết và cố gắng dự phóng và không phải lúc
nào cũng trong tình trạng “phản ứng ra sao” và chịu tác động từ dịch bệnh như
thế nào. Chúng tôi đã bị chỉ trích rất nhiều trong những năm qua vì không có khả
năng dự phóng. Chúng tôi cũng đã học được khá nhiều từ 3 năm qua. Chúng ta biết
virus lây nhiễm như thế nào và làm sao để tự bảo vệ, có khẩu trang, làm thoáng
khí …v.v. Đúng là có hiện tượng chán nản mệt mỏi với dịch trong dân chúng ở khắp
các nước trên thế giới. Nhưng thật đáng buồn là, giống như những vấn đề lớn
khác của thế kỷ XXI, chúng ta cần phải học cách sống cùng nó và không để virus
trở thành một hạn chế.”
Biến thể Omicron đã xuất hiện từ tháng 12 năm 2021 và được cho là biến
thể có độ lây nhiễm cao nhất, đã tạo ra vô số “hậu duệ”. Trong vòng
hơn một năm qua, khoảng hơn 500 biến thể phụ của Omicron đã được phát hiện trên
toàn thế giới. Giới chuyên gia cho rằng không cần phải quá lo lắng vì các biến
thể phụ lây nhiễm ở Trung Quốc vốn đã xuất hiện tại nhiều nơi trên thế giới, tại
châu Âu hay châu Á. Các loại vac-xin hiện nay vẫn có hiệu quả và tỷ lệ chủng ngừa
cao.
Tuy nhiên, theo tạp chí Nature, nguy cơ xuất hiện một biến thể mới hung
hãn hơn là hoàn toàn có thể xảy ra. Những gì xảy ra ở Trung Quốc cho thấy sang
năm 2023 không nên tự mãn, cho rằng Covid-19 đã qua đi. Một biến thể mới được
cho là đáng lo ngại nếu có cơ chế lẩn tránh hệ miễn dịch tốt hơn và gây ra những
chứng bệnh nghiêm trọng hơn và dễ lây lan hơn các biến thể hiện hành.
.
========================
Bắc
Kinh lại lên án các nước siết chặt kiểm soát dịch tễ với khách Trung Quốc
Trọng Thành - RFI
Đăng ngày: 04/01/2023 - 11:12
https://www.rfi.fr/vi/ch%C3%A2u-%C3%A1/20230104-bac-kinh-len-an-cac-nuoc-siet-chat-kiem-soat-dich-te
Ngày càng có thêm nhiều quốc gia siết chặt kiểm
soát dịch tễ với khách từ Trung Quốc, trong bối cảnh dịch Covid bùng lên với
quy mô chưa từng có tại quốc gia 1,4 tỷ dân, cùng lúc với việc Bắc Kinh bãi bỏ
các hạn chế, khiến số người Trung Quốc ra nước ngoài sẽ tăng vọt. Bắc Kinh phản
ứng dữ dội với những biện pháp nói trên.
Du khách đến từ Trung
Quốc tại khu vực chờ xét nghiệm Covid-19 ở sân bay Charles de Gaulle, ngoại ô
Paris, Pháp, ngày 01/01/2023. AP - Aurelien Morissard
Hôm qua, 03/01/2022, Trung Quốc một lần nữa khẳng định việc các nước
đòi khách Trung Quốc phải có xét nghiệm âm tính là « không có cơ sở
khoa học ». Trong khi đó, Bắc Kinh tiếp tục đòi xét nghiệm âm
tính với Covid đối với người nhập cảnh Trung Quốc.
Thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình từ Bắc
Kinh :
« Đây là lần thứ ba liên tiếp bộ Ngoại Giao Trung Quốc lên án
điều mà họ cho là quyết định ‘‘không có cơ sở khoa học’’. Trước báo giới, phát
ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh (Mao Ning) chỉ trích ‘‘một số quốc
gia đã đưa ra các hạn chế chỉ nhắm vào du khách đến từ Trung Quốc. Những hành
vi này là không thể chấp nhận được’’. Người phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc
cho biết thêm là Bắc Kinh có thể áp dụng các biện pháp trả đũa, trên nguyên tắc
có đi có lại.
Các
tuyên bố nói trên của chính quyền Trung Quốc được đưa ra một tháng sau khi Bắc
Kinh dỡ bỏ các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh, gây ra làn sóng lây
nhiễm ở các vùng đô thị lớn của Trung Quốc, khiến hệ thống bệnh viện quá tải.
Các
tuyên bố này cũng được đưa ra sau gần 3 năm Trung Quốc đóng cửa biên giới, với
các biện pháp kiểm dịch khắc nghiệt đối với những người nhập cảnh. Các biện
pháp nói trên, đặc biệt là việc cách ly đối với người nhập cảnh sẽ bị bãi bỏ từ
Chủ Nhật 08/01, nhưng chính quyền Trung Quốc vẫn buộc hành khách đến từ các nước
khác phải có xét nghiệm PCR âm tính trong vòng 48 giờ ».
Bắc Kinh phản bác mọi chỉ trích về chính sách
Covid
Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng Sản Trung Quốc hôm
qua một lần nữa tỏ ra lạc quan, khi khẳng định « Trung Quốc và nhân dân
Trung Quốc chắc chắn sẽ chiến thắng hoàn toàn dịch bệnh », đồng thời
bác bỏ mọi phê phán về các chính sách đã dẫn đến phong trào phản kháng chưa từng
có tại Trung Quốc cuối năm qua.
Việc Bắc Kinh che giấu thông tin về mức độ trầm trọng của dịch khiến
người dân phẫn nộ. Trung Quốc chỉ thừa nhận trung bình chưa đến 5 người chết/ngày
kể từ khi từ bỏ chính sách « Zero Covid ». Reuters hôm nay
04/01/2022 dẫn lời một cư dân ở Bắc Kinh, xin ẩn danh, cho biết riêng trong gia
đình ông đã có « bốn người thân » chết từ đầu đợt dịch lớn
này. Ông kêu gọi chính quyền « hãy thành thật với người dân, với thế giới
về những gì đang thực sự diễn ra » tại Trung Quốc.
Hôm qua, đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới đã có buổi làm việc với giới
y tế Trung Quốc để một lần nữa yêu cầu Bắc Kinh minh bạch thông tin về dịch bệnh.
.
==========================
.
Liên
Âu có thể yêu cầu xét nghiệm Covid đối với hành khách đến từ Trung Quốc
Thu Hằng - RFI
Đăng ngày: 04/01/2023 - 11:39Sửa đổi ngày: 04/01/2023 - 11:45
Thông tín viên RFI Jean-Jacques Héry tường trình từ
Bruxelles :
« Tất
cả các nước thành viên đã nhất trí về "cách tiếp cận có phối hợp",
theo giải thích của Ủy Ban Châu Âu. Tại Bruxelles, mọi người cũng thở phào sau
một tuần do dự và chỉ có các biện pháp đơn phương. Thực vậy, khối 27 nước bị chia
rẽ nặng nề. Một mặt là do phía các cơ quan dịch tễ châu Âu không hề báo động. Mặt
khác do thông tin từ Trung Quốc được cho là không đáng tin cậy về khả năng xuất
hiện của một biến thể mới.
Ủy Ban
Châu Âu cũng nhấn mạnh rằng hiện giờ, "đa số áp đảo các nước thành viên
Liên Âu thông báo ủng hộ biện pháp xét nghiệm Covid-19 triệt để đối với hành
khách đến từ Trung Quốc trước khi họ khởi hành đến châu Âu".
Nhiều
biện pháp khác cũng được tính đến. Trước tiên là bắt buộc hành khách đến từ
Trung Quốc đeo khẩu trang, tiếp theo là xác định khả năng có những biến thể
mới, kiểm tra nước thải của các máy bay và tăng số lượng xét nghiệm giải trình
tự gien tại các sân bay.
Những
biện pháp này được đưa ra thảo luận tại Bruxelles hôm nay (04/01) trong cuộc họp
của IPCR, một cơ quan đặc biệt của châu Âu chịu trách nhiệm đưa ra quyết định
nhanh chóng và phối hợp giữa 27 nước thành viên của Hội Đồng Châu Âu. Những
khuyến nghị cũng sẽ được nêu lên tại cuộc họp và sau đó sẽ được các nước thành
viên bảo đảm ».
Song song với các biện pháp kiểm dịch đối với du khách đến từ Trung Quốc,
Liên Hiệp Châu Âu cũng đề xuất cung cấp miễn phí vac-xin thích ứng với biến thể
Omicron cho Bắc Kinh. Tuy nhiên, trong buổi họp báo ngày 03/01, người phát ngôn
của Ủy Ban Châu Âu không nêu rõ là loại vac-xin nào. Chính quyền Bắc Kinh chưa
trả lời về đề xuất này. Trả lời Reuters, một người phát ngôn bộ Ngoại Giao
Trung Quốc khẳng định tỉ lệ tiêm phòng và khả năng xử lý dịch bệnh tiếp tục gia
tăng ở Trung Quốc và nước này có kho dự phòng « phù hợp ».
Mỹ : Yêu cầu xét nghiệm « chỉ dựa
trên khoa học »
Tokyo cũng tăng cường biện pháp phòng dịch với du khách trên các chuyến
bay thẳng từ Trung Quốc đến Nhật Bản, cụ thể là từ ngày 08/01/2023, phải có xét
nghiệm âm tính Covid-19 trước khi lên máy bay. Theo Reuters, trong buổi họp báo
ngày 04/01, thủ tướng Fumio Kishida cho biết biện pháp này bổ trợ cho các
biện pháp kiểm soát có hiệu lực từ ngày 30/12/2022. Chính phủ Nhật Bản tiếp
tục yêu cầu các hãng hàng không hạn chế số chuyến bay đến từ Trung Quốc.
Về phía Mỹ, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Ned Price khẳng định hôm
03/01 rằng yêu cầu của Washington về việc du khách đến từ Trung Quốc phải trình
xét nghiệm âm tính Covid-19 tại cửa khẩu là « chỉ dựa trên khoa học ».
Trước đó, Bắc Kinh chỉ trích biện pháp được vài chục nước áp dụng là « thiếu
khoa học » và « không chấp nhận được ».
No comments:
Post a Comment