Vũ Tất
Đạt
2020-06-22
2020-06-22
https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/how-to-weaken-china-s-claims-in-the-scs-06222020122610.html
Sau những diễn biến gần
đây, Biển Đông tiếp tục trở thành “điểm nóng” thu hút sự quan tâm của toàn thế
giới. Đợt “sóng trào” lần này bắt đầu từ việc Malaysia đệ trình ranh giới thềm
lục địa mở rộng của nước này ra ngoài khu vực 200 hải lý lên Uỷ ban Ranh Giới
Thềm Lục địa của Liên hợp quốc (CLCS) năm 2019 và kể từ đó, các công hàm khác của
các bên liên quan cũng được đưa ra.
Thực tế thì phần lớn các
công hàm đó vẫn nhắc lại các quan điểm trước đây, nhưng cũng có một số điều chỉnh
sau Phán quyết của Tòa trọng tài theo Phụ lục VII UNCLOS năm 2016 về tranh chấp
Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc. Điều đặc biệt ở đây đó là các lập luận
không được đưa ra trong các cuộc họp báo hay tuyên bố chính thức như trước, mà
giờ đây nó được chính thức đệ trình lên LHQ và được cơ quan này ghi nhận.
Trung Quốc muốn
đàm phán song phương
Phản ứng trước đệ trình của
Malaysia, Trung Quốc một lần nữa nhấn mạnh lại quan điểm về cái gọi là “quyền lịch
sử” của họ trên Biển Đông. Trung Quốc cũng coi phán quyết của Tòa là không công
bằng và bất hợp pháp. Hơn nữa, họ khẳng định rằng Trung Quốc không chấp nhận
cũng như không tham gia vào vụ phân xử của Tòa và như vậy họ sẽ không chấp nhận
hay công nhận phán quyết đó.
Công hàm của Bắc Kinh gửi
Tổng thư ký LHQ ngày 2/6/2020 nhằm đáp lại công hàm ngoại giao đầu tiên mà
Indonesia gửi Tổng thư ký LHQ ngày 26/5, trong đó Jakarta bác bỏ cái gọi là bản
đồ "Đường 9 đoạn" hay tuyên bố về các quyền lịch sử của Trung Quốc đối
với hầu như toàn bộ vùng Biển Đông. Trong Công hàm của mình, Phái đoàn thường
trực của Trung Quốc tại LHQ khẳng định: "Không có tranh chấp lãnh thổ nào
giữa Trung Quốc và Indonesia tại Biển Đông. Tuy nhiên, Trung Quốc và Indonesia
có những tuyên bố chồng lấn về quyền và lợi ích biển ở một số khu vực của Biển
Đông". Trung Quốc cũng cho rằng: "Trung Quốc sẵn sàng giải quyết những
tuyên bố chồng lấn này thông qua đàm phán và tham vấn với Indonesia, và hợp tác
cùng Indonesia để duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông".
Công hàm của Việt
Nam gửi Liên Hiệp Quốc về yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông Photo: RFA
Thái độ cứng rắn của
Indonesia
Trong khi đó, Indonesia một
lần nữa thể hiện sự phản đối cứng rắn của quốc gia này. Các lập luận của
Indonesia không chỉ được đưa ra dựa trên và phù hợp với công hàm đã đệ trình
lên LHQ vào năm 2010, mà còn đề cập đến phán quyết của Tòa Trọng tài. Họ lặp lại
quan điểm từ lâu của Jakarta rằng Indonesia không phải là một bên trong tranh
chấp chủ quyền ở Biển Đông. Họ cũng nhấn mạnh rằng quan điểm của Indonesia về
các quy chế pháp lý của các thực thể trên Biển Đông đã được phán quyết của Tòa
xác nhận. Hơn nữa, họ cũng lập luận rằng cái gọi là “Đường 9 đoạn” của Trung Quốc
thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đã được xác nhận trong phán quyết của Tòa.
Ngoài Indonesia, một số
nước khác cũng đưa ra phản đối pháp lý chống lại các tuyên bố chủ quyền của
Trung Quốc lên LHQ.
Một đề xuất được Trung Quốc
nêu ra và truyền đạt tới Indonesia, đó là đề xuất đàm phán song phương về “các
quyền và lợi ích biển chồng lấn”. Một số chuyên gia đánh giá rằng, đây cũng có
thể được coi là Trung Quốc đang thực thi Điều 283 của UNCLOS về “nghĩa vụ trao
đổi ý kiến”.
Điều 283 (1) của UNCLOS
quy định rõ rằng “khi bất đồng nảy sinh giữa các quốc gia về việc diễn giải hoặc
áp dụng Công ước này, các bên tranh chấp nên nhanh chóng tiến tới trao đổi ý kiến
liên quan đến việc giải quyết thông qua đàm phán hoặc các công cụ hòa bình
khác”.
Và với việc thực hiện các
tiến trình “trao đổi ý kiến” thì sau đó, một trong hai bên có thể tiến tới việc
lựa chọn sử dụng một cơ quan tài phán theo quy định tại Điều 297 UNCLOS để giải
quyết các bất đồng.
Tuy nhiên, Indonesia đã
thẳng thừng bác bỏ khả năng đàm phán song phương với Trung Quốc. Trong một cuộc
họp báo ở Jakarta, Ngoại trưởng Retno Marsudi nói: "Quan điểm của
Indonesia rất rõ ràng rằng, căn cứ theo UNCLOS 1982 (Công ước Liên hợp quốc về
Luật biển), Indonesia không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn nào với Trung Quốc.
Do đó, không có lý do gì để đàm phán".
Trung Quốc đã từ lâu luôn
đề nghị giải quyết tranh chấp song phương. Tuy nhiên, đề xuất về việc tổ chức
đàm phán song phương như vậy sẽ luôn bị Indonesia bác bỏ. Liệu Trung Quốc sẽ giải
thích rõ ràng về cơ sở pháp lý để tiến hành cuộc đàm phán như vậy, là nó dựa
trên Điều 76 và Điều 83 về thềm lục địa, hay Điều 56 liên quan đến khai thác
EEZ hay cơ sở pháp lý nào khác chăng?
Cách để làm suy yếu
yêu sách của Trung Quốc
Sự phản đối của các quốc
gia khác nhau đối với tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, đặc biệt khi nhắc tới
phán quyết của Tòa Trọng tài có thể làm suy yếu yêu sách chủ quyền của Trung Quốc
trên Biển Đông.
Hồi đầu tháng 6, Hoa Kỳ
cũng đã chính thức gửi Công hàm để phản đối các luận điệu trái với UNCLOS và luật
pháp quốc tế của Trung Quốc.
Với các phản đối chính thức
gần đây của các quốc gia ASEAN bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt
Nam về yêu sách của Trung Quốc, các phản đối này đều viện dẫn phán quyết của
Toà Trọng tài theo Phụ lục VII của UNCLOS, khiến cho Trung Quốc giờ đây phải chứng
minh rằng các tuyên bố của họ dựa trên luật quốc tế, hoặc họ phải tiến tới tìm
ra các lập luận pháp lý mới để phù hợp với các cấu trúc pháp lý quốc tế hiện
hành liên quan đến tranh chấp Biển Đông, bao gồm phán quyết của Tòa Trọng tài.
Điều quan trọng là các quốc
gia ASEAN cần phải liên tục nhắc đi nhắc lại phán quyết của Toà Trọng tài cũng
như các lập luận yêu sách dựa trên UNCLOS và luật pháp quốc tế.
Trong trường hợp
Indonesia, Andi Arsana, một chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Gadjah
Mada, nói rằng điều quan trọng đối với Indonesia là kiên trì phản đối các tuyên
bố của Trung Quốc. Ông ta khẳng định rằng: "Indonesia phải liên tục làm
như vậy bởi vì đó cũng chính là điều Trung Quốc đang làm với những tuyên bố chủ
quyền của họ". Ông nói thêm: "Những lời nói dối được lặp đi lặp lại đủ
nhiều mà không bị phản đối có thể sẽ dần trở thành sự thật”. Chính vì vậy,
không chỉ Indonesia mà tất cả các quốc gia ASEAN khác cần phải kiên trì nhắc lại
phán quyết của Toà Trọng tài, điều đó sẽ khiến vị thế pháp lý của Trung Quốc bị
lung lay.
Thời gian sắp tới, trong
tiến trình tìm kiếm dự thảo cho Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC), nếu các
quốc gia ASEAN đưa được nội dung của phán quyết vào COC thì điều đó sẽ góp phần
tạo thế mạnh cho các quốc gia ASEAN đối trọng trước Trung Quốc.
-----------------------------------
* Bài viết không thể
hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
***
Tin, bài liên quan
No comments:
Post a Comment