26/12/2019
Theo phân tích và nhận định của Tập Hợp Dân Chủ Đa
Nguyên thì Đảng cộng sản Việt Nam đã lấy một quyết định lịch sử là "thoát
Trung, theo Mỹ". Đầu tháng 12/2019 nhà báo David Hutt của The
Diplomat cũng khẳng định bước ngoặt này qua bài "Cạnh
tranh giữa Mỹ và Trung Quốc khiến Việt Nam khó xoay xở", tác giả
nhấn mạnh chi tiết "thoát Trung vì đảng" mà tôi đã nêu trong bài viết "Cú
nhảy định mệnh" vào tháng 9/2019.
Trong nước, vào tháng 10/2019 nhà báo Phạm Chí Dũng
cũng lặp lại nhận định này qua bài "Cộng sản Việt Nam loay hoay
giãn Trung, gần Mỹ". Vậy bước ngoặt này đóng vai trò như thế nào
đối với đảng cộng sản và đối lập dân chủ ?
Đảng cộng sản và khả năng cụ thể hóa cơ hội ?
Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng và phe nhóm đang có một lợi
thế chưa từng có trong lịch sử, quyết định chuyển trục song song với việc loại
bỏ những tàn dư cuối cùng của đối thủ lớn nhất, ông Nguyễn Tấn Dũng, đang gây
được tiếng vang trong dư luận Việt Nam. Đến lúc này không ai còn nghi ngờ về việc
"thân Trung" của vị cựu thủ tướng với hàng loạt các dự án trọng điểm
như Boxit Tây Nguyên, Formosa, đường sắt Cát Linh - Hà Đông, các nhà máy nhiệt
điện... Tất cả đều được giao cho Trung Quốc dưới thời Nguyễn Tấn Dũng và đều có
chung một số phận là thất bại thảm hại và để lại gánh nặng khổng lồ cho Việt
Nam. Do đó, tất cả các đàn em thân tín của cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào
"lò" không những được đa phần người dân Việt Nam vui mừng và ủng hộ,
mà nó cũng góp phần tạo dựng uy tín cho cá nhân đương kim tổng bí thư cũng như
phe nhóm. Đây cũng chính là một phần lý do giúp cho ông Trọng nắm được quyền lực
tuyệt đối trong bộ máy đảng cộng sản nổi tiếng về đấu đá, tranh giành nội bộ.
Sau khi dẹp yên nội bộ đảng cộng sản, bộ máy của tổng
bí thư thực hiện chiến thuật "vừa đánh vừa xoa" đối với lực lượng đấu
tranh dân chủ Việt Nam. Họ vẫn muốn độc quyền lãnh đạo Việt Nam kể cả nếu có phải
dân chủ hóa đất nước thì họ cũng muốn độc quyền. Họ luôn xem đối lập là các
"thế lực thù địch" thay vì Trung Quốc. Trong năm 2019 hàng loạt tiếng
nói phản kháng bị bắt bớ và phải chịu đựng những bản án nặng nề (trên dưới 10
năm tù). Tuy nhiên, Đảng cộng sản Việt Nam sẵn sàng trao trả những tù nhân
lương tâm này cho các quốc gia dân chủ như Mỹ, Âu Châu... hoặc thậm chí là nhắm
mắt, che tai để hàng loạt người đấu tranh vượt biên sang Thái Lan tị nạn. Chiến
thuật này cũng cho thấy nhà cầm quyền khá "khôn ngoan", một mặt dằn mặt
và làm suy yếu lực lượng tranh đấu trong nước, đặc biệt khi đội ngũ này còn
chia rẽ, phân tán và chọn con đường đấu tranh thiếu hiệu quả.
Mặt khác, đảng cộng sản tận dụng lợi thế "cần
Việt Nam" của khối các nước dân chủ trong cuộc đối đầu gay cấn với Trung
Quốc. Nếu để ý chúng ta sẽ thấy từ Mỹ, Liên Âu, Nhật... dù có chia rẽ và lớn tiếng
với nhau như thế nào đi nữa, nhưng đối với Việt Nam thì họ luôn ngon ngọt và mật
độ tiếp xúc cao chưa từng thấy trong lịch sử, với những cam kết chắc chắn về đảm
bảo chủ quyền ở biển Đông cho Việt Nam. Nhiều khả năng có một thoả thuận ngầm
giữa đảng cộng sản và khối dân chủ: "chúng tôi kết án như thế nào là quyền
của chúng tôi, nếu các ông thật sự quan tâm đến các tù nhân này thì chúng tôi sẽ
trao họ cho quí vị", thỏa thuận này cộng với yếu tố "cần Việt
Nam" khiến cho các nước dân chủ quá lắm thì chỉ bày tỏ "quan ngại"
trước chiến dịch bắt bớ rầm rộ và kết án nặng nề của nhà cầm quyền. Có thể có một
lý do nữa khiến đảng cộng sản gia tăng bắt bớ và kết án nặng các tiếng nói bất
đồng chính kiến là để tung hỏa mù, che giấu cho kế hoạch "thoát
Trung" của họ...
Về đối ngoại, đảng cộng sản thực hiện hẳn một chiến
dịch chống Trung Quốc rầm rộ, chúng ta dễ dàng nhận thấy chưa có năm nào mà Việt
Nam lên án Trung Quốc tới hai lần tại Liên Hiệp Quốc. Về kinh tế thì nổi bật nhất
là vụ bắt giữ kho nhôm trị giá hơn 3 tỷ USD có nguồn gốc từ Trung Quốc với cáo
buộc "giả mạo xuất xứ". Còn hàng loạt các sự kiện lớn, nhỏ khác liên
quan yếu tố Trung Quốc nhưng có một điểm chung là gắn liền với tiêu cực và phạm
pháp như : tội phạm, ma túy, phim đồi truỵ...
Tuy nhiên, việc thông qua đạo luật cho phép thành lập "công
đoàn độc lập" nhanh chưa từng thấy đã cho thấy sự nhượng bộ lớn đến
bất ngờ của nhà cầm quyền cộng sản. Trước đây chúng ta chỉ thấy sự chây ỳ và cò
cưa của Hà Nội khi vấn đề này được đề cập, đến mức người lạc quan nhất cũng cho
rằng phải mất rất nhiều thời gian, công sức gây áp lực để nhà cầm quyền chấp nhận
đạo luật này. Ngay cả đại sứ quán Mỹ cũng phải thốt lên đây là "đạo
luật lịch sử" khi hay tin nó được thông qua. Điều đó cho thấy đảng
cộng sản đã chịu sức ép lớn như thế nào khi muốn xích lại gần khối dân chủ, và
họ đã quyết định đánh cược táo bạo vào một ván cờ mà họ sẽ gặp nhiều khó khăn
sau này.
Một thách thức nữa mà Đảng cộng sản Việt Nam đang phải
đối mặt đó là những đòi hỏi từ EU, một định chế dân chủ bậc nhất thế giới, về vấn
đề lao động, môi trường và cả nhân quyền trước khi các hiệp định quan trọng
(EVFTA và IPA) chính thức được phê chuẩn. Lo lắng này không còn là dự đoán nữa,
mà nó đang được đưa ra tranh cãi quyết liệt ở nghị viện EU. Không loại trừ khả
năng nhà cầm quyền cộng sản sẽ rơi vào hoàn cảnh "phóng lao phải theo
lao" và phải chấp nhận thêm những nhượng bộ lớn hơn.
Rõ ràng tới lúc này Đảng cộng sản Việt Nam hưởng lợi
lớn nhất từ quyết định chuyển trục của mình. Trong khi tất cả các quốc gia trên
thế giới có một năm kinh tế trì trệ với con số tăng trưởng bi quan và kém hơn hẳn
năm 2018, thì Việt Nam vẫn đón nhận loạt sóng đầu tư rầm rộ và những chỉ số
kinh tế rất tốt. Hàng xuất khẩu thì được ưu ái đến mức không chỉ Trung Quốc mà
Hàn Quốc và Đài Loan cũng tranh thủ lợi dụng Việt Nam để xuất khẩu hàng vào Mỹ,
Âu Châu với mức thuế ưu đãi.
Hầu hết các viện nghiên cứu chiến lược trên thế giới
đều dự đoán 2020 Việt Nam sẽ là quốc gia có tăng trưởng kinh tế ấn tượng nhất
khi được chọn là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư quốc tế sau khi họ rút khỏi
Trung Quốc. Bên cạnh đó, với thành tích đối ngoại tích cực và đối nội
"khôn ngoan" như đã nêu ở trên tạo cho đảng cộng sản những lợi thế rất
lớn trong những bước đầu chập chững trên một con đường mới hoàn toàn. Tuy
nhiên, khả năng tận dụng và duy trì được lợi thế này như thế nào lại là một dấu
hỏi rất lớn, Việt Nam không thể khiến thế giới phải phụ thuộc và nhượng bộ mãi
như "mỏ dầu" Ả Rập Xê Út, mà ngược lại Việt Nam rất cần thế giới để
duy trì được nền kinh tế vốn lệ thuộc rất nặng vào ngoại thương. Giai đoạn đầu
của chiến dịch toàn cầu "chống Trung" sẽ mang lại những lợi thế lớn
kèm theo những bất lợi nhỏ cho nhà cầm quyền cộng sản, nhưng theo thời gian thì
mọi thứ sẽ ngược lại.
Đối lập dân chủ : cơ hội hiếm có
Theo ý kiến của người viết thì trong quyết định chuyển
trục này, đối lập dân chủ đang có ưu thế chứ không phải chỉ mình đảng cộng sản
như đa số nhìn nhận. Nhiều người phản đối việc các định chế dân chủ như Mỹ,
Liên Âu, Nhật nâng tầm mối quan hệ với Việt Nam. Nhưng chỉ cần suy nghĩ một
cách đơn giản thì không ai có thể phủ nhận rằng : phụ thuộc phương Tây và Nhật
sẽ có cơ hội dân chủ hóa cho Việt Nam hơn nhiều so với việc phụ thuộc vào Trung
Quốc. Điều quan trọng không kém là chưa có đảng cộng sản nào trên thế giới chuyển
đổi qua dân chủ thành công. Chưa kể đây là lần đầu tiên từ năm 1979 Đảng cộng sản
Việt Nam từ bỏ thói quen "sao chép" Đảng cộng sản Trung Quốc. Điều đó
chắc chắn sẽ khiến đảng cộng sản vô cùng bối rối, mà thách thức đầu tiên là lựa
chọn nội dung cho cương lĩnh Đại hội đảng 13, nếu tiếp tục dùng "lưỡi gỗ"
quả quyết kiên định với chủ nghĩa Mác-Lênin thì mâu thuẫn giữa lời nói và hành
động lớn đến mức kệch cỡm, còn nếu tuyên bố sẽ "thoát Trung, theo Mỹ"
thì sẽ gây hoang mang tột độ cho các đảng viên cộng sản trung kiên.
Đối lập dân chủ nếu không dự đoán được tình huống bước
ngoặt này thì đó là một điều vô cùng đáng tiếc vì sẽ bỏ lỡ đi một cơ hội quí
báu và sẽ mất rất nhiều thời gian, công sức để thay đổi phương thức tranh đấu
phù hợp. Đáng buồn là thực tế đang diễn ra như vậy : ngoài hành động phản đối
các hiệp định mà khối dân chủ đã và đang ký kết với Việt Nam như đã nêu trên, đối
lập dân chủ phần nào còn bị cuốn vào chiến thuật "vừa đấm vừa xoa" của
đảng cộng sản, nó tạo nên tâm lý hoang mang và khiến họ không nhận ra và khai
thác được cơ hội từ những nhượng bộ rất lớn mà đảng cộng sản phải chấp nhận.
Chưa kể việc thổi phồng, tung hỏa mù ở những phiên tòa "chống tham nhũng cấp
cao" như Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn... càng khiến cho đối lập dân chủ
bị thu hút, phân tâm và khó tập trung vào chiến dịch truyền thông trọng tâm lẽ
ra phải được đẩy mạnh nhằm tố cáo đảng cộng sản đặt lợi ích của đảng lên trên lợi
ích dân tộc khi dùng dằng trong việc chuyển trục, và vẫn muốn độc quyền dân chủ
hóa đất nước…
Có một xu hướng tích cực trong giới đấu tranh dân chủ
Việt Nam trong năm 2019 là xu hướng đấu tranh theo chiều sâu, giảm bớt các hoạt
động đấu tranh bề nổi như biểu tình, kiến nghị, viết yêu sách... Có lẽ phần nào
họ nhận ra được chân lý : làm chính trị là rất khó khăn và phải có tổ chức và
kiến thức thật sự về chính trị. Đây là một tiền đề quan trọng để giới đấu tranh
có thể đi xa và đạt hiểu quả cần có. Chỉ cần nỗ lực thay đổi tư duy tranh đấu
cá nhân, chấp nhận hi sinh cái tôi để đứng vào hàng ngũ những tổ chức chính trị
đứng đắn, họ sẽ tận dụng được cơ hội hiếm có này và biến nó thành sự thật.
Việt
Nghĩa
(26/12/2019)
No comments:
Post a Comment