Tuấn
Khanh
01/07/2018
Câu
chuyện của nữ sinh Trương Thị Hà có lẽ là một trong những cột mốc đáng nhớ nhất
về những ngày tháng mà Facebook trở nên bất thường với những người bất đồng
chính kiến hay với những người chỉ muốn chân thành bày tỏ quan điểm của mình.
Trương Thị Hà
Hà
là sinh viên Luật. Cô tham gia cuộc biểu tình ngày 17/6/2018 với một tấm biểu
ngữ và niềm tin trong trắng rằng chính quyền là những người biết lắng nghe. Thế
nhưng cô bị bắt lôi vào khu tập trung thẩm vấn và tra tấn ở Tao Đàn, quận 1.
Nơi đó cô liên tục bị đánh đập dã man, sỉ nhục và ép nhận một tội trạng mơ hồ
bởi những nhân viên khoác áo nhà nước lẫn thường phục nhưng côn đồ. Sau đó, khi
ông Phạm Tấn Hạ, phó hiệu trưởng trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hồ
Chí Minh xuất hiện, Hà khóc và lên tiếng cầu cứu, thế nhưng nhân vật này đã từ
chối.
Câu
chuyện bất nhẫn và chứa đựng nhiều khía cạnh về giá trị của tính người và bộ
dạng chung của giới trí thức xã hội chủ nghĩa, đã được Hà kể lại trên Facebook
của mình với một nỗi buồn về ý nghĩa thầy trò, nhận được rất nhiều sự chia sẻ.
Nhưng bất ngờ sau một thời gian ngắn, bài viết này đã bị ban quản trị Facebook xóa
bỏ mà không có một lời giải thích rõ ràng nào.
Đây
không phải là lần đầu tiên. Kể từ sau cuộc gặp của bà Monika Bickert, Giám đốc
chính sách quản lý toàn cầu của Facebook và Bộ trưởng Bộ Thông tin-Truyền thông
Trương Minh Tuấn vào ngày 26-4-2017 tại Hà Nội, các trường hợp xóa bài, khóa
trang, không hiển thị... trên hệ thống Facebook ở Việt Nam dựa trên "vi
phạm tiêu chuẩn cộng đồng" ngày càng nhiều và càng đậm màu sắc chính trị
theo kiểu con buôn thỏa hiệp với Đảng cộng sản Việt Nam.
Nhiều
nhà hoạt động hay giới ủng hộ tự do ngôn luận nói rằng dù họ phát biểu ôn hòa,
và thường chỉ là khuấy động về việc đòi sự minh bạch trong chính sách xã hội,
nhưng họ luôn là nạn nhân của các cuộc trừng phạt không lời từ Facebook. Có ý
kiến cho rằng sai lầm đó là do các lực lượng cực đoan được nhà nước nuôi dưỡng
trên không gian mạng như Hội cờ đỏ, Lực lượng 47, Hội chống phản động... đã tổ
chức report đánh phá. Nhưng có vẻ cách giải thích này cũng là một loại bình
phong khá thuận tiện cho phía quản trị Facebook, bất chấp bà Monika Bickert hay
chính Mark Zuckerberg từng khẳng định công ty Facebook đủ sức hiểu biết và kiểm
soát được mọi thứ từ các thuật toán thông minh thể hiện khả năng trí tuệ nhân
tạo.
Thế
nhưng, ở cột mốc của câu chuyện nữ sinh Trương Thị Hà lại có những tình tiết
rất thú vị. Chỉ vài mươi phút sau khi bài viết của cô sinh viên bị hệ thống
Facebook im lặng xóa đi, người ta thấy trên các blog của mạng xã hội Minds, bài
viết này nhanh chóng được nhân ra và dẫn ngược về các trang Facebook. Lần đầu
tiên, sự cấm đoán nội tại của Facebook đã vấp phải một phản ứng mới mẻ của
người dùng: Họ không gửi thư xin xỏ việc có lại bài hay thôi khóa trang, mà tức
thì lên tiếng đáp trả thái độ độc tài bằng công cụ mới.
Trong
vài ngày qua, những người quản lý Minds chắc cũng bất ngờ khi thấy một lượng
lớn người dùng từ Việt Nam tràn sang, khiến nơi này trở nên rộn rịp với nhiều
câu hỏi. Nhiều nhất là những câu hỏi và đề nghị phiên bản tiếng Việt cho đoàn
người exodus từ Facebook. Có một người nước ngoài khi thấy sự bất thường này đã
hỏi rằng có chuyện gì ở Việt Nam, một cư dân mới đến đã giải thích rằng
Facebook ở Việt Nam trở nên không còn an toàn nữa, và mọi người muốn tìm một
nơi cư trú hay diễn đàn mới.
Lúc
này, một làn sóng khác thì đang kêu gọi mọi người đừng rời bỏ và hãy tiếp tục
dùng Facebook như một công cụ để thể hiện hoạt động bất tuân dân sự với luật an
ninh mạng, vốn được coi là thủ thuật vươn xa bộ máy kiểm duyệt hà khắc và độc
đoán của những người cộng sản.
Với
50 triệu tài khoản, Facebook đang là một hiện tượng phục sinh của quyền lực thứ
tư tại Việt Nam từ khoảng năm 2010. Nó là cuộc cách mạng nhận thức của hàng
triệu người Việt từ thành thị đến nông thôn, nhưng đồng thời cũng là nỗi hãi
hùng của nhà cầm quyền trong thói quen bịt mắt hay bóp méo những vấn đề mà họ
cần thao túng.
Những
người rời bỏ Facebook nói rằng họ muốn bày tỏ một thái độ bất mãn với mạng xã
hội này, đang mỗi lúc càng chuyên chính tư sản hơn. Có người nói trên trang nhà
mới tại Minds rằng họ không muốn bị bán đứng hay bị động trước những âm mưu ập
vào mình. Chưa có con số thống kê cụ thể nào về lượng người từ bỏ Facebook sang
Minds, nhưng dự đoán rằng sang tháng 1/2019, tức vào thời điểm an ninh mạng
được thi hành, sẽ còn nhiều nguời nữa nhập vào dòng exodus thời @ này.
Nhưng
bên cạnh đó, nhiều người vẫn khẳng định rằng mình quyết chọn Facebook để làm
mặt trận thông tin với nhà cầm quyền, bất chấp những hiểm nguy từ luật an ninh
mạng. Thậm chí với những người đã có thêm tài khoản mới ở Minds, vẫn tuyên bố
rằng họ mượn công cụ yểm trợ, để tiếp tục thể hiện sự bất mãn của mình với
chính quyền, thậm chí với cả sự thỏa hiệp của Facebook ngay trên không gian
quen thuộc mà họ đang mỗi lúc có nhiều chứng cứ hơn về sự bất tín.
Nhà
cầm quyền Việt Nam có thể chưa tính đến điều này: Luật an ninh mạng nhằm để đe
dọa người dùng mạng xã hội Việt Nam, nay đã không làm cho quá nhiều người lo sợ
- thậm chí luật này đang được nhiều người gọi nhại đi là luật thú vật - mà
ngược lại còn làm khiến làn sóng bất mãn cao hơn cùng với quyết tâm đối đầu với
các sai lầm từnhà cầm quyền bằng tự do ngôn luận.
Cũng
giống như cách mà nữ sinh Trương Thị Hà bị công an tra tấn và đe dọa, rồi bị từ
chối cứu giúp từ người đại diện giới trí thức nhân văn xã hội chủ nghĩa, cô rất
buồn nhưng không tuyệt vọng. Bị Facebook khóa bài nhưng Hà nhanh chóng phát lại
quan điểm của mình trên Minds một cách mạnh mẽ và cả quyết. Làn sóng bất mãn
chỉ khiến người ta mạnh hơn và khơi sức thách thức mọi sự man rợ mà họ đã chứng
kiến từ nhà cầm quyền, kể cả sự man rợ đó được gọi bằng cái tên mỹ miều là
"luật".
Fbker
Trương Thị Hà cho biết:
Facebook
đã phản bội lại người dùng khi xóa vĩnh viễn bức thư 6k lượt likes, 3k lượt
comments và shares của Hà lúc 8h sáng nay. Hơn nữa, facebook đã vô hiệu các
tính năng (like, comments, post bài, share bài, inbox) trên tài khoản của Hà
vào lúc 9h am sáng nay với lý do rất viển vông: "vi phạm chính sách của
facebook".
Một
bức tâm thư gửi thầy Phó hiệu trưởng của mình thể hiện sự ngưỡng mộ và yêu quý
ngôi trường mình đang học bị cho là "vi phạm chính sách của
facebook"?
Một
bức tâm thư gửi thầy Phó hiệu trưởng của mình để đề nghị/yêu cầu và/hoặc mong
thầy của mình trả lời các câu hỏi của sinh viên và/hoặc tâm sự thật lòng với
sinh viên bị cho là "vi phạm chính sách của facebook"?
Một
bức tâm thư gửi thầy Phó hiệu trưởng của mình để tường thuật lại một cách trung
thực nhất một khoảng thời gian giữa thầy và trò tại trại tập trung Tao Đàn ngày
17/06/2018 bị cho là "vi phạm chính sách của facebook"?
Một
bức tâm thư gửi thầy Phó hiệu trưởng của mình với những lời lẽ giản dị, trong
sáng, bao dung, ôn hòa và vị tha bị cho là "vi phạm chính sách của
facebook"?
Một
bức tâm thư gửi thầy Phó hiệu trưởng của mình không có một từ ngữ tục tĩu, phỉ
báng, xúc phạm nào xuất phát từ người đăng bài bị cho là "vi phạm chính
sách của facebook"?
Facebook
và những kẻ đồng lõa nên nhớ rằng, cái gì không bịt miệng được tiếng nói tự do
của Hà, càng khiến Hà mạnh mẽ hơn thôi.
Biết
ơn Facebook đã cho Hà cơ hội được bày tỏ quan điểm, ý kiến trong vài năm vừa
qua. Nhưng cũng cảm thấy thất vọng nếu thực sự facebook và những kẻ đồng lõa đã
xóa bài viết và vô hiệu hóa tài khoản facebook của Hà một cách đê hèn.
Và
xin gửi lời cám ơn trân trọng nhất đến Minds khi đã cứu vớt tiếng nói tự do của
Hà trong lúc Hà cảm thấy cô đơn nhất, vô vọng nhất để các bác, các cô chú và
các anh chị em có thể dõi theo và đồng hành cùng Hà. Chỉ trong vòng 1 ngày,
channels của Hà đã có hơn 2k subscribers và hơn 18k views. Hà sẽ đồng hành cùng
Minds và các anh chị em yêu nước tại Việt Nam để phát triển "ngôi nhà
chung Minds" của chúng ta.
Millions
thanks to Minds. Speak up now!
Hà
Nội, ngày 30/06/2018.
No comments:
Post a Comment