Trọng Nghĩa – RFI
Đăng ngày 27-01-2017
Khi
công khai gây hấn với nước láng giềng Mêhicô, tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm
mếch lòng một đối tác chiến lược quan trọng. Dù trong thế yếu, nhưng theo nhiều
nhà phân tích, quốc gia châu Mỹ La Tinh này hoàn toàn có thể gây hại cho Mỹ bằng
một cuộc chiến tranh thương mại và chính sách không hợp tác trong việc kềm chế
nạn nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Nguyên nhân gây bất hòa giữa hai bên là ý định được
nhắc đi nhắc lại của tân tổng thống Mỹ rằng Mêhicô sẽ phải trả chi phí xây dựng
bức tường ngăn cách hai nước. Ý định đe dọa đánh thuế trên hàng nhập khẩu
Mêhicô đưa ra hôm qua đã làm quan hệ hai bên căng thẳng hẳn lên.
Đây không phải là lần đầu tiên mà hai bên cơm không
lành canh không ngọt. Theo ông Jesus Velasco, một chuyên gia về quan hệ Mỹ-Mêhicô
tại Đại học Tarleton ở Texas, cuộc khủng hoảng lớn cuối cùng xẩy ra vào năm
1985, khi một cartel ma túy Mêhicô tra tấn và hạ sát một nhân viên cơ quan bài
trừ ma túy DEA của Mỹ, khiến Washington đóng cửa biên giới hai nước trong một
thời gian ngắn.
Tuy nhiên, lần này, theo ông Velasco, « tình hình tồi
tệ hơn nhiều ». Trả lời hãng tin Pháp AFP, chuyên gia này thẩm định : « Trump
đang dồn ép chính quyền của tổng thống Mêhicô Pena Nieto đến mức không có chỗ
nào cho đàm phán ».
Đối với ông Velasco, Mêhicô có thể đáp trả bằng cách
cho phép người di cư Trung Mỹ vượt qua biên giới của mình để vào Mỹ, và cho
chính quyền Trump rằng họ sẽ không có bất kỳ một sự hợp tác nào với Mỹ trên vấn
đề biên giới.
Theo chuyên gia Velasco, trái hẳn với những lời chỉ trích của Trump, Mêhicô và Hoa Kỳ có «một trong những hợp tác (biên giới) thành công nhất trên thế giới ».
Dưới áp lực của chính quyền cựu tổng thống Barack
Obama, Mêhicô đã phát động một chiến dịch truy quét người nhập cư bất hợp pháp
tại vùng biên giới với Guatemala. Vào năm ngoái 2016, Mêhicô đã trục xuất
147.370 người nhập cư trái phép, so với 80.900 vào năm 2013, theo số liệu của Bộ
Nội Vụ Mêhicô.
Ngoài ra, trong khi Donald Trump muốn Mêhicô chi trả
cho bức tường nhằm ngăn không cho người từ Mêhicô tràn vào nước Mỹ, thì thực tế
đang diễn ra ngược lại : Ngày càng có nhiều người Mêhicô từ Mỹ hồi hương hơn là
từ Mêhicô qua Mỹ.
Vũ khí thứ hai mà Mêhicô có thể sử dụng nhắm vào Mỹ,
theo ông Luis de la Calle, kinh tế gia, nguyên là một trong những nhà đàm phán
Hiệp Định Tự do Mậu Dịch Bắc Mỹ vào những năm 1990, là áp thuế trên hàng nhập từ
Hoa Kỳ tương đương với mức mà chính quyền Trump muốn đánh vào hàng Mêhicô.
Cho dù vậy, ông de la Calle cho rằng Quốc Hội Mỹ -
nơi có rất nhiều nhà lập pháp chủ trương thương mại tự do - khó có thể thông
qua luật đánh thuế trên hàng Mêhicô của chính quyền Trump.
Đó là chưa kể đến thái độ chống đối của các tiểu
bang quan trọng đối với tổng thống Mỹ, như Texas chẳng hạn. Tiểu bang này sẽ bị
thiệt hại cực lớn nếu chiến tranh thương mại nổ ra với Mêhicô. Theo số liệu
chính thức, 33% hàng nhập khẩu từ Mêhicô vào Mỹ quá cảnh Texas, và 37% xuất khẩu
của Mỹ sang nước láng giềng đến từ bang này.
Sau cùng, Mêhicô và Hoa Kỳ cũng là đối tác lớn trong
cuộc chiến chống ma túy. Bất kỳ một thái độ thiếu hợp tác nào của Mêhicô trong
lãnh vực này đều sẽ là một mối đe dọa cho an ninh nước Mỹ.
*
*
Thanh Phương – RFI
Đăng ngày 28-01-2017
Hôm
qua, 27/01/2017, trong một cuộc trao đổi qua điện thoại, hai tổng thống Mỹ
Donald Trump và Mêhicô Enrique Pena Nieto đã tìm cách làm giảm căng thẳng ngoại
giao do dự án xây tường ở biên giới giữa hai nước, nhưng nhìn nhận là hai bên
còn có nhiều bất đồng.
Cuộc điện đàm này diễn ra sau khi tổng thống Mêhicô
hủy bỏ chuyến viếng thăm Washington, dự trù cho ngày 31/01, để gặp tân tổng thống
Hoa Kỳ. Quyết định hủy bỏ chuyến đi này là do ông Trump vẫn nhất quyết xây bức
tường để ngăn chận di dân bất hợp pháp từ Mêhicô và đòi phía Mêhicô phải trả
chi phí xây bức tường, điều mà nước láng giềng này dứt khoát bác bỏ.
Hai vị tổng thống đã nói chuyện với nhau qua điện
thoại trong hơn một tiếng đồng hồ và đã ghi nhận những bất đồng « rất rõ ràng
và rất công khai » giữa hai ông về vấn đề bức tường. Tuy nhiên, cuộc điện đàm
được cả hai bên mô tả là « mang tính xây dựng và có hiệu quả ».
Theo chính phủ Mêhicô, hai tổng thống Trump và Nieto
đã đồng ý với nhau là trước mắt sẽ không công khai nói đến chủ đề gây tranh cãi
này nữa. Nhưng phía Nhà trắng thì đã không nêu cam kết đó của ông Donald Trump.
Trong cuộc điện đàm hôm qua, hai vị tổng thống cũng
đã đề cập đến vấn đề thâm hụt mậu dịch của Mỹ với Mêhicô. Hôm thứ năm vừa qua,
phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer đã nêu lên khả năng đánh thuế 20% lên hàng
hóa Mêhicô nhập vào Mỹ để lấy tiền xây bức tường ở biên giới.
Hai bên cũng đồng ý sẽ làm việc với nhau để « chống
buôn lậu ma túy và vũ khí ».
TIN
LIÊN QUAN :
VOA - 28.01.2017
*
*
Trọng Nghĩa – RFI
Đăng ngày 27-01-2017
Quan
hệ giữa Mỹ và Mêhicô vào hôm qua, 26/01/2017, đã căng thẳng đến mức chưa từng
thấy từ nhiều năm nay. Sau khi tân tổng thống Mỹ Donald Trump gợi lên ý định
đánh thuế 20% trên hàng nhập khẩu từ láng giềng để xây bức tường ở biên giới
hai nước mà ông Trump đơn phương quyết định, tổng thống Mêhicô Enrique Pena
Nieto đã quyết định hủy bỏ một chuyến thăm làm việc tại Mỹ, dự trù vào tuần tới.
Trong
một tin nhắn Twitter vào buổi sáng, Donald Trump khẳng định : « Nếu Mêhicô
không muốn trả chi phí xây bức tường tối cần thiết, thì tốt nhất nên hủy bỏ cuộc
họp sắp tới » giữa hai tổng thống.
Sau
đó ít lâu, cũng trong một tin nhắn Twitter, ông Pena Nieto đã loan báo với Nhà
Trắng rằng ông sẽ « không tham dự buổi làm việc » vào tuần tới.
Việc
tổng thống Mêhicô hủy chuyến thăm Mỹ rõ ràng là một sự cố ngoại giao nghiêm trọng,
nhưng theo thông tín viên RFI Anne - Marie Capomaccio tại Washington, sau đó
vài tiếng đồng hồ, tổng thống Mỹ đã khẳng định rằng quyết định hủy bỏ do cả hai
bên đồng ý :
Lời
giải thích từ phía Mỹ về việc hủy bỏ này khác với tuyên bố của phía Mêhicô. Trước
một cuộc hội thảo của các nghị sĩ đảng Cộng Hòa, Donald Trump cho biết là cuộc
họp vào tuần tới với tổng thống Mêhicô đã được hủy theo thoả thuận với chính tổng
thống Pena Nieto. Tuy nhiên, ông Trump vẫn nói rằng một cuộc gặp như vậy hoàn
toàn vô nghĩa nếu Mêhicô không tôn trọng ý kiến của Mỹ.
Hiện
nay, chính quyền Trump đang làm việc về cách thức kiếm tiền xây tường. Trước hết
là yêu cầu dân Mỹ đóng góp bằng tiền thuế, khoảng từ 20 đến 25 tỷ đô la. Các
nghị sĩ đảng Cộng Hòa có mặt trong cuộc hội thảo đã lập tức chấp thuận ý tưởng
này, và tổng thống Mỹ sẽ không gặp khó khăn gì trong việc xin ngân sách cho việc
này.
Hướng
thứ hai, theo phát ngôn viên Nhà Trắng, là ông Trump dự định đánh thuế 20% trên
tất cả hàng nhập từ Mêhicô để buộc nước láng giềng phải chi trả. Vấn đề là làm
sao áp được loại « thuế đặc biệt » này khi chưa đàm phán lại Hiệp Định
Tự Do Mậu dịch NAFTA giữa Mỹ, Canada và Mêhicô.
Với
sự cố ngoại giao hôm qua, triển vọng cuộc đàm phán quả là không tốt lành gì, và
ý định đánh thuế của Mỹ trên hàng hóa Mêhicô chẳng khác gì một lời tuyên chiến
về thương mại.
Dù
phát ngôn viên của ông Donald Trump khẳng định là không hề có chuyện nước Mỹ «
cắt cầu » với Mêhicô, nhưng phải chờ xem tình hình diễn biến ra sao, đặc biệt
là phản ứng của Mêhicô trước những đe dọa mới của chính quyền Trump.
No comments:
Post a Comment