Liệu Tập
Cận Bình có hành động giống như Gia Cát Lượng thời xưa?
Katsuji Nakazawa - Nikkei
Asia
Nguyễn
Thị Kim Phụng, biên dịch
Gia Cát
Lượng đã ra lệnh xử tử tướng quân thân tín Mã Tốc để giữ nghiêm quân
pháp.
Dường
như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã làm chính xác những gì Gia Cát Lượng, một
chính khách và chiến lược gia quân sự Trung Quốc, đã làm với vị tướng thân tín
của mình là Mã Tốc gần hai thiên niên kỷ trước.
Không
hẳn là vậy. Dưới thời Tam Quốc, Gia Cát Lượng, người giữ chức tể tướng và sau
đó là nhiếp chính của nước Thục, đã bật khóc khi ra lệnh chém đầu Mã vì vi phạm
kỷ luật quân đội.
VIDEO
:
Liệu Tập Cận
Bình có hành động giống như Gia Cát Lượng thời xưa?
https://www.youtube.com/watch?v=qk73Cld5408
Ngày
28/11 vừa qua, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã đưa ra một thông
báo bất ngờ tại một cuộc họp báo. Với giọng điệu đanh thép, người này cho biết
Miêu Hoa, một quan chức cấp cao của quân đội, đã bị đình chỉ chức vụ vì “nghi
ngờ vi phạm kỷ luật nghiêm trọng.”
Miêu,
69 tuổi, là Ủy viên kiêm Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Quân ủy Trung ương.
Ông cũng là một vị tướng, cấp bậc cao nhất trong Quân đội Giải phóng Nhân dân.
Quân ủy Trung ương là cơ quan quân sự hàng đầu giám sát Quân Giải phóng.
Chức
vụ này rất quan trọng trong quân đội vì Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị chịu
trách nhiệm quản lý tổ chức và công tác nhân sự, cũng như ý thức hệ chính trị,
trong đó bao gồm cả Tư tưởng Tập Cận Bình.
Miêu
Hoa đến Bình Nhưỡng, Triều Tiên, vào ngày 14/10/2019. Ông đã giữ một chức vụ
quan trọng trong quân đội trước khi bị điều tra vì vi phạm kỷ luật nghiêm trọng.
© AP
Miêu
được cho là rất thân thiết với Tập. Quân ủy Trung ương chỉ có sáu thành viên,
bao gồm cả Tập, và họ tham gia vào mọi quyết định về các vấn đề quân sự quan trọng.
Dù
Tập đã củng cố đáng kể quyền lực của mình, ông vẫn lo ngại về lòng trung thành
của quân đội đối với ông. Quân Giải phóng Nhân dân gồm một số nhánh – Lục quân,
Hải quân, Không quân, và Quân chủng Tên lửa.
Có
thể nói, Tập đã chọn Miêu vào vị trí ở Quân ủy Trung ương như một người đại diện
của mình, để giúp ông kiểm soát tất cả các nhánh của quân đội về mặt chính trị.
Nhưng Tập đã không thể tiếp tục bảo vệ Miêu.
Điều
đáng chú ý là Miêu sinh ra ở tỉnh Phúc Kiến và là thành viên cốt cán của phe
Phúc Kiến. Nhiều nhân vật thân cận với Tập hiện là người của phe ngày càng hùng
mạnh này. Đây là một trong hai nhóm chính trị lớn nhất ủng hộ Tập, cùng với phe
Chiết Giang.
Việc
Miêu bị đình chỉ chức vụ đã diễn ra khi phe Phúc Kiến đang chiếm ưu thế trước
phe Chiết Giang.
Không
rõ “nghi ngờ vi phạm kỷ luật nghiêm trọng” trong vụ của Miêu có nghĩa là gì.
Nhưng điều chắc chắn là ông đã bị tình nghi tham nhũng.
Kể
từ khi lên nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc với tư cách là Tổng Bí
thư vào năm 2012, Tập đã phát động một chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt.
Tuy nhiên, trên thực tế, nạn tham nhũng trong quân đội vẫn chưa bị xóa bỏ.
Tập
và các thành viên khác của Ban Thường vụ Bộ Chính trị đến gặp các nhà báo Trung
Quốc và nước ngoài tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 15/11/2012. ©
AP
Trong
khi đó, vụ việc của Miêu và cuộc đàn áp trước đây đối với nhiều nhân vật có ảnh
hưởng trong quân đội lại mang ý nghĩa khác nhau.
Chiến
dịch chống tham nhũng của Tập chủ yếu nhắm vào những nhân vật không cam kết
trung thành với ông. Cho đến nay, ông vẫn chưa từ bỏ bất kỳ trợ lý nào mà ông
thực sự tin tưởng.
Câu
hỏi đặt ra là ai đã báo cho các cơ quan chức năng về hành vi vi phạm kỷ luật
đáng ngờ của Miêu.
Theo
lời một chuyên gia đã theo dõi chiến dịch chống tham nhũng của Tập suốt 12 năm
qua, một số thế lực không thân cận với Tập có thể đã đưa ra những lời buộc tội
gay gắt đối với Miêu, đến mức Tập không thể bỏ qua.
Nếu
đúng như vậy, thì điều đó có nghĩa là: lần đầu tiên, logic chiếm ưu thế là mọi
quan chức tham nhũng đều phải bị đưa ra xét xử bất kể họ có thân thiết với Tập
đến đâu.
Nhiều
khả năng, quyết định bất ngờ về Miêu đã được đưa ra theo chỉ thị trực tiếp và đột
ngột của Tập.
Bởi
nếu không thì một người phát ngôn sẽ không thể nào tuyên bố trước các nhà báo
trong và ngoài nước rằng một quan chức quân đội cấp cao hơn mình rất nhiều đã bị
kỷ luật.
Ngoài
ra, đã có sự chậm trễ đáng kể trong việc đưa tin của các cơ quan truyền thông
nhà nước chính, theo đó cho thấy quyết định đình chỉ Miêu đến rất bất ngờ.
Khi
nói đến các vấn đề chính trị nhạy cảm trong quân đội, các kênh truyền thông này
thường đưa tin đồng bộ và sử dụng giọng điệu trang trọng. Và chỉ khi đó, người
phát ngôn phụ trách mới tiết lộ chi tiết sự việc. Đây là truyền thống tại Trung
Quốc.
Nhưng
chương trình tin tức buổi tối chính của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc
vào ngày 28/11 hoàn toàn không đề cập đến nội dung cuộc họp báo của người phát
ngôn Bộ Quốc phòng được tổ chức trước đó trong ngày. Sang ngày 29/11, tờ Nhân
dân Nhật báo mới đăng một bài viết dài của Tân Hoa Xã về cuộc họp báo, nhưng chỉ
đề cập vài dòng về hình phạt đối với Miêu.
Cũng
cần chú ý đến cách diễn đạt của thông báo. Cụm từ kiểm tra (jiancha) đã được sử
dụng thay cho cụm từ thường dùng là điều tra (diaocha).
Nhìn
chung, khi nói đến các vi phạm kỷ luật nghiêm trọng của đảng viên, các thông
báo đều sử dụng thuật ngữ điều tra. Điều này nhằm cho thấy chính quyền có kế hoạch
trừng phạt nghiêm khắc những kẻ vi phạm.
Xưa
kia, Gia Cát Lượng đã khóc khi ra lệnh chém đầu Mã Tốc. Nhưng lần này, việc sử
dụng cụm từ kiểm tra cho thấy Miêu không nhất thiết sẽ phải nhận hình phạt
nghiêm khắc, chẳng hạn như án chung thân hoặc án tử hình treo.
Trong
quá khứ, những nhân vật có ảnh hưởng trong quân đội bị cuốn vào chiến dịch chống
tham nhũng kéo dài của Tập đều đã bị trừng phạt nghiêm khắc, bao gồm các cựu sĩ
quan quân đội cấp cao như Quách Bá Hùng và Từ Tài Hậu.
Quách
và Từ đều từng giữ chức Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Sau này, Quách bị kết
án chung thân, còn Từ qua đời vì ung thư trong thời gian bị giam giữ sau khi bị
khai trừ khỏi đảng. Những tướng lĩnh quân đội này đều được cho là không thân
thiết và trung thành với Tập.
Quách
Bá Hùng chào cờ trong lúc hát quốc ca trước cuộc họp tại Lầu Năm Góc ở
Washington vào ngày 18/07/2006. Sau đó, ông bị kết án tù chung thân. © Reuters
“Dù
Chủ tịch Tập không thể bảo vệ được Miêu, người mà ông đã trao cho một chức vụ
quan trọng, nhưng vẫn có khả năng là ông sẽ tỏ ra khoan hồng với vị tướng này,”
một chuyên gia am hiểu chính trị Trung Quốc nhận định.
Miêu
từng làm việc trong Tập đoàn quân số 31, một đơn vị của Quân Giải phóng Nhân
dân đóng tại tỉnh Phúc Kiến, quê hương ông, nhưng hiện đã không còn tồn tại.
Tập
đã dành gần 17 năm làm việc tại Phúc Kiến, bắt đầu từ giữa những năm 1980.
Trong những ngày cuối cùng ở đó, ông sống tại Phúc Châu, với tư cách là Tỉnh
trưởng Phúc Kiến. Ông cũng đã thăng chức cho nhiều cựu sĩ quan của Tập đoàn
quân 31.
Trong
một động thái rất bất thường, Tập đã điều chuyển Miêu từ Lục quân sang Hải quân
Quân Giải phóng Nhân dân vào năm 2014, đưa ông lên làm Chính ủy, mục đích là để
loại bỏ những tác động tiêu cực của chủ nghĩa bè phái trong các nhánh Lục quân,
Hải quân, và Không quân.
Nhưng
điều mà Tập thực sự muốn làm là tăng cường kỷ luật toàn diện trong Hải quân –
nơi tham nhũng đã xảy ra tràn lan, dù không quá lộ liễu – và qua đó tăng cường
lòng trung thành của lực lượng này đối với ông.
Xét
đến mối quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ và Đài Loan, việc duy trì lòng trung
thành và tinh thần của lực lượng Hải quân là vô cùng quan trọng.
Sau
khi giữ chức Chính ủy Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân, Miêu tiếp tục được
thăng chức lên Quân ủy Trung ương vào năm 2017. Ông cũng trở thành Chủ nhiệm Bộ
Công tác Chính trị của Quân ủy Trung ương, phụ trách quản lý chính trị trong
quân đội.
Miêu
và các sĩ quan khác đến từ Tập đoàn quân số 31 hiện đang chiếm giữ nhiều vị trí
cấp cao trong chính quyền Tập, và nắm quyền với tư cách là thành viên của phe
Phúc Kiến trong quân đội.
Sau
khi cựu Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc bị thanh trừng, Đổng Quân đã được
chọn làm người kế nhiệm. Quyết định thay đổi nhân sự này đã thu hút sự chú ý,
vì Đổng là cựu sĩ quan Hải quân đầu tiên đảm nhiệm chức vụ người đứng đầu bộ quốc
phòng.
Đổng
Quân đến Singapore cùng phái đoàn của mình để gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd
Austin vào ngày 31/05. Theo tin đồn, ông đã được thăng chức theo đề xuất của
Miêu Hoa. (Ảnh của AFP/Jiji)
Người
ta còn đồn rằng Đổng được thăng chức là nhờ Miêu tiến cử.
Ngoài
chức vụ Bộ trưởng Quốc phòng, Lý Thượng Phúc còn phục vụ trong Quân ủy Trung
ương và là Ủy viên Quốc vụ viện – một chức vụ trong chính phủ tương đương cấp
phó thủ tướng. Nhưng khác với Lý, Đổng không giữ bất kỳ chức vụ nào trong Quân ủy
Trung ương hoặc Quốc vụ viện.
Nếu
Trung Quốc có hành động quân sự chống lại Đài Loan, Quân ủy Trung ương sẽ phải
chấp thuận việc đó. Nhưng Đổng, người chỉ xử lý công tác ngoại giao quốc phòng,
sẽ không có tiếng nói trong một quyết định như vậy.
Ông
cũng đã trở thành tâm điểm chú ý của quốc tế kể từ khi tờ Finance Times đưa tin
gần đây rằng ông đang bị điều tra như một phần trong cuộc điều tra rộng hơn về
vụ bê bối tham nhũng liên quan đến Quân Giải phóng Nhân dân.
Nhưng
vụ việc của Miêu có ý nghĩa chính trị quan trọng hơn nhiều so với trường hợp của
Đổng, xét theo vị trí của họ.
Câu
chuyện về Gia Cát Lượng rưng rưng nước mắt ra lệnh chém đầu Mã Tốc đã được kể lại
trong nhiều thế kỷ như một câu chuyện anh hùng. Nhưng vẫn chưa rõ liệu việc Tập
đột ngột sa thải Miêu có được ghi nhớ theo cách tương tự hay không.
Tình
hình chính trị Trung Quốc đã bước vào giai đoạn quan trọng và chúng ta cần đặc
biệt chú ý xem liệu vụ việc của Miêu Hoa có làm thay đổi đôi chút tiến trình
chính trị của Trung Quốc hay không.
---------
Katsuji Nakazawa là
nhà báo và biên tập viên cấp cao của Nikkei, hiện sinh sống tại Tokyo. Ông đã
dành bảy năm làm phóng viên thường trú ở Trung Quốc và sau đó trở thành trưởng
văn phòng Trung Quốc. Ông đã nhận Giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.
Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Did
Xi Jinping act like ancient military strategist Zhuge Liang?,” Nikkei
Asia, 05/12/2024
No comments:
Post a Comment