Việt
Nam: Ông Trọng củng cố quyền lực qua việc miễn nhiệm hai phó thủ tướng
Tomoya Onishi - Nikkei Asia
Trúc Lam chuyển ngữ
07/01/2023
.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/01/1-12-1024x576.png
TBT
Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại Hà Nội ngày 23-5-2021. Cũng như Tập Cận Bình ở
Trung Quốc, ông Trọng sử dụng chiến dịch chống tham nhũng để siết chặt quyền lực
của mình. Nguồn: © AP
Cuộc gặp Tập Cận Bình có thể giúp đẩy nhanh nỗ lực
chống tham nhũng của Tổng Bí thư Trọng.
Hà Nội – Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng dường như củng cố thêm
quyền lực của mình sau khi Quốc hội thông qua việc miễn nhiệm hai phó thủ tướng
trong một phiên họp bất thường hôm thứ Năm.
Quyết định này được đưa ra sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam tước bỏ các
chức vụ ở Ủy ban Trung ương của hai nhân vật này hồi tuần trước.
Phạm Bình Minh là phó thủ tướng thường trực, phụ trách ngoại giao, và
Vũ Đức Đam là phó thủ tướng phụ trách y tế công cộng. Hai người này đã bị thay
thế sau khi bị buộc tội để cho tham nhũng hoành hành dưới sự giám sát của họ.
Hành vi phạm tội của ông Minh được cho là thiếu giám sát khi dịch
COVID-19 lúc đầu hoành hành khắp thế giới và các chuyến bay được sắp xếp để đưa
các công dân Việt Nam đang sinh sống ở nước ngoài về nước. Khoảng 40 người, gồm
một thứ trưởng ngoại giao, cựu đại sứ tại Nhật Bản và giám đốc điều hành công
ty du lịch, đã bị bắt vì cáo buộc nhận hối lộ từ những hành khách được ưu tiên
lên máy bay.
Ông Đam bị chỉ trích vì giám sát cách chính phủ tiến hành đấu thầu dụng
cụ xét nghiệm coronavirus. Tiến trình này đã được tiết lộ là bị phá hỏng do
gian lận, nhường chỗ cho một vụ bê bối dẫn đến việc tước quyền và bắt giữ một cựu
bộ trưởng y tế và một cựu Chủ tịch Hà Nội.
Cả ông Minh và ông Đam đều chưa bị bắt, và không có lời giải thích
chính thức nào được đưa ra cho việc sa thải họ. Một nguồn tin ngoại giao đã tỏ
ra ngạc nhiên khi [người này] nói chuyện với Nikkei Asia: “Hình ảnh của họ
trong sạch trong đảng”, nguồn tin cho biết, “và họ được lòng dân”.
Việc cách chức đánh dấu sự leo thang của chiến dịch chống tham nhũng
kéo dài nhiều năm, được thực hiện bởi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, là người
đang ở nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là lãnh đạo đảng. Đây là lần đầu tiên ông Trọng
truy lùng các quan chức chính phủ ở cấp cao nhất.
Các chuyên gia cho rằng, sự leo thang cho thấy ông Trọng đang củng cố
thêm quyền lực của mình, mặc dù ông đã “gần như hội tụ quyền lực thật sự của
đảng, nhà nước, lực lượng vũ trang, hệ thống tư pháp và giám sát“, Đặng Tâm
Chánh, một nhà phân tích chính trị ở TP Hồ Chí Minh, cho biết.
Truyền thông nhà nước Việt Nam gọi hành động năng nổ, với cái gọi là
Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng của lãnh đạo là “đốt lò”. Ông
Chánh gọi đó là “lò ông Trọng”.
Trong khi tiếp tục nỗ lực chống tham nhũng, ông Trọng cũng đang tìm kiếm
người kế vị.
Carlyle Thayer, giáo sư danh dự về chính trị
tại Đại học New South Wales, Canberra, thuộc Học viện Lực lượng Quốc phòng Úc,
nói rằng, ông Trọng “đã không đưa được người thân cận của mình là Trần Quốc Vượng
làm lãnh đạo đảng tiếp theo” tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của đảng
hồi năm 2021, khi ông tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chưa có tiền lệ.
“Ông Trọng sẽ lặng lẽ vận động các ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư
và các quan chức cấp cao khác của đảng về người kế nhiệm ông”, ông Thayer
nói với Nikkei. “Trong khi chờ đợi, Trọng sẽ tiếp tục chiến dịch ‘đốt lò’ của
mình vì ông ta biết rằng tham nhũng trong đảng là mối đe dọa lớn đối với tính
chính danh của đảng để cai trị Việt Nam“.
Từ lâu, đã có đồn đoán rằng ông Trọng, hiện 78 tuổi, sẽ bị thay thế vào
giữa nhiệm kỳ thứ ba, kéo dài đến năm 2026, nếu các đảng viên khác có đủ quyền
hành xuất hiện.
Nhưng kể từ đó, các chuyên gia cho rằng, quyền hành của ông Trọng không
thể lay chuyển được.
Alex Vuving, giáo sư tại Trung tâm Nghiên
cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương, Daniel K. Inouye ở Honolulu, cho biết: “Khả
năng lớn là ông Trọng sẽ tiếp tục nắm quyền cho đến khi tình trạng sức khỏe của
ông không cho phép. Mặc dù ông ấy có thể đã tạo ra rất nhiều kẻ thù, nhưng dường
như không có nhà lãnh đạo nào khác có thể có được sự ủng hộ của đa số các ủy
viên Trung ương. Với tình hình này, ông Trọng vẫn là sự lựa chọn mặc định“.
Những người trong nội bộ đảng nói với Nikkei rằng, có thể có những động
cơ thầm kín đằng sau nỗ lực chống tham nhũng của ông Trọng.
Ông Minh, một trong hai phó thủ tướng bị miễn nhiệm, được cho là có
tham vọng làm thủ tướng hoặc chủ tịch nước, nhưng ông Trọng không thể chấp nhận
việc ông Minh “ưu ái kiểu phương Tây và sự ủng hộ của các nhóm kiểu phương
Tây“, một người trong cuộc nói với Nikkei.
“Ông Trọng cũng bị [nhà lãnh đạo Trung Quốc] Tập Cận Bình gây sức
ép, nhằm hạn chế ảnh hưởng của phe ủng hộ phương Tây, và tên của Phạm Bình Minh
đã được đề cập trực tiếp”, nguồn tin cho biết thêm. Cụm từ “ưu ái phương
Tây” được cho là một phần của các cuộc thảo luận khi ông Trọng đi thăm Bắc Kinh
hồi mùa thu năm ngoái và gặp Tập, là người đã sử dụng nỗ lực chống tham nhũng của
mình để củng cố quyền lực ở Trung Quốc.
Khi ông Trọng từ Trung Quốc trở về, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ra máy
bay đón tổng bí thư, theo ông Chánh, nhà phân tích ở TP Hồ Chí Minh. Đó là “một
nghi lễ gần như đã biến mất kể từ khi Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới kinh tế [năm
1986],” nhà phân tích này nói thêm.
Bất chấp việc hai phó thủ tướng bị cách chức, nhiều người tin rằng ông
Chính có thể tồn tại vượt qua nỗ lực chống tham nhũng của ông Trọng. “Việc
cách chức hai phó thủ tướng sẽ tạm thời gây khó khăn cho Thủ tướng Phạm Minh
Chính”, Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện ISEAS-Yusof Ishak
của Singapore, nói với Nikkei, “nhưng ông ấy sống sót và tiếp tục các nhiệm
vụ của mình thời hậu COVID“.
Cũng có khả năng ông Chính sẽ chịu thêm áp lực. Ông Chánh tin rằng, thủ
tướng “không thể chậm trễ trong việc cải cách” hệ thống hành chính và chế độ
công vụ của Việt Nam đồng thời cải thiện tiền lương của người dân – tất cả đều
là nhiệm vụ mà ông Minh chịu trách nhiệm, nhưng ông ấy đã bị cách chức.
-------
Bài có
sự đóng góp của Tống Kim Dung tại Thành phố Hồ Chí Minh và Yuji Kuronuma tại
Tokyo.
No comments:
Post a Comment