Chuyên gia nhân quyền LHQ yêu cầu Việt Nam giải trình về việc cầm tù 18
nhà hoạt động
RFA
2023.01.06
Bốn chuyên gia độc lập về nhân quyền của Liên Hiệp
quốc đã gửi một thư chung tới Chính phủ Việt Nam yêu cầu giải trình về việc cầm
tù 18 nhà hoạt động, người bảo vệ nhân quyền và nhà báo- những người bị đã bị bắt
giữ tùy tiện và bị tước quyền tự do khi thực thi quyền tự do ngôn luận.
Thư chung đề ngày 02/11/2022 nhưng mới được công khai gần đây được soạn
bởi các chuyên gia độc lập thuộc bốn cơ chế nhân quyền LHQ là Báo cáo viên đặc
biệt về tình hình của người bảo vệ nhân quyền, Phó trưởng Nhóm Công tác về bắt
giữ tùy tiện, Báo cáo viên đặc biệt về quyền sức khỏe thể chất và tinh thần, và
Báo cáo viên đặc biệt về tra tấn và các hình thức đối xử tàn ác, vô nhân đạo hoặc
hạ nhục khác.
Nhà hoạt động Phạm
Đoan Trang, một trong 18 người
được nêu trong thư. Fb Phạm Đoan Trang
Có bốn nhà hoạt động nữ được nêu tên gồm các bà Phạm Đoan Trang,
Nguyễn Thúy Hạnh, Nguyễn Thị Tâm và bà Cấn Thị Thêu, hai con trai của bà
Thêu là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư cũng được lưu ý trong thư cùng với
hai người bị bắt giữ gần đây nhưng chưa đưa ra xét xử là Nguyễn Lân Thắng và
Bùi Tuấn Lâm.
Theo các thông tin mà các cơ chế nhân quyền LHQ nhận được, 18 nhà hoạt
động này bị điều tra hoặc đã bị kết án dựa trên hai điều luật mơ hồ.
Cựu sỹ quan công an Lê Chí Thành và nhà báo Trương Châu Hữu
Danh bị kết án “lợi dụng quyền tự do dân chủ” theo Điều 331, 16 người còn lại
bị kết án hoặc bắt giữ theo cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều
117 của Bộ luật Hình sự (hoặc Điều 88 của BLHS cũ).
Trong một số trường hợp, họ bị tra tấn và ngược đãi trong thời gian tạm
giam trước khi xét xử.
Là một chuyên gia nhân quyền theo dõi chặt chẽ tình hình nhân quyền ở
Việt Nam trong nhiều năm qua, ông Phil Robertson, Phó giám đốc khu vực
Châu Á-Thái Bình Dương của tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), nói rằng các
chuyên gia nhân quyền LHQ đã đưa ra các thông tin quan trọng và được thu thập một
cách cẩn trọng.
Trong tin nhắn gửi tới RFA, ông nói:
“Thông tin mà các chuyên gia độc lập này thu thập được đóng một
chức năng quan trọng trong việc cố gắng buộc Hà Nội phải chịu trách nhiệm về
các hành động vi phạm nhân quyền của họ đối với những người bất đồng chính kiến,
đặc biệt chính phủ Việt Nam sẽ cảm thấy buộc phải chính thức phản hồi những cáo
buộc này.
Nêu ra
những trường hợp cụ thể như 18 cá nhân này, các chuyên gia LHQ cho Hà Nội thấy
họ đang bị theo dõi chặt chẽ, và đôi khi điều này sẽ dẫn đến việc những người
có tên trong bức thư được đối xử tốt hơn trong trại giam.”
Trong thư dài 22 trang, các chuyên gia nêu ra các cáo buộc đàn áp sách
nhiễu 18 nhà hoạt động trước khi bắt giữ họ một cách tuỳ tiện, biệt giam trong
thời gian điều tra, và xét xử họ bằng những phiên toà không đảm bảo các nguyên
tắc xét xử công bằng.
Họ cũng bày tỏ sự lo ngại về các quy định trong Bộ luật Hình sự của Việt
Nam cho phép tạm đình chỉ các biện pháp bảo vệ cơ bản, đáng chú ý là quyền tiếp
cận luật sư và liên hệ với gia đình, trong suốt giai đoạn điều tra, khiến bị
cáo phải đối mặt với tình trạng gia tăng nguy cơ bị tra tấn và ngược đãi và làm
suy yếu các nguyên tắc xét xử công bằng.
“Các chuyên gia LHQ nên tiếp tục yêu cầu Việt Nam trả tự do ngay lập
tức và vô điều kiện tất cả những người bị giam giữ chỉ vì thực hiện các quyền
dân sự và chính trị của họ một cách ôn hoà,” ông Phil Robertson nói.
Ông cho biết Việt Nam thường phớt lờ những lời kêu gọi của các tổ chức
xã hội dân sự toàn cầu và các nhóm nhân quyền như tổ chức Theo dõi Nhân quyền
nhưng Hà Nội khó phớt lờ LHQ hơn nhiều vì chế độ muốn duy trì ảo tưởng rằng họ
coi trọng và quan tâm đến suy nghĩ của Hội đồng Nhân quyền LHQ. Ông nói thêm:
“Điều
này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam đã được bầu vào Hội đồng Nhân quyền LHQ vì
điều đó đặt ưu tiên cho Việt Nam trong việc duy trì hình ảnh là một quốc gia
thành viên LHQ tuyên bố duy trì và tôn trọng nhân quyền."
Bốn chuyên gia LHQ bày tỏ mối lo ngại sâu sắc về những vi phạm rõ ràng
có hệ thống của Việt Nam đối với các quyền cơ bản của con người thông qua cáo
buộc tùy tiện bắt giữ, giam giữ, xét xử không công bằng và kết án hình sự, liên
quan đến việc thực hiện đơn thuần quyền tự do ngôn luận và quan điểm của 18 nhà
hoạt động nêu trong thư.
Họ nói nếu các cáo buộc này được xác nhận thì đồng
nghĩa Việt Nam vi phạm trắng trợn luật nhân quyền quốc tế, đặc biệt là các điều
9, 14, 19, 25 và 26 của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị
(ICCPR) mà Hà Nội tham gia từ năm 1982.
Nêu ra tình trạng 18 nhà hoạt động bị biệt giam không được gặp luật sư
và gia đình trong thời gian điều tra kéo dài hàng năm, các chuyên gia nhắc Việt
Nam rằng “quyền tự do không bị giam giữ tùy tiện, không bị tra tấn và
các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ thấp nhân phẩm
khác là những quyền không thể bị hủy bỏ theo luật pháp quốc tế và phải được tôn
trọng và bảo vệ trong mọi trường hợp.”
Hôm 06/01, bà Đỗ Thị Thu, vợ của tù nhân lương tâm Trịnh Bá
Phương nói với phóng viên:
“Tôi
thay mặt gia đình cảm ơn sự lên tiếng của các cơ chế nhân quyền LHQ, và hy vọng
Chính phủ Việt Nam phản hồi tích cực bằng cách cải thiện điều kiện giam giữ
tù nhân lương tâm và dừng việc tra tấn hay đối xử vô nhân đạo với họ cũng
như ngừng đàn áp người hoạt động.
Tôi
mong mẹ chồng, chồng và em chồng cũng như các tù nhân lương tâm khác được
trả tự do.
Tuy
nhiên, tôi không hy vọng Nhà nước Việt Nam sẽ thực hiện điều này trong tương
lai gần.”
Thư chung nói biệt giam kéo dài hoặc giam giữ ở những nơi bí mật có thể
tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện tra tấn và các hành vi tàn ác, vô
nhân đạo hoặc đối xử tàn tệ hành vi bị cấm theo Điều 7 của ICCPR, đặc biệt
trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia Công ước Chống Tra tấn (CAT) từ năm 2015.
Bốn chuyên gia kêu gọi Việt Nam xoá bỏ hai điều 117 và 331 của Bộ luật
Hình sự vì hai điều luật này đi ngược với quyền tự do ngôn luận và lập hội được
quy định theo Điều 9 và 19 của ICCPR.
Bốn chuyên gia nhân quyền LHQ đề nghị Chính phủ Việt Nam cung cấp thông
tin bổ sung về các trường hợp mà thư chung nêu ra và phản hồi về các cáo buộc;
giải trình việc bắt giữ, giam giữ và kết án 18 cá nhân trong bối cảnh Việt Nam
phải tuân thủ các nghĩa vụ theo luật nhân quyền quốc tế.
Họ cũng đề nghị Việt Nam cung cấp thông tin về điều tra các cáo buộc
tra tấn hoặc đối xử vô nhân đạo đối với 18 nhà hoạt động.
Cho tới nay, Chính phủ Việt Nam vẫn chưa phản hồi về thư chung của bốn
chuyên gia nhân quyền LHQ, theo thông tin của Văn phòng Cao uỷ về Nhân quyền của
LHQ khu vực Đông Nam Á.
Trong nhiều năm qua, nhiều tổ chức nhân quyền trong nước và quốc tế thường
xuyên lên án sự vi phạm nhân quyền có hệ thống ở Việt Nam, với việc bắt giữ tuỳ
tiện hàng trăm nhà hoạt động rồi kết án họ với những bản án nặng nề trong những
phiên toà không công bằng.
Uỷ hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) cũng nhiều
lần công bố Việt Nam vi phạm quyền tự do tôn giáo. Mới đây, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ
đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia cần theo dõi đặc biệt về đàn áp tự do
tôn giáo.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn được bầu vào Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ
2023-2025 trong kỳ họp của Đại Hội đồng LHQ giữa tháng 11 năm ngoái. Hà Nội
luôn nói không có tù nhân lương tâm mà chỉ giam giữ những người vi phạm pháp luật.
--------------------------------------
Tin, bài liên quan
TIN VIỆT NAM
Nhóm công
tác của LHQ: Việt Nam cần trả tự do và bồi thường cho ông Trần Đức Thạch!
Liên Hiệp
Quốc yêu cầu Việt Nam cung cấp thông tin về các vụ bắt giữ và kết án tuỳ tiện
No comments:
Post a Comment