Chiến
tranh Ukraina : Khủng hoảng dầu lửa giúp TT Venezuela trở lại trường quốc tế
Thu Hằng - RFI
Đăng ngày: 10/01/2023 - 15:46
Trước khi Matxcơva gây chiến ở Ukraina, mỗi ngày
Hoa Kỳ nhập khoảng 700.000 thùng dầu thô nặng của Nga, chủ yếu để sản xuất nhựa,
nhựa đường và chất đốt cung cấp cho khu vực Vịnh Mêhicô. Tuy nhiên, Washington
đã nhanh chóng cấm vận dầu lửa Nga ngay ngày 08/03/2022, khẩn cấp tìm những nguồn
cung ứng thay thế. Venezuela, nước bị Mỹ cấm vận từ năm 2019, được chính quyền
tổng thống Joe Biden nhắm đến nhờ trữ lượng vàng đen rất lớn.
Tổng thống Venezuela
Nicolás Maduro tham dự Thượng đỉnh
Khí hậu COP27 tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập (bên cạnh là chủ tịch Ủy Ban Châu Âu
Ursula von der Leyen), ngày 07/11/2022. AP - Nariman El-Mofty
.
Dầu lửa khiến Mỹ nương tay với chính quyền Maduro ?
Phía Washington giải thích về việc cấp giấy phép là do cuộc đàm phán giữa
chế độ của tổng thống Maduro và phe đối lập đã đạt được tiến bộ, cụ thể
là « thỏa thuận bán phần thứ hai về bảo hiểm xã hội » ký ngày
26/11/2022 tại thủ đô Mêhicô trong khuôn khổ vòng đàm phán được Mỹ, Pháp, Tây
Ban Nha, Na Uy, Mêhicô và Colombia theo dõi sát sao.
Tuy nhiên, theo giới phân tích, nguyên nhân chính đằng sau quyết định
giảm nhẹ cấm vận này là cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu do chiến tranh tại
Ukraina gây ra, đã làm xáo trộn mọi thế cờ và buộc chính phủ Mỹ phải xem lại
chính sách với Caracas. Trả lời đài RFI ngày 05/01/2023, tiến sĩ khoa học chính trị
Thomas Posado, chuyên gia về Venezuela, nhận định :
« Hoa
Kỳ tìm cách có thêm nhiều đối tác để tránh sử dụng dầu lửa của Nga, cố để một số
nước thoát khỏi lệ thuộc vào Nga, trong đó có Venezuela, cũng như làm giảm giá
dầu lửa. Vì thế, Venezuela, nước đang sản xuất hơn 700.000-800.000 thùng dầu,
thay vì từ 2 đến 3 triệu thùng cách đây vài năm, có thể là một đối tác được lựa
chọn. Điều đó có nghĩa là chiến tranh Ukraina trở thành cơ hội để xem xét lại
các biện pháp trừng phạt, không hiệu quả, nhắm vào việc nhanh chóng thay đổi chế
độ ở Venezuela nhưng lại hoàn toàn đã không xảy ra. Ngay trong chiến dịch vận động
tranh cử tổng thống năm 2020, ông Joe Biden đã cam kết xem xét lại những biện
pháp trừng phạt này ».
Venezuela không phải là hồ sơ chính của tổng thống
Mỹ trong hai năm đầu nhiệm kỳ. Cuộc khủng hoảng năng lượng do chiến tranh
Ukraina gây ra đã thúc đẩy Washington và tổng thống Venezuela hâm nóng lại quan
hệ, theo nhà nghiên cứu
Christophe Ventura của Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp (IRIS) :
« Hoa
Kỳ bắt đầu dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận đang đề nặng lên Venezuela, cho phép tập
đoàn Chevron của Mỹ bắt đầu có những hoạt động thương mại tại nước này.
Washington cũng cho phép Venezuela lấy lại một phần tài sản bị phong tỏa trong
nhiều ngân hàng trên thế giới, với điều kiện số tài sản đó phải được chính phủ
Maduro và phe đối lập phối hợp quản lý dưới sự chỉ đạo của Liên Hiệp Quốc. Cuối
cùng thì cũng đã triển khai được một bước. Mỹ chờ ông Maduro xác nhận tổ chức bầu
cử tổng thống vào năm 2024. Cuộc bầu cử có thể sẽ làm thay đổi thế cờ trong nước ».
Washington vẫn khẳng định không công nhận ông Nicolás Maduro là tổng thống
hợp pháp của Venezuela. Ngày 04/01, người phát ngôn của Nhà Trắng Ned Price cho
biết sẽ tiếp tục phối hợp với chính trị gia đối lập Juan Guaido và «
các nhà lãnh đạo dân chủ khác có lập trường tương tự », dù phe đối lập đã
chấm dứt « chính phủ lâm thời » của tổng thống tự
xưng Juan Guaido hôm 30/12/2022. Trong suốt bốn năm, chính phủ này không có thực
quyền nhưng kiểm soát khối tài sản của Venezuela ở nước ngoài, được ông Nicolás
Maduro thẩm định là 24 tỉ đô la.
.
Đối lập chia rẽ giúp tổng thống Maduro củng cố vị
thế ?
Khủng hoảng dầu lửa đã giúp tổng thống Nicolás Maduro trở lại tuyến đầu
chính trường. Sau bốn năm đấu tranh không thành công, phe đối lập bị suy yếu,
chia rẽ và mất dần ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Ba trong bốn đảng đối lập
chính của Venezuela (Primero Jussticia, Accion Democratica và Un Nuevo Tiempo)
ra một thông cáo chung ngày 27/12/2022 cho rằng « chính phủ lâm thời » đã «
ngừng có ích ». Nhà nghiên cứu Thomas Posado phân tích :
« Đa
số phe đối lập Venezuela muốn đàm phám vì họ thấy, thông qua thương thuyết, một
lối thoát tối ưu nhất để chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống của ông Nicolás Maduro.
Hiện giờ, chiến lược cần triển khai để đạt được mục đích đó, và có rất nhiều bất
đồng lớn, là chấm dứt chức tổng thống lâm thời của Juan Guaido. Quyết định này
không được nhất trí hoàn toàn trong phe đối lập. Một cuộc bỏ phiếu đã được tổ
chức và có ba đảng thiên về đàm phán đã chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống lâm thời
này. Đảng của ông Juan Guaido không đồng ý, và một số nhánh không hẳn được tổ
chức thành các đảng lớn - và thậm chí còn cứng rắn hơn ông Juan Guaido - cho rằng
chấm dứt chức tổng thống lâm thời chỉ là món quà cho « chế độ độc
tài » Nicolás Maduro. Càng còn có nhiều chỉ trích, nội bộ đối lập càng
căng thẳng thì khả năng một ứng viên của phe đối lập đánh bại ông Nicolas
Maduro trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2024 càng ít ».
Đối với ông Juan Guaido, giải tán « chính phủ lâm thời » là « cú
nhảy vào vô định », « 72 nghị sĩ (Quốc Hội lập hiến) bị
buộc đầu hàng ». Nhà đối lập Freddy Guevara, phản đối mạnh mẽ quyết định
trên, « không hiểu tại sao chúng ta lại tự sát » và
lo ngại khối tài sản của Venezuela ở nước ngoài rơi vào tay tổng thống Maduro.
Tuy nhiên, trang France 24 trích luật sư về hiến pháp Juan Miguel Matheus, người
ủng hộ chấm dứt « chính phủ lâm thời », cho rằng « khối
tài sản không bị nguy hiểm. Luật pháp cung cấp những công cụ đủ để bảo về tài sản
ở Bồ Đào Nha, Mỹ và Anh ».
Trong khi nội bộ bị chia rẽ, phe đối lập cũng không thuyết phục được
người dân Venezuela về khả năng đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng chính trị
và kinh tế từ nhiều năm qua. Không lật đổ được chính quyền của ông Maduro, phe
đối lập buộc phải cải tổ để chuẩn bị cho kỳ bầu cử tổng thống năm 2024. Nhà
nghiên cứu Christophe Ventura cho rằng cuộc bầu cử sơ bộ trong các đảng đối lập,
dự kiến được tổ chức năm 2023, có thể là cơ hội để tìm ra một gương mặt thay thế
ông Juan Guaido, cũng như làm thay đổi bế tắc hiện tại.
« Tôi
nghĩ đó sẽ là một kỳ bầu cử sơ bộ, nơi các chính đảng cố tìm cách xây dựng vai
trò lãnh đạo mà họ không có. Không có một phe đối lập đoàn kết với nhau. Có rất
nhiều khuynh hướng, từ cánh tả đến cánh hữu khá cứng rắn, vì thế các cuộc bầu cử
sơ bộ sẽ cho thấy vai trò của họ. Hiện giờ, người mà tôi nghĩ có thể được ủng hộ
nhất, đó là Henrique Capriles. Ông từng là ứng viên tổng thống, thất bại trước
Chavez, sau đó thua Nicolás Maduro năm 2013. Hiện giờ, có lẽ chỉ có ông
Capriles có thể giữ vai trò thủ lĩnh tương đối được đồng tình. Nhưng cũng có thể
sẽ xảy ra nhiều chuyên trong năm tới ở Venezuela ».
-----------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
Thỏa
thuận "lịch sử" giữa chính quyền và đối lập Venezuela, Mỹ nới lỏng cấm
vận
Covid-19 :
TT Venezuela đề nghị « đổi dầu hỏa lấy vac-xin »
LHQ:
TT Maduro và nhiều bộ trưởng phạm tội ác chống nhân loại ở Venezuela ?
No comments:
Post a Comment