Cách
tiếp cận mới của Đảng Cộng sản Việt Nam về việc chịu trách nhiệm (1/2)
Trần Lê Quỳnh - The Diplomat
Cù
Tuấn dịch
Tóm tắt: Nguyễn Xuân Phúc đã trở thành Chủ tịch nước Việt
Nam đầu tiên từ chức, trong bối cảnh vụ bê bối tham nhũng đang diễn ra liên
quan đến phản ứng với COVID-19 của đất nước này.
*
Trong một diễn biến chưa từng có, hôm nay Đảng Cộng sản Việt Nam
(ĐCSVN) cầm quyền tuyên bố Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc sẽ ngay lập tức rời
khỏi chức vụ. Đây là lần đầu tiên một thành viên trong ban lãnh đạo cao nhất của
ĐCSVN, được gọi là “tứ trụ”, đã từ chức sớm.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=6074414915930471&set=p.6074414915930471&type=3
Nguyễn Xuân Phúc
Vào ngày 17 tháng 1, Ban chấp hành Trung ương đầy quyền lực của ĐCSVN
đã tổ chức một cuộc họp bất thường tại Hà Nội để thảo luận về đơn từ chức của
ông Phúc. Có vẻ như ông Chủ tịch nước đã bị đổ lỗi cho những vi phạm trong thời
gian làm Thủ tướng. Thông cáo báo chí chính thức cho biết với tư cách là Thủ tướng
trong nhiệm kỳ 2016-2021, ông Phúc đã lãnh đạo các nỗ lực trong cuộc chiến chống
lại đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, thông cáo báo chí cho biết ông Phúc phải chịu trách nhiệm về
việc “để một số cán bộ, trong đó có hai Phó Thủ tướng và ba Bộ trưởng, có sai
phạm gây hậu quả nghiêm trọng.”
Đầu tháng 1, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình
Minh cùng Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã đệ đơn từ chức. Trong khi đó, ít nhất hai
cựu bộ trưởng và quan chức khác đang phải đối mặt với cáo buộc hình sự vì phạm
các tội bị cáo buộc của họ trong đại dịch.
.
1. Diễn biến bất ngờ
Thông cáo báo chí chính thức cho biết, “nhận thức rõ trách nhiệm của
mình, ông Phúc quyết định từ chức và nghỉ hưu.” Việc từ chức của ông Phúc cần
được sự chấp thuận của Quốc hội, một kỳ họp bất thường hiếm hoi sẽ được tổ chức
trong tuần này.
Sự cải tổ này đặt ra những câu hỏi quan trọng về tình hình chính trị Việt
Nam hiện nay và tác động tiềm ẩn của việc ông Phúc từ chức đối với các chính
sách đối nội và đối ngoại của đất nước này.
Nhiều người đồn đoán về việc ông Phúc sẽ từ chức sau khi hai Phó Thủ tướng
từng làm việc dưới quyền ông Phúc khi ông còn điều hành chính phủ, đã bị cách
chức hồi đầu tháng. Một số nhà quan sát đã chỉ ra trường hợp của Công ty Cổ phần
Công nghệ Việt Á đang diễn ra như một lý do. Vụ án này đã trở thành một vụ bê bối
lớn và liên quan đến nhiều quan chức cấp cao trong nước, bao gồm cả cựu Bộ trưởng
Y tế Nguyễn Thanh Long và các nhân vật hàng đầu khác đã bị khai trừ khỏi ĐCSVN.
Hơn một năm qua, ngày càng nhiều cán bộ vướng vào vụ án trên; ít nhất 102 người
đã bị bắt cho đến nay.
Những diễn biến gần đây dường như cho thấy một mô
hình mới trong đó ĐCSVN buộc các nhà lãnh đạo phải chịu trách nhiệm về những vi
phạm của họ, trong khi cho phép họ từ chức trong danh dự để bảo vệ uy tín của
toàn đảng.
Hậu quả từ các vụ bê bối tham nhũng liên quan đến đại dịch ở Việt Nam
lên đến đỉnh điểm vào ngày 5 tháng 1, khi Quốc hội bỏ phiếu bãi nhiệm Phạm Bình
Minh và Vũ Đức Đam khỏi chức vụ Phó Thủ tướng. Đáng chú ý, hai người này đã được
phép từ chức – không giống như những trường hợp bị sa thải, bắt giữ và truy tố
vào năm ngoái đã quét qua các quan chức cấp cao như Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh
Long và Vũ Hồng Nam, cựu đại sứ tại Nhật Bản.
.
2. Các quan chức được khuyến khích từ chức
Điều này đánh dấu một bước ngoặt trong chiến dịch “đốt lò” chống tham
nhũng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đảng đang cố gắng tạo ra cái gọi là
“văn hóa từ chức”: khi bạn bị phát hiện mắc sai lầm hoặc chịu trách nhiệm về một
vụ bê bối xảy ra dưới thời bạn, bạn sẽ phải từ chức. Bạn không đợi Đảng phải
hành động chống lại bạn.
Điều đáng nói là gần đây ông Trọng đã nói: “Trung
ương Đảng phải có chính sách khuyến khích những người có sai phạm – nếu họ tự
giác từ chức và giao nộp tiền tham ô thì sẽ được xử lý nhẹ, thậm chí miễn hình
phạt. Sẽ không tốt nếu trừng phạt nghiêm khắc tất cả, hoặc cách chức tất cả.”
Tuyên bố trên thể hiện một sự thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận của
ĐCSVN. Nó cho thấy sự thừa nhận rằng không phải tất cả các quan chức tham gia
vào các hành vi tham nhũng đều phải bị trừng phạt nghiêm khắc, và việc cho phép
những người sẵn sàng đứng ra chịu trách nhiệm về hành động của họ được từ chức
mà không phải đối mặt với hậu quả khắc nghiệt có thể mang lại lợi ích tốt nhất
cho Đảng và đất nước.
Sự thay đổi chính sách này cho thấy ĐCSVN sẵn sàng thực hiện một cách
tiếp cận tinh tế hơn để giải quyết nạn tham nhũng trong đảng. Bằng cách khoan hồng
cho các quan chức sẵn sàng đứng ra nhận trách nhiệm về hành động của mình,
ĐCSVN đang gửi đi thông điệp rằng đảng này cam kết diệt trừ tận gốc tham nhũng,
đồng thời thừa nhận rằng không phải tất cả các quan chức tham gia hành vi tham
nhũng đều phải bị trừng phạt như nhau.
Sự thay đổi chính sách này có thể là một phản ứng trước mối lo ngại
ngày càng tăng của công chúng về tham nhũng ở Việt Nam. Mặc dù điều này có thể
tạo ra văn hóa chịu trách nhiệm và linh hoạt hơn trong cơ chế nhân sự của đảng,
nhưng điều quan trọng cần lưu ý là các điều khoản mơ hồ của những lần từ chức
này có thể có những tác động ngoài ý muốn, chẳng hạn như lãnh đạo sẽ ít trách
nhiệm giải trình hơn trước công chúng và ít minh bạch hơn về lý do từ chức.
***
The Diplomat: Cách tiếp cận mới của
Đảng Cộng sản Việt Nam về việc chịu trách nhiệm (2/2)
3. Hệ lụy
từ việc ông Phúc từ chức
Nguyễn Xuân Phúc, sinh năm
1954, giữ chức vụ thủ tướng từ năm 2016 đến năm 2021. Trong thời gian tại vị,
ông Phúc chịu trách nhiệm thực hiện các chính sách của ĐCSVN và giám sát các nỗ
lực của chính phủ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện mức sống cho
công dân Việt Nam. Năm 2021, ông Phúc được bầu làm Chủ tịch nước.
Trong các nhiệm kỳ Thủ tướng
và Chủ tịch nước, ông Phúc được biết đến với các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp
và nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Ông cũng ủng hộ các biện pháp
cải thiện cơ sở hạ tầng của đất nước, xây dựng hệ thống luật pháp hiện đại và
thúc đẩy nền kinh tế cởi mở và bền vững hơn. Quan điểm và chính sách chính trị
của ông Phúc phù hợp với quan điểm và chính sách của ĐCSVN và nhằm mục đích duy
trì sự nắm quyền của đảng đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế và cải thiện mức
sống cho người dân Việt Nam.
Việc ông Phúc từ chức có ý
nghĩa quan trọng đối với chính trị và chính phủ Việt Nam. Một tác động tiềm ẩn
là khả năng xảy ra đấu tranh quyền lực trong nội bộ ĐCSVN. Vào thời điểm viết
bài, không rõ ai sẽ thay thế ông Phúc làm Chủ tịch nước mới. Kịch bản thứ nhất,
trong đó Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tạm thời kết hợp chức vụ Chủ tịch nước và
Tổng bí thư, giống như Tập Cận Bình ở Trung Quốc, có thể dẫn đến sự củng cố quyền
lực trong đảng. Điều này có khả năng dẫn đến việc ra quyết định hiệu quả hơn
trong ĐCSVN, nhưng nó cũng có thể dẫn đến chủ nghĩa độc đoán gia tăng và thiếu
sự kiểm soát đối với quyền lực của đảng.
Kịch bản thứ hai là một Ủy
viên Bộ Chính trị khác được thăng chức Chủ tịch nước. Điều này có thể dẫn đến
khả năng thay đổi cán cân quyền lực trong ĐCSVN; nó cũng có thể mang lại những
quan điểm và ý tưởng mới cho cấp lãnh đạo. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này
cũng có thể đặt ra những thách thức khi các phe phái khác nhau trong đảng làm
quen với ban lãnh đạo mới. Ngoài ra, việc ông Phúc từ chức cũng có thể dẫn đến
việc cải tổ các quan chức chính phủ và hình thành các liên minh mới trong đảng.
Điều này có khả năng ảnh hưởng đến sự ổn định của Việt Nam và khả năng của
chính phủ trong việc điều hành và đưa ra các quyết định quan trọng một cách hiệu
quả.
Một hàm ý tiềm năng khác của
việc ông Phúc từ chức là tác động đối với các chính sách đối ngoại của Việt
Nam. Phúc là một nhà lãnh đạo nổi tiếng và đã thiết lập mối quan hệ tốt đẹp với
các quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ và các quốc gia phương Tây khác. Với sự ra đi
của ông, phương Tây có thể lo lắng khi phải tìm hiểu ban lãnh đạo mới và các
chính sách của họ.
Mặt khác, Việt Nam là một quốc
gia độc đảng và các hành động của chính phủ nước này gắn chặt với chương trình
nghị sự và các ưu tiên của ĐCSVN. Vì vậy, trong khi sự ra đi của ông Phúc có thể
dẫn đến một số điều không chắc chắn, thì có khả năng là cách tiếp cận tổng thể
của Việt Nam đối với quan hệ đối ngoại khó có thể thay đổi. ĐCSVN sẽ tiếp tục
là cơ quan ra quyết định chính, và Chủ tịch nước mới sẽ phải tuân theo đường lối
của đảng.
Chính sách đối ngoại của Việt
Nam được đánh dấu bằng sự tập trung nhất quán vào việc duy trì mối quan hệ tốt
đẹp với tất cả các nước, cân bằng mối quan hệ với các cường quốc và thúc đẩy
phát triển kinh tế thông qua thương mại và đầu tư nước ngoài. Mỹ là đối tác nhất
quán của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực, thương mại và đầu tư, an ninh, giáo dục
và y tế. Đây là cách tiếp cận nhất quán của Việt Nam trong nhiều năm, bất kể là
ai nắm giữ các vị trí hàng đầu.
Mặc dù việc từ chức của ông
Phúc có thể dẫn đến một số bất ổn và điều chỉnh trong ngắn hạn, nhưng có khả
năng ban lãnh đạo mới sẽ tiếp tục tuân thủ các chính sách đối ngoại đã được thiết
lập của ĐCSVN và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với các nước khác, đặc biệt là Mỹ,
để phục vụ lợi ích của đất nước và công dân của mình.
Việc ông Phúc từ chức diễn ra
vào thời điểm Việt Nam đang đối mặt với một số thách thức kinh tế và xã hội
quan trọng. Mặc dù là một trong những nền kinh tế hoạt động tốt nhất ở Đông Nam
Á vào năm 2022, với tốc độ tăng trưởng GDP hơn 8%, Việt Nam đang phải đối mặt với
những cơn gió ngược dưới dạng suy thoái kinh tế toàn cầu tiềm ẩn và chi phí
sinh hoạt gia tăng.
Nền kinh tế của quốc gia này
đã phục hồi vào năm 2022, nhờ xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, nhưng vẫn phụ
thuộc vào xuất khẩu và dễ bị tổn thương trước những thay đổi của điều kiện thị
trường toàn cầu. Với các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu đang đối mặt với cuộc
khủng hoảng chi phí sinh hoạt, và trong bối cảnh bất ổn do Nga xâm lược Ukraine
và Trung Quốc mở cửa trở lại, nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Việt Nam
đang đối mặt với một số rủi ro suy giảm.
Trong bối cảnh đó, việc ông
Phúc từ chức làm tăng thêm tính bấp bênh, khó lường của tình hình kinh tế Việt
Nam. Việc bổ nhiệm Chủ tịch nước mới cũng sẽ là cơ hội để xem phương hướng mà
ĐCSVN muốn đưa đất nước này đến đâu, và cách họ lên kế hoạch giải quyết những
thách thức hiện tại cũng như định vị Việt Nam cho sự tăng trưởng và phát triển
trong tương lai.
Chiến dịch chống tham nhũng của
Nguyễn Phú Trọng đã làm cho nền chính trị Việt Nam trở nên thú vị và khó đoán
hơn. Điều này khiến cho việc theo dõi chặt chẽ diễn biến trong những tháng tới
trở nên rất quan trọng để có thể hiểu được ý nghĩa đầy đủ của sự kiện này đối với
các chính sách đối nội và đối ngoại, cũng như tương lai chính trị và kinh tế của
đất nước này. Với tư cách là người quan sát, đây là một cơ hội tuyệt vời để có
cái nhìn sâu hơn về bối cảnh chính trị của Việt Nam, đồng thời hiểu được những
thay đổi và thách thức mà đất nước này đang phải đối mặt.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=6074420532596576&set=p.6074420532596576&type=3
Ông Nguyễn Xuân Phúc và
phu nhân
--------------
Bài gốc https://thediplomat.com/.../president-nguyen-xuan-phucs.../
THEDIPLOMAT.COM
The Communist Party of Vietnam’s New Approach to Accountability
The Communist Party of Vietnam’s New Approach to Accountability
----------------------------
.
Bài bình luận trên tạp chí
Time
https://www.facebook.com/tuan.cu.5/posts/6072621972776432
.
Bài bình luận trên Reuters
https://www.facebook.com/tuan.cu.5/posts/6072511959454100
·
No comments:
Post a Comment